Na co dzień nie zastanawiamy się, jak niezwykłym i skomplikowanym narzędziem jest nasza ręka oraz jak wiele jej zawdzięczamy. To właśnie dzięki sprawnej ręce potrafimy wykonać wokół siebie większość czynności, a więc stajemy się niezależni. Ręka jako wyspecjalizowany narząd spełnia wiele bardzo ważnych funkcji. Pozwala nam podnosić, obracać, popychać, wskazywać, ale wykonywać też bardzo precyzyjne ruchy, jak np. wiązanie sznurowadeł, pisanie. Od rozwoju motoryki małej zależy prawidłowy rozwój czynności samoobsługowych, umiejętności rysowania, pisania, a nawet komunikacji.
A wszystko zaczyna się na długo przed pójściem malucha do przedszkola.
Noworodek przychodzi na świat z wieloma odruchami, które muszą zaniknąć, zanim zacznie nabywać umiejętności manipulacyjne (m.in. odruch chwytny i odruch Moro). Głównym narządem dotyku u noworodka jest jama ustna. Później tę funkcję przejmują opuszki palców.
W pierwszym roku życia maluch rozwija umiejętność chwytania. Początkowo chwyta przedmiot przykrywając go dłonią, później nauczy się go trzymać kciukiem i palcami. Najpierw maluch trzyma przedmiot, później go obraca, puszcza, przekłada z rączki do rączki. Dzięki sprawnym rączkom poznaje świat. Możesz pomóc maluszkowi w nabywaniu
i doskonaleniu umiejętności manipulacyjnych. Pamiętaj, że są one niezbędne do uzyskania samodzielności przez twojego malucha.
Zabawy rączkami w pierwszym roku życia:
· Baw się w takie zabawy jak „Kokoszka kaszkę ważyła”, otwierając i rozdzielając paluszki, to samo można robić z paluszkami stóp.
· Masuj delikatnie rączki dziecka, delikatnie pocieraj je tworzywami o różnej fakturze (gumowa piłeczka, pluszowy miś).
· Włóż do rączek grzechotkę i kilka razy nią potrząśnij, to zachęci malca by trzymać i poruszać zabawką.
· Powieś na łóżeczkiem ruchomą zabawkę, do której niemowlak będzie mógł wyciągać rączki. Pozwalaj, by maluch doświadczał różnych wrażeń, oblewaj rączki wodą, dawaj mu zabawki o różnych fakturach.
· Oglądaj z maluchem bajki i zachęć go, aby pokazywał przedmioty na obrazku.
· Przygotuj mocny materiał, usiądź z dzieckiem na podłodze, daj mu materiał który on natychmiast chwyci w ręce i dokładnie obejrzy, chwyć materiał z drugiej strony
i delikatnie ciągnij. Na przemian napinaj go i rozluźniaj. W ten sposób wzmocnisz ręce dziecka i będziesz stymulować umiejętność chwytania.
· Pianinko, telefon - zakup maluszkowi zabawki z przyciskami, które po naciśnięciu wydaja dźwięki, to zachęci malca aby naciskać przyciski i tym samym ćwiczyć paluszki.
· Małe co nieco Jedzenie palcami to doskonałe ćwiczenie dłoni. Ułóż na talerzu kilka dużych herbatników, gotowanych warzyw, płatków i zachęć pociechę do samodzielnego jedzenia. Możesz też przygotować miseczkę i łyżeczkę, niech maluszek próbuje swych sił z samodzielnym jedzeniem. Pozwól mu jeść swoim tempem i troszkę pobałaganić.
· Szaleństwa w wannie. Kąpiel to doskonała okazja do rozwijania rączek malucha. Posadź malucha w wannie, przygotuj kolorowe piłeczki i wiaderko. Pokaż maluszkowi piłeczki i wrzuć je do wody. Daj mu wiaderko i pokaż jak łowić piłeczki. Na brzegu wanny ustaw pojemnik do którego dziecko będzie wkładać wyłowione piłeczki.
· Niespodzianka. Zabawkę dziecka schowaj do pudełka, owiń papierem, zawiąż wstążkę, niech sam spróbuje otworzyć prezent, odwiąże wstążkę, podrze papier, otworzy pudełko.
Zabawy rączkami w drugim roku życia:
· Skarbonka. Możesz malcowi kupić skarbonkę lub sama ją przygotować, daj maluchowi skarbonkę i monety. Pokaż jak należy je wrzucać, w ten sposób poćwiczycie precyzję ruchów ręki.
· Wędrówka z przyjacielem- zakup maluszkowi zabawkę na sznurku np., auto, kaczka, niech spacerując jednocześnie ciągnie sznurek, możesz też kupić zabawkę na kijku np. motylek, wówczas maluch będzie musiał pchać zabawkę przed sobą.
· Przygotuj trzy wiaderka, wysp przed maluszkiem kasztany, fasolki, szyszki; zachęć dziecko do posegregowania przedmiotów, rozwijamy w ten sposób myślenie oraz stymulujemy rączkę poprzez dostarczanie zróżnicowanego dotyku : mała fasolka, duży kasztan, chropowata szyszka. Pamiętaj aby cały czas uważać, by maluch nie wkładał fasolek do buźki czy nosa.
· Przygotuj dwie miseczki, łyżeczkę i fasolki, wsyp fasolki do jednej z miseczek, weź łyżeczkę i pokaż maluchowi jak przesypywać fasolki za pomocą łyżeczki z jednej miseczki do drugiej. To doskonałe ćwiczenie na precyzję ruchów ręki, koordynację wzrokowo-ruchową, ale i koncentrację.
· Zabawy w łazience. Przygotuj wiadro z wodą, kubek i miskę. Pokaż maluchowi jak za pomocą kubka przelać wodę z wiadra do miski.
· Zacznijcie zabawy plastyczne rysowanie, malowanie palcami, pędzlem. Zakup maluszkowi ciastoliną, plastelinę (możecie też bawić się masą solną,gliną), ugniatajcie różne rzeczy, wyklejajcie, a potem możecie malować je farbami, to doskonała zabawa dla malucha, ale i dorosłych, rozwija rączkę, ale i wyobraźnię.
· Przygotuj tacę, wysyp na nią mąkę lub piasek, rysujcie na niej palcem proste kształty- kreski, koła, spirale.
· Chociaż słodycze są niezdrowe, raz na jakiś czas możesz poczęstować malucha smakołykiem, odwijanie cukierka z papierka to też forma usprawniania rączkę.
· Wkładanki-czyli dopasowywanie kształtów do odpowiednich otworów. Możesz zakupić kulę z otworkami i klockami, które maluch musi dopasować. Podczas tego zadania ćwiczcie kolory i kształty, zabawa nie tylko rozwija motorykę małą, ale
i koordynację wzrokowo-ruchową.
· Warto kupić maluchowi klocki. Pokaż jak stawiać klocek na klocku, niech maluch buduje drapacze chmur.
· Pozbieraj różne kartoniki niech dziecko wkłada mały kartonik w większy, próbuje nakrywać pudełko wieczkiem, chowa różne skarby do pudełka.
· Rozłóż przed maluszkiem pojedynczo skarpetki (4-6 par), niech szuka skarpetek do pary i spróbuje je złożyć na pół, dla maluszka będzie to debiut w pracach domowych Przy okazji stymulujemy nie tylko motorykę małą ale i spostrzegawczość wzrokową, no i uczymy porządku.