Finanse publiczne
Czy prezydent ma prawo zawetować ustawę budżetową?
Nie. Prezydent RP ma obowiązek jej podpisania w ciągu 7 dni od jej przekazania.
Wpływy z jakich podatków podlegają podziałowi między budżet państwa a inne budżety ?
Z podziałem podatków na podatki państwowe i samorządowe wiąże się podział na:
- podatki centralne
- podatki regionalne
- podatki lokalne
Budżety gmin:
Podatek dochodowy od osób prawnych - 5 % wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych i jednostek nie posiadających osobowości prawnej na terenie gminy.
Podatek dochodowy od osób fizycznych - 17 % wpływów do budżetu gmin od osób fizycznych zamieszkałych na terenie gminy.
Procedura ustalania budżetu - nota budżetowa (instytucja budżetu).
Budżet państwa jest planem finansowym obejmującym dochody i wydatki oraz przychody i rozchody państwa na okres jednego roku budżetowego, którym w przypadku dla Polski jest rok kalendarzowy.
Inicjatywa ustawodawcza w zakresie ustawy budżetowej przysługuje wyłącznie Radzie Ministrów.
Procedura budżetowa:
RM przedkłada Sejmowi projekt budżetu na rok następny co najmniej trzy miesiące przed rozpoczęciem roku budżetowego, czyli do 30 września.
Senat ma prawo wprowadzić poprawki do ustawy budżetowej w ciągu 20 dni od momentu jej przekazania
Prezydent RP ma obowiązek podpisania ustawy budżetowej w ciągu 7 dni od momentu jej przekazania.
Trybunał Konstytucyjny ma obowiązek orzec zgodność ustawy budżetowej z konstytucją w ciągu 2 - mcy od złożenia przez Prezydenta wniosku w tej sprawie.
Prezydent RP może skrócić kadencję sejmu, jeżeli w ciągu 4 miesięcy od przedłożenia projektu ustawy budżetowej Sejmowi nie zostanie ona przedłożona Prezydentowi do podpisu. Decyzję w tej materii prezydent może podjąć w ciągu 14 dni od obowiązującej daty złożenia ustawy budżetowej do podpisu
RM ma obowiązek przedłożenia Sejmowi sprawozdania z wykonania budżetu państwa wraz z informacją o stanie zadłużenia państwa w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego.
Sejm ma obowiązek rozpatrzyć sprawozdanie z wykonania budżetu państwa po zapoznaniu się z opinią NIK, oraz podjąć uchwałę o udzieleniu lub odmowie udzielenia RM absolutorium.
Nota budżetowa - tak potocznie nazywa się rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie trybu opracowywania projektu budżetu państwa. W nocie Minister Finansów określa:
harmonogram prac budżetowych
wzory formularzy planistycznych, na których resorty i inne instytucje finansowe z budżetu państwa będą przedkładać Ministrowi Finansów informacje i propozycje dla budżetu państwa
zasady planowania poszczególnych rodzajów wydatków
Nota budżetowa obowiązuje tylko przez 1 rok - dla każdego cyklu budżetowego MF określa od nowa tryb i harmonogram prac.
Kompetencje związane z nakładaniem podatków - komu przysługują ?
W świetle konstytucji RP państwo ma prawo nakładania podatków na wszelkie podmioty znajdujące się w polu jego władzy, celem sfinansowania swoich zadań. Z rozwiązań konstytucyjnych wynika zatem jasno zasada władztwa podatkowego państwa.
Podział podatków związany z władztwem podatkowym:
podatki nakładane przez państwo
podatki nakładane przez władze samorządowe (ale zgodnie z ustawami wydanymi przez państwo)
Jak powstaje zobowiązanie podatkowe - co to jest zobowiązanie podatkowe ?
Wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz skarbu państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.
Zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego obowiązku np. dotyczy to podatku dochodowego, VAT, lub z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość tego zobowiązania np. podatek od spadków i darowizn.
Podatek dochodowy w kontekście UE - (tak - nie standardy europejskie).
W każdym kraju członkowskim UE są różne stawki podatków dochodowych. Podstawowymi celami harmonizacji podatków dochodowych w UE były :
wyeliminowanie podwójnego opodatkowania,
ochrona państw przed unikaniem opodatkowania
zapobieganie nieuczciwej konkurencji podatkowej
Rezerwy budżetowe - procenty ?
Rezerwa ogólna - wydatki nadzwyczajne i nieprzewidziane w kwocie nie wyższej niż 0,2 % wydatków budżetu.
Rezerwy celowe - nie mogą przekroczyć 5% wydatków budżetu
Podatek akcyzowy w kontekście UE ?
Akcyza lub podatek akcyzowy jest podatkiem pośrednim nakładanym na niektóre wyroby konsumpcyjne. W krajach UE podatek akcyzowy od niektórych wyrobów podlega harmonizacji - wyroby akcyzowe niezharmonizowane to min. samochody, kosmetyki, co oznacza wspólne zasady produkcji, przemieszczania i przechowywania wyrobów akcyzowych oraz wymiaru i poboru akcyzy od tych wyrobów. Stawki akcyzy na poszczególne wyroby są określane przez poszczególne państwa członkowskie, nie mogą być one niższe od poziomów ustalonych w dyrektywach.
Wspólny system podatku akcyzowego w UE dla Polski od 1.05.2004r. obejmuje regulacje dotyczące Wyrobów akcyzowych zharmonizowanych tzn. wyroby energetyczne, energia elektryczna, alkohol i napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe.
Podstawowym aktem prawa wspólnotowego w zakresie regulacji podatku akcyzowego w UE jest dyrektywa Rady 92/12/EWG z dnia 25 lutego 1992r. w sprawie ogólnych warunków dotyczących wyrobów podlegających podatkowi akcyzowemu, ich przechowywania, przepływu oraz kontrolowania zwana Dyrektywą horyzontalną.
Pojęcie deficytu budżetowego w budżecie państwa ?
Deficyt budżetowy - różnica między dochodami a wydatkami stanowi odpowiednio nadwyżkę lub deficyt budżetowy.
Źródła zaspokajania deficytu budżetowego ?
Deficyt budżetu państwa może być pokryty:
ze sprzedaży skarbowych papierów wartościowych
kredytów zaciągniętych w bankach krajowych lub zagranicznych
pożyczek
prywatyzacji majątku Skarbu Państwa
nadwyżki budżetu państwa z lat ubiegłych
Podział podatków ?
ze względu na kryterium przedmiotowe:
podatki majątkowe i podatki od praw majątkowych np. podatek od spadków i darowizn,
podatki od przychodów - np. może pochodzić ze sprzedaży towarów i usług, nieruchomości,
podatki od dochodów - np. podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych
podatki od wydatków - np. typowe podatki od konsumpcji (akcyza, podatek od gier).
ze względu na związek między ciężarem podatkowym a ponoszącym go podatnikiem:
podatki bezpośrednie - podatki przychodowe, dochodowe oraz majątkowe,
podatki pośrednie - od obrotu majątkiem i od wydatków
ze względu na władztwo podatkowe:
podatki nakładane przez państwo - np. podatek od towarów i usług, akcyzowy, od gier, wzrostu wynagrodzeń,
podatki nakładane przez władze samorządowe - np. Podatek od nieruchomości, Podatek od środków transportowych, Podatek od posiadania psów oraz opłaty lokalne np. opłata targowa, miejscowa, administracyjna /ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DZ.U. Nr 9, poz. 31 ze zm.).
Zasadniczy podział:
Bezpośrednie:
podatek dochodowy od osób fizycznych
podatek dochodowy od osób prawnych
podatek od spadków i darowizn
podatek od czynności cywilnoprawnych
podatek rolny
podatek leśny
podatek od nieruchomości
podatek od środków transportowych
podatek od posiadania psów
Pośrednie:
podatek od towarów i usług
podatek akcyzowy
podatek od gier
Zobowiązanie podatkowe (należność podatkowa) ? tożsame z pytaniem nr 5
Wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz skarbu państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.
Zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego obowiązku np. dotyczy to podatku dochodowego, VAT, lub z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość tego zobowiązania np. podatek od spadków i darowizn.
Co to jest skala podatkowa ?
To wzór wynikający z podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie którego określa się wysokość podatku, jaki zapłaci podatnik od dochodu uzyskanego w jednym roku podatkowym. Przedziały w skali podatkowej nazwane są progami podatkowymi i określają jaką stawką podatku opodatkowane są dochody podatnika.
Aktualne stawki podatkowe:
do 85 528 zł - 18 %
ponad 85 528 zł - 32 %
Przedmiot podatku (rzecz lub zdarzenie, na którym ciąży obowiązek podatkowy)
Przedmiotem podatku jest to od czego podatek jest płacony. Przedmiot będzie zazwyczaj określany jako sytuacja lub zdarzenie prawne z zaistnieniem, których przepisy prawa wiążą obowiązek do zapłacenia podatku przez podmioty, które w takich sytuacjach się znalazły. Przedmiot ten jest zazwyczaj wskazany w ustawie wprowadzającej dany podatek.
3