Witaminy są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jako koenzymy biorą udział w przemianach biochemicznych warunkując prawidłowe działanie enzymów, białek katalizujących procesy przemiany materii. Organizm ludzki nie jest zdolny do syntezy witamin dlatego musi je dostarczać z zewnątrz.
Witamina A jest niezbędna do funkcjonowania i rozwoju skóry a także dla wzrostu i zdrowia zębów, paznokci oraz włosów. W kosmetyce często nazywana jest czynnikiem normalizującym. Dobrze się wchłąnia przez skórę, nadaje jej miękkość, głądkość, jędrność, młody wygląd oraz zatrzymuje wodę w skórze. Ponieważ jej stymulujące działanie zmniejsza zmiany powstające na skórze wraz z wiekiem zaliczana jest do witamin młodości. Witamina A jets jednym z nielicznych składników kosmetycznych których działąnie odmłądzające zostało udowodnione naukowo.Ma ona zdolność pobudzania skóry do produkowania większych ilośći białek naskórkowych a także wpływa pośrednio i bezpośrednio na synteze kolagenu.. Odbudowuje włokna kolagenu i elastyny dzięki czemu poprawia jędrność i elastyczność skóry. Nedobór tej witaminy prowadzi do powstawiania mikrokomedo więc preparaty z wit A są pomocne przy pielęgnacji cery trądzikowej. Witamina A jest także silnym antyoksydantem.
Witamina A występuje w kosmetykach w różnych formach chemicznych. Każda forma daje nieco inne efekty
Formą najsilniejszą jest kwas retinowy i jego pochodne które naturalnie występują w skórze. Stosowany jest w preparach wyłączni dermatologicznych ponieważ ma silne działąnie i może podrażnić skórę.
Retinol jest najbardziej znaną formą witaminy A. Jest to forma alkoholowa. W kosmetykach jest to najbardziej aktywna forma tej witaminy. Przy cerez wrażliwej i delikatnej może wystpodrażnienie.
Pochodną naturalnie wytępującą w skórze jest retinal. Jest on równie skuteczny jak retinol ale działający łagodniej. Ale ze względu trudny w utzrymaniu rzadko jest stosowanyw kosmetykach.
Palmityniam czyli trwała, estrowa pochodna witaminy A jest najłagodniejszą jej formą. Palmityniam to pierwsza forma witaminy A jaka zostałą zastosowana w kosmetykach. Nadal jest stosowana w kosmetykach do cery wrażliwej ale nie daje takich efektów jak retinol.
Retinoidy czyli syntetyczne pochdne wit A to związki które z założenia mają byś skuteczniejsze niż retinol ale także od niego łądniejsze.
Witamina E (tokoferol) jest głównym antyoksydantem czyli chroni koórki przed utleniaczami. Działa wzmacniająco na ściay naczyń krwionośnych i chroni czerwone kriwnki przed zbyt wczesnym rozpadem. Poza kosmetyką stosowana jest do leczenia bezpłodności, przy zaburzeniach w strukturze i funkcjonowaniu mięśni, przy miażdżycy i chorobach serca.
W kosmetologii pomaga przy leczeniu dolegliwości skórnych zwłaszca przy tzw. Plamach starczych tj przebarwień pojawiających się głownie na dłoniach u osób starszych. Można ich uniknąć przy dostarczaniu regularnie organizmowi witaminy E. Tokoferol nie tylko zabobiega powstawnaiu tych plam ale także pomaga w redukcji już istniejących.. Ponadto witamina ta przyspiesza proces powstawania nowej tkanki przy oparzeniach czy zranieniach. Chroni także przed działąniem promieniowania UVB. Jest stowana także przy leczeniu grzybic.
Witamina C czyli kwas askorbinowywaraz z witaminą stanowią bardzo silne antyoksydanty które chronią skórę przed olnymi rodnikami powodującymi starzenie. Witamina C jest tak barzdo aktywna, że nie tylko potrafi się sama zregenerować ale także powoduje regenerację witaminy E dlatego para tych witamin stanowi silna broń z hamowaniem procesów starzenia. Brak witaminy C upośledza naturalny system obronny skóry. Witamina C zwiększ atakże odporność ścian naczyń włsowatych. Zmniejsza tez skłonność do przebarwień i piegów dzięki jej delikatnemu działąniu złuszcającemu i rozjaśniającemu.. Z badań wynika również że witamina ta ma korzystny wpływ na produkcję kolagenu. Dostarczona z zewnątrz działa korzystnie w leczeniu oparzeń, również tych słonecznych spowodowanych działaniem promieniowania UVB.. Kwas askorbinowy umieszcza się w liposomach lub nanosomach ponieważ jest bardzo niestabilny i wrażliwy na działanie czynników zewnetrznych. W preparatach kosmetycznych najczęściej stosowanymi pochodnymi kwasy askorbinowego są :
ascorbyl palmitate ( palmityniam askorbilu)
magnesium ascorbyl palmitate (magnezowy palmityniam askorbilu
magnesium ascorbyl phosphate (magnezowy fosforan askorbinylu)
ascorbyl glucoside ( glukozyd askorbinylu)
Źródła witaminy C to:
owoce pieprzowca rocznego, owoce dziekiej róży, owoce cytrusowe, liście pietruszki, liście dzrew iglastych, rokitnik zwyczajny,porzeczka czarna.
Witamina D występuje w postaci kilku związków steroidowych określanych jako witamina D1-kalcyferol, D2- ergokalcyferol, D3 - cholekalcyferol. Uzyskiwania jest z tranu ale jako jedn a zniewielu witamin może być syntetyzowana przez organizm ludzki pod wpływem działania promieni słonecznych. Pobudza wchłanianie wapnia i fosforu z pokarmu a także hamuję ich wydalanie wraz z moczem. Ma wpływ na prawidłowe kształtowanie się kości , i ch mienralizację oraz stan uzębienia. Wpływa korzstnie na system nerwowy, na mięśnie w tym skurcz serca. Zapobieg ai łagodzi stany zapalne skóry, reguluje wydzielanie insuliny a wię wpływa na właściwy poziom cukru w organizmie. Decyduje o dobrym stanie kostek słuchowych w uchu wewnętrznym. Oddziałuje na komórki szpiku kostnego. Na tą witaminę reagują także komórki prztarczyc, jajników, mózgu, mięsień sercowy i komórki sutka. Witamina D zapobiega też powstawaniu niektórych nowotworów. Źródłą witaminy D to olej wątłuszowy, masło, mleko, nasiona kozeratki.
Witamina K bogato występuje w pokrzywie, szpinaku, lucernie. Witamina ta odgrywa istotną rolę w procesie krzepnięcia krwi. Jest takż e ważnym czynnikiem wpływającym na stan kości a zwłaszcza ich kalcyfikację. W kosmetyce stosownaa jest w preparatach wzmacniających naczynia krwinośnie czyli głównie w kosmetykach do cery naczynkwoej.
Witamina B bogato występuje w drożdżach, ziarniakach zbóż oraz w grzybie drożdżwym. Bierze udział w przemianie metaboliczne węglowodanów. Przy jej braku występuje zapalenie wielonerwowe i stopniowy zanik mięśni. Bierze udziałw procesach trawiennych, w fukkcjonowaniu systemu nerwowego i adaptacji do czynników strsowych. Objawem jej niedoboru jest zmęczenie, bezsenność, depresja, rozdrażnieie i utrata apetytu. Reguluje proces złuszcania naskórka. Stoswan jest w preparatach do cery sucej i przy zmianach łupieżowych.
Witamina B2 występuej w drożdżach, gzrybach, roślinach wyższych. Bierze udział w procesach wzrostu i przemianach białek, tłuszczów i węglowodanów. Bierze udziałw regulacji stany fizjologicznego układu nerwowego a także wpływa na wzrok, stan skóry, włosów i paznokci. Objawem niedoboru jest łupież, bezsenność, zawroty głowy. Stoswan w preparatach do cery suchej.
Witamina B6 bogato występuje w zielonych warzywach, owocach, ziarnach, otrębach, drożdzach i wątrobie.. Jets niezbędna do przyswajania białek i tłuszczy. Bierze udział w tworzeniuczerwonych krwinek. Reguluje układ nerwowy, zapobiega zapaleniom skóry, działa korzystnie na stan zębów i dziąseł.. Jest niezbędna w przemianie biochemicznej aminokwasów i białek oraz ktywuje biosyntezę naturalnej insuliny. Jej niedobów może prowadzić do zmian dystroficznychi w komórkach różnych narządów a w szczególności w układzie nerwowym, skórze i jelitach. Ma korzystny wpłym przy stanach zapalnych skóry, wpływa na stan krwi, reguluje zawartoś wilgoci i tłuszczuw skórze. Znajduje zastosowanie w leczeniu łupieżu, zapalenia jamy ustnej i skóry. W kosmetologii stosowana jest w preparatach do cery suchej.
Witamina B12 bogato występuje w wątrobie, nasionach soi, niektórych głonach. Ma wpływ na syntezę hemoglobiny i proces krwitwórczy. Wykazuje pozytywny wpływ na wytwarzanie energi i układ nerwowy. Objawem niedoboru jest anemia o o strym przebiegu, bladość i zażółcenie skóry oraz wypadanie włosów.
Witamina PP jej źródłąmi są drożdże, jarzyny, kiełki zbóż, wątroba. Witamina PP ma wpłym na metabolizm tłuszczów, białek i węglwodanów. Ma wpływ na obniżenie poziomu cholestreolu oraz regulacje przepływu krwi w naczyniach krwinośnych. Wpływa na korzystny wygląd skóry i je zdrowie. Stoswana głównie w preparatach przeciw wypadaniu włosów. Ma wpływ także na przemianę wodną w skórze.
Kwas pantotenowy oraz forma zredukowana pantenol ich bogatym źródłem jest wątroba, drożdże, jaja. Wykazuje pozytywny wpływ na układ nerwowy, na funkce nadnerczy i tarczycy, poprawia stantkanki mięśniowej oraz skóry. Jest antyoksydantem, stowana przy zapaleniach skóry, zapaleniach wielonerwowych, nerwobólach, alergii, astmie oskrzelowej, zapaleniach stawów czy owrzodzeniach troficznych.
Biotyna czyli witamina H ma wpłym na metabolizm tłuszczów i na wiel procesów [rzemiany materii. Stosowan do leczenia chorób łojotokowych. Określa się ją jako "witaminę skóry" ponieważ działa przeciwzmarszczokowo i przeciwłojotokowo. Stoswana jest razem z kompleksem witamin z grupy B przy suchym zapaleniu skóry i róznego radzaju hypowitaminozach.
Kwas foliowy występuje w wątrobie, drożdżach i zielonych roślinach głównie w szpinaku.
Ma czynny udział w przemianach biochemicznych aminokwasów oraz kwasów nukleinowych. Stymuluje proces tworzenia krwi. W połączeniu z witaminą B12 ma udział w tworzeniu nowych komórek a zwłaszca erytrocytów. Zapobieg awadom rozwojowym u płodu. Objawem jej niedoboru jest anemia osłabienie, rozdrażnienie i przygnębienie. Kwas folowy zapobiega łupieżowi, wzmacnia włosy oraz opóźnia wystąpienie siwizny.
Witamina P jest właściwie mieszaniną glikozydów flawonoidowych. Jest jednym z najważniejszych skłądników w preparatach kosmetycznych. Decyduje o trwałości i szczelności naczyń włosowatych, zwłąszca tych najdrobniejszych i chroniących skórę przed starzeniem się. Jest bardzo silnym antyoksydantem, zapobiega powstawaiu teleangiektazji, przedłuża mody wygląd skóryh, osłąbia w rażliwość skóry na różne czynniki stresowe.
Bibliografia Surowce kosmetyczne i i ch składniki - A.Jabłońska -Trypuć