RODZAJE PODŁOŻY
ze względu na skład
naturalne, skład ilościowy i jakościowy znany w przybliżeniu przygotowany z surowców roślinnych lub zwierzęcych
półsyntetyczne, mamy tylko skład związków nieorganicznych
syntetyczne, dokładnie znamy skład ilościowy i jakościowy
ze względu na konsystencję
płynne
półpłynne (0,1-0,8% agaru)
stałe (1,5-3% agar, 12-15% żelatyna)
ze względu na jakość składników odżywczych
proste
wzbogacone - zawierają dodatkowe czynniki wzrostu, z dodatkiem krwi, surowicy lub innych składników (Muller-Hinton, bulion cukrowy, bulion z krwi)
wybiórcze - zawiera składniki hamujące jedne bakterie a stymulujące inne (na bulion z żółci Salmonelli, pożywka SF wg. Heifsona dla Slmonelli i Shigella
różnicujące - (często wybiórczo rożnicujące) umożliwiają określenie swoistych cech biochemicznych gatunków drobnoustrojów. Składa się z podłoża odżywczego, substratu dla bakterii, wskaźnika np. agar SS, pożywka Chapmana, pożywka McKonkeya
wybiórczo różnicujące
specjalne - z dodatkiem cukru lub inych specyficznych substratów np. pożywki Lówensteina-Jansena, Lófflera, Sabourenda, agar czekoladowy
podłoża transportowe stałe lub płynne, stosowane przy przesyłaniu materiału klinicznego do laboratoriów. Zawierają sole mineralne, bufory zabespieczające żywotność drobnoustrojów obecnych w materiale.
podłoża do hodowli bakterii beztlenowych są wzbogacone i mają zdolność redukcji tlenu cząsteczkowego np. podłoże z tioglikolem
Charakterystyka wybranych podłoży:
podłoża krwawe (np. krew barania)
alfa - hemoliza - powodująca lizę ale nie rozpuszczająca błony krwinek co daje, że hemoglobina przechodzi w metahemoglobinę, zazielenienie podłoża do okoła koloni
Streptococcus pneumoniae
beta - hemoliza - powoduje lizę i rozpuszczenie błony komórkowej (erytrocytu) co daje odbarwienie do okoła koloni
Streptococcus pyogenes
Streptococcus aureus
E. colli
gamma - hemoliza - brak hemolizy
Micrococcus luteus, Streptococcus mutans
Podłoże MacConkey'a
Bakterie dla których podłoże jest przewidziane: Pałeczki jelitowe należące do rodziny Enterobacteriaceae (E. Colli, Klebsiella pneumoniae,)
Czynnik wybiórczy: fiolet krystaliczny
Czynnik różnicujący: laktoza
Pałeczki rozkładające laktozę tworzą kolonie o barwie ciemnoróżowej (indykatorem jest czerwień obojętna). E.colli, Klebsilla pneumoniae
Pałeczki nie fermentujące laktozy tworzą kolonie o barwie białawo - przezroczystej Shigella spp, Pseudomonas spp.
Podłoże Chapmana
Bakterie dla których podłoże jest przewidziane: służy do izolacji i różnicowania szczepów gronkowcowych. Staphylococcus
Czynnik wybiórczy: 7,5 - 10% stężenie NaCl
Czynnik różnicujący: mannitol
Szczepy rozkładające mannitol wytwarzają żółte kolonie, przy czym ulega również zmianie zabarwienia podłoża z różowego na żółty (indykatorem jest czerwień fenolowa). S. aureus
Szczepy nie mające zdolności do rozkładu mannitolu nie zmieniają barwy kolonii.
Na tym podłożu mogą rosnąć mikrokoki, enterokoki, laseczki oraz grzyby.
Podłoże Lówensteina-Jensena(w formie skoku): pożywka specjalna do hodowli prądków,zawiera: asparaginę glicerol, mąka ziemniaczana, masa jajowa zieleń malachitowa, która hamuje wzrost bakterii.
Podłoże Loefflera (w formie skosu) do chodowli o dużych wymaganiach - pożywka specjalna. Corynebacterium spp., Neiseria. Zawiera bulion wzbogacony glukozą, surowicą końską
Podłoże z cetrymidem PYA do izolacji pałeczek z rodziny Pseudomonas
Cetrimid hamuje wzrost bakterii G(+) i większości G(-). Pseudomonas na tym podłożu wytwarzają barwnik (od piocyjaniny do piowerdyny) oraz charakterystyczny zapach (jaśmin lub kredki świecowe)
Podłoże agar czekoladowy - podłoże specjalne przeznaczone dla bakterii o dużych wymaganiach pokarmowych. Zawiera krew baranią, która po ogrzaniu do temp. 60-80 C ulega lizie i uwalnia się składnik hemina (czynnik X) i NAD (czynnik V). Dzięki obecności tych czynników umożliwia wzrost pałeczek Heamophilus, Neisseria
Podłoże z żółcią i eskaliną do izolacji i identyfikacji enterokoków. Mogą wzrastać wobez cółci i mają zdolność do hydrolizy eskaliny (powstaje zaczernienie podłoża). Mogą wzrastać też inne ziarniaki (brak zaczernienia podłoża).
Podłoże z tioglikolanem sodu - obniża potencjał oksydoredukcyjny, błękit metylowy - wskaźnik redoks (w formie utlenionej zabarwienie niebieskie, zredukowany odbarwia się)
Podłoże Sabouranda - podłoże wybiórczo-namnażające dla grzybów. Dodatek antybiotyków i kwasowe pH hamują wzrost bakterii.