Koszty a produkcja

1. Koszty całkowite, krańcowe i przeciętne w długim okresie

Tab.1.

Q Produkcja [jedn./tydz.]	LTC Długookresowy koszt całkowity [zł/tydz.]	LMC Długookresowy koszt krańcowy [zł/tydz.]	LAC Długookresowy koszt przeciętny [zł/tydz.]
(1)	(2)	(3)	(4)
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10	0 30 54 74 91 107 126 149 176 207 243	30 24 20 17 16 19 23 27 31 36	-- 30,0 27,0 24,7 22,8 21,4 21,0 21,3 22,0 23,0 24,3

Krzywa kosztów całkowitych jest wyprowadzona z funkcji produkcji przy założeniu, że dane są płace i stawki opłat za wynajęcie innych czynników produkcji.

Krzywa długookresowa kosztów całkowitych opisuje minimalne koszty wytwarzania poszczególnych rozmiarów produkcji, występujące wówczas, gdy przedsiębiorstwo jest w stanie optymalnie dostosować wszystkie nakłady do nowych warunków.

• Otrzymywana jest przez wyznaczenie dla każdej wielkości produkcji takiej metody wytwarzania, która - przy pełnej elastyczności wszystkich nakładów - prowadzi do minimalizacji kosztów. Kiedy relatywna cena wykorzystania jakiegoś czynnika wzrasta, przedsiębiorstwo zastępuje ten czynnik innym przez zmianę technologii.

2. Koszty przeciętne = koszty całkowite podzielone przez wielkość produkcji.

Krzywa długookresowych kosztów przeciętnych LAC przyjmuje najczęściej kształt litery „U”.

Lewa część wykresu (opadający odcinek krzywej) <= rosnące przychody ze skali produkcji (korzyści skali / economies of scale):

• niepodzielność procesu produkcji - konieczność ponoszenia przez firmę określonego minimum nakładów, niezbędnego do prowadzenia działalności i niezależnego od rozmiarów produkcji (koszt stały),

• korzyści ze specjalizacji (koncentracja na wykonywaniu jednego zadania umożliwia zwiększenie efektywności działania),

• pewne korzyści produkcji na dużą skalę;

Prawa część wykresu (wznoszący się odcinek krzywej) <= menedżerskie niekorzyści skali - diseconomies of scale (trudności w koordynacji procesu produkcji w bardzo dużych przedsiębiorstwach, czynniki geograficzne).

3. Koszty przeciętne a koszty krańcowe

LMC < LAC

Gdy koszt krańcowy jest niższy od kosztu przeciętnego, to koszty przeciętne spadają.

LMC > LAC

Odwrotnie, gdy koszt krańcowy jest wyższy od kosztu przeciętnego, to koszty przeciętne rosną.

LMC = LAC

W najniższym punkcie krzywej kosztów przeciętnych koszt krańcowy zrównuje się z kosztem przeciętnym.

Powyższe zależności mają miejsce również w przypadku krótkookresowych związków występujących między kosztami krańcowymi i przeciętnymi (SMC, SAC).

4. Decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa w długim okresie

W długim okresie poziom produkcji przedsiębiorstwa wyznaczony jest w punkcie zrównania długookresowego kosztu krańcowego z przychodem krańcowym, pod warunkiem, że cena jest wyższa (lub równa) długookresowym kosztom przeciętnym przy tym poziomie produkcji. Jeżeli cena rynkowa ustalona jest poniżej długookresowych kosztów przeciętnych - przedsiębiorstwo powinno ulec likwidacji (nieopłacalna działalność).

5. Koszty stałe i koszty zmienne w krótkim okresie.

krótkookresowe koszty całkowite =

krótkookresowe koszty stałe + krótkookresowe koszty zmienne

STC = SFC + SVC

Tab.2.

Q Produkcja [jedn./tydz.]	SFC Krótkookresowy koszt stały [zł/tydz.]	SVC Krótkookresowy koszt zmienny [zł/tydz.]	STC Krótkookresowy koszt całkowity [zł/tydz.]	SMC Krótkookresowy koszt krańcowy [zł/tydz.]
(1)	(2)	(3)	(4)	(5)
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10	30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30	0 22 38 48 61 79 102 131 166 207 255	30 52 68 78 91 109 132 161 196 237 285	22 16 10 13 18 23 29 35 41 48

Krańcowy produkt zmiennego czynnika produkcji (np. pracy) jest równy wzrostowi produkcji uzyskanemu przez zwiększenie o jednostkę nakładów czynnika zmiennego, przy założeniu że ilość pozostałych czynników (tu: `ziemia' i kapitał) nie zmienia się.

6. Prawo malejących przychodów działa wtedy, kiedy wszystkie, z wyjątkiem jednego, czynniki produkcji są stałe:

• Od pewnego poziomu nakładów czynnika zmiennego jego produkcyjność krańcowa stale się zmniejsza.

7. Krótkookresowe przeciętne koszty produkcji

krótkookresowe przeciętne koszty stałe

= krótkookresowe koszty stałe podzielone przez wielkość produkcji

SAFC = SFC / Q

krótkookresowe przeciętne koszty zmienne

= krótkookresowe koszty zmienne podzielone przez wielkość produkcji

SAVC = SVC / Q

krótkookresowe przeciętne koszty całkowite

= krótkookresowe koszty całkowite podzielone przez wielkość produkcji

SATC = STC / Q

• SATC = SAFC + SAVC

/Obliczyć koszty przeciętne według danych z tab.2/

8. Decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa w krótkim okresie

Krzywa krótkookresowych kosztów krańcowych SMC przecina krzywe SATC i SAVC w ich najniższych punktach.

• Wielkość produkcji przedsiębiorstwa w krótkim okresie jest określona przez punkt zrównania SMC = MR.

Jak długo cena nie jest niższa od krótkookresowych kosztów zmiennych, tak długo wielkość ta się nie zmienia. W krótkim okresie przedsiębiorstwo niekiedy godzi się ze stratami, pod warunkiem że przychody ze sprzedaży pokrywają co najmniej część kosztów stałych.

Skala czasowa	Warunki krańcowe	Sprawdzenie wyniku / decyzja
Krótki okres	Poziom produkcji przy którym MR = SMC	Jeżeli cena nie jest niższa od SAVC - wskazany poziom produkcji; Jeżeli cena niższa - zaniechanie produkcji;
Długi okres	Poziom produkcji przy którym MR = LMC	Jeżeli cena nie jest niższa od LAC - wskazany poziom produkcji; Jeżeli cena niższa - zaniechanie produkcji;

Oprac. na podst.: Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Ekonomia I. Mikroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne

1

4

W8_koszty a produkcja

---