Jarosław Witek

Fizjoterapia mgr II rok, gr. 9

SPORT OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

GOALBALL

Temat: Trening oraz turniej gry w Goalball.

Prowadzący: Jarosław Witek.

Miejsce: Sala gimnastyczna.

Przybory i przyrządy: piłki do Goalballa, gogle, osłony na oczy, ochraniacze na ciało.

Czas trwania: 1,5 godziny.

Liczba osób biorących udział w treningu i zawodach: 6 - 8.

Charakterystyka grupy: wiek 24-26 lata, osoby ociemniałe i niedowidzące, grupa początkująca.

Zalecenia:

• koszulki zawodników nie mogą odstawać od ciała więcej niż 10 cm, by zbytnio nie amortyzowały piłki,

• podczas treningu zaleca się popijać wodę mineralną,

• zabrania się żucia gumy oraz noszenia biżuterii podczas treningu i zawodów.

Przeciwwskazania do gry w Goalball:

• zaburzenia czucia i trofiki skóry,

• odleżyny,

• urazy kończyn górnych i dolnych,

• infekcje, gorączka, przeziębienie,

• złe samopoczucie,

• ciężkie choroby serca oraz układu krążenia,

• wczesne stany pourazowe i pooperacyjne,

• epilepsja,

• omdlenia i utraty przytomności,

• skłonności do nadciśnienia tętniczego z tendencją do jego skoków.

GOALBALL

Goalball to gra drużynowa stworzona w 1946 roku przez Niemca Seppa Reindle i Austriaka Hansa Lorenzena, która umożliwia rywalizację sportową osobom niewidomym i niedowidzącym. Pierwszymi osobami grającymi w "piłkę dźwiękową" byli niewidomi weterani II Wojny Światowej. Wymyślono ją w efekcie starań doskonalenia ich rehabilitacji.

Jest to dyscyplina paraolimpijska od 1976 roku, gdzie w Toronto została pierwszą oficjalną olimpijską grą zespołową dla osób niewidomych i słabowidzących, w której mogą brać udział zarówno mężczyźni jak i kobiety. Cztery lata później bo w 1980 w Arnhem, goalball wszedł na stałe do programu Igrzysk Paraolimpijskich. Pierwsze Mistrzostwa Świata rozegrano w 1978 roku w Austrii. Obecnym mistrzem świata mężczyzn jest reprezentacja Litwy, zaś kobiet - Kanady.

Obecnie goalball stał się bardzo popularną dyscypliną sportu uprawianą w 112 krajach na całym świecie. Co roku rozgrywane są turnieje ogólnokrajowe, międzynarodowe, Mistrzostwa Europy i Świata. W 1982 roku rozegrano po raz pierwszy w Polsce w Lublinie międzywojewódzki turniej w goalball jako nieoficjalne Mistrzostwa Polski. Od 1983 roku Mistrzostwa polski w goalball weszły na stałe do kalendarza rozgrywek polskiego Związku Sportu Niepełnosprawnych „Start”. Obecnym mistrzem Polski są Katowice, a wicemistrzem Bierutów. Obecnym trenerem reprezentacji Polski jest Robert Prażmo. Największymi dotąd sukcesami Polaków na arenie międzynarodowej było zdobycie 12 miejsca na Mistrzostwach Świata w Roemond w 1986 roku i 5 miejsce Mistrzostw Europy w Greve w 1983 roku.

ZASADY GRY W GOALBALL

Uczestnikami zawodów w goalball mogą być osoby niedowidzące i niewidome, które na podstawie przeprowadzonej klasyfikacji medycznej otrzymały odpowiednią grupę sportową stwierdzającą minimum niepełnosprawności zezwalające na uczestniczenie w zawodach dla osób niepełnosprawnych.

Wyróżniamy trzy grupy osób z dysfunkcją narządu wzroku:

B1 - całkowicie niewidomi oraz z poczuciem światła, ale bez rozpoznania przedmiotów lub ich zarysów bez względu na kierunek i odległość.

B2 - ze zdolnością rozpoznawania przedmiotów lub ich zarysów, ostrość wzroku 2/60 i/lub ograniczenie pola widzenia w zakresie 5 stopni.

B3 - ze wzrokiem o ostrości od ponad 2/60 do 6/60 i/lub ograniczeniem pola widzenia od 5 do 20 stopni.

Gra odbywa się na boisku o wymiarach 9 x 18 metrów, podzielonym na 3 strefy: obrony ( na szerokości 3 metrów od bramki), ataku (3 metrów za strefą obrony) oraz strefą środkową, zajmującą szerokość 6 m na środku boiska. Na krótszym boku prostokąta (9 m) znajdują się bramki o wysokości 1,3 metra. Całe boisko jest wyklejone liniami o szerokości 5 centymetrów z podklejonym sznurkiem, który umożliwia łatwe wyczuwanie dotykiem i orientowanie się zawodników. W celu ułatwienia poruszania się po boisku rozmieszczone są linie orientacyjne o różnej długości informujące zawodników o ich położeniu w przestrzeni.

Gra jest rozgrywana między dwiema trzyosobowymi drużynami, w skład których może wchodzić maksymalnie trzech graczy rezerwowych. Zawodnicy biorący udział w grze mają założone gogle z zaklejonymi szybkami oraz dodatkowo zaklejane oczy plastrami okulistycznymi aby uniemożliwić podglądanie.

Celem gry jest wbicie przez drużynę atakującą piłki tak, aby przekroczyła ona linię bramkową drużyny broniącej. Za celny strzał na bramkę drużyna ataku otrzymuje 1 punkt. Zawodnicy obrony usiłują zapobiec zdobyciu bramki broniąc piłki zgodnie z przepisami ustalonymi przez federację IBSA (Międzynarodowe Stowarzyszenie Sportu Niewidomych).

Czas gry meczu w goalballa wynosi 2 x 10 min. Po pierwszej połowie ogłaszana jest obowiązkowa pięciominutowa przerwa dla obu drużyn.

W grze wykorzystuje się specjalną piłkę o wadze 1,25 kg i obwodzie 76 cm. Posiada 8 otworów o średnicy 1 cm, wewnątrz piłki znajdują się dzwoneczki, dzięki którym zawodnicy są w stanie zlokalizować poruszającą się po boisku piłkę. Podczas gry wymagana jest absolutna cisza, która może być jedynie przerywana komendami i sygnałami wydawanymi przez sędziego. Nad poprawnym przebiegiem gry czuwa dwóch sędziów meczowych, czterech bramkowych, jedna osoba prowadząca punktację, jedna mierząca czas gry, jedna prowadząca pomiar 10 sekund oraz jedna osoba zapisująca gole.

Drużyna musi wykonać rzut piłką w ciągu nie dłuższym niż 10 sekund od momentu pierwszego kontaktu z piłką, który nastąpił w trakcie obrony rzutu. Wszelkie pauzy, zmiany zawodnika lub inne przyczyny powodujące wstrzymanie gry przed wykonaniem rzutu skutkują tym, że czas który upłynął zostaje zaliczony na konto 10 sekund. Po wznowieniu gry drużyna ma do dyspozycji pozostałą część z 10 sekund, które zaczęły być odliczane w momencie pierwszego kontaktu z piłką. Jeśli drużyna nie odda rzutu w wyznaczonym czasie będzie przeciwko niej wykonywany rzut karny.

Każdy zawodnik może wykonać maksimum dwa rzuty piłką jeden po drugim. Każdy następny rzut wykonany przez tego samego zawodnika, zanim inny zawodnik z jego drużyny przejmie i rzuci piłkę, będzie uznany jako błąd podlegający karze czyli rzutu karnego. Istnieją dwa rodzaje przewinień skutkujących przyznaniem rzutu karnego: osobiste i drużynowe. W obu przypadkach podczas obrony rzutu karnego na boisku pozostaje tylko jeden gracz drużyny, która popełniła przewinienie. W przypadku rzutu karnego z przewinienia osobistego graczem tym jest ten zawodnik, który popełnił wykroczenie.

Podczas gry trener każdej z drużyn może wziąć 3 razy czas w ciągu meczu. Trwa on 45 sekund. Podczas przerwy żadna z osób przebywających w rejonie ławki zawodników rezerwowych nie ma prawa udzielać zawodnikom znajdujących się w polu gry instruktażu w jakiejkolwiek formie. Trener ma prawo do udzielania informacji swoim zawodnikom jedynie podczas przerw w grze. Konsekwencją niedozwolonego instruktażu przez osoby znajdujące się w rejonie ławki zawodników rezerwowych jest rzut karny czasem stosowane są ostrzeżenia.

Atak na bramkę przeciwnika - najczęściej rzut, czasem toczenie piłki, może odbywać się w strefie do 6 m od własnej bramki (linia ataku). W chwili wyrzutu, piłka przynajmniej częścią obwodu musi znaleźć się na polu boiska. Jeśli piłka w czasie rzutu nie dotknęła strefy rzutu drużyny rzucającej (piłka wysoka) i strefy neutralnej (piłka długa) ewentualna bramka zdobyta podczas takiego rzutu jest nieważna, a drużyna rzucająca zostaje ukarana rzutem karnym.

Obrona odbywa się na strefie do 3 m od własnej bramki (linia obrony).

Podczas obrony zawodnik przynajmniej jedną częścią ciała musi dotykać strefy obrony, w przeciwnym razie zostaje podyktowany rzut karny dla drużyny broniącej.

Bramka zostaje uznana gdy padła z ważnego rzutu i całym obwodem przeszła linię bramkową.

TAKTYKA

Na boisku przebywa trzech zawodników z każdej drużyny: środkowy i dwóch bocznych. Do zadań środkowego należy koordynacja całej drużyny. To on jest odpowiedzialny za zlokalizowanie piłki podczas rzutu drużyny przeciwnej. Im wcześniej to zrobi, tym większa szansa na skuteczną obronę. Środkowy informuje bocznych o położeniu piłki aby nie pozostawić luk w bloku obrony. Bramka ma 9 m szerokości, więc całkowite pokrycie jej przez trzech zawodników jest niemożliwe, jednak jeżeli np. piłka leci z lewej strony, prawy obrońca nie musi idealnie pilnować swojego słupka. Piłka lecąca pod kątem, nawet idealnie na słupek, zostanie obroniona, choć prawy obrońca nie dojeżdża do linii autowej. Dzięki szybkiej i bezbłędnej lokalizacji piłki przez środkowego, blok obrony staje się szczelniejszy. Środkowy powinien również próbować wyłapywać piłki, które przepuścili obrońcy boczni, ale nie wpadły one jeszcze do bramki.

Środkowy jest również rozgrywającym. Większość piłek broni właśnie on, w przypadku odbicia się piłki od bloku, najczęściej do środkowego należy zadanie znalezienia jej na boisku. Gdy środkowy znajdzie się w posiadaniu piłki decyduje o jej rozegraniu, do jednego z bocznych zawodników, bądź o samodzielnym rzucie, przy czym musi pamiętać, że jeden zawodnik może wykonać tylko dwa rzuty pod rząd i że drużyna musi wyrzucić piłkę maks. w ciągu 10 sekund po jej opanowaniu. Możliwe są też podania między bocznymi, bez pośrednictwa środkowego. Najczęściej jeden z bocznych rzuca piłkę nad środkowym, wtedy drugi ją chwyta i rzuca, jednak jest to trudne.

Skuteczność rzutów zależy od ich celności, siły, sposobu rzutu jak i elementu zaskoczenia. Najczęściej role głównych rzucających pełnią boczni, zaś środkowy skupia się na skoordynowaniu obrony. Największą szansę na wpadnięcie do bramki mają piłki rzucone silnie ale też w odpowiednie miejsce. Najsłabszymi punktami bloku obrony są z reguły słupki oraz złącza, czyli miejsca, gdzie dwaj zawodnicy obrony stykają się rękoma lub nogami, w tych miejscach zdarzają się luki w bloku. Sama technika rzutu zależy od upodobań samego zawodnika. Piłki mogą mieć charakter skaczących. Taka piłka, jeżeli jest odpowiednio silna, może przeskoczyć nad blokiem. Rzut może być też płaski, kiedy toczy się po boisku. Można również wprawić piłkę w ruch w ten sposób, że zamieszczone w niej dzwoneczki nie wydają dźwięku, jednak takie ciche piłki są najczęściej wolne. Zawodnik może też rzucać piłkę przechodząc na pozycję innego zawodnika, wymaga to dobrej komunikacji w drużynie, żeby po prostu nie wpaść na siebie.

Przed rzutem piłki drużyna broniąca przybiera się pozycję obronną, najczęściej klęczącą podpartą. Podczas obrony zawodnik powinien przybrać pozycję leżącą na boku, z usztywnionymi rękoma i nogami. Całe ciało powinno znajdować się w jednej linii. Głowa powinna być schowana za rękoma, co eliminuje jej urazy po kontakcie z pędzącą piłką.

---