Epilepsja - padaczka - jest to zespół chorobowy, który charakteryzuje się zaburzeniami czynnościowymi ośrodkowego układu nerwowego. Jest ona związana z patologicznymi wyładowaniami elektrycznymi w korze mózgowej w okolicy podkorowej. Padaczkę można podzielić na dwa rodzaje:

- padaczkę samoistną;

- padaczkę wtórną, która jest następstwem jakiejś innej choroby; może być ona spowodowana urazem lub guzem mózgu;

TYPY NAPADÓW EPILEPTYCZNYCH

1. Grand mal - tzw. „wielka choroba”, charakteryzująca się uogólnionymi drgaw­ka­mi wszystkich mięśni szkieletowych, utratą przytomności itp. Stan ten, tzw. status epilepticus, trwa od kilku do kilkunastu minut. Po napadzie chory odczuwa znużenie i senność.

2. Petit mal - tzw. „mała choroba”, charakteryzująca się krótkotrwałymi skur­czami, np. mięśni twarzy lub kilkusekundowym brakiem obecności (absent).

3. Padaczka psychomotoryczna - charakteryzująca się zaburzeniami mo­to­rycz­ny­­mi (bezcelowe ruchy, bieg, taniec z zaburzeniami świadomości).

4. Padaczka objawowa (ogniskowa, Jacksona) - napady drgawkowe są zlo­ka­li­zo­wane w tych samych partiach mięśni. Padaczka ta występuje najczęściej po różnego rodzaju uszkodzeniach mózgu.

5. Padaczka miokloniczna - jest to padaczka pochodzenia pourazowego. Ce­chu­je ją gwałtowne „rzucanie” głową.

6. Padaczka mieszana.

Leczenie epilepsji jest objawowe i polega na podawaniu środków, które hamują nadmierną pobudliwość ośrodkowego układu nerwowego, hamują pobudliwość komórek nerwowych. W wyniku podawania tych środków następuje uczucie znużenia, senności i zmęczenia.

PODZIAŁ LEKÓW P/PADACZKOWYCH

POD WZGLĘDEM CHEMICZNYM

1. Pochodne kwasu barbiturowego.

2. Pochodne kwasu 2-dezoksy-barbiturowego.

3. Pochodne hydantoiny.

4. Pochodne 2,5-dioksopirolidyny.

5. Pochodne dibenzoazepiny.

6. Pochodne benzodiazepiny.

7. Pochodne kwasów alifatycznych.

8. Inne leki p/padaczkowe.

ad. 1. Pochodne kwasu barbiturowego:

Phenobarbital (synonim: Luminal)

kwas 5-etylo-5-fenylobarbiturowy

Może występować w postaci soli sodowej, która w przeciwieństwie do Luminalu jest rozpuszczalna w wodzie. Lek ma zastosowanie w grand mal. Stosuje się go także w postaci injekcji do przerywania status epilepticus. Fenobarbital wykazuje uboczne działanie nasenne, co jest niekorzystne przy leczeniu epilepsji. Leki złożone:

* DIDEPIL - fenobarbital i chlorowodorek procyklidyny;

* PHENYDANTIN - fenobarbital i sól sodowa fenytoiny;

Methylphenobarbitalum (synonim: Prominal)

kwas 1-metylo-5-etylo-5-fenylobarbiturowy

Jest to pochodna fenobarbitalu, która przy azocie w pozycji 1 posiada grupę metylową. Wykazuje długotrwałe działanie uspokajające i p/drgawkowe. Lek jest stosowany zarówno w grand mal jak i petit mal.

Benzobarbitalum (synonim: Benzonal)

kwas N-benzoilo-5-etylo-5-fenylobarbiturowy

Lek jest obdarzony silnym działaniem p/drgawkowym i względnie silnym działaniem uspokajającym. Stosowany w grand mal, w padaczce skroniowej i ogniskowej.

ad. 2. Pochodne kwasu 2-dezoksy-barbiturowego:

Primidonum (synonim: Mizodin)

kwas 5-etylo-5-fenylo-2-dezoksybarbiturowy

Pod względem budowy lek podobny do fenobarbitalu. Znalazł zastosowanie w grand mal, w padaczce psychomotorycznej, w padaczce Jacksona oraz w nerwobólach.

ad. 3. Pochodne hydantoiny:

H Y D A N T O I N A

2,4-dioksoimidazolina lub ureid kwasu glikolowego

Hydantoina niepodstawiona w pozycji 5 nie wykazuje właściwości far­ma­ko­lo­gicz­nych. Podstawiona działa p/drgawkowo. Może występować w formie ketonowej i enolowej (w formie enolowej następuje przesunięcie atomów wodoru do grupy kar­bok­sylowej w pozycji 2). Z tego też powodu może tworzyć sole rozpuszczalne w wodzie. Pochodne hydantoiny można więc stosować w injekcji.

Phenytoinum (synonim: Fenytoina, Epanutin)

5,5-difenylohydantoina

Phenytoinum natricum

sól sodowa 5,5-difenylohydantoiny

Lek ten jest stosowany w grand mal (jest to związane z obecnością podstawników fenylowych). Jest również lekiem z wyboru w napadach częściowych. Posiada właściwości p/arytmiczne (działanie podobne do lidokainy). W ustroju ulega przemianom metabolicznym. Najważniejszym metabolitem jest pochodna 4-hydroksy­fenylowa:

Lek wywołuje szereg działań ubocznych, np. przy dłuższem stosowaniu wywołuje przerost dziąseł. Preparatem złożonym jest FENYDANTIN - fenytoina sodowa z fenobarbituranem. Preparat ten jest stosowany w grand mal.

ad. 4. Pochodne pirolidono-2,5-dionu:

Ethosuximidum (synonim: Ronton, Suxinutin, Emeside, Petinimide)

3-metylo-3-etylo-2,5-diokso-pirolidyna

Lek jest stosowany w petit mal, szczególnie u dzieci. W grand mal nie jest stosowany ze względu na obecność małych podstawników w pozycji 3.

ad. 5. Pochodne dibenzoazepiny:

Carbamazepinum (synonim: Amizepin)

amid kwasu 5H-dibenzo [b,f] azepino-5-karboksylowego

Wykazuje działanie psychotropowe - jest podobny do leków p/depresyjnych. Lek ten stosuje się w dużej padaczce, w padaczce psychomotorycznej i skroniowej, a także w napadowych nerwobólach. Ma szczególnie duże znaczenie w leczeniu new­ral­gii nerwu trójdzielnego.

ad. 6. Pochodne benzodiazepiny:

Leki tej grupy stosuje się w przypadku ostrych napadów. Długotrwale są rzadko stosowane, ponieważ dochodzi do uzależnienia.

Clonazepamum (synonim: Rivotril, Antelepsin)

5-(2-chlorofenylo)-2,3-dihydro-1H-7-nitro-2-okso-benzodiazepina-1,4

Wykazuje silne i długotrwałe działanie p/padaczkowe. Stosowany jest we wszys­tkich postaciach padaczki, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Jest to naj­sku­tecz­niej­szy lek w przerywaniu stanu padaczkowego - status epilepticus - w postaci injekcji dożylnej.

Diazepamum (synonim: Relanium, Valium)

1-metylo-2-okso-7-chloro-5-fenylo-2,3-dihydro-1H-benzodiazepina-1,4

Clobazamum (synonim: Frisium)

5-fenylo-1-metylo-7-chloro-2,4-diokso-2,3,4,5-tetrahydro-

-1H-benzodiazepina-1,5

Nitrazepamum (synonim: Mogadon)

2-okso-5-fenylo-7-nitro-2,3-dihydro-1H-benzodiazepina-1,4

Lek stosowany w padaczce wieloogniskowej, mioklonicznej u dzieci; w małej padaczce oraz w leczeniu stanu nieobecności (ang. absent).

Temazepamum (synonim: Signopam)

3-hydroksy-1-metylo-2-okso-7-chloro-5-fenylo-2,3-dihydro-1H--benzodiazepina-1,4

Lek stosowany w małej padaczce, głównie w napadach mioklonicznych. Może być podawany w stanie padaczkowym. Poza tym wykazuje działanie p/lękowe.

Inne leki z tej grupy to: Lorazepamum oraz Dikalii Clorazepas. Są to leki pomocnicze w leczeniu złożonych i częściowych napadów padaczkowych.

ad. 7. Pochodne kwasów alifatycznych:

Acidum valproicum (synonim: Convulex)

kwas 2-propylowalerianowy

Kwas walproinowy jest stosowany w padaczce o napadach uogólnionych zarówno pierwotnie jak i wtórnie (grand mal, petit mal, napady miokloniczne), w padaczce o napadach częściowych prostych i złożonych, w mieszanych postaciach padaczki, zaburzeniach zachowania na tle padaczki; u dzieci w tikach i drgawkach gorączkowych. Lek ten jest często stosowany w postaci soli: sodowej, wapniowej i ma­gne­zowej.

Natrii valproas (synonim: Vupral, Depakin, Depakin chrono)

sól sodowa kwasu 2-propylowalerianowego

Calcii valproas (synonim: Convulsofin)

sól wapniowa kwasu 2-propylowalerianowego

Magnesii valproas

sól magnezowa kwasu 2-propylowalerianowego

Wyżej wymienione sole są stosowane we wszystkich postaciach padaczki. Leczą tiki nerwowe i skurcze torsyjne. Mechanizm działania polega głównie na hamowaniu aktywności transaminazy GABA, przez co następuje wzrost stężenia GABA, który jest czynnikiem hamującym w mózgu.

Valpromidum (synonim: Depamide)

amid kwasu 2-propylowalerianowego

Jest metabolizowany do wolnego kwasu walproinowego. Jest środkiem neuropsychotropowym - stosowany w stanach nadmiernego pobudzenia, w padaczkach z objawami chorób psychicznych. Jest używany leczniczo lub profilaktycznie.

Vigabatrinum (synonim: Sabril)

kwas 4-amino-5-heksenowy

Jest to swoisty, selektywny inhibitor transaminazy GABA. Sabril nie­od­wra­cal­nie hamuje ten enzym, przez co powoduje zwiększenie ilości GABA w mózgu. Stosowany w złożonej terapii p/padaczkowej razem z innymi lekami.

Pheneturidum (synonim: Pheneturid)

2-fenylobutyrylomocznik

Pomocniczy lek p/drgawkowy. Stosowany w różnych rodzajach padaczki - w pourazowej, grand mal, petit mal, psychomotorycznej, w postaciach mieszanych padaczki.

Beclamidum (synonim: Benzchlorpropamid)

N-benzylo--chloropropionamid

Lek ten działa kojąco i p/padaczkowo. Stosowany jest w padaczce: grand mal i psychomotorycznej. Używany jest także w chorobach psychicznych na tle alkoholizmu i wieku starszego.

ad. 8. Inne leki p/padaczkowe:

Magnesii sulfas [MgSO₄]

siarczan (VI) magnezu

Podawany dożylnie działa p/drgawkowo, ponieważ działa p/depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy. Podany doustnie wykazuje działanie przeczyszczające.

Clomethiazoli edisilas (synonim: Hemineurin)

1,2-etanodisulfonian-bis-[5-(2-chloro-etylo)-4-metylotiazolu]

Działa p/drgawkowo, ale mechanizm działania nie został dotychczas poznany. Stosowany do przerywania status epilepticus. Działa także nasennie.

6

---