1. wstęp

Ogrody od wieków cieszyły się szczególnym znaczeniem. Uchodziły za miejsca tajemnicze, z jednej strony emanujące obecnością natury, z drugiej bezpieczniejsze niż dzikie ostępy. Tam widzialne napotykało niewidoczne, świat ducha wyrażał się w sposób szczególny. Do mitycznych ogrodów zdążał Herkules w poszukiwaniu złotych jabłek Gai, na tajemniczych polanach legendarni Celtowie napotykali na mieszkańców Czarownej Krainy. To w Edenie Bóg stworzył człowieka i wyszedł mu na spotkanie, w końcu właśnie w ogrodzie oliwnym Chrystus zagłębił się w jedną z najbardziej przejmujących medytacji tuż przed swoją męką i śmiercią. Więc czym jest ten ogród?

2. pojęcie ogrodu

Ogród to miejsce swoistej ciszy i odpoczynku. Tam można być sobą, poczuć się wolnym, naturalnym i zdać sobie sprawę, jak wiele tkwi w nas różnorodnych rzeczy. Ile z nich jeszcze nie znamy. To azyl, który kształtujmy w sobie zgodnie z własnymi odczuciami, wychodząc naprzeciw potrzebom- często niemożliwym do zrealizowania w zewnętrznym świecie. Ogród jest dynamiczny, rośnie wraz z nami, daje poczucie bezpieczeństwa, umożliwia odprężenie. Odpowiada zarówno samotnym kontemplacjom, jak i modlitwie, stając się wówczas swoistym sanktuarium. Może być też domostwem, ostoją, terenem zabaw, gonitw i zwykłych radości. Wszystko zależy od nas. W każdym wypadku pozostaje jednak czymś osobistym, intymnym zakątkiem natury w nas.

Więc wygląd ogrodu zależy od nas.

3. cele i funkcje ogrodów

Do czego jest potrzebny? Jedną z podstawowych funkcji jest zapewnienie poczucia bezpieczeństwa, komfortu posiadania własnego miejsca, w którym niepotrzebne są żadne maski ani pozy. Przebywając tam, gdzie kwitnie akceptacja i autentyczność, wyzbywamy się tego, co obce, narzucone, możemy bliżej przypatrzeć się sobie. Dostrzec, co nam dopowiada, a czego brakuje, co jest tak naprawdę nasze, do czego wyrywa się ta prawdziwa, wewnętrzna część naszego wnętrza. Często dzieje się tak nawet w płaszczyźnie podświadomej, co zaobserwować można na podstawie różnych elementów Ogrodu nacechowanych głębszą symboliką, niż to się z pozoru wydaje. Przyjrzenie się sobie i poczucie komfortu w przebywaniu z samym sobą, swoimi cechami, gustami i we własnym towarzystwie może pełnić rolę oczyszczającą. Często też przyczynia się do wzmocnienia pewności siebie, dostrzeżenia własnej indywidualności, co ułatwia rozwój unikatowych zdolności i lepsze realizowanie się w zewnętrznym świecie. Relaks, azyl, poczucie przynależności, bycia u siebie, domostwa...

Odpoczynek to nie tylko pogodna kontemplacja. To także taniec, zapierający dech w piersiach bieg, śmiech i tarzanie się w trawie, mokry dotyk strumienia, nawet latanie...Ogród kreuje wyobraźnia i serce zgodnie z potrzebami jego właściciela. Zwiedzanie go pozwala ujrzeć fragment wewnętrznej krainy, która zamieszkujemy. Zgodnie z filozofią celtycką to nie dusza zamieszkuje ciało, lecz ciało zanurzone jest w duszy.

Podobną funkcje pełni ogród w psychoterapii. Techniki wizualizacyjne z zastosowaniem elementów natury umożliwiają lepsze radzenie sobie z problemami. Poprzez pracę z symbolami wpisanymi od wieków w ludzki odbiór świata można pozbyć się lęków, natrętnych myśli, nieadekwatnego poczucia winy, stresów czy kompleksów. Można wzmocnić organizm, rozwijać własny potencjał poprzez odkrywanie nowych elementów dzięki wędrówce w obszarze wnętrza. Medytacje Ogrodu niosą dostrzeganie pozytywnych, skrywanych lub nieuświadomionych stron osobowości, pozwalają im wzrastać.

Kolejną funkcją jest tworzenie tzw. bazy, czyli stałego, solidnego ośrodka, który mógłby być stabilnym punktem w różnych duchowych podróżach- śnieniu, hipnozie, medytacji. Na tę role kładą nacisk niektóre szkoły rozwoju technik medytacyjnych. Solidna baza ułatwia zapewnienie bezpieczeństwa, jest miejscem, do którego można wrócić w razie sytuacji nieprzychylnej- nieprzyjemnej wizji, uczucia rozbicia czy zagubienia. Dlatego szczególnie zwraca się uwagę na dokładną wizualizację ogrodu. Im lepiej i precyzyjniej jest on "dopracowany", im szybciej przychodzi jego przywołanie, im lepsze ma możliwości ochronne, tym większe szanse na bezpieczeństwo i solidny punkt odniesienia. Być może z pozoru wydaje się to przesadą, jeśli jednak ogród ma pełnić funkcję azylu dla osób pracujących z wędrówkami duchowymi i technikami medytacyjnymi, powinien zapewniać poczucie maksymalnej pewności i bezpieczeństwa, a to osiągnąć można tylko poprzez systematyczną pracę.

4. ogród - przekrój przez epoki

1. STAROŻYTNOŚĆ

2. ŚREDNIOWIECZE

3. RENESANS

Renesans przyniósł niezwykły rozwój sztuki ogrodowej i przywrócił klasyczne rozumienie ogrodu jako miejsca przeżyć i emocji estetycznych. Rozwinął teorię sztuki ogrodowej, którą tworzyli między innymi Alberti, Bramante, Rafael Santi, korzystając z wzorów klasycznych.

Charakterystyczne cechy ogrodów renesansowych, takie jak: jedność budynku i ogrodu, główna oś symetrii, tarasy widokowe czy podział kwaterowy do dzisiaj są widoczne w założeniach historycznych i pojawiają się we współczesnych kompozycjach.

Znane nam z historii europejskiej sztuki ogrodowej przykłady, to ogrody przy prywatnych willach, towarzyszące zamkom, klasztorom, pałacom, czy wreszcie samodzielne założenia parkowe i ogrodowe, decydujące o pięknie miast. We współczesnych kompozycjach ogrodowych i krajobrazowych znajdujemy wiele elementów cechujących założenia historyczne. W terminologii fachowej i w języku potocznym funkcjonują takie określenia jak ogród francuski, czy park angielski

1. Ogrody francuskie

Dominacja francuskiej sztuki ogrodowej w wieku XVII i XVIII przyniosła rozwiązania, w których przeważały bogato zdobione partery, kwietne kobierce, barwne kwatery, również warzywne. Symbolem tych założeń są dzieła francuskiego ogrodnika-artysty Andre Le Notre'a, autora ogrodów wersalskich, z całym bogactwem rozwiązań kompozycyjnych w postaci osi, szpalerów, dalekich widoków, rozległych założeń wodnych.

Stopniowo zaznaczający się wzrost zainteresowania naturalnym krajobrazem spowodował, iż do geometrycznych ogrodów, w różnych rejonach Europy, dołączano fragmenty swobodnie komponowane.

2. Ogrody angielskie

Wiek XIX rozpowszechnił założenia angielskie, pełne swobodnej natury, zaskakujących widoków i intrygujących wnętrz krajobrazowych. Nieistotny stał się geometryczny podział ogrodu, nastąpiły zmiany w formie kompozycji przestrzennej i w treści ideowej.

4. XX wiek

Rozwój kultury masowej XX wieku, eksplozja demograficzna i gwałtowny rozwój miast spotęgowały powrotu do kontaktu z naturą. Zaczęły masowo powstawać skwery, ogrody publiczne, parki miejskie, bulwary, parki wypoczynkowe, tereny sportowe, parki kultury i wypoczynku. W miastach europejskich takich jak Londyn, Paryż, Madryt czy Berlin, kontynuując wielowiekową tradycję sztuki ogrodowej, stworzono warunki dla powstania nowych, współczesnych miejskich ogrodów i parków. Ich projektanci czerpią z bogatej tradycji sztuki ogrodowej dodając nowe elementy, świadczące o momencie powstania ogrodu.
Te założenia cechuje wielofunkcyjność, mocno wyeksponowana rola edukacyjna i bogactwo nowych form.

5. ogrody japońskie

6. ogródki przydomowe

Podobnie przebiega rozwój założeń prywatnych ogrodów. Mają one spełniać w najszerszym zakresie potrzeby użytkowników - być miejscem wypoczynku biernego i zapewniać intymność, umożliwiać uprawianie sportu i spotkania towarzyskie. Powinno w nim być miejsce również na ogród użytkowy, zielnik czy warzywnik. Jest szereg elementów, które sięgając swym rodowodem ogrodów historycznych, mogą być i są używane we współczesnych rozwiązaniach, a zastosowanie odpowiedniej skali pozwala znaleźć dla nich miejsce zarówno w publicznym parku miejskim jak i w prywatnym, przydomowym ogrodzie. Pozwalają tym ogrodom być miejscem przeżyć estetycznych i bliskiego kontaktu z elementami natury.

5. struktura WSPÓŁCZESNEGO ogrodu

szkoła główna gospodarstwa wiejskiego kierunek gospodarka przestrzenna

społeczno-kulturowe podstawy gospodarowania przestrzenią

prywatna przestrzeń domu i ogrodu. struktura siedliska i struktura osadnicza

przygotowały: Iwona leszczyńska i paulina MATELA rok 2007/2008

- 2 -

---