Ekonomia

z j. greckiego: οίκος [oikos], `dom, gospodarstwo' oraz νομος [nomos], 'rządzić', - stąd: "zarządzanie gospodarstwem, gospodarowanie")

1. Definicje ekonomii

Ekonomia to nauka społeczna analizująca i opisująca produkcję, dystrybucję, wymianę i konsumpcję dóbr.

Ekonomia jest nauką o tym, jak jednostka i społeczeństwo decydują o wykorzystaniu rzadkich zasobów - które mogą mieć także inne, alternatywne, zastosowania - w celu wywarzania różnych dóbr i rozdzielania ich na konsumpcję obecną lub przyszłą, pomiędzy różne osoby i różne grupy w społeczeństwie.

Ekonomia jest nauką badającą, w jaki sposób społeczeństwo gospodarujące decyduje o tym CO? JAK? i DLA KOGO? wytwarzać.

Przedmiot zainteresowania ekonomii częściowo pokrywa się z zagadnieniami badanymi w ramach innych nauk społecznych, ale ekonomia zajmuje się głównie relacjami zachodzącymi między kupującym, a sprzedającym oraz analizą rynku.

2. Podział ekonomii

a/ Tradycyjnie ekonomię dzieli się na

• mikroekonomię (microeconomics), która zajmuje się zachowaniem indywidualnego konsumenta, przedsiębiorcy, handlowca, rolnika

oraz

• makroekonomię (macroeconomics), która skupia swoją uwagę na badaniu takich wielkości jak całkowity dochód gospodarki, odsetek osób zatrudnionych, przepływ kapitału.

Dzisiaj ekonomiści, uwzględniając oddziaływanie handlu zagranicznego i wzajemne powiązania gospodarcze na świecie, wyróżniają również dodatkowo, jako działy ekonomii, międzynarodowe stosunki gospodarcze (international economics) - zajmujące się uwzględnieniem wpływu międzynarodowej wymiany handlowej na gospodarkę państwa oraz gospodarkę światową (global economics) - dział ekonomii zajmujący się gospodarką całego świata jako jednego organizmu.

b/ Ekonomia pozytywna i normatywna

Ekonomia pozytywna zajmuje się obiektywnym, naukowym objaśnianiem zasad funkcjonowania gospodarki (na przykład do ekonomii pozytywnej należy stwierdzenie "Wzrost akcyzy na wyroby tytoniowe spowodował spadek ich konsumpcji o 5%").

Ekonomia normatywna dostarcza zaleceń i rekomendacji opartych na subiektywnych sądach wartościujących (przykładowo "Rząd polski powinien prowadzić politykę mającą na celu obniżenie poziomu konsumpcji wyrobów tytoniowych").

3. Zasoby /czynniki produkcji/ - rzeczy wykorzystywane do produkcji dóbr i świadczenia usług

• Ziemia - jest czynnikiem produkcji dostarczanym przez naturę; obejmuje obszar powierzchni ziemi i wszystko to, co w naturze jest użyteczne w procesie produkcji.

• Praca /siła robocza/ - każdy sposób, w jaki ludzka energia fizyczna lub umysłowa może być efektywnie zaangażowana.

• Kapitał rzeczowy /fizyczny - dobra inwestycyjne/ - wszelki wynik procesu produkcyjnego, który przeznaczony jest do późniejszego wykorzystania w procesie produkcyjnym np. budynki, maszyny.

Ponadto:

• Technologia - wiedza o tym, jak zasoby mogą być łączone w produktywny sposób;

• Talent przedsiębiorczości

4. Rzadkość

Problem ekonomiczny: świat jest mniej lub bardziej skończony w swych wymiarach, a istniejące w nim zasoby są ograniczone w swej wielkości.

Rzadkość - jedno z podstawowych pojęć ekonomii, określające ograniczoną ilość zasobów w stosunku do nieograniczonych potrzeb ludzkich.

Rozbieżność pomiędzy ograniczonymi zasobami a nieograniczonymi potrzebami powoduje, że nie wszystkie potrzeby będą mogły być zaspokojone.

Tym samym rzadkość zmusza do racjonalnego gospodarowania dostępnymi zasobami, celem zaspokojenia konkurencyjnych potrzeb.

Pojęcie rzadkości stanowi kryterium podziału na dobra rzadkie i dobra wolne.

Zasób rzadki (ograniczony) to taki, na który popyt, przy jego cenie równej zero, przewyższa dostępną podaż.

• Każdy zasób, za którego użytkowanie zmuszeni jesteśmy płacić, jest więc zasobem rzadkim. Cena wyższa od zera służy właśnie ograniczeniu popytu do rozmiarów istniejącej podaży.

• W tym sensie dobra wolne to takie dobra, które występują w nieograniczonych ilościach. Takie dobra jak powietrze lub woda były uważane za dobra wolne, obecnie dominuje pogląd, że wszystkie dobra są rzadkie.

• Z rzadkości zasobów wynika konieczność podejmowania decyzji co do ich ostatecznego zastosowania spośród wielu alternatywnych możliwości.

5. Koszt alternatywny - (ang. opportunity cost) suma dochodów utraconych w wyniku niewykorzystania posiadanych zasobów w najlepszym z istniejących, alternatywnych zastosowań (koszt utraconych możliwości)

6. Krzywa możliwości produkcyjnych

Przykład:

Posiłki - zatrudnienie	Posiłki - produkcja [szt]	Komputery - zatrudnienie	Komputery - produkcja [szt]
4	25	0	0
3	22	1	9
2	17	2	17
1	10	3	24
0	0	4	30

Krzywa możliwości produkcyjnych przedstawia - przy każdym poziomie produkcji jednego dobra - maksymalną, możliwą produkcję drugiego dobra.

Obrazuje możliwe warianty („mapę” wyborów), jakich społeczeństwo musi dokonać w procesie decydowania o strukturze produkcji.

• Punkty położone na zewnątrz krzywej możliwości produkcyjnych są nieosiągalne (w danych warunkach, przy danej technologii)

• Produkcja odpowiadająca punktom poniżej krzywej jest nieefektywna.

7. Prawo malejących przychodów (w odniesieniu do zasobu praca):

Każdy następny zatrudniony w gałęzi zwiększa jej produkcję w stopniu mniejszym niż jego poprzednik.

MIKROEKONOMIA - wprowadzenie do przedmiotu

5

4

MIKRO-W1

---