*UCZENIE SIĘ-proc.w trakcie kt. na podst. doświad. poznania oraz ćw.powstają nowe formy zachow.się i dział. lub ulegają zmianom formy wcześniej nabyte. J. to rodz. ludzkiej działal, mający przewagę nad innymi formami takimi jak np zabawa NAUCZANIE-planowa i system. praca n-la z ucz, poleg. na utrwaleniu zmian w ich wiedzy, dyspozycjach w wyniku uczenia się, przeżywania wart oraz prowadzenia własnej działal. praktycz. *KSZTAŁCENIE-to całokształt czynn.oraz proc.umożliwiaj. ludziom poznaw. przyr, społecz. i kultury oraz uczestnictwo w ich przekształcaniu i możliwie wszechstronny rozwój własnej sprawności fizycznej, umysł i zdolności. Kształc zakłada uczestniczenie w nim n-la i ucz Rezultatem kształ.j. wykształcenie *SOCJALIZACJA -proc. wpajania jedn. niezbędnych w dorosłym życiu umiejętności, kształtowania jej osobowości, przekazywania syst. wart. oraz przyjętych w społ. norm *SYSTEM DYDAKT.-ukł. sytuacji dydakt. służ. określ. celom kształc.1.syst. alitorytarny-za pkt wyjś. przyjm. pozycję n-la rozumianego zbiorowo jako instyt. państwa lub społ. Ucz. muszą podporządk.się n-lowi. Treść naucz. starannie dobrana i ujednolic. Organiz. naucz. usztywniona 2.Syst.humanistyczny-za pkt wyjś. przyjm. zaspokoj. potrzeb poznawcz. ucz. tj.stworzenie mu warunków do uczenia się wg własnych zainter. i uzdol. N-la ma dostosować do ucznia treści naucz. i metody, by rozwój ucz był naturalny.3.Sys.technologicz.-za pkt wyj.przyj.treść naucz., kt.ucz. powinni opanować. Zmierza do najskuteczniej. uczenia przy użyciu mater. oraz starannej org. proc. dydakt. *CELE i TREŚCI KSZTAŁC -świadom. założone efekty,kt. chcemy uzyskać w wyniku kształc. Cechy celu ksz- dostrzegal ( można ustalić stan jego wykonania)wykonalny(możliwy do realiz.w określ. czasie)logiczny(nie zawierający wew. sprzeczności) rzeczowy i precyzyjny (przedstaw. opis tego, co chcemy osiągnąć)wymierny (można zmierzyć jego stan) Związek celów kształcenia ogólnego i zawodowego: Cele kszt.ogól. -rzeczowe -opanow ogól. wiedzy o przyr, społecz i sztuce-przygotowanie do działal. praktycz.-kształtowanie human. stosunku do ogólnoludz.wart. Cele kszt.ogól.- podmiotowe -ogól. rozwój sprawn. umysł.zdolności poznawcz. -rozwój potrzeb kultural, motywacji i zainter -wdrożenie do samo-kształcenia i pracy nad sobą .Cele kszt.zawod.-rzeczowe -opanowanie wiedzy zawod.-przygotowanie do pracy twór. kształtow. postaw obywatel. i przekonań naukow. Cele kszt.zawod.-podmiotowe -rozwinięcie uzdolnień, ważnych dla danego zawodu -rozwinięcie potrzeb, motywów i zaint .związ. z danym zawod..-wdrążenie do ciągł. doskonal. kwalifikacji zawod. przez samokształcenie. Treści kształcenia skł.się na nią całokształt podstaw. wiadomości i umiejęt. z dziedziny nauki, kultury,sztuki, oraz praktyki społ, przewidziany do opanowania przez ucz. podczas pobytu w szk..*STYL NAUCZANIA 1.Styl zamknięty: określ.jako frontalny lub formalny. Polega na: -wyraźnym określeniu bliższych i dalszych celów naucz z naciskiem na cele operacyjne -formułowaniu przez n-la konkretnych zadań ukierunkowujących aktyw. ucznia - ćwiczeniu nawyków-dostarczaniu modeli i zachęcaniu do ich naśladowania. J.to styl, w kt. n-l pełni rolę kierowniczą i występuje w roli eksperta, kontakty z ucz. cechuje dystans. 2.Styl ramowy: nacisk na zindywidualizowane podejście do ucz. Charakteryzuje go: -przywiązywanie wagi do zrozumienia przez ucz. przekazywanych treści. W stylu tym n-l pełni rolę wspomagającą ucz. w zdobywaniu wiedzy, w centrum uwagi znajdują się potrzeby i zainter. ucz. Ważne j. odformalizowanie kontaktów 3.Styl negocjacyjny: opart. na założeniu,że wiedza jest tworzona w procesie interakcji n-l- ucz. Cechy stylu to:-traktowanie ucznia jako badacza korzystającego z e źródeł -nastawienie na wzajemne uczenie poprzez stawianie pytań i przedstaw problemów. Rola n-la polega na stwarzaniu swobodnej atmosf.sprzyswajaniu wiedzy i pobudzaniu ucz. do krytycz myślenia. Przyjęcie przez n-la stylu ramowego wymaga od niego zwiększenia wysiłku wkładanego w dział. dydaktycz, a także uznania ucznia za równoprawnego partnera.4. Styl kierowniczy-styl ten zawiera sztywny opis co ucz. ma wied i umieć. Wymagania te wyznaczają władze państ. STYLE UCZENIA SIĘ :Wizualny-preferencje dla rozumie przestrzennego; Dźwiękowy-preferencje dla dźwięku i muzyki; Słowny- dla słowa mówionego i pisanego; Fizycz. -dla wykorzysta ciała, dotyku; Logiczny- dla wykorzystania racjonalnego rozumowania; Społeczny- dla uczenia się w grupach Indywidualny-dla samokształcenia. *PRZYCZN NIEPOWODZEŃ W NAUCE SZK. 1.PRZYCZYNY SPOŁECZNO-EKONOMICZNE --całokształt warun mater, społ i kultur, Do warun. mater. zaliczamy :dochody rodzic, mieszkanie, sposób odżyw, zaopatrz.w odzież, przedm.do nauki. Do warun. .społ.: wykształć. rodziców, pozycja ucz.w rodzinie, udział w prac. pozaszk. i szk. Do warun. kultur: poziom ż. umysł. rodziny, dostęp do środ. służąc. upowszech. kultury, poziom opieki intelekt. i moralnej nad dzieć. 2.PRZYCZ . BIOPSYCHICZNE: temperament, cechy charak, nieśmiał zły stan zdrowia, nadmier. obciążenie obowiązkami, wady wzroku i słuchu. brak wytrwałości w pracy, niezdolność skupienia uwagi ,brak motywacji, powolne myślenie, skłonność do szybkie męczenie się pracą umysł. uogólniania, 3.PRZYCZYNY DYDAKTYCZNEniewłaściwa praca n-la jego błędy metodyczne, niedostatecz. znajomość ucz.,brak należytej opieki nad ucz. opóźnionymi w nauce. nieodpowiednie narzędzia pracy, w tym wadliwe programy naucz. oraz złe warunki pracy szk, niewłaściwe warun. pracy dydaktyk.-wychow, np. nauka na dwie zmiany, liczne kl. * METODY NAUCZ-UCZENA SIĘ-1.Met. słowia:pogadanka (rozmowie kierowanej przez n-la z ucz) opow,(polega na zaznajomieniu ucz. z jakimiś rzeczami w formie słown. opisu. wykłady(przekazywanie ucz. informacji z zakresu różnych dziedzin naukowych )dyskusja(polega na wymianie poglądów na określony temat ) prac.z książ (Samodzielne korzystanie z książek przez ucz-uczenia się z podręcznika, - sporządzania notatek,-lektury uzupełniającej. ) burza muzgów (każdy podaje jakiś pomysł do rozwiąż. prob)2.Met. oglądowe op.na obserwacji(pokaz) 3.Met.op.na pomiarze- pomiar proces,rzeczy i zjaw.4.Met. prakt dział. ucz.-zajęc.laboratoryjna; zajęcia praktycz, (w szk. zawodow) 5 Met. problemowe - inaczej gry dydaktyczne(celem j. wydobycie z ucz. sił kt. w nim są żeby samodziel. rozwiąz. prob,aby wzrosła w nim wiara w siebie*ZASADY NAUCZA -normy postępow.dydakt.. kt. określają jak należy wcielać w życie cele dydakt.1Zas.poglądowości-wskaz.na konieczn zdobyw. wiedzy poprzez bezpośred. poznawanie rzeczy (wykorzystanie modeli, obrazy, schematy, wykresy, tabele). Funkcją tej zasady jest ułatwienie zrozumienia i zapamiętyw .2.Zas.przystępności-( zas. stopniowania trudności.) Reguła tej zasady opiera się na przechodzeniu od tego co bliższe do tego co dalsze, od rzeczy łatwych do trudnych. Wyraża konieczność dostosow. treści i metody nauczania do rozwoju i możliwości ucz .W proc. naucz. należy uwzgl. różnice w tempie pracy i stopnie zaawansow ucz. w nauce 3.Zas. świadom i aktyw. uczestnictwa-op. się na metodach aktywizacji ucznia. Zasada ta wymaga od n-la aby nie zastępował pracy ucz. własną pracą i umiejętnie stopniował trudności zadań. N-l powinien stwarzać warun. sprzyjające wdrażaniu ucz. do zespoło wych form pracy. 4.Zas. systematycz ności-powinna być stosowana prze obie str. proc. dydakt. n-la i ucz. N-lowi zaleca się system. przygot.się do lekc, regularne zadawanie prac dom, robienie sprawdzianów i oceny wyników naucza .Ucz. powinien systemat. utrwalać wiedzę. 5.Zas .trwałośc wiedzy-wskazuje na konieczność podejmow takich zabieg żeby ucz trwale przyswoił sobie wiedzę. N-l musi ukierun zainter ucz, wzbudzić motywację do nauki 6.Zas operatyw wiedzy ucz -N-l ma stworzyć syt w kt. ucz. nie tylko przyswoi sobie wiedzę lecz będzie się nią posługiwał w szk i pozaszkol.7.Zas. wiązania teorii z prakt -jej celem j. przygotow. ucz. do racjonal. posługi. się wiedzą teoret przy rozwiązyw praktycz. problemów. Wpływ na wyniki wiąza teorii z prakt mają czynności poznawcze ucz:a)uczenie się pojęciowe b)rozróżnienie przykładów c)wskazanie twórczego rozwiązywania problemów. Argumenty za łączeniem:a)Praktyka jest tak samo źródłem wiedzy o świecie jak teoria.b)Praktyka sprawdza prawdziwość przekazyw wiedzy.c)Przygotowuje ucz do działal praktycz *NAUCZANIE PROBLEMOWE op się nie na przekazyw .gotowych wiadom,lecz na uzyskiwaniu przez ucz. nowych wiadom. i sprawności za pośred. rozwiązyw. problem. teoret. i prakt. Cechą tego naucz. j. aktywność badawcza ucz., pojawiająca się w określ. syt. i zmuszająca go do stawiania pytań ,do formułow. hipotez i weryfikowania ich w toku operacji umysł. i praktycz. Proc dydakt. op się tu na samodziel. dochodzeniu do wiedzy.Cele nauczania: 1wyrobić w uczniach umiejętności badawcze i rozwiązywania problemów; 2dać ucz. okazję do odegrania ról ludzi dorosłych; 3umożliwić uczniom uzyskanie wiary we własne zdolności umysł. i samodzielne uczenie się.Cechy nauczania probl: 1Nowe wiad. uzyskują ucz. za pośród. rozwiąz. problem. teoret i prakt. 2W toku rozwiąż. problem. ucz. pokonuje wszystkie przeszkody, jego aktywność i samodziel osiąga wysoki poziom.3Tempo uczenia się j. zależne od ucz. lub od grupy. 4.Wieksza aktywność ucz. sprzyja rozw. pozytywnych motywów 5Efekty nauczania są wysokie i trwałe. Fazy nauczania problemowego: 1Tworzenie syt.problemow 2Wytworzenie pomysłów rozwiązania,stawianie pytań, hipotez 3Poszukiwanie rozwiązań.4Sprawdzenie trafności pomysłów, weryfikacja hipotez. *PROGRAM SZKOLNYustala jakie wiadom, umiejęt i nawyki oraz w jakiej kolejności ucz. mają przyswoić. Program szk.powinien być ukierunkowany jest na ucz, jego potrzeby, umożliwić mu szechstronny rozwój osobowości. Na progr.naucz. skł. się:1uwagi wstępne (określa się tu cele nauczania danego przedmiotu)2.materiał nauczania ( podst. inform., pojęcia, prawa i ważniejsze hipotezy, metody, techniki pracy, reguły postępowania z zakresu dyscypliny nauk. odpowiada.danemu przedmiot) 3.uwagi o realizacji programu i wskazówki na temat metod, form organiz. i środ.umożliwiaj. skuteczną realizację materiału. Przedmioty objęte progr. naucz. dzieli się na: obowiązkowe -wspólny dla uczniów kanon wykształcenia fakultatywne - dotyczą zagadnień szczegółowych i wiążą się z dążeniem do zaspokoj. indyw zainter.ucz. Prog. powinien zawierać:-szczegół. cele kształc -materiał naucz zw. z celami kształc.-procedury osiągania celów-opis założonych osiągnięć ucz.i propozycje metod ich pomiarów Program powinien jasno i wyraźnie informować o tym jakiego przedmiotu lub bloku przedmiotów dotyczy, dla jakiego etapu naucz. i dla jakiej liczby godzin j.przygotowany, powinien wyraźnie charakteryzować ucz, wskazywać niezbędne przygotow. n-li oraz wyposażenie szk. w środki dydakt. *METODY BADAŃ DYDAKTYCZ. Przedmiotem badań dydakt. j. świadoma działal, a więc procesy naucz. i ucznia się, ich cele, treść, metody i formy organizacyjne kształ. Wśród metod badań dydaktycznych wyróżniamy: obserwacja (świadome spostrzeganie zj. i proc. dydakt.w celu ujawnienia towarzyszących im zmian) ,eksperym (służące do badania zj. celowo wywoływanych przez badacza), testy dydaktyczne (służą do oceny rezultatów badań eksperymentalnych), wywiad i ankieta (stosowane w syt.kiedy chcemy uzyskać inform. o tym co dane osoby wiedzą, lub jak oceniają określone zjawiska), analiza dokument. pedagogicznych (pozwala na wykorzystanie infor. zawartych w progr. naucz., podręcznikach, dziennikach, arkuszach ocen)opis ( ustalenie wielkości, właściwości rozkładu wyników), weryfikacja postawionych hipotez )