10. PRAWNE FORMY DZIA艁ANIA ADMINISTRACJI
POJ臉CIE I RODZAJE PRAWNYCH FORM DZIA艁ANIA ADMINISTRACJI
PRAWNE FORMA DZIA艁ANIA ADMINISTRACJI to okre艣lony przepisem prawa typ konkretnej czynno艣ci organu administracyjnego; dopuszczony prawem 艣rodek zastosowany przez administracj臋 dla za艂atwienia okre艣lonej sprawy; brak definicji legalnej.
okre艣lenie prawnych form dzia艂ania administracji jest mo偶liwe na podstawie analizy tre艣ci akt贸w normatywnych.
prawodawca nak艂adaj膮c na administracj臋 publ. obowi膮zek realizacji r贸偶norodnych zada艅 , nie zawsze okre艣la form臋 ich urzeczywistnienia organ musi dokona膰 wyboru
METODY DZIA艁ANIA ADMINISTRACJI - styl rozwi膮zywania spraw danego typu; polityka stosowania prawnych form dzia艂ania przez administracj臋
METODY PRACY ADMINISTRACJI:
PRZEKONYWANIA
PRZYMUSU
PODEJMOWANIA DZIA艁ALNO艢CI PREWENCYJNEJ
ODDZIA艁YWANIA EKONOMICZNEGO
CYWILISTYCZN膭
GENERALNEGO ROZWI膭ZYWANIA ZAGADNIENIA
ROZWI膭ZYWANIA SEKWENCYJNEGO I CZ膭STKOWEGO
KLASYFIKACJE PRAWNYCH FORM DZIA艁ANIA
J. Staro艣ciak - rozpatrywane w kategoriach dzia艂ania
sfera zewn臋trzna - dzia艂anie organ贸w adm. wobec os贸b i jednostek organizacyjnych nie powi膮zanych z organem dzia艂aj膮cym s艂u偶bow膮 podleg艂o艣ci膮
stanowienie og贸lnie obowi膮zuj膮cych przepis贸w
wydawanie akt贸w administracyjnych
zawieranie porozumie艅 administracyjnych
zawieranie um贸w
prowadzenie dzia艂alno艣ci spo艂eczno - organizatorskiej
wykonywanie czynno艣ci materialno - technicznych
sfera wewn臋trzna - dzia艂alno艣膰 organu w ramach organizacyjnych okre艣lonego zespo艂u organ贸w adm.
akty generalne stosowania prawa
polecenia s艂u偶bowe
czynno艣ci materialno - techniczne
W. Dawidowicz - rozpatrywane w kategoriach prawa
formy stanowienia prawa przez podmioty administracji pa艅stwowej
akty normatywne typu rozporz膮dzenie
zarz膮dzenie
zarz膮dzenie porz膮dkowe
statuty
regulaminy
...
formy stosowania prawa
akt adm.
postanowienie
akt nadzoru
formy przestrzegania prawa przez podmioty administracji pa艅stwowej
czynno艣ci przewidziane w procedurach kontrolnych
T. Kuta - kryterium w艂adztwa
dzia艂ania w艂adcze - tj. takie , w toku kt贸rych organ administruj膮cy mo偶e pos艂u偶y膰 si臋 w艂adztwem pa艅stwowym tj. mo偶no艣膰 zastosowania przymusu.
dzia艂ania niew艂adcze - tj. takie, kt贸re nie posiadaj膮 cechy w艂adczo艣ci; brak znacznej nadrz臋dno艣ci organu adm. [nawet r贸wno艣膰 podmiot贸w stosunku prawnego]
czynno艣ci faktyczne - jak np. prowadzenie kartotek, wydawanie za艣wiadcze艅
J. Borkowski
formy dzia艂ania, kt贸re z samego ich za艂o偶enia i celu kszta艂tuj膮 stosunki prawne np. poprzez akty administracyjne
wydawanie akt贸w administracyjnych
dzia艂ania o charakterze cywilnoprawnym
formy dzia艂ania, podejmowane w celu kszta艂towania stanu faktycznego lub stanu prawnego wskutek tworzenia fakt贸w, a nie przez zawi膮zywanie stosunk贸w prawnych
- czynno艣ci materialno - techniczne (jak np.
wydawanie za艣wiadcze艅)
A. B艂a艣
formy dzia艂a艅 o charakterze wykonawczym , podejmowane na podstawie konkretnych przepis贸w prawa adm. Materialnego, ustrojowego i procesowego
- akt administracyjny
- cz臋艣ciowo - akt normatywny administracji
formy dzia艂a艅 o charakterze tw贸rczym, podejmowane na podstawie i w granicach prawa; du偶y udzia艂 samodzielno艣ci organu; minimum koniecznej regulacji to normy prawa ustrojowego okre艣laj膮cego kompetencj臋 organu do dzia艂ania
- formy dzia艂a艅 faktycznych
- umowy cywilnoprawne i publicznoprawne
Z. Niewiadomski - 2 grupy dzia艂a艅 s艂u偶膮cych realizacji zada艅
prawne - podejmowane na podstawie konkretnych norm upowa偶niaj膮cych; mog膮 mie膰 charakter:
- publicznoprawny
dzia艂ania jednostronne organ贸w administracji publicznej - gdy mo偶liwo艣膰 jednostronnego w艂adczego kszta艂towania sytuacji adresat贸w oraz obowi膮zek podporz膮dkowania si臋 im pod sankcj膮 zastosowania przez organ przymusu pa艅stwowego; charakteryzuje si臋 nier贸wnorz臋dno艣ci膮 podmiot贸w
dzia艂ania dwustronne organ贸w administracji publicznej - jak porozumienia administracyjne czy umowy cywilne; nier贸wnorz臋dno艣膰 podmiot贸w jest eliminowana albo ulega os艂abieniu
- prywatnoprawny
faktyczne - to dzia艂ania organizatorskie, podejmowane w zakresie zada艅 i kompetencji danego organu; wystarczaj膮c膮 dla nich podstaw膮 jest og贸lna norma kompetencyjna
z. Niewiadomski - 2 podzia艂;
formy dzia艂ania zewn臋trzne
akt normatywny
akt administracyjny
przyrzeczenie administracyjne
umowa
porozumienie administracyjne
dzia艂ania materialne
formy dzia艂ania wewn臋trzne
polecenie s艂u偶bowe
czynno艣ci planistyczne
czynno艣ci techniczno - wykonawcze
AKTY NORMATYWNE I AKTY GENERALNE STOSOWANIA PRAWA
AKTY NORMATYWNE
w艂adcza forma dzia艂ania administracji
ma zastosowanie zar贸wno w sferze wewn臋trznej jak i zewn臋trznej
mo偶e mie膰 charakter powszechnie obowi膮zuj膮cy jak r贸wnie偶 obowi膮zywa膰 jedynie w sferze wewn臋trznej. administracji
wydawany w oparciu o podstaw臋 prawn膮. Upowa偶nienie to:
zawarte jest w ustawach (i w podustawowych aktach normatywnych tylko gdy dotyczy dzia艂a艅 w sferze wewn臋trznej)
ma charakter fakultatywny b膮d藕 obligatoryjny
musi wyra藕nie upowa偶nia膰 okre艣lony organ administracji publicznej do wydania danego aktu normatywnego w okre艣lonej przedmiotowo dziedzinie
wyj膮tek: akty normatywne zawieraj膮ce przepisy porz膮dkowe wydawane przez adm. lokaln膮 mog膮 by膰 oparte na klauzuli generalnej
najcz臋艣ciej ma charakter generalno - abstrakcyjny skierowany jest do generalnie okre艣lonego adresata (wskazane s膮 jego cechy) w abstrakcyjnie okre艣lonej sytuacji (ma charakter powtarzalny); nie ulega skonsumowaniu w wyniku jednorazowego dzia艂ania, lecz ma zastosowanie zawsze je偶eli zaistnieje okre艣lona w nim sytuacja
mo偶e przybra膰 formy jak: rozporz膮dzenie, zarz膮dzenie i uchwa艂a
jednak nie ka偶de zarz膮dzenie czy uchwa艂a jest aktem normatywnym, lecz mo偶e stanowi膰 tak偶e akt jednostkowo -konkretny
akty normatywne administracji o charakterze wewn臋trznym
wydawane na podstawie norm kompetencyjnych zawartych w ustawach jak i normatywnych aktach podustawowych
ich przedmiotem nie mog膮 by膰 prawa i obowi膮zki obywateli
dotycz膮 kwestii wewn臋trznych administracji (jak organizacja pracy, koordynacja i kontrola wewn臋trzna czy sprawowanie kierownictwa)
AKTY GENERALNE STOSOWANIA PRAWA
nale偶y do w艂adczych form dzia艂ania administracji
od akt贸w normatywnych r贸偶ni膮 si臋 tym, 偶e nie s艂u偶膮 tworzeniu nowych norm prawnych lecz stosowaniu prawa, zawieraj膮c wskaz贸wki interpretacyjne dotycz膮ce norm obowi膮zuj膮cych. Ich rola sprowadza si臋 do ustalenia sposobu stosowania tych norm
podstawa prawna do ich wydawania zawarta jest zar贸wno w ustawach jak i podustawowych aktach normatywnych
s膮 aktami kierownictwa wewn臋trznego w administracji, obowi膮zuj膮 tylko w sferze wewn臋trznej tj. wi膮偶膮 tylko podmioty po艂膮czone wi臋zi膮 organizacyjno - hierarchiczn膮
do tej kategorii nale偶膮: ok贸lniki, wytyczne pisma ok贸lne, instrukcje, wyja艣nienia
nie jest dopuszczalne interpretowanie rozporz膮dzenia przy pomocy wyja艣nie艅 organ贸w administracji kt贸re wyda艂y rozporz膮dzenie dokonywane w formie akt贸w tzw. prawa powielaczowego (jak np. ok贸lniki, pisma ok贸lne itd.), zw艂aszcza za艣 gdy przepisy rozporz膮dzenia dotycz膮 praw lub obowi膮zk贸w obywateli
AKTY ADMINISTRACYJNE, POJ臉CIE, RODZAJE
najcz臋艣ciej stosowana prawna forma dzia艂ania administracji
poprzez t膮 form臋 kszta艂towana jest w spos贸b w艂adczy sytuacja os贸b fiz. i prawnych w sprawach indywidualnych
nauka o akcie administracyjnym pojawi艂a si臋 we Francji w XIX w
jest to oparta na obowi膮zuj膮cych przepisach prawa czynno艣膰 organu wykonuj膮cego administracj臋 publiczn膮, kszta艂tuj膮ca w spos贸b prawnie wi膮偶膮cy sytuacj臋 adresata aktu, wskazanego w nim w spos贸b konkretny w indywidualnej sprawie
wydany na podstawie prawa i w celu wykonania obowi膮zuj膮cego prawa powinien pochodzi膰 od organu w艂a艣ciwego rzeczowo i miejscowo; mie膰 podstaw臋 prawn膮 w przepisach prawa materialnego (podstaw膮 mo偶e by膰 tylko przepis zawarty w ustawie/ akcie wykonawczym wydanym na podstawie i w ramach upowa偶nienia zawartego w ustawie); mie膰 prawem wymagan膮 form臋; by膰 wydany zgodnie z odpowiedni膮 procedur膮(kpa z 1960)
jest to czynno艣膰 administracyjno-prawna poniewa偶 bezpo艣rednio tworzy przekszta艂ca albo znosi stosunek prawny
ma charakter w艂adczy; kszta艂tuje sytuacj臋 adresata w spos贸b prawnie wi膮偶膮cy; organ w艂adczo i jednostronnie rozstrzyga o prawach i obowi膮zkach konkretnego adresata
akty administracji mog膮 wywiera膰 skutki zar贸wno w sferze prawa administracyjnego jak i innych dziedzinach prawa p. cywilne; finansowe
w艂adczo艣膰 jest cech膮 odr贸偶niaj膮c膮 akt administracyjne od umowy, w kt贸rej wyst臋puje r贸wnorz臋dno艣膰 stron
jest aktem stosowania prawa tym r贸偶ni si臋 od orzeczenia, 偶e organ wydaj膮cy akt jest stron膮 stosunku prawnego i mo偶e dzia艂a膰 z urz臋du
KLASYFIKACJE AKT脫W ADMINISTRACYJNYCH
KRYTERIUM:
tre艣膰 aktu
nakazy
zakazy
akty kszta艂tuj膮ce (pozwolenia, zezwolenia)
akty ustalaj膮ce sytuacj臋 prawn膮 os贸b i rzeczy
charakter stosunku organu administracji wydaj膮cego akt administracyjny do adresata
akty administracji wewn臋trzne
akty administracji zewn臋trzne (adresowane do podmiot贸w usytuowanych poza administracj膮; nie podporz膮dkowanych organizacyjnie)
spos贸b kszta艂towania stosunk贸w prawnych
akty konstytutywne tj. takie kt贸re tworz膮, zmieniaj膮 albo znosz膮 stosunki prawne; maj膮 charakter tw贸rczy; skutkuj膮 ex nunc
akty deklaratoryjne tj. takie, kt贸re potwierdzaj膮 jedynie w spos贸b wi膮偶膮cy, 偶e w danej sytuacji wynikaj膮 z ustawy okre艣lone prawa i obowi膮zki; element kszta艂tuj膮cy dopiero od chwili wydania takiego aktu adresat mo偶e skutecznie powo艂ywa膰 si臋 na swoje prawo; obowi膮zuj膮 ex tunc [np. stwierdzenie obywatelstwa, przyznanie emerytury]
nie jest aktem adm. po艣wiadczenie istnienia okre艣lonego stanu faktycznego lub prawnego (jak np. odpis czy za艣wiadczenie) !!!
wp艂yw adresata na ukszta艂towanie aktu
zale偶ne od woli adresata (np. decyzja o zmianie imienia); zgoda adresata mo偶e by膰 dorozumiana; z regu艂y to akty przyznaj膮ce uprawnienia
niezale偶ne od woli adresata - dochodz膮 do skutku niezale偶nie od woli adresata; s膮 to akty nak艂adaj膮ce obowi膮zki b膮d藕 ograniczaj膮ce prawa (jak np. powo艂anie do s艂u偶by wojskowej)
punkt widzenia adresata
pozytywne tj. przyznaj膮ce uprawnienia
negatywne tj. nak艂adaj膮ce obowi膮zki lub odmawiaj膮ce przyznania uprawnie艅
wp艂yw aktu adm. na sfer臋 stosunk贸w cywilnoprawnych
wywieraj膮ce bezpo艣rednio skutki cywilnoprawne(np. decyzja o wyw艂aszczeniu z mocy prawa)
wywo艂uj膮ce po艣rednio skutki cywilnoprawne (stanowi膮c warunek zawarcia umowy)
....
reguluj膮ce sytuacj臋 prawn膮 os贸b
reguluj膮ce sytuacj臋 prawn膮 rzeczy
stopie艅 zwi膮zania organu wydaj膮cego akt przepisami prawa
akty zwi膮zane - warunki jego podj臋cia zosta艂y wyra藕nie okre艣lone w przepisach prawa ; organ zobowi膮zany do rozstrzygni臋cia danej sprawy przy zaistnieniu okre艣lonych ustawowo przes艂anek; nie ma swobody w ukszta艂towaniu tre艣ci aktu, kt贸rego tre艣膰 jest ustalona przez przepis prawa; akty deklaratoryjne nale偶膮 do grupy akt贸w zwi膮zanych
akty oparte na uznaniu administracyjnym - tre艣膰 aktu kszta艂towana przez organ adm., kt贸ry ma pewien zakres swobody gdy偶 ustawodawca zrezygnowa艂 z dok艂adnego uregulowania warunk贸w wydania aktu nie oznacza to nieskr臋powanej swobody bo kontroluje s膮d adm.; akty konstytutywne zaliczane do tej kategorii mo偶na pozna膰 gdy w ustawie zwrot „organ mo偶e” czy „organ ustala, okre艣la” nie wskazuj膮c warunk贸w
PRAWID艁OWO艢膯 I WADLIWO艢膯 AKTU
Akt adm. jest prawid艂owy je偶eli odpowiada wszystkim przewidzianym wymogom prawnym tzn. gdy zosta艂 wydany:
przez w艂a艣ciwy, kompetentny miejscowo i rzeczowo organ
zgodnie z prawem materialnym i procesowym
WADLIWO艢膯
nieistotna akt wi膮偶e adresata (np. brak pouczenia o prawie odwo艂ania si臋); sposobem jej naprawienia jest sprostowanie
istotna powoduje uchylenie, zmian臋 albo niewa偶no艣膰 (gdy wyda艂 organ nie w艂a艣ciwy miejscowo i rzeczowo czy niezgodnie z procedur膮) aktu; usuni臋cie czy stwierdzenie niewa偶no艣ci dzia艂a ze skutkiem wstecznym (ex tunc)
AKTY WZRUSZALNE tj. takie kt贸re naruszaj膮 przepisy prawa materialnego czy procesowego, jednak偶e nie a偶 w takim stopniu aby uzna膰 je za niewa偶ne; s膮 skuteczne tak d艂ugo, dop贸ki nie zostan膮 zmienione lub uchylone przez w艂a艣ciwy organ ze skutkiem ex nunc.
Przyj臋to w nauce prawa adm zasad臋 DOMNIEMANIA WA呕NO艢CI AKTU ADMINISTRACYJNEGO dop贸ki nie zostanie w odpowiednim trybie zmieniony i uchylony obowi膮zuje; musi zosta膰 udowodnione 偶e jest wadliwy
OSTATECZNO艢膯 I PRAWOMOCNO艢膯 AKTU ADM.
gdy brak jest mo偶liwo艣ci zakwestionowania aktu adm zwyk艂ymi 艣rodkami kontroli(ostateczno艣膰);
niemo偶no艣膰 z艂o偶enia skargi do s膮du na akt (prawomocno艣膰)
PRAWOMOCNO艢膯 MO呕E BY膯:
formalna - sytuacja niezaskar偶alno艣ci aktu, gdy nie przys艂uguje prawo do wniesienia zwyczajnego 艣rodka prawnego maj膮cego na celu wzruszenie aktu; akt staje si臋 prawomocny formalnie po up艂ywie terminu na wniesienie skargi, albo od chwili wydania gdy nie przys艂uguje 艣rodek prawny
materialna - sytuacja niewzruszalno艣ci aktu; absolutna niezmienialno艣膰 aktu albo dopuszczenie zmiany (uchylenie) aktu jedynie w sytuacjach wyj膮tkowych (np. gdy 偶adna ze stron nie naby艂a prawa; akt wi膮偶e zar贸wno strony, jak i organy; ka偶dy akt prawomocny materialnie jest r贸wnie偶 prawomocny formalnie
POLECENIE S艁U呕BOWE
jedna z najwa偶niejszych form dzia艂ania administracji publicznej w sferze wewn臋trznej
rozbie偶no艣ci w doktrynie co do oceny charakteru prawnego - problem czy czynno艣膰 materialno - techniczna czy szczeg贸lny typ aktu administracyjnego
wydawane w warunkach nadrz臋dno艣ci i podporz膮dkowania s艂u偶bowego
jest to dyrektywa skierowana przez zwierzchnika s艂u偶bowego do podleg艂ego mu pracownika i stanowi form臋 okre艣lenia sposobu wykonania obowi膮zku ci膮偶膮cego na adresacie tego polecenia
musi mie艣ci膰 si臋 w granicach prawa tj. by膰 wydane przez osob臋 do tego upowa偶nion膮, w granicach jej kompetencji a tre艣膰 polecenia nie mo偶e by膰 sprzeczna z prawem
na pracowniku ci膮偶y obowi膮zek wykonania polecenia
藕r贸d艂o obowi膮zku w ustawach reguluj膮cych status urz臋dnik贸w
istniej膮 ustawowe granice obowi膮zku
je偶eli w przekonaniu urz臋dnika polecenie jest sprzeczne z prawem powinien on poinformowa膰 o tym prze艂o偶onego; w razie pisemnego potwierdzenia polecenia powinien je wykona膰, zawiadamiaj膮c kierownika urz臋du o zastrze偶eniach
nie wolno wykona膰 polecenia, je艣li prowadzi艂oby to do pope艂nienia przest臋pstwa lub grozi艂o niepowetowanymi stratami (ustawa o urz臋dnikach pa艅stwowych i u. o pracownikach samorz膮dowych)
cz艂onek korpusu s艂u偶by cywilnej nie wykonuje polecenia, je艣li prowadzi艂o by to do przest臋pstwa lub wykroczenia, o czym niezw艂ocznie informuje dyrektora generalnego urz臋du
pracownik ponosi odpowiedzialno艣膰 za wykonanie bezprawnego polecenia
UGODY, POROZUMIENIA ADMINISTRACYJNE, UMOWY PUBLICZNOPRAWNE, PUBLICZNE, ADMINISTRACYJNE, UMOWY CYWILNE
UGODA
zawierana mi臋dzy stronami post臋powania administracyjnego w toku jego trwania przed organami adm publ i tylko w takich post臋powaniach w kt贸rych uczestnicz膮 co najmniej dwie strony o r贸偶nych interesach
przedmiot dotyczy spraw indywidualnych z zakresu administracji publicznej, rozstrzyganych w trybie decyzji adm. ugoda zast臋puje decyzj臋 po jej zatwierdzeniu przez w艂a艣ciwy organ
POROZUMIENIE ADMINISTRACYJNE
w pewnym stopniu zast臋puje nie znan膮 polskiemu ustawodawstwu instytucj臋 umowy publicznej - najwcze艣niej rozwin臋艂y si臋 porozumienia gospodarcze
jest to prawna, nie w艂adcza forma dzia艂ania administracji - istot膮 porozumienia jest wsp贸艂dzia艂anie niezale偶nych podmiot贸w w celu stworzenia formalnych podstaw wsp贸lnej realizacji okre艣lonych zada艅 administracyjnych oraz podj臋ciu zsynchronizowanych dzia艂a艅 faktycznych i prawnych w celu wykonania zawartego aktu
g艂贸wne cechy:
r贸wnorz臋dno艣膰 stron porozumienia i charakter tych stron, kt贸rymi s膮 podmioty administracji publicznej (organy adm pa艅stwowe jak i samorz膮dowe) przynajmniej jedna ze stron powinna by膰 jednostk膮 realizuj膮c膮 funkcje administracji publicznej
cel i przedmiot porozumienia, jakim jest wsp贸艂dzia艂anie przy wykonaniu zada艅 administracji publicznej [[mo偶e dotyczy膰 np. powierzenia wykonywania zada艅 publicznych w jakim艣 zakresie
podstawa prawna porozumie艅, kt贸r膮 stanowi膮 przepisy ustrojowego lub materialnego prawa adm.
wystarczaj膮c膮 podstaw膮 zawarcia porozumienia mog膮 by膰 ustawy ustrojowe, a w szczeg贸lnych przypadkach (ustawa o administracji rz膮dowej w wojew贸dztwie z 1998r) zasady nadzoru wojewod贸w nad wykonywaniem zada艅 powierzonych organom gmin, powiat贸w i wojew贸dztw w formie porozumienia s膮 okre艣lone w samym porozumieniu istotna modyfikacja cechy porozumienia administracyjnego jak膮 jest r贸wnorz臋dno艣膰 i generalnie brak podleg艂o艣ci organizacyjnej
zawieranie porozumie艅 niekiedy wynika z przepis贸w rozporz膮dze艅
za wystarczaj膮c膮 podstaw臋 do zawierania porozumie艅 organ贸w administracji publicznej z organami spoza aparatu tej adm uwa偶a si臋 przepisy kompetencyjne
ma charakter wi膮偶膮cy i publicznoprawny
zakres uprawnie艅 i obowi膮zk贸w obj臋tych porozumieniem musi mie艣ci膰 si臋 w zakresie samodzielnego decydowania podmiot贸w zawieraj膮cych porozumienie
zawarcie porozumienia nie wymaga zachowania szczeg贸lnej formy. Dochodzi do skutku z chwil膮 o艣wiadczenia woli uczestnik贸w porozumienia lub od daty okre艣lonej w porozumieniu
Bo膰 wprowadzi艂 rozr贸偶nienie na:
umowy publicznoprawne - to tej kategorii zaliczane zwi膮zki komunalne, porozumienia komunalne, porozumienia o wykonywaniu zada艅 z zakresu administracji rz膮dowej
poj臋cie um贸w publicznoprawnych dla oznaczenia pewnej kategorii porozumie艅 zawieranych przez pa艅stwo i inne osoby prawne prawa publicznego zawsze z podmiotami prywatnymi i maj膮ce na celu uzyskanie d贸br lub us艂ug o cechach u偶yteczno艣ci publicznej poprzez prawn膮 czynno艣膰 sprzeda偶y lub najmu - poddane jest krytyce !!!
porozumienia administracyjne - to umowy zawierane przez organy administracji rz膮dowej lub umowy zawierane z innymi instytucjami (przedsi臋biorstwami, zak艂adami adm., stowarzyszeniami)
porozumienie adm. traci moc z chwil膮:
osi膮gni臋cia cel贸w przewidzianych w porozumieniu
za zgod膮 stron
na warunkach przewidzianych w porozumieniu
na podstawie rozstrzygni臋膰 wsp贸lnego organu administracji wy偶szego stopnia
UMOWY PUBLICZNE; UMOWY ADMINISTRACYJNE - brak w prawie polskim; uprawnienia i obowi膮zki o charakterze administracyjno-prawnym mog膮 wynika膰 dla obywateli b膮d藕 z aktu administracyjnego b膮d藕 bezpo艣rednio z akt贸w normatywnych rangi ustawowej.
umowa administracyjna mo偶e by膰 zawarta z osob膮, w stosunku do kt贸rej w innym przypadku musia艂by by膰 wydany akt administracyjny - w naszym prawie brak jest generalnego upowa偶nienia do zawierania takich um贸w (E. Ochendowski)
w prawie europejskim uznanie dopuszczalno艣ci stosowania umowy administracyjnej przez organy Wsp贸lnot jest uzale偶nione od reinterpretacji zakresu obowi膮zywania zasady zwi膮zania organ贸w w艂adzy, dysponuj膮cych w艂adztwem publicznym, prawem.
UMOWY CYWILNE
jedna z form dzia艂ania administracji
s艂u偶y realizacji zada艅 administracji
organ administracji publicznej, dzia艂aj膮cy samodzielnie, we w艂asnym imieniu i na w艂asn膮 odpowiedzialno艣膰, mo偶e dokonywa膰 wyboru prawnych form dzia艂ania i referowa膰 formy cywilnoprawne
stosowanie formy umowy mo偶e wynika膰 bezpo艣rednio z przepis贸w prawa lub charakteru dzia艂a艅 i ich przedmiotu - niekiedy nawet obowi膮zek wyboru
niewielka swoboda zawierania um贸w; administracja ma cz臋sto uprzywilejowan膮 pozycj臋 [ to r贸偶ni od „czystej” cywilnoprawnej formy dzia艂ania]
ta forma dzia艂alno艣ci regulowana jest zar贸wno przez prawo cywilne jak i administracyjne - k艂opoty z okre艣leniem trybu za艂atwiania konkretnej sprawy (akt adm. czy umowa cywilna), formy ochrony stron (s膮d administracyjny czy powszechny) itp.
PRZYRZECZENIE PUBLICZNE (ADMINISTRACYJNE)
nie w pe艂ni uregulowana prawem adm. forma dzia艂alno艣ci administracji
o charakterze publicznym przes膮dza
podstawa prawna - prawo publiczne.;
administracyjny charakter sk艂adaj膮cych je organ贸w
jednostronno艣膰
zwi膮zek z innymi prawnymi formami dzia艂ania administracji (np. je偶eli dotyczy zawarcia umowy cywilnej to podlega ocenie w my艣l przepis贸w p.c.)
jest to o艣wiadczenie woli organu administracji publicznej, w kt贸rym zobowi膮zuje si臋 on wprost lub w spos贸b dorozumiany do konkretnego zachowania w przysz艂o艣ci
mo偶e wyst臋powa膰 w sferze stanowienia i stosowania prawa
mo偶e mie膰 charakter zewn臋trzny jak i wewn臋trzny
zwi膮zanie si臋 przyrzeczeniem wynika z zasady zaufania obywateli do pa艅stwa i prawa wynikaj膮cych z zasady demokratycznego pa艅stwa prawnego
Z orzecznictwa:
w pa艅stwie prawnym w艂adza ma dotrzymywa膰 przyrzecze艅; zmiana rz膮du nie zwalnia z obowi膮zku ich dotrzymania; odwo艂anie przyrzeczenia mo偶e by膰 dokonane tylko w otwarcie i oficjalnie np. w drodze wyra藕nego przepisu prawa tej samej rangi i z zachowaniem prawa os贸b kt贸rym przynosi to rzeczywisty uszczerbek maj膮tkowy do w艂a艣ciwej rekompensaty
niedotrzymanie warunk贸w przyrzeczenia mo偶e stanowi膰 podstaw臋 odpowiedzialno艣ci z tytu艂u czyn贸w niedozwolonych; nie jest dopuszczalne dochodzenie na drodze s膮dowej obietnic wyborczych ani ustnych informacji
przyrzeczenie wydania koncesji = zobowi膮zanie do jej wydania
CZYNNO艢CI MATERIALNO - TECHNICZNE
zaliczane do grupy czynno艣ci faktycznych, kt贸re wywo艂uj膮 skutki prawne drog膮 fakt贸w
Do cech czynno艣ci materialno technicznych zalicza si臋:
s膮 podejmowane na podstawie i w celu wykonania obowi膮zuj膮cych norm prawnych [zada艅 administracji] [musz膮 mie膰 podstaw臋 prawn膮 dla czynno艣ci wewn臋trznych wystarcz膮 przepisy okre艣laj膮ce zadania administracji a dla czynno艣ci wywo艂uj膮cych skutki w sferze zewn. normy kompetencyjne - ustrojowe, materialne i proceduralne]
stanowi膮 fragment realizacji zada艅 pa艅stwa
podlegaj膮 kontroli kt贸rej zasadniczym kryterium jest zgodno艣膰 dzia艂ania z prawem
nie s膮 skierowane bezpo艣rednio na tworzenie, zmian臋 lub znoszenie stosunk贸w prawnych
mimo to mog膮 one w drodze fakt贸w wywo艂ywa膰 okre艣lone skutki prawne
o charakterze zewn臋trznym s膮 w艂adcz膮 form膮 wkroczenia administracji w sfer臋 praw i obowi膮zk贸w adresat贸w nie podporz膮dkowanych ani s艂u偶bowo ani organizacyjnie ; podmiot贸w usytuowanych na zewn膮trz okre艣lonego uk艂adu administracji np.; przeprowadzenie r贸偶norodnych kontroli, dokonanie czynno艣ci zameldowania lub wymeldowania, og艂aszanie akt贸w normatywnych
o charakterze wewn臋trznym jak sporz膮dzanie protoko艂贸w z posiedze艅, sporz膮dzanie prognoz i analiz - tak偶e te czynno艣ci mog膮 wywiera膰 skutki prawne w sferze zewn臋trznej
podlegaj膮 kontroli s膮dowej jednak tylko takie, kt贸re:
dotycz膮 przyznania, stwierdzenia lub uznania uprawnienia b膮d藕 obowi膮zku wynikaj膮cego z przepis贸w prawa
taka czynno艣膰 materialno - techniczna, prawna lub faktyczna, kt贸rej podj臋cie prowadzi do naruszenia praw os贸b trzecich
sytuacje, w kt贸rych w艂a艣ciwy organ nie podejmuje czynno艣ci m-t cho膰 jest do tego prawnie zobowi膮zany lub gdy odmawia ich podj臋cia.
DZIA艁ALNO艢膯 SPO艁ECZNO - ORGANIZATORSKA
nale偶y do grupy czynno艣ci faktycznych;
jest to nie w艂adcza forma dzia艂ania administracji - nie mo偶e by膰 egzekwowana u偶yciem przymusu
cechy dzia艂alno艣ci spo艂eczno - organizatorskiej:
cel tych czynno艣ci musi si臋 mie艣ci膰 w ramach zada艅 postawionych przez prawo danemu organowi administracyjnemu
dzia艂alno艣膰 administracji w tych formach nie tworzy nowych og贸lnych lub zindywidualizowanych norm porz膮dku prawnego
wprawdzie ta dzia艂alno艣膰 administracji nie mo偶e by膰 wsparta zastosowaniem przymusu pa艅stwowego, jednak偶e nie jest wy艂膮czona mo偶liwo艣膰 zastosowania innych 艣rodk贸w jak nagrody czy wyr贸偶nienia
s膮 ni膮 np. prowadzenie w ramach pomocy spo艂ecznej poradnictwa prawnego i psychologicznego czy dzia艂alno艣膰 popularyzatorska np. w sprawach rolnictwa
s膮 podejmowane jako forma samodzielna b膮d藕 subsydiarna; s膮 podejmowane jako forma samodzielna gdy przepisy nak艂adaj膮 na administracj臋 zadania czy cele, nie wskazuj膮c jednocze艣nie 艣rodk贸w dzia艂ania s艂u偶膮cych ich realizacji
Rozdzia艂 10 - PRAWNE FORMY DZIA艁ANIA ADMINISTRACJI
7
1