dr Wanda Kądziela
Instytut Filologii Polskiej
Wykaz zagadnień do egzaminu z metodyki nauczania języka polskiego
na studiach licencjackich
Cele nauczania języka polskiego w szkole podstawowej, gimnazjum. Wymiary przedmiotu. Szkolna teleologia. Antropocentryczny model edukacji kulturowo -literackiej i językowej. Koncepcja podstawy programowej języka polskiego
Kompetencje polonisty: komunikacyjne - interpersonalne, budowanie sytuacji edukacyjnych
dotyczących, np. kształcenia językowego w świetle różnych celów programowych, sprawdzanie i ocenianie osiągnięć, pozalekcyjne działania edukacyjno-wychowawcze ;
Zasady doboru treści nauczania w programach klas IV - VI, gimnazjum.
Koncepcje treści nauczania (informacyjna, czynnościowa ). Wymiary treści : planowana,
poznawana, opanowana.
Analiza wybranych programów nauczania klas IV - VI szkoły podstawowej, gimnazjalnych. Koncepcja wychowania do lektury i kultury.
Koncepcja standardów wymagań w podstawie programowej i różnych programach nauczania języka polskiego. Planowanie kierunkowe, wynikowe, metodyczne. Znaczenie planów wynikowych w szkole podstawowej, gimnazjum. Koncepcja standardów wymagań w podstawie programowej i różnych programach nauczania języka polskiego
Struktura i funkcje podręczników szkolnych do kształcenia kulturowo - literackiego
i językowego. Analiza wybranych podręczników i ich związek z określonymi programami nauczania.
Operacjonalizacja celów lekcyjnych. Cele operacyjne a temat lekcji. Istota celów ogólnych, autonomicznych ( przedmiotowych, programowych ),szczegółowych, operacyjnych.
Możliwości zastosowania taksonomii celów kształcenia według B. Niemierki
na lekcjach języka polskiego w klasach IV - VI, gimnazjum.
Znaczenie ewaluacji w procesie nauczania.
Rodzaje pomiaru dydaktycznego w szkole - jego znaczenie w procesie badania, diagnozowania wiedzy i umiejętności uczniów. Funkcje i rodzaje pomiaru dydaktycznego w szkole podstawowej, gimnazjum.
Sposoby oceniania uczniów. Wewnątrzszkolny system oceniania.
Rola środków multimedialnych w kształceniu kulturowo - literackim oraz językowym uczniów szkoły podstawowej, gimnazjum.
Budowa lekcji języka polskiego. Modele lekcji odpowiadające poszczególnym strategiom dydaktycznym W. Okonia. Koncepcja lekcji literatury w orientacji antropocentrycznej
Z. Urygi. Prakseologiczne modelowanie lekcji języka polskiego.
Metodyka pracy z tekstami niewerbalnymi na lekcjach języka polskiego.
Funkcje obrazu jako tekstu kultury w kształceniu literackim i kulturalnym.
Sposoby wprowadzania uczniów w kulturę ikonograficzną. Model edukacji z udziałem ekspresji niewerbalnej.
Sposoby rozwijania techniki czytania przez uczniów klas IV - VI oraz sposoby badania rozumienia czytanego tekstu na wszystkich poziomach edukacyjnych.
Zasady nauczania i uczenia się literatury, kultury, języka polskiego w świetle dydaktyki antropocentrycznej i podmiotowej.
Klasyfikacja metod kształcenia - ogólnodydaktycznych i autonomicznych w kształceniu literackim, kulturowym i językowym. Od strategii dydaktycznych do metod i technik kształcenia literacko - kulturowego oraz językowego.
Metody kształcenia literackiego a metody analizy dzieła literackiego na lekcjach
w klasach IV - VI szkoły podstawowej i w gimnazjum.
Organizacja procesu poznawania lektury szkolnej - jej uzależnienie od poziomu kultury czytelniczej uczniów, sytuacji komunikacyjnych oraz od właściwości rodzajowych
i gatunkowych dzieła.
Recepcja dzieła literackiego podstawą jego opracowania w szkole ; sposoby przezwyciężania barier percepcyjnych oraz dostosowania metod omawiania utworu
do jego struktury, np. wyjście od konwencji gatunkowej, stylistycznej, od dominanty strukturalnej, od sytuacji komunikacyjnej itp.
Sposoby uczenia „istnienia w kulturze” w gimnazjum. Funkcje kontekstów kulturowych w analizie utworów literackich. Rola nauczyciela w organizowaniu dialogu z tekstem kultury w szkole.
Wykładnia języka polskiego w nauczaniu komunikacyjnym, sytuacyjnym oraz opartym na teorii aktów mowy.
Koncepcja kształcenia sprawności językowej ( istota sprawności językowej, różne poglądy na temat doskonalenia sprawności językowej, składniki sprawności językowej ) oraz metody kształcenia sprawności językowej.
Planowanie i organizacja cyklu pracy nad różnymi formami wypowiedzi. Rodzaje
i technika prowadzenia ćwiczeń słownikowo - frazeologicznych, kompozycyjnych, gramatyczno - stylistycznych, ortograficznych.
Rozwój koncepcji kształcenia i wychowania językowego. Od nauczania gramatyki
po rozwijanie sprawności językowo - komunikacyjnych.
Metody i techniki funkcjonalnego nauczania w zakresie nauki o języku. Metodyka fonetyki, słowotwórstwa, nauki o częściach mowy, o fleksji i składni. Sposoby wprowadzania uczniów w problematykę komunikacji językowej, słownictwa, frazeologii, stylistyki, kultury języka. Związek tych działów z analizą utworów literackich,
z ćwiczeniami w mówieniu i pisaniu.
Sposoby rozwijania sprawności ortograficznych i interpunkcyjnych w klasach IV - VI, gimnazjum. Problemy związane z dysgrafią, dysleksją i dysortografią.
2