DWA PRAWA GOSSENA

I PRAWO GOSSENA: PRAWO MALEJĄCEJ UŻYTECZNOŚCI KRAŃCOWEJ. W miarę konsumpcji kolejnych, jednakowych jednostek danego dobra, spada użyteczność krańcowa. (uwaga! użyteczność krańcowa może nawet zacząć przyjmować wartości ujemne).

II PRAWO GOSSENA

użyteczność krańcowa dobra A		użyteczność krańcowa dobra B
	=
cena dobra A		cena dobra B

POJĘCIE UŻYTECZNOŚCI

Dokonując wyborów, nabywca danego dobra kieruje się przede wszystkim UŻYTECZNOŚCIĄ. Użyteczność jest rozumiana jako zadowolenie, satysfakcja z nabycia danego dobra, jest mierzona w utylach.

UŻYTECZNOŚĆ CAŁKOWITA to całkowite zadowolenie, jakie osiąga jednostka z tytułu konsumpcji określonej ilości danego dobra.

UŻYTECZNOŚĆ KRAŃCOWA (MARGINALNA) to dodatkowe zadowolenie, jakie osiąga konsument ze zwiększenia konsumpcji dobra o kolejną, dodatkową jednostkę

MAPA OBOJĘTNOŚCI jest zbiorem wszystkich krzywych obojętności konsumenta. Mapa przedstawia preferencje konsumenta co do wszelkich możliwych kombinacji dóbr. Im wyżej znajduje się krzywa obojętności, tym wyższe zadowolenie konsumenta, które oznacza.

Za pomocą krzywej ograniczenia budżetowego oraz krzywych (mapy) obojętności wyznaczana jest równowaga konsumenta.

KRZYWA OBOJĘTNOŚCI jest zbiorem takich kombinacji ilości dóbr, które konsument ceni sobie jednakowo wysoko. Krzywa obojętności ma zawsze kształt paraboli, wygiętej w kierunku układu współrzędnych.

Każdy punkt na krzywej oznacza wybór, który jest przez konsumenta jednakowo preferowany. Wszystkie punkty, znajdujące się ponad krzywą są bardziej preferowane od każdego punktu, leżącego na krzywej. Wszystkie punkty, znajdujące się poniżej krzywej są mniej preferowane od każdego punktu, leżącego na krzywej.

Zadowolenie konsumenta może mieć różny poziom, dlatego też można wykreślić nieskończoną liczbę krzywych obojętności - powstaje wówczas mapa obojętności.

KRZYWA OGRANICZENIA BUDŻETOWEGO

Konsument posiada ograniczone dochody, które są przeznaczane na zakup wybranych dóbr. Ponieważ dochody są ograniczone, należy wykreślić krzywą ograniczenia budżetowego.KRZYWA OGRANICZENIA BUDŻETOWEGO (ścieżka cen) to graficzna ilustracja zbioru wszystkich kombinacji dóbr, jakie konsument może nabyć przy danym dochodzie.

Punkty, leżące na krzywej ograniczenia budżetowego obrazują pełne, efektywne wykorzystanie zasobów. Punkty leżące powyżej są nieosiągalne (z uwagi na dany poziom dochodu), a leżące poniżej oznaczają niepełne wydatkowanie dochodu. Graficznie rzecz ujmując krzywa ograniczenia budżetowego jest odcinkiem prostym.Ograniczenie budżetowe przedstawia możliwości konsumenta, który dysponuje określonym dochodem, przy ustalonych cenach rynkowych dóbr. Położenie krzywej zmienia się więc wraz ze zmianą dochodów lub zmianą cen.Wzrost dochodu spowoduje przesunięcie krzywej ograniczenia budżetowego w prawo.

Na położenie krzywej ograniczenia budżetowego mają również wpływ zmiany cen. I tak na przykład spadek ceny dobra B powoduje, że jesteśmy w stanie kupić go więcej:

Z kolei wzrost ceny dobra B powoduje, że jesteśmy w stanie kupić go mniej:

Obok poziomu dochodów i cen, decyzje konsumenta zależą od jego preferencji. Preferencje konsumenta są przedstawiane za pomocą krzywych obojętności.

KRAŃCOWA STOPA SUBSTYTUCJI określa stosunek przyrostu konsumpcji jednego dobra do ubytku innego dobra w sytuacji, gdy konsument pozostaje na tej samej krzywej obojętności. Krańcowa stopa substytucji jest zawsze malejąca.

Nadwyżka konsumenta i producenta

Nadwyżka konsumenta jest to pole poniżej krzywej popytu i powyżej ustalonej ceny. Odzwierciedla ona różżnicę pomiędzy ceną, jaką konsument jest skłonny zaoferować za dane dobro, a ceną rzeczywiście obowiązującą na rynku. Konsument jest zadowolony z tego, że cena rynkowa dobra jest niższa od ceny, którą on byłby w stanie za to dobro zapłacić.

Pole trójkąta pAB, obliczane za pomocą całki, jest miarą nadwyżki konsumenta.

Ważne jest to, w jaki sposób zmiany warunków rynkowych oddziaływują na nadwyżkę konsumenta. Jeśli cena rynkowa spada, to nadwyżka konsumenta rośnie i na odwrót.

Analiza jest podobna, jak w przypadku nadwyżki konsumenta.

Nadwyżka konsumenta i nadwyżka producenta są miarami pewnego dobrobytu społecznego.

5. Co to jest nadwyżka konsumenta?

Nadwyżka konsumenta to korzyść netto, jaką konsument uzyskuje z nabycia danego dobra. Oblicza się ją jako różnicę między użytecznością całkowitą osiąganą z danej ilości dobra X, a wydatkiem poniesionym na zakupienie tej ilości dobra X.

6. Jak zmienia się nadwyżka konsumenta wraz ze zmianą ceny danego dobra ceteris paribus?

Im wyższa cena ceteris paribus, tym mniejsza nadwyżka konsumenta (przy typowej krzywej popytu).

7. Na czym polega paradoks wartości?

Paradoks wartości polega na tym, że bardziej użyteczna dla człowieka woda osiąga na rynku niższą cenę, niż na przykład diamenty. Oznacza to, że popyt i podaż wody przecinają się przy cenie niskiej, a popyt i podaż diamentów przy cenie wysokiej. Wynika to z faktu, że użyteczność marginalna ostatniej kupowanej jednostki wody jest znacznie stosunkowo niska, a użyteczność marginalna ostatniej kupowanej jednostki diamentów jest stosunkowo duża. Wiąże się to z większą rzadkością diamentów.

---