Patologia rodziny 2, Pedagogika, Resocjalizacja


Patologia rodziny

I Przemoc w rodzinie

  1. Pojęcia

- wykorzystywanie (child abuse) każde działanie lub bezczynność jednostki, instytucji lub społeczeństwa jako całości i każdy rezultat takiego działania lub bezczynności, który deprywuje równe prawa i swobody dzieci i/ lub zakłóca ich optymalny rozwój.

- przemoc seksualna włączanie dziecka w aktywność seksualną, której nie jest ono w stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią świadomej zgody i/lub, na którą nie jest dojrzałe rozwojowo i nie może zgodzić się w ważny sposób i/lub, która jest nie zgodna z normami prawnymi lub obyczajowymi danego społeczeństwa. Z wykorzystywaniem seksualnym mamy do czynienia, gdy taka aktywność wystąpi pomiędzy dzieckiem, a dorosłym lub dzieckiem, a innym dzieckiem, jeśli te osoby ze względu na wiek bądź stopień rozwoju pozostają w relacji opieki, zależności, władzy. Celem takiej aktywności jest zaspokajanie potrzeb innej osoby

- znęcanie psychiczne - rozmyślne niszczenie lub znaczące obniżanie możliwości prawidłowego rozwoju dziecka bez stosowania przemocy fizycznej. Zakres zachowań, które kwalifikować można do tej kategorii, jest bardzo duży - od wyzwisk, gróźb, poprzez emocjonalne odrzucenie, po nadmierne wymagania i nieliczenie się z możliwościami rozwojowymi dziecka I. Pospiszyl wymienia następujące formy zachowania w ramach przemocy psychicznej:„-izolacja, ograniczanie snu i jedzenia, narzucanie własnych sądów, degradacja werbalna, hipnoza, narkotyzowanie, groźba zabójstwa

- znęcanie fizyczne - wszelkiego rodzaju zachowania agresywne odnoszące się do ciała dziecka - począwszy od klapsów, czy szarpnięć, a skończywszy na faktycznym fizycznym maltretowaniu dziecka obejmującym jego katowanie z użyciem wymyślnych narzędzi i sposobów

- zaniedbanie - niezaspokajanie potrzeb dziecka niezbędnych dla jego prawidłowego rozwoju - potrzeb związanych z odżywianiem, ubieraniem, schronieniem, higieną, opieką medyczną, kształceniem, jak też psychiką (miłość, bezpieczeństwo, przynależność etc.)

  1. Przejawy

- przemoc fizyczna wobec dzieci: czynne formy przemocy fizycznej to przede wszystkim bicie, od klapsów, policzków począwszy, przez bicie pięścią, przedmiotem, bicie „ na oślep”. Dalej należy wymienić kopanie, zmuszanie do uwłaczających posług, wreszcie zachowań o wyjątkowej brutalności, jak: oparzenia, zadawanie ran ciętych, szarpanych, duszenie, usiłowanie lub dokonanie zabójstwa” . Dzieci doznające przemocy fizycznej często są pacjentami szpitali - gdzie połamane kończyny, pęknięte kości, wybite zęby czy obrażenia wewnętrzne ich rodzice tłumaczą upadkiem lub niezamierzonym uderzeniem się o mebel. Dorosłych znęcających się nad swoimi dziećmi cechuje duża pomysłowość w wyszukiwaniu sposobów zadawania dzieciom bólu: szczypią je, przypalają papierosem, wyrywają włosy, wiążą sznurami, duszą, a nawet gryzą. Fizycznymi skutkami bicia dzieci może być kalectwo oraz różne choroby somatyczne uwarunkowane uszkodzeniami narządów wewnętrznych lub organicznymi uszkodzeniami mózgu, a nawet śmierć.

- bierna przemoc fizyczna polega na różnego rodzaju zakazach. Jej najczęstszymi formami są stosowanie izolacji (areszt domowy), ograniczanie snu i pożywienia, wyznaczanie pór załatwiania potrzeb fizjologicznych, a także - narzucanie własnych sądów, wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, hipnoza, narkotyzowanie.

- przemoc czynna w łagodniejszej postaci to wszelkiego rodzaju poszturchiwanie, szarpanie, popychanie, klapsy. Wynikiem tych działań są stłuczenia, otarcia naskórka, złamania, zasinienia na ciele ofiary. Ta forma przemocy wobec dzieci uchodzi jednak w naszym  społeczeństwie za jedną z metod wychowawczych i znajduje zrozumienie, a nawet ciche przyzwolenie. Groźniejszą postać przybiera przemoc fizyczna, kiedy w grę wchodzi wymierzanie policzków, uderzanie otwartą dłonią w głowę, bicie pięścią na oślep, kopanie po całym ciele, przypalanie, zadawanie ran, duszenie, grożenie śmiercią. To zjawisko przybrało miano zespołu dziecka maltretowanego.

- Syndrom Munchausena:

Syndrom Munchausena to najkrócej mówiąc zachowanie, kiedy pacjent fabrykuje/wywołuje symptomy choroby w celu uzyskania opieki medycznej, hospitalizacji, przeprowadzenia testów medycznych itp.Aby zwrócić na siebie uwagę personelu medycznego, pacjent z syndromem Munchausena może specjalnie sprowokować uraz lub wywołać objawy ciężkiej choroby.

Specyficznym przypadkiem syndromu jest sytuacja, kiedy rodzic/opiekun wywołuje urazy lub objawy choroby nie u siebie, a u powierzonego jego opiece dziecka. Wśród wywoływanych objawów zdarzają się najczęściej:

Według Meadowa (1995) termin "syndrom Munchausena" został początkowo stworzony na potrzeby dziennikarzy. Używano go też w stosunku do osób dorosłych, które miały skłonności do opowiadania nieprawdopodobnych historii na swój temat, podobnie jak czynił to fikcyjny baron von Munchausen, który twierdził, że latał balonem. Obecnie tego terminu używa się raczej w stosunku do rodziców, którzy zmyślają różne historie na temat chorób swoich dzieci. W przypadkach sztucznego wywoływania objawów u dzieci często powtarza się następujący scenariusz:

  1. Dziecko jest przywożone do szpitala/kliniki w ciężkim stanie.

  2. Po doprowadzeniu dziecka do stanu stabilnego objawy nie powtarzają się lub powtarzają w obecności tylko jednego (określonego) rodzica.

  3. Badania przeprowadzone w szpitalu nie wykazują żadnych chorób ani odstępstw od normy.

  4. Dziecko jest wypisywane w dobrym stanie.

  5. Rodzic powtarza zachowanie

Zespół ten jest najczęściej rozpoznawany u dzieci w wieku 0 - 6 lat, które są zbyt małe aby zrozumieć swoją sytuację.

Istnieje wiele typologii przemocy seksualnej wobec dzieci; najczęściej badacze wyróżniają następujące jej rodzaje:

  1. Bez kontaktu fizycznego