Opublikowane: 30.04.2010
Ważne zmiany dla palaczy - zakaz palenia w miejscach publicznych i brak palarni w pracy
Zgodnie z art. 233 Kodeksu pracy „pracodawca jest zobowiązany między innymi zapewnić pracownikom odpowiednie urządzenia higieniczno-sanitarne”, do których, w przypadku pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników, zaliczają się też pomieszczenia higieniczno-sanitarne obejmujące szatnie, umywalnie, pomieszczenia z natryskami, pomieszczenia higieny osobistej kobiet, ustępy, palarnie, jadalnie, pomieszczenia do ogrzewania się pracowników, do prania, odkażania, suszenia i odpylania odzieży roboczej lub ochronnej.
Zabronione jest przy tym „palenie wyrobów tytoniowych poza pomieszczeniami wyodrębnionymi i odpowiednio przystosowanymi:
w zakładach opieki zdrowotnej,
w szkołach i placówkach oświatowo-wychowawczych oraz
w pomieszczeniach zakładów pracy oraz innych obiektów użyteczności publicznej, a w małych, jednoizbowych lokalach gastronomicznych - poza wyraźnie wyodrębnionymi miejscami” (art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia
przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych).
Nakaz wyodrębnienia w zakładzie pracy oddzielnych pomieszczeń palarni znajduje zresztą oparcie w gwarantowanej ustawą ochronie
prawa niepalących do życia w środowisku wolnym od dymu tytoniowego (art. 3 pkt 1 ustawy z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Tak też wyrok NSA - Ośrodek Zamiejscowy w Białymstoku z 27.06.2002 r., sygn. akt: SA/Bk 230/2002).
Potwierdził to Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 4 kwietnia 2007 r. gdzie stwierdził, że pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników musi urządzić w zakładzie osobną palarnię. Od obowiązku tego nie może się uchylić nawet wtedy, gdy nie zatrudnia żadnego palacza, nie można wszak wykluczyć, że z palarni skorzysta palący, którego firma zatrudni w przyszłości lub osoba, która przyjdzie do firmy z wizytą.
Należy równocześnie w tym miejscu nadmienić, że wprowadzenie całkowitego zakazu palenia na terenie zakładu pracy, nawet w przypadku zamieszczenia odpowiedniego zapisu w regulaminie pracy, bez wydzielenia na terenie zakładu pomieszczenia przeznaczonego do palenia, stanowiłoby formę dyskryminowania pracowników palących przez pracodawcę i jako takie działanie byłoby bezprawne (wyrok NSA - Ośrodek Zamiejscowy w Łodzi z 24.01.2003 r., sygn. akt: SA/Łd 1887/1999).
Podmiotami odpowiedzialnymi za egzekwowanie zakazu palenia obowiązującego w pomieszczeniach zakładu pracy są osoby „będące właścicielami
lub użytkownikami określonych w tej ustawie obiektów” (art. 5 ust. 1 ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych).
Jeżeli chodzi o wymagania, jakie winna spełniać palarnia, to nie wystarczy zezwolić na palenie tytoniu w korytarzu lub ubikacji czy jedynie na zewnątrz, poza pomieszczeniami zakładu pracy. Przepis prawa wymaga „wyodrębnienia” tego typu pomieszczenia, czyli - jak można dalej wnioskować - przeznaczenia go wyłącznie na wskazany powyżej cel.
Art. 40-42 załącznika nr 3 do przywoływanego już rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy doprecyzowuje owo kryterium „wyodrębnienia”, wskazując, że palenie tytoniu w zakładach pracy jest dozwolone wyłącznie w odpowiednio przystosowanych pomieszczeniach (palarniach):
wyposażonych w dostateczną ilość popielniczek,
usytuowanych w sposób nienarażający osób niepalących na wdychanie dymu tytoniowego,
w których na każdego pracownika najliczniejszej zmiany korzystającego z tego pomieszczenia przypada co najmniej 0,1 m2 powierzchni podłogi, z tym jednak, że powierzchnia poszczególnych pomieszczeń przeznaczonych na palarnie nie powinna być mniejsza niż 4 m2,
w których zapewnia się przynajmniej dziesięciokrotną wymianę powietrza w ciągu godziny.
Problem palarni powrócił ostatnio w związku z uchwaloną przez sejm ustawą o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, która przewiduje, że tworzenie palarni dla pracowników ma przestać być obowiązkowe.
Równocześnie rozszerzeniu ulegnie katalog miejsc objętych zakazem palenia, który obok pomieszczeń zakładu pracy obejmie m.in. także teren uczelni, lokale gastronomiczno-rozrywkowe, przystanki komunikacji publicznej, ogólnodostępne miejsca przeznaczone do zabaw dzieci oraz inne pomieszczenia użytku publicznego.
Karol Jokiel