Ćwiczenia 11

Temat: MOTYWACJE dlaczego się chce ?

UJĘCIE BEHAWIORYSTYCZNE

1. Trzy składowe motywacji

• POPĘD

- wielkość deficytu jakiegoś ważnego dla organizmu czynnika pozytywnego lub siła oddziaływania czynnika negatywnego

- mniej lub bardziej ukierunkowany oraz mniej lub bardziej specyficzny niepokój pojawiający się w organizmie i uruchamiający czynności ukierunkowane na usunięcie tego niepokoju

• POBUDKA - obiekt lub stan mający zdolność redukowania lub zmniejszania wielkości popędu

• WZMOCNIENIE - każdy obiekt lub stan rzeczy , który zwiększa prawdopodobieństwo powtórzenia reakcji wywołanej działaniem danego bodźca ( pobudki i/lub popędu )

2. Neobehawiorystyczna koncepcja Mowrer'a.

Twórca teorii określił zależności między WZMOCNIENIEM a GOTOWOŚCIĄ DO WYKONYWANIA PEWNYCH ZACHOWAŃ gotowość rośnie wraz z :

• WIELKOŚCIĄ NAGRODY

• CZĘSTOŚCIĄ OTRZYMAYWANIA DANEJ NAGRODY choć w miarę ponawiania nagrody jej wartość maleje

• REGULARNOŚCIA OTRZYMYWANIA DANEJ NAGRODY choć w miarę przedłużania się serii regularnych nagród wartość wzmacniająca kolejnych nagród jest coraz mniejsza.

3. Hunt - krytyka założenia , że wszystkie zachowania organizmu wywoływane są przez ZEWNĘTRZNE WZMOCNIENIE

MOTYWACJA WEWNĘTRZNA - tendencja podmiotu do podejmowania i kontynuowania działania ze względu na samą treść tej aktywności.

MOTYWACJA ZEWNĘTRZNA - działanie jest realizowane ze względu na zewnętrzne wobec niego czynniki , mające być konsekwencją jego wykonywania lub efektywnego zakończenia.

Bad. Deci . Materialne nagrody (ASPEKT STERUJĄCY) obniżają motywacje wewnętrzną do wykonywania jakiegoś działania , nagrody zawierające ELEMENT INFORMACYJNY np. pochwały powodują wzrost motywacji wewnętrznej do podejmowania działania.

UJĘCIE HUMANISTYCZNE

1. Carl Rogers - człowieka charakteryzuje tylko jeden MOTYW WZROSTU , ROZWOJU , SPEŁNIANIA SIĘ , OSIĄGANIA ZUPEŁNOŚCI , OSIĄGANIA PEŁNI.

WARUNKIEM ROZWOJU jest doświadczenie BEZWARUNKOWEJ AKCEPTACJI I MIŁOŚCI W DZIECIŃSTWIE w innym przypadku dziecko stara się być kochane , spełnić warunki ( standardy ) bycia kochanym, co rodzi lęk i ulokowanie energii w obronie Ja zamiast wydatkowanie jej na samorealizację.

5 przejawów realizacji MOTYWU ROZWOJU:

• OTWARTOŚĆ NA NOWE DOŚWIADCZENIA - percepcja zdarzeń jest pełna i niezafałszowana przez osądy , oceny i inne.

• KONCENTRACJA NA TERAŹNIEJSZOŚCI - odbieranie elementów rzeczywistości wokół jako nowych , wzbogacających , interesujących… koncentracja na tym co „tu i teraz”.

• ZAUFANIE DO WŁASNEGO ORGANIZMU - otwartość na wszelkie sygnały z własnego ciała.

• POCZUCIE WOLNOŚCI - poznawcza kontrola nad własnym życiem , poczucie kierowania , sterowania własna przyszłością.

• KREATYWNOŚĆ - zdolność do oryginalnego myślenia i rozwiązywania problemów nawet w dramatycznych okolicznościach.

PEŁNE FUNKCJONOWANIE JEST procesem A NIE STANEM.

SAMOREALIZACJA - dążenie do rozwijania własnych zdolności , możliwości w sposób , który służy zachowaniu i ulepszeniu organizmu. Samorealizacja to nie tylko zapewnienie tego , co zostało już osiągnięte ale też wychodzenie poza stan obecny i stałe zwiększanie zakresu swoich doświadczeń.

Organizm sam „wie” co jest dla niego dobre , a co złe - ma wrodzona umiejętność wyboru tego co służy samorealizacji i unikaniu tego , co jej

zagraża.

2. Abraham Maslow - DWA MECHANIZMY MOTYWACYJNE

1. POTRZEBY NIEDOBORU (organizm MUSI je zaspokajać) hierarchiczne POTRZEBY PODSTAWOWE

FUNKCJA : PRZETRWANIE

• potrzeby fizjologiczne (potrzeby , woda , pokarm , sen , seks) deprywacja tych potrzeb koncentruje uwagę i działania organizmu na ich zaspokojeniu ; jeśli potrzeby fizjologiczne są systematycznie zaspokajane , przestają wówczas doraźnie kontrolować ludzkie zachowanie. Zaspokojenie tych potrzeb uruchamia nowe potrzeby:

• potrzeby bezpieczeństwa źródłem deprywacji tych potrzeb jest brak stabilności w otoczeniu , chaos , konflikty społeczne , deficyty ekonomiczne , różnego rodzaju bodźce zagrażające. Zaspokojenie potrzeb fizjologicznych oraz potrzeb bezpieczeństwa uruchamia następne potrzeby:

FUNKCJA: ADAPTACJA SPOŁECZNA I SOCJALIZACJA

• potrzeby miłości i przynależności - PRAGNIENIE UCZUCIOWYCH ZWIĄZKÓW Z INNYMI LUDŹMI. Objawy deprywacji tych potrzeb - deficyt uczuć , poczucie uprzedmiotowienia , poczucie alienacji , poczucie samotności, te uczucia uruchamiają albo poszukiwanie ludzi i sytuacji zapewniających zaspokojenie tych potrzeb albo działania modyfikujące otoczenie w taki sposób aby osiągnąć miłość i poczucie przynależności. Zaspokojenie trzech poziomów potrzeb uruchamia zaspokojenie:

• potrzeby szacunku i samoakceptacji - ZASPOKOJENIE TYCH POTRZEB ZAPEWNIA ROZWÓJ POCZUCIA SIŁY , ZAUFANIA DO SIEBIE , ADEKWATNOŚCI. Zaspokojenie tej potrzeby motywują (przejawy jej niedoboru) : niska ocena ze strony innych , niska pozycja społeczna , poczucie braku sił, braku osiągnięć , braku kompetencji, brak prestiżu , zła reputacja. Częściowe zaspokojenie tych potrzeb wraz z niższymi powoduje uruchomienie:

FUNKCJA : ROZWÓJ

2. POTRZEBY SAMOURZECZYWISTNIENIA POTRZEBY WZROSTU (METAPOTRZEBY) , POTRZEBY SAMOREALIZACJI człowiek CHCE je realizować

Deprywacja tych potrzeb , czyli niemożność samoaktualizacji powoduje wystąpienie zachowań metapatologicznych np. :

- deprywacja potrzeby prawdy - nieufność , cynizm , sceptycyzm , podejrzliwość

- deprywacja potrzeby sprawiedliwości - utrata poczucia bezpieczeństwa , gniew , cynizm, nieufność , generalizowany egoizm

- deprywacja potrzeby porządku - poczucie zagrożenia , czujność , napięcie , utrata zdolności przewidywania

SAMOAKTUALIZACJA - mechanizm stawania się sobą , czysta radość tworzenia , ekspresja samego siebie , osiąganie człowieczeństwa.

POTRZEBY WZROSTU vs POTRZEBY NIEDOBORU:

1. POTRZEBY WZROSTU działają według zasady „im więcej tym lepiej” realizacja potrzeby zaostrza apetyt

POTRZEBY NIEDOBORU : ZASADA „NAPIĘCIE-ULGA” , zaspokojenie powoduje redukcję napięcia

2. potrzeby wzrostu dostarczają EMOCJI POZYTYWNYCH ,

potrzeby niedoboru są sygnalizowane przez przykre i nieakceptowane uczucia EMOCJE NEGATYWNE

3. REALIZACJA POTRZEB WZROSTU JEST NIEZALEŻNA OD OTOCZENIA,

zaspokojenie potrzeb niedoboru jest zależne od innych ludzi

4. POTRZEBY WZROSTU KONCENTRUJĄ NA PRZEDMIOCIE POTRZEBY - POZWALAJĄ „PRZEKROCZYC EGO”

Potrzeby niedoboru koncentrują na samej potrzebie i na własnej osobie.

5. TYLKO REALIZACJA POTRZEB WZROSTU ZAPEWNIA ZDROWIE FIZYCZNE I PSYCHICZNE (pogoda ducha, bogate życie wewnętrzne , poczucie szczęścia , prawność biologiczna , dobry sen , apetyt)

3. POZNAWCZE KONCEPCJE MOTYWACJI

TEORIA RÓWNOWAGI POZNAWCZEJ Heider

TEORIA DYSONANSU POZNAWCZEGO Festinger

1. Ludzie gromadzą dane poznawcze , które stanowią fragment całej wiedzy

2. Dane (informacje) mogą być przedmiotem porównywania ze sobą

3. Wynikiem porównywania danych poznawczych może być:

1. KONSONANS

2. DYSONANS -

3. BRAK ZWIĄZKU - motywacyjnie obojętny

4. PSYCHOANALITYCZNE KONCEPCJE MOTYWACJI

---