© Piotr Subocz, Bioelektroniczna koncepcja abiogenezy wg ks. prof W. Sedlaka
Człowiekiem, który dokonał sformułowania głównych zasad koncepcji organizmalnej, był Ludwig von Bertalanffy. Miał to być w jego zamierzeniu zwarty system, który w ramach biologii teoretycznej, opierając się na nowych zasadach metodologicznych, pozwalałby odkryć prawa rządzące obiektami i procesami biotycznymi. Nie negując wartości analitycznych badań, podkreślił on, zwłaszcza konieczność uwzględniania współoddziaływań elementów w złożonej całości organicznej. Podstawową organizmalizmu jest pogląd, że organizacja jest istotną cechą życia, a organizm nie jest sumą swych elementów, dających się badać oddzielnie, lecz tworzy całościowy system wykazujący integralność, skoordynowanie i określony stopień organizacji. Bertalanffy i jego kontynuatorzy, widząc możliwość adekwatnego wyjaśniania zjawisk życiowych, jedynie rozpatrując organizm jako całość, ostro zwalczali, witalizm oraz mechanicyzm i redukcjonizm. Sprzeciw wobec cząstkowego ujmowania obiektów i zjawisk życiowych z jednoczesnym dostrzeżeniem ich złożoności, uporządkowania, organizacji i dynamiczności, doprowadziło do wypracowania ogólnej teorii systemów.
Ogólna teoria systemów jest teoretyczną konstrukcją, w której skład wchodzi zespół pojęć, metod i zasad, pozwalających opisywać i wyjaśniać różnego rodzaju obiekty jako systemy. Mimo niezależności od interpretacji empirycznych, daje się stosować do wszystkich dziedzin wiedzy empirycznej, ze szczególnym uwzględnieniem biologii, psychologii, pedagogiki i socjologii, czyli nauk gdzie nie wystarczają wyłącznie wyjaśnienia fizykalne. Ogólne zasady metodologii systemowej przedstawić można następująco:
a) Całościowe ujmowanie zagadnień z ich wszechstronnym wyjaśnianiem przez:
• rozpatrywanie danego obiektu pod różnym kątem widzenia i w różnych płaszczyznach;
• rozpoczynanie od ogółu i stopniowe przechodzenie do szczegółów;
• ustalanie wszelkich istotnych wyjaśnień wynikających z przesłanek i przyczyn;
• syntezę wyników i wyjaśnień.
b) Uwzględnianie i pokonywanie wszelkiej złożoności świata przez dostrzeganie:
• złożoności obiektu badań z mniejszych, jakościowo różnych części;
• zależności tych części i tworzenia zorganizowanych grup (podsystemów);
• powiązania z innymi obiektami lub bycia częścią jakiegoś nadsystemu;
• występowania różnorakich struktur, konfiguracji i hierarchii rzeczy, procesów, czy informacji.
c) Prezentację i przezwyciężanie wielości cech, wielostronności rzeczy i uwarunkowań przez:
• badanie cech ilościowych i jakościowych;
• rozróżnianie cech istotnych i nieistotnych pomijają te drugie;
• szczególne wyróżnianie stanów możliwych i najbardziej prawdopodobnych.
d) Dążenie do dokładniejszych i bardziej adekwatnych opisów i analiz przez:
• korzystanie z różnych klas modeli przedmiotów, struktur i procesów;
• używanie funkcji wielu zmiennych, analizy wieloczynnikowej i funkcjonalnej;
• badanie obiektu jednocześnie różnymi niezależnymi sposobami lub równocześnie na kilku sąsiednich poziomach hierarchii;
• ciągłe poszukiwanie nowych istotnych informacji, korygując zgodnie z nimi rozwiązania wcześniejsze.
e) Zauważanie i uwzględnianie zmienności, ruchu i rozwoju przez:
• ujmowanie danego obiektu w różnych momentach, w ruchu i ciągłym procesie zmian;
• dostrzeganie procesów zachodzących w systemie, jak i podprocesów dokonujących się w elementach wraz ze zmianami w systemie wywołanymi tymi podprocesami;
• dostrzeganie procesów i zmian spowodowanych przez badany system w otoczeniu;
• dostrzeganie odmiennych klas procesów;
• uwzględnianie stochastycznego i probablistycznego charakteru różnego rodzaju przebiegów i zależności.
Wracając do biologii, na gruncie której ogólna teoria systemów została zapoczątkowana, dostrzec trzeba istotne elementy, które z czasem zostały wprowadzone do rozumienia materii ożywionej. Bertalanffy, a za nim i inni, przypisują organizmom dwie szczególne właściwości: stan stacjonarny i ekwifinalność.
Pojęcie stanu stacjonarnego najogólniej wyraża zdolność utrzymywania systemu jako całości we względnej równowadze, mimo ciągłego przepływu elementów, a nawet podwyższania stopnia jego organizacji.
W ścisłym związku ze stanem stacjonarnym pozostaje ekwifinalność, będąca zdolnością systemu żywego do osiągania stanu końcowego (właśnie stanu stacjonarnego, inaczej: homeostazy) różnymi drogami i przy różnych warunkach początkowych. Każdy organizm jest więc systemem ukierunkowanym celowościowo, a dzięki temu charakteryzuje się samozachowawczością, mimo małej trwałości struktur i elementów.
Nieustanna samozachowawczość wydaje się być właśnie tą podstawową właściwością, wyróżniającą materię ożywioną od nieożywionej. Jej głównym zadaniem jest utrzymywanie integralności systemu, wykorzystując wszelkie dostępne środki, a przede wszystkim przez metabolizm, samoregulację i samoodtwarzanie.