Rozliczenie godzin przepracowanych a zwolnienie lekarskie, Prawna ochrona pracy, Kadry i Płace(1)

Rozliczenie godzin przepracowanych a zwolnienie lekarskie

14.10.2010, 12:44

Przepisy Kodeksu pracy nie przewidują oddawania pracownikom czasu przepracowanego przez nich w dniu, który następnie został objęty zwolnieniem lekarskim.

Przyjrzyjmy się następującej sytuacji: Pracownik po przyjściu do pracy w dniu 1 czerwca 2010 r. o godzinie 11.00 (po przepracowaniu 4 godzin, tj. od 7.00 do 11.00) udał się na przepustkę do lekarza, a następnego dnia dostarczył zwolnienie lekarskie na okres 1-10 czerwca. Pracownik domaga się od pracodawcy oddania 4 godzin, które przepracował 1 czerwca. Czy można zgodnie z prawem oddać pracownikowi przepracowany czas w ramach płatnej przepustki w okresie rozliczeniowym, a jeżeli tak, to czy należy umieścić stosowny zapis w regulaminie pracy?

Przepisy Kodeksu pracy nie przewidują oddawania pracownikom czasu przepracowanego przez nich w dniu, który następnie został objęty zwolnieniem lekarskim.

Jeżeli pracownik faktycznie przepracował w takim dniu 4 godziny, to należy je wykazać w ewidencji czasu pracy jako czas pracy, a jako usprawiedliwioną nieobecność w pracy - tylko pozostałe godziny, których pracownik w tym dniu już nie przepracował z powodu zwolnienia lekarskiego.

Za te przepracowane 4 godziny pracownikowi przysługuje normalne wynagrodzenie za pracę; tak jak za wszystkie pozostałe przepracowane w tym miesiącu godziny. Nie wydaje się dopuszczalne inne uregulowanie tej kwestii w regulaminie pracy.

Natomiast jest faktem, że zasiłek chorobowy, a tym samym także wynagrodzenie chorobowe, przysługuje za każdy (pełny) dzień niezdolności do pracy (art. 11 ust. 4 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa). Zatem z tytułu zwolnienia lekarskiego pracownik otrzyma wynagrodzenie chorobowe za cały ten dzień. Jest to jednak świadczenie gwarancyjne, a nie wynagrodzenie za pracę. Należy więc wypłacić zarówno wynagrodzenie chorobowe za cały dzień, jak i wynagrodzenie za 4 godziny pracy.

Nie można uznać, że pracownik otrzyma podwójne wynagrodzenie za 4 godziny pracy w dniu 1 czerwca 2010 r.

Oczywiście pracodawca może udzielić pracownikowi - na jego wniosek - 4 godziny czasu wolnego, ale w świetle prawa nie będzie to miało nic wspólnego z przepracowaniem 4 godzin w dniu objętym zwolnieniem lekarskim. Za taki czas wolny pracodawca nie musi też płacić pracownikowi żadnego wynagrodzenia.

Podstawa prawna:

art. 80, art. 92 § 1 i 2, art. 149 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94),
art. 11 ust. 4 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. nr 77, poz. 512).

www.KadryOnline.pl - Serwis specjalistów ds. personalnych. Praktyczne wskazówki dotyczące prawa pracy, najświeższe interpretacje przepisów, informacje o zmianach prawnych, bezpłatne biuletyny e-mailowe.

tytuł : Rozliczenie godzin przepracowanych a zwolnienie lekarskie
oprac. : KadryOnline

Pierwsza praca dla studenta

04.10.2010, 13:08

W październiku, jak co roku zaczyna się nowy rok akademicki. Tysiące osób rozpoczyna swój pierwszy rok przygód związanych ze studiowaniem. Dla niektórych jest to również związane z potrzebą zarabiania pieniędzy na swoje utrzymanie w akademiku lub samodzielne opłacenie swoich studiów. Jak szukać pracy i jakiej oraz kto może pomóc?

Przede wszystkim inne możliwości pracy mają osoby studiujące dziennie, a inne osoby studiujące zaocznie. Ta druga grupa może mieć więcej możliwości ze względu na weekendowy system studiowania, jednak dużo trudniej jest im zajmować się pracą w sobotę i niedziele, gdyż wtedy spędzają całe dnie na uczelni. Osoby studiujące z kolei dziennie, mają możliwość pracowania popołudniami, wieczorami, lub w weekendy. Mając to na uwadze, należy stosować rożne strategie szukania pracy i przede wszystkim innej pracy.

Zanim skupimy się na sposobach i miejscach szukania pracy warto zastanowić się nad atutami, jakimi dysponuje student stając przed pracodawcą. Oczywiście każda osoba ma swoje indywidualne atuty, umiejętności, predyspozycje i chęci do pracy. To, co może być jednak dodatkową korzyścią dla każdego studenta, a przede wszystkim dla pracodawcy zatrudniającego studenta to:

możliwość zatrudnienia osoby, którą można samemu przygotować do wykonywania jakiegoś zawodu lub pracy - początkujący student nie posiada nawyków nabytych w innych miejscach pracy,
mniejszy koszt zatrudnienia, związany z brakiem konieczności opłacania wszystkich składek na ubezpieczenie,
pozyskanie pracownika, który jest elastyczny pod względem czasu pracy,
satysfakcja związana z dawaniem pracy osobom, które startują w swoim życiu zawodowym,
studenci mają też dużo niższe oczekiwania finansowe niż osoby, które już nie kontynuują nauki,
możliwość pozyskania stażysty, który otrzymuje wynagrodzenia w formie stypendium od Urzędu Pracy.

Najpierw zajmiemy się osobami zaczynającymi studiować w trybie stacjonarnym, czyli dziennym.
Gdzie szukać pracy?

Ograniczeniem będzie dla Ciebie wyłącznie to, jak jesteś w stanie zorganizować swój czas na studiowanie, obecność na zajęciach i to kiedy możesz pracować. Załóżmy, że chcesz pracować po kilka godzin w ciągu tygodnia np. w czwartek, piątek i soboty i niedziele. Kolejnym krokiem jest zastanowienie się gdzie w tym okresie może występować spiętrzenie pracy i tym samym zapotrzebowanie na ręce do pracy. Możesz też w tym zakresie skupić się na tym w odniesieniu do tego, co lubisz robić, co jest twoją pasją lub czym się interesujesz. Jeśli masz jakieś sprecyzowane kierunki swoich zainteresowań lub chciałbyś pracować zgodnie z kierunkiem swoich studiów, to masz zawężone pole wyboru.

Tym samym zyskujesz większe szanse na zdobycie takiej pracy, jaką chcesz, która będzie w jakiś sposób związana z twoimi zainteresowaniami. Jesteś wtedy też o jeden krok przed innymi poszukiwaczami pracy. Gdyż wiesz już, jakiej pracy chcesz. Oczywiście trudno będzie uzyskać pracę, w której jest wymagane posiadanie jakiś uprawnień poprzez przepisy prawne lub wewnętrzne procedury związane z konkretnym zawodem. Jednak można szukać pracy, która będzie związana z tym, co w przyszłości po ukończeniu studiów będziesz chciał robić. Aby to lepiej wyjaśnić posłużę się przykładem:

Kasia zaczyna studiować farmację. Chce jednocześnie pracować w przyszłości jako farmaceuta i marzy o tym od dziecka. Do wykonywania zawodu farmaceuty konieczne jest uzyskanie dyplomu. Dobra wiadomość jest taka, że wokół farmaceutów jest wykonywane mnóstwo pracy i nie jest konieczne posiadanie takich uprawnień. Jakiej pracy może szukać Kasia studiując dziennie, która będzie związana z jej zawodem? Na początek może szukać pracy w samych aptekach! Tak, w aptece pracują nie tylko farmaceuci. Pracują też osoby, które dbają o porządek, o wykładanie towaru na półki lub chowanie do odpowiednich szuflad. Takie osoby nie muszą być już farmaceutami. Dzięki takiej pracy Kasia będzie miała już kontakt z apteką, pozna jej procedury, obowiązujące zasady.

Co więcej po uzyskaniu dyplomu, będzie mogła pochwalić się już stażem pracy w konkretnej aptece i na rynku pracy będzie miała już dużo większe szanse. Gdzie jeszcze może szukać pracy? Np. w hurtowniach farmaceutycznych. Każda obecnie licząca się na rynku hurtownia ma system sprzedaży asortymentu oparty na telemarketingu. Dzwonią osoby z hurtowni w wyznaczonej godzinie do aptek i przyjmują zamówienia od farmaceutów. Zamówienia takie składane są przez farmaceutów w bardzo rożnych porach dnia. Bardzo często wieczorami. Dlatego Kasia studiując dziennie ma duże szanse na taką pracę a co więcej nabierze obycia z całym asortymentem medycznymi i lekami na rynku polskim. Najważniejsze jest również to, że dzięki takiej pracy ma szanse poznać bardzo dużą liczbę kierowników aptek, u których w przyszłości z dyplomem w ręku, będzie miała większe szanse na zatrudnienie.

Jeśli jednak nie masz sprecyzowanego dokładnie, jaką pracę chcesz wykonywać w przyszłości, trudniej jest ci się zdecydować, w jakim kierunku szukać pracy na pierwszym roku studiów. Żadna praca nie hańbi. Jest jednak trudniej zdobyć pracę jakkolwiek, podobnie jak z zebraniem obfitych plonów nadających się do wypieków pieczywa, jeśli zasiejesz pole czymkolwiek. Włożona w to praca i wysiłek mogą być zupełnie nieopłacalne.

OK. Jeśli jednak chciałbyś gdzieś pracować to skup się na tym, jakie masz predyspozycje i co lubisz robić i zawęź swoje poszukiwania. Dowiedz się jak najwięcej o pacy, jaką mógłbyś wykonywać i ruszaj do boju. Oto przykład takiego działania:

Paweł zaczyna studia na kierunku marketing i zarządzanie. Nie wie, jaką pracę będzie chciał wykonywać w przyszłości. Interesuje się komputerami i grami RPG. W wolnych chwilach lubi przesiadywać w pubie z przyjaciółmi. Gdzie może szukać pracy? W pierwszej kolejności, jeśli zna się odrobinę na programowaniu, może szukać zleceń dla freelancerów w sieci. Jest mnóstwo portali i serwisów, w którym ogłaszają się osoby potrzebujące wykonać jakieś zlecenie. Zawsze może też, szukać ofert pracy, jakie dają portale internetowe, sklepy internetowe i cały biznes związany z komputerami i grami. Może też szukać pracy w siłach sprzedażowych poszczególnych wydawców gier komputerowych lub samodzielnie szukać tanich hurtowników i sprzedawać gry poprzez serwisy aukcyjne, polecenia lub do sklepów tradycyjnych.

W takiej działalności będzie miał możliwość wdrażania wiedzy, którą posiądzie na studiach, aby rozwijać swój biznes lub działając u kogoś. Biorąc pod uwagę też jego upodobania związane ze spędzaniem wolnego czasu, może szukać pracy jako początkujący barman lub kelner. Może też skupić się na różnego rodzaju markach produktów, które organizują promocje swoich produktów w lokalach, dyskotekach i pubach. Można też poszukać zleceń w rożnego rodzaju agencjach reklamowych, które zajmują się tego typu promocjami.

W nieco innej sytuacji są osoby rozpoczynające studia w trybie niestacjonarnym, czyli zaocznym.
Takie osoby mają dużo większe możliwości na podjęcie pracy. Bardzo często gubią się w swoich poszukiwaniach i nie potrafią skupić się na konkretnym kierunku. Takie chaotyczne działanie nie daje efektów i powoduje szybkie zniechęcenie każdego szukającego pracy. Studenci zaoczni mają też dużo większą konkurencję w szukaniu pracy. Ponieważ skupiają się na zawodach i pracach, którymi zainteresowana jest większość osób już znajdujących się na rynku pracy. Gwarantuję, że dobre przygotowanie do całego procesu szukania pracy w oparciu o podane przykłady i wskazówki w połączeniu z wytrwałością oraz działaniem musi dać oczekiwany rezultat.

Jaki jest klucz, aby student zdobył taką pracę?

Trzeba zawęzić poszukiwania. Dzięki temu masz większą szansę na lepsze przygotowanie.
Trzeba poszukać stanowisk pracy, które są związane z obszarami, jakie cię interesują.
Porozglądać się wokół i poszukać miejsc pracy a nie skupiać się tylko na pojawiających się ogłoszeniach.
Przygotować profesjonalne CV i List motywacyjny wyjaśniający, dlaczego chcesz pracować i co możesz zaoferować pracodawcy.
Nie siedź w miejscu, licząc aż znajdą ciebie, tylko działaj, działaj i działaj, bo:

"Tym, którzy czekają, też może się coś trafić, ale będzie to tylko to, co pozostawią ludzie czynu!" -Abraham Lincoln

oprac. : Łukasz Gajewski / LOOKUS.pl

Kod tytułu ubezpieczenia emeryta

13.10.2010, 13:09

Osoba mająca ustalone prawo do emerytury będzie zatrudniona na podstawie umowy o pracę. To zaś oznacza, że będzie podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu, a także ubezpieczeniu zdrowotnemu. W konsekwencji na płatniku ciąży obowiązek zgłoszenia sprzątaczki emerytki do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZUA w ciągu 7 dni od dnia powstania obowiązku tych ubezpieczeń.

Jaki kod?

Używane w dokumentach zgłoszeniowych kody tytułu ubezpieczenia składają się z 6 znaków. Cztery pierwsze znaki oznaczają tytuł, z jakiego dana osoba podlega ubezpieczeniom, piąty znak - czy dana osoba ma ustalone prawo do emerytury lub renty, szósty znak - czy dana ma orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. A zatem do poinformowania ZUS, że dana osoba ma ustalone prawo do emerytury, służy piąty znak kodu tytułu ubezpieczenia.

W przypadku pracownika, który ma ustalone prawo do emerytury, nie ma natomiast orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, kod tytułu ubezpieczenia, który należy wpisać do formularza ZUS ZUA, to 01 10 10. Wymieniony w treści pytania kod 25 00 to kod zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego osoby, która mieszka na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ma ustalone prawo do emerytury lub renty i z tego tytułu podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Podstawa prawna:

art. 6, 9, 36 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.),
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (Dz.U. nr 186, poz. 1444),
ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r., nr 164, poz. 1027 ze zm.).

Ubezpieczenia społeczne w praktyce szczegółowo informują o nowych lub problematycznych przepisach dotyczących rozliczeń ubezpieczeń, a nasi autorzy z ZUS pokazują jak uniknąć błędów w rozliczeniach.

tytuł : Kod tytułu ubezpieczenia emeryta oprac. : Magdalena Jędrzejewska / Ubezpieczenia społeczne w praktyce

Czasowa niezdolność do pracy a kontrola ZUS

08.10.2010, 12:29

Prawidłowość orzekania o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich podlega kontroli. Kontrolę tę wykonują lekarze orzecznicy ZUS. Polega ona na zbadaniu ubezpieczonego w wyznaczonym miejscu lub w miejscu jego pobytu albo na skierowaniu go na badanie specjalistyczne przez lekarza konsultanta.

ZUS wysyła do ubezpieczonego, za zwrotnym potwierdzeniem odbioru wezwanie, w którym określony jest termin badania przez lekarza orzecznika lub lekarza konsultanta lub termin dostarczenia posiadanych wyników badań. Lekarz orzecznik może także zażądać od lekarza leczącego udostępnienia dokumentacji medycznej ubezpieczonego lub udzielenia wyjaśnień i informacji w sprawie. Może także zlecić wykonanie badań pomocniczych w określonym terminie. Ubezpieczony jest obowiązany stawić się na badanie lub udostępnić lekarzowi przeprowadzającemu badanie posiadaną dokumentację medyczną.

Na co ubezpieczony wezwany na badanie powinien zwrócić szczególną uwagę?

Jeżeli ubezpieczony uniemożliwi przeprowadzenie badania, nie stawiając się na badanie, lub nie dostarczy posiadanych wyników badań w wyznaczonym terminie, wydanemu zaświadczenie lekarskie traci ważność od dnia następującego po terminie wyznaczonym jako dzień badania lub dostarczenia wyników badań. Jeżeli w wyniku analizy dokumentacji medycznej i po przeprowadzeniu badania ubezpieczonego lekarz orzecznik określi wcześniejszą datę ustania niezdolności do pracy niż orzeczona w zaświadczeniu lekarskim, zaświadczenie lekarskie traci ważność za okres od tej daty.

W takim przypadku lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wystawia zaświadczenie na formularzu ZUS ZLA/K oraz informuje ubezpieczonego o konieczności doręczenia zaświadczenia pracodawcy i stawienia się w pracy. Traktowane jest ono na równi z zaświadczeniem stwierdzającym brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku, wydanym w myśl art. 229 § 4 Kodeksu pracy. ZUS wydaje wówczas decyzję o braku prawa do zasiłku chorobowego, przekazując kopię decyzji pracodawcy ubezpieczonego. Informuje ponadto o tym fakcie lekarza wystawiającego zaświadczenie lekarskie.

Nie tylko pracodawca może wystąpić z inicjatywą

Kontrola prawidłowości orzekania oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich może być dokonana zarówno z inicjatywy ZUS, jak i na wniosek pracodawcy, zarówno do celów wypłaty przez niego zasiłku chorobowego, jak i wypłaty przez pracodawcę wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy.

Uwaga!
Poniesione przez ubezpieczonego koszty przejazdu na badania kontrolne Zakład Ubezpieczeń Społecznych zwraca do wysokości kosztów przejazdu najtańszym środkiem komunikacji publicznej.

Podstawa prawna:

art. 59 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. nr 77, poz. 512),
rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z 31 grudnia 2004 r. w sprawie zwrotu kosztów przejazdu osób wezwanych do osobistego stawiennictwa przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2005 r. nr 6, poz. 47).

tytuł : Czasowa niezdolność do pracy a kontrola ZUS
oprac. : Agnieszka Ślązak / Ubezpieczenia społeczne w praktyce

Zasiłek macierzyński i chorobowy dla zleceniobiorczyni

04.10.2010, 13:54

Jeżeli zleceniobiorczyni przystąpi do ubezpieczenia chorobowego, będzie miała prawo do zasiłku chorobowego, ale po 90-dniowym okresie wyczekiwania. Zasiłek macierzyński będzie jej zaś przysługiwał bez okresu wyczekiwania.

Pytanie: Czy do ubezpieczenia chorobowego można przystąpić dopiero po jakimś czasie od zgłoszenia do ubezpieczeń emerytalno-rentowych?

Wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia - jeśli jest jedynym źródłem dochodów - rodzi obowiązek podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Ubezpieczenie chorobowe jest dla osoby wykonującej umowę zlecenia dobrowolne. To oznacza, że do ubezpieczenia chorobowego może zgłosić się w każdej chwili. Objęcie tym ubezpieczeniem następuje od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony. Objęcie ubezpieczeniem od dnia wskazanego we wniosku może nastąpić jedynie wtedy, gdy do ubezpieczeń społecznych zostanie zgłoszona w ciągu 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń. Nie dotyczy to więc tej ubezpieczonej, ponieważ tytuł ubezpieczenia - umowa zlecenia - rozpoczął się już wcześniej i już wcześniej została zgłoszona do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Zasiłek macierzyński bez okresu wyczekiwania

Zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka przysługuje osobie, która urodziła dziecko w okresie ubezpieczenia chorobowego. Zatem warunkiem nabycia prawa do niego jest przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Nie jest wymagany żaden okres ubezpieczenia poprzedzający urodzenie dziecka, ponieważ prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje bez okresu wyczekiwania.

Okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego zleceniobiorczyni

Zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka przysługuje ubezpieczonej przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego oraz dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Zatem jeśli urodzi w czasie ubezpieczenia dziecko, to podobnie jak pracownica będzie miała prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres 20 tygodni (140 dni), a jeżeli zgłosi wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, zasiłek ten będzie jej przysługiwał zgodnie z jej wnioskiem przez 1 tydzień lub 2 tygodnie.

Zasiłek chorobowy wyłącznie po okresie wyczekiwania

Osobie, która podlega ubezpieczeniu chorobowemu, przysługuje także zasiłek chorobowy. Inaczej niż w przypadku zasiłku macierzyńskiego, do nabycia prawa do zasiłku chorobowego niezbędne jest posiadanie pewnego okresu ubezpieczenia. Jest to tzw. okres wyczekiwania i wynosi on 90 dni.

Jeżeli zleceniobiorca zgłosi wniosek o objęcie ubezpieczeniem chorobowym, to prawo do zasiłku chorobowego nabędzie dopiero po upływie 90 dni podlegania temu ubezpieczeniu, czyli najwcześniej od 91. dnia ubezpieczenia. Należy zaznaczyć, że do okresu ubezpieczenia, po upływie którego ubezpieczeni nabywają prawo do zasiłku chorobowego, dolicza się nieprzerwane okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu oraz okresy, między którymi wystąpiła przerwa, jeśli nie przekroczyła 30 dni albo była spowodowana urlopem bezpłatnym, wychowawczym lub odbywaniem czynnej służby wojskowej.

Podstawa prawna:

art. 4, art. 6, art. 29 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. nr 77, poz. 512).

tytuł : Zasiłek macierzyński i chorobowy dla zleceniobiorczyni oprac. : Agnieszka Ślązak / Ubezpieczenia społeczne w praktyce

Urlop ojcowski pracownika-przedsiębiorcy a składki ZUS 10.09.2010

W okresie urlopu ojcowskiego pracownik ma prawo do zasiłku macierzyńskiego. Zasiłek macierzyński jest tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Każda osoba, która otrzymuje zasiłek macierzyński, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Nie ma więc znaczenia, że pracownik równocześnie prowadzi działalność gospodarczą.

Zarówno w okresie wykonywania pracy, jak i pobierania zasiłku macierzyńskiego z tytułu urlopu ojcowskiego, działalność jest dla niego tytułem do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, a z działalności obowiązkowa jest tylko składka na ubezpieczenie zdrowotne.
Przykład:
Pracownik zatrudniony w naszej firmie na pełny etat, w lipcu przebywał na urlopie ojcowskim, ale zasiłek otrzyma w sierpniu. Jakie dokumenty z tytułu urlopu firma powinna złożyć za lipiec, a jakie za sierpień? Czy w sytuacji, gdy pracownik równocześnie prowadzi działalność gospodarczą, to w tym okresie powinien opłacać za siebie składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne z działalności?

Nie, nie powinien opłacać obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu działalności pozarolniczej.

W raporcie ZUS RCA z kodem 12 40 xx składanym za lipiec płatnik powinien wykazać zerową podstawę wymiaru i zerowe kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Za lipiec płatnik nie powinien składać za pracownika raportu ZUS RSA z kodem pracowniczym.

Natomiast składki od wypłaconego zasiłku macierzyńskiego powinny zostać rozliczone w raporcie ZUS RCA z kodem 12 40 xx składanym za sierpień, gdy wypłacony zostanie zasiłek macierzyński.

Za sierpień pracodawca powinien złożyć również raport ZUS RSA z kodem pracowniczym (01 10 xx) i wykazać okres zasiłku, liczbę dni zasiłkowych wypłaconą kwotę i kod/świadczenia przerwy - 311 (zasiłek macierzyński). Dodatkowo za sierpień płatnik składa raport ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczeń 12 40 xx i wykazuje okres zasiłku i kod świadczenia przerwy - 350 (inne świadczenia przerwy).

W sytuacji gdy zasiłek macierzyński otrzymuje pracownik, to pracodawca ma obowiązek przekazywania do ZUS zarówno informacji o okresie przerwy w opłacaniu składek z tytułu stosunku pracy, składając raport ZUS RSA z kodem 01 10 xx, a więc raport świadczeniowy i raport składkowy ZUS RCA z kodem 12 40 xx.

Raport składkowy składa pracodawca, który jest uprawniony do wypłaty zasiłków, gdy płatnik nie jest uprawniony do wypłaty zasiłków, zasiłek wypłaca ZUS, który jest wówczas płatnikiem składek, czyli raport z kodem tytułu ubezpieczeń 12 40 xx.

Podstawę wymiaru na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę pobierającą zasiłek macierzyński stanowi kwota wypłaconego zasiłku macierzyńskiego. Gdy w danym miesiącu osoba miała prawo do zasiłku ale zasiłek macierzyński nie został wypłacony, to płatnik za ten miesiąc składa raport zerowy.

Uwaga
W odróżnieniu od innych ubezpieczonych osoba pobierająca zasiłek macierzyński (a także osoba przebywająca na urlopie wychowawczym) nie jest zgłaszana do ubezpieczeń na druku ZUS ZUA ani wyrejestrowywana po ustaniu ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA.

Należy podkreślić, że składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osoby pobierające zasiłek macierzyński są finansowane w całości przez budżet państwa, a rolą płatnika jest tylko wykazanie należnych składek w dokumentach rozliczeniowych składanych do ZUS.

Podstawa prawna:

art. 6, art. 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.).

tytuł : Urlop ojcowski pracownika-przedsiębiorcy a składki ZUS
oprac. : Michał Jarosik / Ubezpieczenia społeczne w praktyce