RACHUNKOWOŚĆ

WYKŁAD 1

RACHUNKOWOŚĆ - całościowy, zamknięty system obejmujący procesy:

• Identyfikacji

• Klasyfikacji

• Pomiaru

• Rejestracji (utrwalania)

• Przygotowania informacji.

O procesach gospodarczych powodujących zmiany w zakresie majątku jednostki gospodarczej lub organizacyjnej i źródeł ich pochodzenia. Ujmuje ona jednocześnie całość kosztów i strat oraz całość dochodów i zysków, umożliwiając w ten sposób ustalenie ostatecznego finansowego wyniku działalności.

Jest szczególnym systemem informacyjno-kontrolnym i retro- i prospektywnym, który posiada monopol na ustalanie wyniku finansowego (zysk lub strata) i kondycji finansowej podmiotu gospodarczego (majątek, kapitały własne i obce)

RACHUNKOWOŚĆ JAKO SYSTEM RETRO- I PROSPEKTYWNY (Brzezin)

Rachunkowość jest sztuką pomiaru, opisu i interpretowania działalności gospodarczej.

FILARY RACHUNKOWOŚCI

1. Księgowość - obejmuje rejestrację, zapisywanie pojedynczych zdarzeń gospodarczych i dokumentowania a następnie grupowania ich w zależności od potrzeb, te informacje (dane) są następnie przetwarzane według określonych metod. Celem księgowości jest liczbowe ujęcie przebiegu działań gospodarczych oraz ustalenie finansowego wyniku działalności.

2. Rachunek kosztów - działania polegają na identyfikacji, pomiarze i gromadzeniu zbiorów informacji o kosztach ujmowanych w różnych przekrojach według określonych wzorców, modeli, aby dostarczyć informacje.

3. Sprawozdawczość finansowa - zadaniem jest przygotowanie sprawozdań finansowych według określonych wzorów na podstawie prawa.

HISTORYCZNIE: księgowość - sprawozdawczość finansowa - rachunek kosztów

ZE WZGLĘDÓW PRAKTYCZNYCH I METODYCZNYCH WYRÓŻNIA SIĘ

• RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA - zdeterminowana przepisami prawa bilansowego, reguluje ją Ustawa.

• RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA - ukierunkowana na wspomaganie procesu decyzyjnego, nie regulowana prawnie (dodatkowy koszt dla firmy).

• RACHUNKOWOŚĆ PODATKOWA

WYKŁAD 2

UŻYTKOWNICY INFORMACJI ZE SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

UŻYTKOWNICY INFORMACJI zawartych w sprawozdaniach finansowych to m.in.:

• Właściciele i kierownictwo danej jednostki gospodarczej

• Banki oraz inni pożyczkodawcy

• Inwestorzy

• Wierzyciele

• Administracja rządowa na różnych szczeblach

• Władze podatkowe

• Opinia publiczna

• Konkurencja

PODZIAŁ RACHUNKOWOŚCI

Ze względów praktycznych i metodycznych wyodrębnia się:

• Rachunkowość finansową

• Rachunkowość zarządczą

• Rachunkowość podatkową

	RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA	RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA
CEL	Zaspokojenie potrzeb informacyjnych odbiorców zewnętrznych	Zaspokojenie potrzeb informacyjnych właścicieli, kierowników
GŁÓWNI UŻYTKOWNICY INFORMACJI	Użytkownicy zewnętrzni	Użytkownicy wewnętrzni
PODSTAWA PRAWNA	Prawo bilansowe, prawo podatkowe, Dyrektywy UE, Międzynarodowe i Krajowe Standardy Rachunkowości. Dla określonych grup podmiotów ta rachunkowość jest obligatoryjna.	Nie jest uregulowana prawem. W pewnym zakresie może opierać się na rachunkowości finansowej, ale zakres i formy prowadzenia zależą od kierownictwa jednostki.
PRZEDMIOT INFORMACJI I WYMIAR CZASOWY	Przedmiotem informacji są głównie dane w ujęciu wartościowym, które mają charakter informacyjny ex post, gdyż przedstawiają dane o zaszłościach (faktach)	Są dane ilościowe i wartościowe dotyczące przeszłości jak i wiążące się z przyszłości przedsiębiorstwa dlatego ważne są wariantowe projekcje przyszłych przychodów, kosztów, wyników itd.
TYP I CZĘSTOTLIWOŚĆ INFORMACJI	Obowiązuje ścisła periodyzacja. Sprawozdania finansowe wymagane prawem, sporządzane z reguły na koniec roku.	Informacje na potrzeby wewnętrzne sporządzane tak często jak wymaga tego proces decyzyjny.
PRZEZNACZENIE INFORMACJI	Ogólne poinformowanie zainteresowanych stron o finansowym stanie jednostki gospodarczej	Dostarczanie zainteresowanym decydentom danej jednostki specjalistycznych informacji do przygotowania decyzji.
KSZTAŁT INFORMACJI	Wysoce zagregowane informacje zestawione w znormalizowane sprawozdania zgodnie ze standardami, formy akceptowane przez praktykę	Informacje szczegółowe - w zależności od problemu, pochodzące z zapisów księgowych, jak i z innych źródeł specjalistycznych, zestawione w formie stosowanej do potrzeb danego użytkownika. Nie podlega standardom.

MIEJSCE RACHUNKOWOŚCI W PRZYGOTOWANIU DECYZJI W PRZEDSIĘBIORSTWIE:

RACHUNEK EKONOMICZNY - zespół metod i narzędzi pozwalających przygotować różne warianty rozwiązań i decyzji.

FUNKCJE RACHUNKOWOŚCI

• Informacyjna - dostarcza informacji;

• Kontrolna - kontrola przebiegu działalności (na ile skutki pokrywają się z planami); kontrola powierzonego majątku;

• Stymulacyjna (pobudzająca) - dążenie do rozwoju, postępu;

• Dowodowa - pojedyncze zdarzenia są udokumentowane;

• Rozrachunkowa (rozliczeniowa);

• Analityczna - umożliwia prowadzenie analiz;

• Sprawozdawcza.

Ze względu na przedmiot zainteresowania rachunkowości, uwzględniając charakter przebiegu procesów gospodarczych i finansowych możemy wyróżnić tzw. Rachunkowości branżowe jak np.:

• Rachunkowość przedsiębiorstw

• Rachunkowość bankową

• Rachunkowość rolniczą

• Rachunkowość budżetową

• Rachunkowość jednostek non profit itd.

USTAWA O RACHUNKOWOŚCI

Inaczej: POLSKIE PRAWO BILANSOWE - Ustawa z 29.09.2994 o rachunkowości (Dziennik Ustaw nr 121, poz. 591 z 1994).

Prawo bilansowe (ustawa o rachunkowości) określa między innymi takie zagadnienia jak:

• Zakres podmiotowy oraz wyjaśnienia ważniejszych pojęć;

• Zasady rachunkowości umożliwiające zachowanie koncepcji rzetelnego i wiernego obrazu w rachunku finansowym;

• Prowadzenie ksiąg rachunkowych ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym na podstawie dowodów księgowych;

• Okresowe ustalanie i sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów;

• Ustalenie wyniku finansowego;

• Rozliczenia związane z łączeniem się spółek handlowych;

• Sporządzanie sprawozdań finansowych jednostki oraz grupy kapitałowej;

• Gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz innej ważnej dokumentacji;

• Tryb badania przez biegłych rewidentów i ogłaszanie sprawozdań finansowych dla określonych podmiotów prowadzących rachunkowość;

• Ochrona danych i odpowiedzialność karna.

WYKŁAD 3, 4, 5

AKTYWA to:

• Kontrolowane przez jednostkę składniki majątku

• O wiarygodnie określonej wartości

• Powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń,

• Które spowodują w przyszłości wpływ do jednostek korzyści ekonomicznych.

PODZIAŁ AKTYWÓW:

1. AKTYWA TRWAŁE (okres funkcjonowania aktywów w jednostce jest dłuższy niż 1 rok; aktywa, których wartość początkowa jest większa niż 3500 zł., są amortyzowane przez kilka lat; jeśli wartość początkowa nie przekracza 3500 zł., to aktywa są jednorazowo amortyzowane)

1. Wartości niematerialne i prawne

1. Nabyte przez jednostkę prawa nadające się do gospodarczego wykorzystania, np. patenty, licencje, oprogramowanie komputerowe (ale tylko użytkowe - potrzebne do wykonania konkretnych prac, natomiast system operacyjny itd. To już środki trwałe), znaki towarowe, wzory użytkowe.

2. „Know how” - „wiedzieć jak” - opisy stosowanych w firmie technologii, działań, zastosowań, określone procedury.

3. Dodatnia wartość firmy - dotyczy tylko firm, które nabywają lub przejmują inną jednostkę. Dodatnia wartość firmy powstaje jako różnica pomiędzy ceną nabycia jednostki lub jej zorganizowanej części a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto (aktywa netto - aktywa nabytej jednostki pomniejszone o przejęte zobowiązania) - amortyzacja dodatniej wartości firmy w okresie nie dłuższym niż 5 lat metodą amortyzacji liniowej.

4. Koszty zakończonych prac rozwojowych poprzedzających rozpoczęcie działalności produkcyjnej. (koszty muszą spełnić trzy warunki: muszą zostać wiarygodnie określone; prace rozwojowe muszą przynieść jednostce wymierne korzyści; przychody osiągane przez jednostkę dzięki zastosowaniu np. nowych technologii powstałych w wyniku tych prac rozwojowych powinny pokryć koszty tych prac). Prace badawcze to przygotowanie nowych rozwiązań, szukanie informacji, pogłębianie wiedzy, którą wykorzystuje się w pracach rozwojowych. - amortyzacja w okresie nie dłuższym niż 5 lat.

5. Zaliczki na poczet wartości niematerialnych i prawnych

2. Rzeczowe aktywa trwałe

1. Środki trwałe - składniki majątku rzeczowego, które są kompletne i zdatne do użytku w momencie przejęcia przez jednostkę, wykorzystywane na własne potrzeby jednostki do prowadzenia jej zasadniczej działalności, a których okres ekonomicznej przydatności przekracza 1 rok.

1. Grunty ( w tym prawo wieczystego użytkowanie gruntów)

2. Budynki i lokale

3. obiekty inżynierii lądowej i wodnej (budowle)

4. kotły i maszyny energetyczne

5. Urządzenia techniczne i maszyny ogólnego stosowania

6. Urządzenia i maszyny specjalistyczne

7. Środki transportu

8. Narzędzia, przyrządy, ruchomości, wyposażenie

9. Inwentarz żywy - stado podstawowe

10. Inne środki

2. Środki trwałe w budowie - nakłady na budowę nowych środków trwałych, ich modernizację itp. - zalicza się działalność, której zasadniczym celem jest uzupełnianie oraz zwiększanie zasobów środków trwałych oraz ich modernizacja. Do tej grupy zalicza się między innymi koszty:

1. Pozostające w bezpośrednim związku z budową, montażem i ulepszeniem składników rzeczowego majątku trwałego;

2. Związane z dostosowaniem środka trwałego do używania

3. Napraw i remontów dokonanych przed przekazaniem środka trwałego do użytkowania

4. Odsetki i prowizje od kredytów, pożyczek przeznaczonych na sfinansowanie budowy lub zakupu środka trwałego

5. Dokumentacji projektowej budowanego obiektu

6. Przygotowania terenu pod budowę

7. Opłaty związane z użytkowaniem gruntów i terenów w czasie budowy środka

8. Nadzoru autorskiego, inwestorskiego i generalnego wykonawcy.

9. Prób montażowych, jeśli należność za te czynności nie jest uwzględniona w cenie robót.

10. Ubezpieczeń majątkowych budowanych środków trwałych

3. Zaliczki na środki trwałe w budowie

3. Należności długoterminowe - obejmują kwoty należne danej jednostce o okresie zapłaty powyżej 12 miesięcy licząc od dnia bilansowego, z wyjątkiem należności z tytułu dostaw i usług (te zalicza się do należności krótkoterminowych -(okres spłaty dłuższy niż 1 rok (nie są to należności z tytułu dostaw i usług nawet jeśli okres spłaty przekracza 1 rok))

4. Inwestycje długoterminowe - aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych, wynikających z przyrostu wartości tych zasobów, z możliwości uzyskania z nich przychodów w postaci odsetek, dywidend lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz zostały nabyte w celu osiągnięcia określonych wyżej korzyści (składniki majątku posiadane przez jednostkę w celu czerpania korzyści płynących ze wzrostu ich wartości, z tytułu odsetek itd.)

Inwestycje to te aktywa, które spełniają warunki:

• Zostały nabyte, czyli zakupione, otrzymane w formie aportu lub nieodpłatnie, w tym w postaci darowizny

• Korzyści jakie czerpie jednostka z posiadania tych zasobów, pochodzą wprost od nich, a nie są realizowane pośrednio - przez produkcję i sprzedaż wyrobów, świadczenie, sprzedaż usług, prowadzenie działalności handlowej

• Celem nabycia tych aktywów jest osiąganie przedstawionych korzyści.

1. Nieruchomości (jako lokata, inwestycyjne)

2. Wartości niematerialne i prawne

3. Długoterminowe aktywa finansowe

1. Udziały i akcje

2. Papiery wartościowe

3. Udzielone pożyczki

4. Inne składniki finansowego majątku trwałego

4. Inne inwestycje długoterminowe

5. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe (np. z tytułu odroczonego podatku dochodowego)

2. AKTYWA OBROTOWE (okres funkcjonowania aktywów jest krótszy niż 1 rok)

1. Zapasy

1. Materiały - składniki nabyte, które będą zużyte w procesie produkcji. (paliwa, materiały podstawowe, czyli surowce, smary, części zamienne)

2. Półprodukty i produkcja w toku - półprodukt przeszedł określony cykl produkcyjne, ale będzie nadal wykorzystywany w danej jednostce lub sprzedany (bo ma określoną postać fizyczną); produkcja w toku - produkcja, której proces wytwarzania jeszcze nie został zakończony (np. ozimina zasiana na polu), nie nadaje się więc do sprzedaży.

3. Produkty - składnik majątku, który przeszedł określony cykl produkcyjny i nadaje się do sprzedaży odbiorcy zewnętrznemu.

4. Towary - składniki majątku nabyte w celu ich dalszej odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym (niezmienionej postaci)

5. Zaliczki na dostawy

2. Należności krótkoterminowe - wszystkie należności z tytułu dostaw i usług (zarówno te o terminie spłaty krótszym niż 1 rok, jak i te o terminie dłuższym)

1. Należności od odbiorców

2. Należności od budżetu (np. nadwyżka VATu, nadwyżka podatku dochodowego wpłaconego, który budżetu musi nam zwrócić)

3. Inne należności

4. Należności dochodzone na drodze sądowej.

3. Inwestycje krótkoterminowe

1. Krótkoterminowe finansowe składniki majątku

1. Krótkoterminowe aktywa finansowe

• Udziały lub akcje do zbycia

• Inne papiery wartościowe

• Udzielone pożyczki

• Inne krótkoterminowe aktywa finansowe (te składniki finansowe, których wymagalność waha się pomiędzy 3-12 miesięcy, np. czeki obce, weksle itd.)

2. Środki pieniężne

• Środki pieniężne w kasie i w banku

• Inne środki pieniężne

• Inne aktywa pieniężne

2. Inne inwestycje krótkoterminowe

4. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

1. Rozliczenia międzyokresowe kosztów - gdy mamy do czynienia z wydatkami środków pieniężnych na przyszłe opłaty (opłacony z góry czynsz za przyszły okres, podatek od nieruchomości, prenumerata itd.)

2. Rozliczenia międzyokresowe przychodów - należne nam przychody (np. gdy mamy lokatę długoterminową, udzieliliśmy pożyczki długoterminowej i oczekujemy wpływu odsetek z tego tytułu.

FORMY ROZLICZEŃ POMIĘDZY PODMIOTAMI, KONTRAHANETAMI:

1. ROZLICZENIA BEZGOTÓWKOWE

1. Czek rozrachunkowy - pisemne polecenia dla banku, aby wypłacił określoną kwotę pieniędzy osobie określonej czekiem lub okazicielowi - przelew na konto bankowe.

2. Przelew bankowy

1 - dyspozycja dłużnika do banku o przesłaniu określonej kwoty na wskazane konto bankowe

2 - wykonanie polecenia przez bank dłużnika

3 - zawiadomienie dłużnika o wykonanym poleceniu przelewu

4 - zawiadomienie wierzyciela o wpływie kwoty na jego rachunek bankowy.

3. Akredytywa

1 - polecenie otwarcia akredytywy

2 - zawiadomienie o otwarciu akredytywy

3 - przedłożenie w banku dokumentów upoważniających do zapłaty

4 - przekazanie żądania zapłaty z akredytywy wystawcy

5 - zapłata bankowi wierzyciela i powiadomienie dłużnika o wykonaniu polecenia zapłaty z akredytywy

6 - powiadomienie wierzyciela o wpływie środków na jego rachunek

4. Rozliczenia przy pomocy weksli.

WEKSEL - dokument stanowiący bezwarunkowe zobowiązanie do zapłaty wskazanej osobie określonej kwoty w miejscu i terminie ustalonym przez wystawcę lub osobę przez niego wskazaną. Dokument ten podlega rygorowi wekslowemu.

RYGOR WEKLSOWY - określony prawem wekslowym tryb szybkiego i skutecznego egzekwowania zapłaty w razie nieuregulowania w terminie przez dłużnika zobowiązania wekslowego.

PRAWO WEKSLOWE - w Polsce obowiązuje w tym zakresie ustawa z dn. 28.04.1936 „Prawo wekslowe”, Dz. Ustaw RP nr 37, poz. 282. Ustawa ta uwzględnia większość wskazań międzynarodowej konwencji w sprawie jednolitego prawa wekslowego.

RODZAJE WEKSLI:

• WEKSEL WŁASNY (sola, prosty, suchy) - bezwarunkowe zobowiązanie się wystawcy do zapłacenia ustalonej sumy w wyznaczonym na wekslu terminie i miejscu określonej osobie, zwanej remitentem (łac. remittens - odsyłający)

• WEKSEL TRASOWANY (ciągniony) - nazywany w skrócie tratą (wł. Trarre - ciągnąć) - zawiera polecenie wystawcy (trasanta) do zapłacenia określonej kwoty, wydane innej osobie (trasatowi) na rzecz osoby trzeciej (remitenta).

• WEKSEL IN BLANCO - weksel niewypełniony, zawierający zazwyczaj podpis osoby składającej gwarancję lub kaucję.

ZAGWARANTOWANIE WIARYGODNOŚCI WEKSLA może wzmocnić jego wiarygodność. Poręczyciel weksla zwany jest awalistą. Na dowód poręczenia (awalu) poręczyciel podpisuje się na przedniej stronie weksla, obok wystawcy.

INDOS (żyro) - przeniesienie uprawnień z weksla na inną osobę

INDOSANT - odstępujący weksel

INDOSATARIUSZ - nabywca weksla

DYSKONTO WEKSLA - operacja bankowa polegająca na przejęciu weksla w zamian za gotówkę wypłacaną dotychczasowemu właścicielowi weksla na określonych zasadach.

FUNKCJE WEKSLA:

• Kredytowa - występuje w transakcji kupna - sprzedaży, polega na udzieleniu nabywcy krótkoterminowego kredytu (tzw. kupieckiego) lub wzmacnia gwarancję spłaty przy zaciąganiu pożyczek.

• Obiegowa - weksel może być przez posiadacza przeniesiony na inną osobę, której taka możliwość przysługuje (weksel może być surogatem środka płatniczego).

• Płatnicza - ściśle wiąże się z funkcją obiegową i oznacza, że za pomocą weksla można regulować zobowiązania.

• Gwarancyjna - przy pomocy weksla można zabezpieczać roszczenia, jakie mogą wystąpić w trakcie wykonania umowy zawartej pomiędzy kontrahentami (np. przy pomocy weksla in blanco)

ZASADY WYSTAWIENIA WEKSLA

1. Weksel jako papier wartościowy o szczególnym charakterze musi być wystawiony zgodnie z wymogami prawa, które określają zasady wystawiania weksli, ich obiegu oraz cechy formalne, jakie taki dokument powinien zawierać.

2. Jako dokument weksel powinien zawierać:

• Nazwę weksla w samej treści dokumentu

• Sumę kredytu wekslowego podaną na wekslu

• Stwierdzone bezwarunkowe zobowiązanie wystawcy (lub na jego polecenie) innej osoby

• Nazwisko trasata przy wekslu ciągnionym

• Określony termin i miejsce płatności zobowiązania

• Nazwisko osoby (nazwa firmy) na rzecz której powinna być dokonana zapłata (określenie remitenta)

• Oprocentowanie kredytu wekslowego

• Datę i miejsce wystawienia

• Podpis wystawcy weksla.

5. Okresowe rozliczenia saldami - stosowana wyłącznie dla tych jednostek, które są wobec siebie w jednej sytuacji dostawcą a w innej odbiorcą - wzajemnie świadczą sobie usługi. Rozliczenia następują co jakiś czas w postaci sald (różnicy świadczeń jednej jednostki i drugiej)

6. Rozliczenia planowe - dostawca co jakiś czas dokonuje dostaw, nie wystawia faktury za każdą dostawę, a rozlicza zbiorczo co jakiś czas.

7. Karty płatnicze

2. Rozliczenia gotówkowe

1. Wpłaty gotówki do kasy i na rachunek bankowy

2. Czek gotówkowy - czek wypłacany w formie gotówki.

3. Karty elektroniczne

WYKŁAD 6

UJĘCIE MAKROEKONOMICZNE

KAPITAŁ jest jednym z trzech podstawowych czynników produkcji obok ziemi i pracy. W odróżnieniu od ziemi jest czynnikiem wyprodukowanym, rezultatem procesów produkcyjnych.

UJĘCIE MIKROEKONOMIACZNE

1. W znaczeniu finansowym:

Kapitał jest sumą środków, które zostały postawione do dyspozycji przedsiębiorstwa (lub mogą zostać postawione) w celu realizowania określonych zamierzeń (kapitały własne i kapitały obce).

2. W znaczeniu bilansowym:

Kapitał oznacza źródła pochodzenia majątku z punktu widzenia praw własności i konieczności zwrotu (PASYWA).

FUNDUSZ - w rachunkowości pojęcie to występuje obok kapitału przy określaniu źródeł finansowania majątku (pasywów). Oznacza wyrażoną w pieniądzu wartość majątku (w postaci środków pieniężnych, składników rzeczowych jak i praw do gospodarczego wykorzystania), która jest w dyspozycji danej jednostki i służy do realizacji określonych zamierzeń.

KAPITAŁ to ogół dóbr, na które składają się:

• Zasoby naturalne i środowisko przyrodnicze

• Efekty działalności człowieka

• Czynnik (kapitał) ludzki

KAPITAŁ LUDZKI - zasób wiedzy, umiejętności, zdrowia i energii witalnej zawarty w każdym człowieku i społeczeństwie jako całości, określający zdolność do pracy, adaptacji do zmian w otoczeniu oraz możliwości kreacji nowych rozwiązań.

KLASYFIKACJA KAPITAŁÓW I ŹRÓDEŁ ICH TWORZENIA

NAZWY KAPITAŁÓW WŁASNYCH (ZASADNICZYCH) W RÓŻNYCH FORMACH PRAWNYCH PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH

RODZAJ JEDNOSTKI GOSPODARCZEJ	NAZWA KAPITAŁU (FUNDUSZU)
		PODSTAWOWEGO (ZAKŁADOWY) INNYCH KAPITAŁÓW	INNYCH KAPITAŁÓW
SPÓŁKA AKCYJNA	Kapitał akcyjny	- Kapitał zapasowy - Kapitał rezerwowy z przeszacowania - Pozostałe kapitały rezerwowe
SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ	Kapitał udziałowy	- Kapitał zapasowy - Kapitał rezerwowy z przeszacowania - Pozostałe kapitały rezerwowe
PRZEDSIĘBIORSTWO OSOBY FINZYCZNEJ SPÓŁKI OSOBOWE (np. spółka jawna)	Kapitał własny
PRZEDSĘBIORSTWO PAŃSTWOWE	Fundusz założycielski	- Fundusz przedsiębiorstwa - Kapitał rezerwowy z przeszacowania
SPÓŁDZIELNIA	Fundusz udziałowy	- Fundusz zasobowy - Kapitał rezerwowy z przeszacowania

CECHY KAPITAŁU OBCEGO

• Dyspozycyjny dla danej jednostki tylko w określonym czasie;

• Przeznaczenie kapitału obcego jest ograniczone do określonych celów (np. kredyt na konkretne przeznaczenie);

• Daje właścicielom tego kapitału w części do kontroli do czego jest on wykorzystywany;

• Wymaga ponoszenia kosztów z tytułu wykorzystania tego kapitału w pewnym czasie (odsetki manipulacyjne) .

KAPITAŁ (FUNDUSZ) WŁASNY:

1. Kapitał (fundusz) podstawowy

2. Kapitał (fundusz) zapasowy

3. Kapitał (fundusz) z aktywacji wyceny

4. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe

5. Zysk (strata) z lat ubiegłych

6. Zysk (strata) netto

9. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)

Ponadto wykazuje się:

II. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)

III. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna)

Bilans jest jednym z podstawowych elementów sprawozdania finansowego.

ZASADY SPORZĄDZANIA BILANSU

• Zasada równowagi bilansowej

• Zasada rzetelności - źródłem danych powinna być ewidencja księgowa opierająca się na rzetelnej dokumentacji zdarzeń gospodarczych

• Zasada ciągłości - rok do roku (BZ=BO)

PASYWA pokazują sytuację finansową firmy, AKTYWA pokazują sytuację majątkową firmy.

BILANS PRO FORMA - sporządzany „w ołówku”

ODSETKI DYSKONTOWE

WYKŁAD 7

ZASADY PROWADZENIA KSIĄG RACHUNKOWYCH

Dokumentacja opisująca przyjęcie przez jednostkę zasady (polityki) rachunkowości powinna obejmować:

1. Określenie roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych;

2. Metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru;

3. Sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej:

1. Zakładowy plan kont

2. Wykaz ksiąg rachunkowych lub wykaz zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych

3. Opis systemu przetwarzania danych, odpowiednio do przyjętej technicznej formy prowadzenia ksiąg rachunkowych

4. Opis systemu, który służy ochronie danych i ich zbiorów, w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innych dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów.

SKŁAD KSIĄG RACHUNKOWYCH

W skład ksiąg rachunkowych wchodzą:

1. Dziennik - chronologiczne zapisy operacji gospodarczych

2. Księga główna - stanowi zestaw stosowanych kont podstawowych w jednostce (kont syntetycznych)

3. Księgi pomocnicze - zestaw kont analitycznych

4. Zestawienia: obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych - musi zawierać symbol i nazwę konta itd.

5. Wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz) - sporządzany na podstawie inwentaryzacji.

ZAKŁADOWY PLAN KONT

Zakładowy plan kont powinien zawierać co najmniej:

• Wykaz kont księgi głównej

• Przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń

• Zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej

ZAPIS KSIĘGOWY

Zapis księgowy powinien zawierać co najmniej:

• Datę dokonania operacji gospodarczej

• Określenie rodzaju i numer identyfikacyjny dowodu księgowego stanowiącego podstawę zapisu oraz jego datę, jeżeli różni się ona od daty dokonania operacji

• Zrozumiały tekst, skrót lub kod opisu operacji, z tym że należy posiadać pisemne objaśnienia treści skrótów lub kodów,

• Kwotę i datę zapisu

• Oznaczenie kont, których dotyczy

PRZECHOWYWANIE DOKUMENTACJI JEDNOSTKI PROWADZĄCEJ RACHUNKOWOŚĆ

Zatwierdzone roczne sprawozdania finansowe podlegają trwałemu przechowywaniu.

Pozostałe zbiory przechowuje się co najmniej przez okres:

• Księgi rachunkowe - 5 lat.

• Karty wynagrodzeń pracowników bądź ich odpowiedniki - przez okres wymaganego dostępu do tych informacji, wynikający z przepisów emerytalnych, rentowych oraz podatkowych, nie krócej jednak niż 5 lat.

• Dowody księgowe dotyczące wpływów ze sprzedaży detalicznej - do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy, nie krócej jednak niż do dnia rozliczenia osób, którym powierzono składniki aktywów objęte sprzedażą detaliczną.

• Dowody księgowe dotyczące wieloletnich inwestycji rozpoczętych, pożyczek, kredytów oraz umów handlowych, roszczeń dochodzonych w postępowaniu cywilnym lub objętych postępowaniem karnym albo podatkowym - przez 5 lat od początku roku następującego po roku obrotowym, w którym operacje, transakcje i postępowanie zostały ostatecznie zakończone, spłacone, rozliczone lub przedawnione.

• Dokumentację przyjętego sposobu prowadzenia rachunkowości - przez okres nie krótszy od 5 lat od upływu jej ważności.

• Dokumenty dotyczące rękojmi i reklamacji - 1 rok po terminie upływu rękojmi lub rozliczeniu reklamacji.

• Dokumenty inwentaryzacyjne - 5 lat.

• Pozostałe dowody księgowe i dokumenty - 5 lat.

OGÓLNY SCHEMAT EWIDENCJI KSIĘGOWEJ OD BILANSU OTWARCIA DO BILANSU ZAMKNIĘCIA

WYKŁAD 8

INWENTARYZACJA określana jest jako zespół czynności zmierzających do ustalenia rzeczywistego stanu składników majątkowych pozostających w dyspozycji jednostki gospodarczej lub organizacyjnej oraz zobowiązań i kapitałów własnych tej jednostki.

GŁÓWNY CEL: doprowadzenie danych ksiąg rachunkowych do rzeczywistego stanu aktywów i pasywów dla zapewnienia rzetelności i wiarygodności zapisów w księgach rachunkowych.

Metody przeprowadzania inwentaryzacji:

• Spis z natury - inwentaryzuje się posiadane w jednostce papiery wartościowe (czeki obce, weksle obce), składniki rzeczowe majątku obrotowego, gotówka kasie, składniki rzeczowe aktywów trwałych.

• Pośrednia uproszczona - wtedy gdy nie ma dostępu do skladowanych towarów, można stosować z wykorzystaniem różnych metod szczegółowych

• Uzgadniania sald - dwustronne potwierdzenie stanów poszczególnych składników aktywów i pasywów pomiędzy kontrahentami

• weryfikacji

Prawo bilansowe określa:

• zasady

• częstotliwość

• terminy

przeprowadzania inwentaryzacji, których należy przestrzegać prowadząc rzetelnie księgi rachunkowe

WYKŁAD 9:

KATEGORIE STOSOWANE DO WYCENY BILANSOWEJ

Podstawowe pojęcia: ceny, koszty, wartości stosowane do wyceny aktywów, pasywów oraz ustalenia wyniku finansowego:

• cena nabycia

• koszt wytworzenia

• cena sprzedaży

• cena sprzedaży netto (bez VATu)

• wartość godziwa

• trwała utrata wartości

• wartość nominalna

• kwota wymagająca zapłaty (kwota należności wraz z należnymi odsetkami, jakiej jednostka oczekuje na dzień bilansowy od kontrahenta lub wartość zobowiązania, pożyczki, kredytu do zapłacenia kontrahentowi).

• Średni kurs - wycena składników wyrażonych w walutach (środki pieniężne, papiery wartościowe, należności, zobowiązania).

• Wartość ekonomiczna

• Wartość użytkowa

KATEGORIE STOSOWANE W KSIĘGOWEJ WYCENIE BILANSOWEJ

KATEGORIA	CHARAKTERYSTYKA KATEGORII WYCENY
CENA NABYCIA	RZECZYWISTA CENA ZAKUPU SKŁADNIKA MAJĄTKU (kwota należna sprzedającemu bez podlegającego odliczenia podatku od towarów i usług (VAT) i akcyzowego) Plus KOSZTY BEZPOŚREDNIO ZWIĄZANE Z ZAKUPEM I PRZYSTOSOWANIEM danego składnika do użytkowania łącznie z kosztami transportu, załadunku itp. Plus (przy imporcie) OBCIĄŻENIA PUBLICZNOPRAWNE (cło, podatek graniczny, opłaty graniczne itp.)
KOSZT WYTWORZENIA	KOSZTY BEZPOŚREDNIO związane z wytworzeniem określonych produktów gotowych. Plus związana z ich wytworzeniem UZASADNIONA CZĘŚĆ POŚREDNICH KOSZTÓW PRODUKCJI.
CENA (WARTOŚĆ) SPRZEDAŻY NETTO	MOŻLIWA DO UZYSKANIA W DNIU SPORZĄDZANIA WYCENY CENA jego sprzedaży (bez należnego podatku od towarów i usług), Minus: Rabaty i upusty Podatek akcyzowy Koszt związane z przystosowaniem składnika do sprzedaży i doprowadzeniem sprzedaży do skutku Plus DOTACJA PRZEDMIOTOWA
WARTOŚĆ GODZIWA	KWOTA, ZA JAKĄ DANY SKLADNIK AKTYWÓW MÓGŁBY ZOSTAĆ WYMIENIONY A ZOBOWIĄZANIE UREGULOWANE NA WARUNKACH TRANSAKCJI RYNKOWEJ pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami. Oznacza hipotetyczną cenę, jaką można uzyskać po przeprowadzeniu transakcji.
TRWAŁA UTRATA WARTOŚCI	Trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. Uzasadnienia to dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.

WARTOŚĆ EKONOMICZNA - odpowiada cenie sprzedaży netto składnika aktywów lub jego wartości użytkowej, zależnie od tego, która z nich jest wyższa (definicja wg MSR nr 36 - Utrata wartości aktywów).

WARTOŚĆ UŻYTKOWA - jest bieżącą, szacunkową wartością przyszłych przepływów środków pieniężnych, których wystąpienia oczekuje się z tytułu dalszego użytkowania składnika aktywów oraz jego likwidacji na zakończenie okresu jego użytkowania (MSR 36)

Grupa składników	Przykłady wyceny bilansowej
WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE	Według cen nabycia lub kosztów wytworzenia pomniejszonych o wartość dotychczasowego umorzenia.
RZECZOWY MAJĄTEK TRWAŁY	Wartość początkową nowych środków ustala się wg cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości po aktualizacji wyceny pomniejszonej o stopień zużycia (zaktualizowane odpisy amortyzacyjne)
GRUNTY	Według cen sprzedaży (na aktywnym rynku)
PLANTACJE WIELOLETNIE	Według poniesionych zrewaloryzowanych kosztów ich wytworzenia pomniejszone o zakumulowaną amortyzację
INWESTYCJE (w nieruchomości)	Według cen nabycia lub kosztów wytworzenia lub wg wartości godziwej
UDZIAŁY	Według cen nabycia pomniejszonych o odpisy spowodowane trwałą utratą ich wartości.
PAPIERY WARTOŚĆIOWE (o charakterze wierzytelności)	Według cen sprzedaży. Różnice pomiędzy ceną nabycia (stosowaną w bieżącej ewidencji) a ceną sprzedaży na dzień bilansowy zalicza się do przychodów lub kosztów finansowych.
NALEŻNOŚCI DŁUGOTERMINOWE	W kwocie wymagającej zapłaty.
INWENTARZ ŻYWY	Ceny sprzedaży (na aktywnym rynku) w odniesieniu odpowiednio do sztuk lub wagi
ZAPASY RZECZOWYCH SKŁADNIKÓW MAJĄTKU OBROTOWEGO	Według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od ich cen sprzedaży w dniu wyceny.
PRODUKCJA NIEZAKOŃCZONA	Według rzeczywistych koszt…ów wytworzenia.
NALEŻNOŚCI I ZOBOWIĄZANIA	W kwocie wymagającej zapłaty z uwzględnieniem odsetek ustawowo przewidzianych za zwłokę w zapłacie.
ŚRODKI PIENIĘŻNE	Według wartości nominalnej.
PAPIERY WARTOŚCIOWE …	Według cen sprzedaży
KAPITAŁY
KAPITAŁY WŁASNE	Wartość nominalna
REZERWY	W wartościach planowanych
ZOBOWIĄZANIA WOBEC BANKÓW	W kwocie wymagającej zapłaty. Różnice między wartością nominalną (według ewidencji bieżącej) a wyceną bilansową zalicza się do kosztów (lub przychodów) finansowych
ZOBOWIĄZANIA WOBEC DOSTAWCÓW I INNE ZOBOWIĄZANIA	W kwocie wymagającej zapłaty. Różnice między wartością nominalną i wyceną na moment bilansowy zalicza się do pozostałych kosztów lub przychodów operacyjnych.

WYKŁAD 10

W rachunkowości za środki trwałe uznaje się składniki majątku kompletne i zdatne do użytku w momencie przejęcia przed daną jednostkę, przeznaczone do wykorzystania na własne potrzeby jednostki, których

BILANSOWE I PODATKOWE UJĘCIE ŚRODKA TRWAŁEGO

KRYTERIUM ZALICZENIA	UJĘCIE BILANSOWE	UJĘCIE PODATKOWE
Okres użytkowania	Powyżej roku	Powyżej roku
Stosunek własności	Kontrolowany przez jednostkę, a więc niekoniecznie własny, obcy - użytkowany na mocy najmu, dzierżawy lub innej o podobnym charakterze.	Własność, współwłasność. Obcy - użytkowany na mocy umowy najmu, dzierżawy lub innej o podobnym charakterze pod warunkiem wykorzystania w prowadzonej działalności gospodarczej.
Przeznaczenie	Potrzeby jednostki. Oddanie do użytkowania innej jednostce na mocy umowy najmu, dzierżawy lub innej o podobnym charakterze	Prowadzenie działalności gospodarczej. Oddane do użytkowania innej jednostce na mocy umowy najmu, dzierżawy lub innej o podobnym charakterze
Struktura rodzajowa	Nieruchomości, maszyny i urządzenia, środki transportu, inne przedmioty, inwentarz żywy, ulepszenia w środkach trwałych.	Nieruchomości (budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością), maszyny, urządzenia, środki transportu, pozostałe przedmioty

POJĘCIA DOTYCZĄCE WARTOŚĆI ŚRODKÓW TRWAŁYCH

Ważniejsze definicje związane z ustalaniem wartości i zużycia składników majątku trwałego.

WARTOŚĆ POCZĄTKOWA przyjętych do eksploatacji nowych środków trwałych - ustala się ją w wysokości rzeczywistej ceny ich nabycia lub kosztu wytworzenia. Natomiast wartość początkową nabytych używanych środków trwałych ustala się w wysokości ich rzeczywistej ceny nabycia, powiększonej o koszty zainstalowania, przebudowy, rozbudowy i modernizacji przeprowadzonej przed oddaniem obiektu do eksploatacji.

WARTOŚĆ BIEŻĄCA (NETTO) RZECZOWEGO MAJĄTKU TRWAŁEGO - ustala się ją w drodze odjęcia od jego wartości początkowej sumy dotychczasowego umorzenia.

UMORZENIE - jest to okresowe korygowanie wartości inwentarzowej (początkowej) rzeczowego majątku trwałego o sumę (wartość) zużycia.

AMORTYZACJA - wyrażone w pieniądzu fizyczne zużycie majątku trwałego na skutek jego uczestnictwa w procesach produkcji, które wliczone jest w koszty działalności. Amortyzację i umorzenie majątku trwałego oblicza się w specjalnym zestawieniu, nazywanym tabelą amortyzacyjną. Amortyzacja stanowi zatem jeden ze składników kosztów, natomiast umorzenie jest kategorią pomocną przy określaniu wartości poszczególnych składników rzeczowego majątku trwałego lub całej ich grupy.

FUNKCJE AMORTYZACJI:

• Kosztowa - w sposób systematyczny przenosi się równowartość zużywania środków trwałych na koszty. Amortyzacja jest kosztem, a więc pomniejsza wynik finansowy. Wpływa na obniżenie podstawy podatku dochodowego.

• Finansowa - amortyzacja stanowi źródło tworzenia funduszy pieniężnych na odtworzenie zużytych środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Przeciwdziała dekapitalizacji rzeczowego majątku trwałego.

• Umorzeniowa - instrument pomiaru zmniejszenia początkowej wartości środka trwałego.

OKRES I STAWKA AMORTYZACJI WG PRAWA BILANSOWEGO

Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na określenie którego wpływają:

• Liczba zmian, na których pracuje środek trwały;

• Tempo postępu techniczno-ekonomicznego;

• Wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów lub innym właściwym miernikiem;

• Prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego;

• Przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.

Przy doborze metody amortyzacji i ustalania wysokości stawek amortyzacyjnych wartości niematerialnych i prawnych należy uwzględnić:

• Technologiczny, komercyjny, ekonomiczny okres użytkowania;

• Przyczynę dekapitalizacji danego składnika wartości niematerialnych i prawnych;

• Powiązanie tego składnika z innym składnikiem o krótszym okresie użytkowania;

• W przypadku praw majątkowych - termin, w którym prawo to wygasa.;

• Wartość końcową po ich użytkowaniu.

Jednostka sama ustala stawkę amortyzacyjną dla konkretnego składnika.

Amortyzować można do kwoty wartości początkowej w cenie nabycia.

Stawkę amortyzacji oblicza się wg wzoru:

, t - przewidywany okres użytkowania środka trwałego.

METODY USTALANIA AMORTYZACJI

1. METODA RÓWNOMIERNA (LINIOWA) - ratę amortyzacji możemy obliczyć na dwa sposoby:

1. 
   

• A - rata amortyzacji;

• Wp - wartość początkowa;

• t - przewidywany okres użytkowania.

2. 
   

• a - stopa amortyzacji

2. METODA NIERÓWNOMIERNA:

1. METODA DEGRESYWNA (PRZYSPIESZONA) - przyjmuje się założenie, że wydajność stopniowo się zmniejsza. Na początku wydajność jest największa, a stopniową wraz z upływem czasu zwiększają się koszty dotyczące środka.

• Wb - wartość bieżąca środka trwałego

• W - współczynnik degresji (2 lub 3)

• A - roczny odpis (kwota) amortyzacji

Przykład:

Wp = 20 000

a = 40%

	WARTOŚĆ BIEŻĄCA	KWOTA ROCZNEJ AMORTYZACJI
I rok	20 000 (= wartość początkowa)	20 000 * 40% = 8 000
II rok	20 000 - 8 000 = 12 000	12 000 * 40% = 4 800
III rok	12 000 - 4 800 = 7 200	7 200 * 40% = 2 880

2. METODA PROGRESYWNA - odwrotna do degresywnej

3. METODA NATURALNA

• Wp - wartość początkowa

• i_r - wydajność dla danego roku (np. przebieg środka transportu w ciągu danego roku)

• i_p - suma wydajności (przebieg przez cały okres użytkowania)

Przykład:

Wp = 120 000

Planowany przebieg środka transportu:

• w pierwszym roku = 120 000

• w drugim roku = 100 000

• w trzecim roku = 100 000

• razem = 320 000

1. 120 000 * (120 000/320 000)

2. 100 000 * (120 000/320 000)

3. 100 000 * (120 000/320 000)

WYKŁAD 11

Produkcja - nakład

Wpłaty - wypłaty

Wpływy - wydatki

Przychód - koszt

Zysk - dochód

WPŁATY - związane są ze zwiększeniem stanu środków pieniężnych w przedsiębiorstwie, np. w kasie czy na rachunku bankowym. Mogą one występować z tytułu sprzedaży usług, produktów dokonywanym w obrocie gotówkowym, czy też mogą być wynikiem innych zdarzeń gospodarczych, np. przy regulacji należności, zaciąganiu pożyczek itp.

WYPŁATY - oznaczają rozchód środków pieniężnych w firmie, powodując zmniejszenie stanu tych środków. Wypłaty są wynikiem gotówkowym zakupów a także transakcji bezgotówkowych.

WPŁYWY I WYDATKI - są pojęciami szerszymi w stosunku do wpłat i wypłat, gdyż obejmują także należności i zobowiązania.

WPŁYWY - mogą występować w formie gotówkowej (wówczas są równoznaczne z wpłatami) lub bezgotówkowej (wówczas obejmują także należności).

WYDATKI - oznaczają wypływ środków pieniężnych w związku z nabywaniem środka produkcji, usług a także udzielaniem pożyczek innym podmiotom, przekazywaniem darów itp.

PRZYCHÓD - odpowiada wartości uzyskanych i należnych kwot (niezależnie od tego, czy zostały one już zapłacone) za sprzedane dobra i usługi, np. wartość, za którą sprzedano wyroby i usługi w roku obrachunkowym.

Inną grupę przychodów stanowią kwoty uzyskane z tytułu operacji finansowych, np. kwoty uzyskane ze sprzedaży udziałów, papierów wartościowych, dywidendy, dyskonto przy zakupie weksli czy dodatnie różnice kursowe.

Według polskiego prawa bilansowego (zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 30) przez przychody i zyski rozumie się uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.

KOSZT - oznacza wyrażoną w pieniądzu wartość nakładów pracy żywej i uprzedmiotowionej zużytej w celu wytworzenia określonego produktu lub usługi łącznie z różnorodnymi opłatami związanymi z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa lub firmy, jako podmiotu gospodarczego.

Jest to pojęcie szersze od nakładów, gdyż obejmuje oprócz zużycia w procesie wytwórczym wartości pracy żywej i uprzedmiotowionej także te płatności jednostki gospodarczej, które nie mają odpowiednika w zużyciu środka produkcji, jak na przykład odsetki od kredytów, podatki, kwoty ubezpieczeń itp.

Koszty to zmniejszenia korzyści ekonomicznych w trakcie okresu obrotowego w formie rozchodu lub spadku wartości aktywów lub powstania zobowiązań, powodujące zmniejszenie kapitału własnego, z wyjątkiem podziału kapitału na rzecz właścicieli. Określono również, że należy ujmować koszty dające się wiarygodnie oszacować oraz te, które mają bezpośredni związek (wpływ) z osiągniętymi przychodami.

ZYSK - oznacza nadwyżkę przychodów nad kosztami własnymi jednostki poniesionymi związanymi z ich uzyskaniem. Tak obliczony wynik finansowy dla firmy zostaje pomniejszony o obowiązkowe obciążenia o charakterze fiskalnym, np. o kwotę podatku dochodowego.

DOCHÓD - ogólne określenie finansowego rezultatu prowadzonej działalności. Stanowi zazwyczaj różnicę pomiędzy wartością przychodów (i wartości równoważnych, np. przekazanie darowizny, świadczenia w naturze, przyrost wytworzonej produkcji) i kosztów poniesionych przez daną jednostkę.

W praktycznym stosowaniu wymaga każdorazowo bliższego określenia rodzaju dochodu (np. dochód rolniczy, podatkowy, ogólny w spółdzielni), ponieważ zakres kosztów uwzględnionych do jego obliczenia jest zróżnicowany w zależności od ustalanej kategorii dochodu.

DOCHÓD DO OPODATKOWANIA - jest stosowane w rozliczeniach podatkowych dla przedsiębiorstw osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą oraz tych podmiotów gospodarczych, które np. prowadzą jedynie rachunkowość podatkową na podstawie odrębnych przepisów.

Firmy zobowiązane do prowadzenia rachunkowości w pełnym zakresie na podstawie uregulowań prawa bilansowego ustalają w sprawozdaniach finansowych zysk a nie dochód.

PODSTAWOWE KLASYFIKACJE KOSZTÓW W RACHUNKOWOŚCI FINANSOWEJ I ZARZĄDCZEJ

KOSZTY CAŁKOWITE (całościowe) - KOSZTY JEDNOSTKOWE

• KOSZTY RZECZYWISTE - najczęściej w odniesieniu do rachunkowości finansowej.

• KOSZTY POSTULOWANE (wzorcowe, normatywne, planowane itd.)

1. Wg zakresu działalności:

1. Koszty działalności operacyjnej (podstawowej: działalności produkcyjnej, usługowej, handlowej, działalności zarządu)

2. Koszty działalności inwestycyjnej

3. Koszty działalności pomocniczej (remontowo-budowlanej, transportowej, laboratoryjnej)

4. Koszty działalności związanej z funduszami specjalnymi (zakładowa działalność socjalna, mieszkaniowa, zasilanie innych funduszów).

2. Wg miejsc powstawania z uwzględnieniem faz produkcji, zbytu, zaopatrzenia.

1. Koszty wydziałów podstawowych

2. Koszty wydziałów pomocniczych

3. Koszty zarządu przedsiębiorstwa

4. Koszty zakupu materiałów

5. Koszty sprzedaży produktów

3. Za względu na techniczną możliwość przyporządkowania do określonych miejsc ich powstawania, które są jednostkami kalkulacji:

1. Koszty bezpośrednie

2. Koszty pośrednie

4. Ze względu na sposób reagowania na zmiany rozmiarów prowadzonej działalności:

1. Koszty zmienne

2. Koszty stałe

RODZAJOWY UKŁAD KOSZTÓW

Obejmuje on:

• Amortyzację

• Zużycie materiałów i energii

• Usługi obce

• Wynagrodzenia

• Świadczenia dla pracowników

• Podatki i opłaty

• Inne koszty rodzajowe

PODSTAWOWE TYTUŁY RODZAJOWE KOSZTÓW

GRUPY RODZAJOWE KOSZTÓW	PODSTAWOWE OPERACJE GOSPODARCZE ZWIĄZANE Z POWSTAWANIEM DANEGO RODZAJU KONT
Amortyzacja	Przeniesienie wartości zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w koszty okresu.
Zużycie materiałów i energii	Zużycie materiałów, opakowań, części zapasowych, paliwa, książek, czasopism, energii (elektrycznej, cieplnej, wodnej, sprężonego powietrza), niedobory materiałów mieszczące się w granicach norm.
Usługi obce	Wykorzystanie usług: transportowych, remontowych, łączności, najmu, leasingu, bankowych.
Podatki i opłaty	Podatki: akcyzowy, od nieruchomości, od środków transportu, podatki lokalne, opłaty skarbowe, administracyjne, sądowe, notarialne, za zniszczenia środowiska, nie mające charakteru sanacyjnego.
Wynagrodzenia	Zużycie pracy: wynagrodzenia pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze zaliczanych zgodnie z obowiązującymi przepisami od wynagrodzeń.
Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia	Składki na: ubezpieczenia społeczne, na fundusz pracy oraz fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych, odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, inne świadczenia na rzecz pracowników, np. posiłki regeneracyjne, ubezpieczenia osobowe, szkolenia.
Pozostałe koszty rodzajowe	Podróże służbowe, ubezpieczenia majątkowe, składki na rzecz organizacji, stypendia, reklama nie ujęta w innych pozycjach.

KALKULACYJNY UKŁAD KOSZTÓW

Pozwala na ustalenie związku poszczególnych pozycji kosztów z technologią i organizacją produkcji oraz może prowadzić do ustalenia całkowitego kosztu własnego, na który składa się:

1. Koszt własny wytworzenia produktu lub usługi („techniczny koszt wytworzenia produktu”):

• Materiały bezpośrednie

• Energia

• Koszty zakupu

• Płace bezpośrednie

• Narzuty na płace

• Pozostałe koszty bezpośrednie

• Koszty wydziałowe

2. Koszty ogólnego zarządu (koszty pośrednie takie jak: koszty administracyjno-gospodarcze związane z utrzymaniem zarządu przedsiębiorstwa, koszty ogólno produkcyjne zapewniające utrzymanie takich obiektów jak magazyny centralne, transport ogólny, straż przemysłowa itp.

3. Koszty sprzedaży (koszty przewozu, opakowań, reklamy, ubezpieczenia transportowe itp.)

CAŁKOWITY KOSZT WŁASNY WYTWORZENIA = 1 + 2 + 3

Układ ten pozwala także na obliczanie jednostkowych (pełnych lub niepełnych) kosztów produkcji. Szczegółowość ewidencji kosztów i sposób ich rozliczania decydują o prawdziwości tak obliczonych kosztów jednostkowych.

TRZY PODSTAWOWE OBSZARY POWSTAWANIA WYNIKU W JEDNOSTCE GOSPODARCZEJ

• Działalność operacyjna = przychody ze sprzedaży - koszty własne sprzedaży

• Działalność finansowa = przychody finansowe - koszty finansowe

• Zdarzenia nadzwyczajne = zyski nadzwyczajne - straty nadzwyczajne

Uwzględniając powyższe wyodrębnione obszary działalności wynik finansowy w rachunkowości ustala się w ujęciu segmentowym. Podstawowymi kategoriami wyniku finansowego, które są wykazywane w sprawozdaniach finansowych są:

• Zysk/strata na sprzedaży

• Zysk/strata na działalności operacyjnej

• Zysk/strata działalności gospodarczej

• Zysk/strata brutto

• Zysk/strata netto

WYNIK FINANSOWY stanowi wyrażony w pieniądzu rezultat działalności jednostki gospodarczej osiągnięty w określonym czasie. Rezultat ten może mieć postać zysku lub straty.

Wynik finansowy ustalany w danej jednostce gospodarczej dotyczy zawsze konkretnego okresu sprawozdawczego (miesiąca, kwartału, półrocza roku) lub roku obrotowego.

Przy ustalaniu wyniku finansowego podstawą jest poniższa zależność:

WYNIK FINANSOWY = PRZYCHODY - KOSZTY

OGÓLNA FORMUŁA USTALANIA WYNIKU FINANSOWEGO

USTALANIE WYNIKU NA SPRZEDAŻY ORAZ WYNIKU DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ

Ważnym źródłem przychodów w jednostce gospodarczej są także operacje mające charakter finansowy, które wpływają na wynik bieżącej działalności gospodarczej. Ma on swoje źródło w aktywności firmy na rynku kapitałowym

WYNIK DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ powstaje poprzez korektę wyniku z działalności operacyjnej o różnicę pomiędzy sumą należnych przychodów finansowych a sumą kosztów finansowych. Zależność powyższą można zapisać w następujący sposób:

USTALANIE WYNIKU FINANSOWEGO NETTO

ZYSK BRUTTO

- PODATEK DOCHODOWY

- POZOSTAŁE OBOWIĄZKOWE OBCIĄŻENIA WYNIKU FINANSOWEGO

= WYNIK NETTO

Do pozostałych przychodów operacyjnych zalicza się:

• Przychody powstałe w związku ze sprzedażą i likwidacją środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych

• Uzyskane darowizny, dotacje, subwencje, dopłaty na cele niezwiązane z podstawową działalnością

• Otrzymane kary, odszkodowania, grzywny

• Przychody powstałe z rozwiązania rezerw

• Przedawnione, umorzone i nieściągalne zobowiązania

• Nadwyżki inwentaryzacyjne

• Otrzymane nieodpłatnie środki trwałe, środki trwałe w budowie, wartości niematerialne i prawne, materiały, towary i inne składniki majątku

• Odpisy ujemnej wartości firmy

W grupie pozostałych kosztów operacyjnych wyróżnia się:

• Darowizny przekazane innym jednostkom

• Niedobory inwentaryzacyjne

• Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych

• Tworzone rezerwy na spodziewane straty

• Koszty likwidacji i sprzedaży środków trwałych

• Niespodziewane odpisy amortyzacyjne

• Koszty postępowania spornego

• Odpisy dodatniej wartości firmy

WYKŁAD 12

PRZYCHODY FINANSOWE (DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA):

• Dywidendy i odsetki od posiadanych udziałów i akcji w innych jednostkach'

• Dodatnie różnice kursowe (jeżeli na rachunku bankowym jednostka posiada środki w obcych walutach)

• Dyskonta przy zakupie weksli lub czeków obcych

• Przychód ze sprzedaży papierów wartościowych powyżej ich wartości nominalnej lub ceny zakupu

• Odsetki od udzielonych pożyczek i należności'

• Odsetki od środków pieniężnych na rachunkach bankowych

• Udziały w zyskach

• Sprzedaż aktywów finansowych

KOSZTY FINANSOWE:

• Płacone prowizje od otrzymanych pożyczek i kredytów (odsetki, opłaty dodatkowe, opłaty manipulacyjne itd.)

• Ujemne różnice kursowe

• Płacone dyskonto przy sprzedaży weksli, czeków obcych i papierów wartościowych

• Odsetki za zwłokę w spłacie pożyczek i kredytów

• Straty na sprzedaży papierów wartościowych

• Różnice w wycenie majątku finansowego

• Odpisy obniżające wartości inwestycji krótkoterminowych zaliczanych do aktywów obrotowych z tytułu ich wyceny wg wartości rynkowej

• Odsetki od rezerw na przyszłe zobowiązania

• Koszty emisji akcji.

• Opłaty za prowadzenie rachunku bankowego, przeprowadzanie operacji bankowych

• Odsetki od zaciągniętych kredytów

ZDARZENIA NADZWYCZAJNE

W rozumieniu rachunkowości finansowej zdarzenia nadzwyczajne są konsekwencjami zdarzeń gospodarczych trudnych do przewidzenia, na które firma nie ma bezpośredniego wpływu. Występują sporadycznie, niepowtarzalnie poza zwykłą działalnością jednostki i nie są związane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia. Również zmiany zasad rachunkowości mogą powodować ich powstawanie, jeżeli jednostka podjęła taką decyzję.

STRATY NADZWYCZAJNE

Straty nadzwyczajne to zdarzenia spowodowane:

• Zdarzeniami losowymi będącymi skutkami działania siły wyższej, np. powodziami, pożarami, huraganami, mrozami, gradobiciem i innymi klęskami żywiołowymi

• Koszty związane bezpośrednio z usuwaniem skutków zdarzeń losowych

• Zaniechaniem lub niepodjęciem przygotowanej wcześniej określonej produkcji, inwestycji, robót itp.

• Likwidacją lub sprzedażą majątku trwałego unieruchomionego z tytułu zaprzestania prowadzenia określonej działalności

• Postępowaniem ugodowym, naprawczym lub układowym.

ZYSKI NADZWYCZAJNE

• Odzyskane wartości dotyczące zaniechania lub zawieszenia określonego rodzaju prowadzonej działalności jednostki

• Odzyskane rzeczowe składniki aktywów, które zostały utracone w związku z zaistniałymi zdarzeniami losowymi

• Zobowiązania odpisane w wyniku postępowania ugodowego lub naprawczego (umorzone, te, których nie trzeba spłacać)

• Odszkodowania za koszty związane z klęskami żywiołowymi.

POZOSTAŁE OBOWIĄZKOWE OBCIĄŻENIA ZYSKU - wpłaty do budżetu z zysku w jednostkach skarbu państwa

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT:

• Wariant porównawczy (zawiera koszty rodzajowe, bez kalkulacyjnych)

• Wariant kalkulacyjny (zawiera koszty w układzie kalkulacyjnym

PORÓWNANIE DWÓCH WARIANTÓW RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT

WARIANT PORÓWNAWCZY	WARIANT KALKUACYJNY
Przychody i zrównane z nimi: Przychody ze sprzedaży produktów Zmiana stanu produktów Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki (produkty wytworzone oddane np. pracownikom lub wykorzystane w stołówce)	Przychody ze sprzedaży produktów i towarów: Przychody ze sprzedaży produktów Przychody ze sprzedaży materiałów i towarów (w cenie realizacji, czyli faktycznie dokonanej)
Koszty działalności operacyjnej: Zużycie materiałów i energii Usługi obce Podatki i opłaty Wynagrodzenia Świadczenia na rzecz pracowników Amortyzacja Wartość sprzedanych towarów i materiałów Pozostałe	Koszty sprzedanych produktów i towarów: Koszt wytworzenia sprzedanych produktów Wartość sprzedanych towarów i materiałów (w cenie nabycia)
WYNIK BRUTTO NA SPRZEDAŻY
	Koszt sprzedaży Koszt ogólnego zarządu
WYNIK NA SPRZEDAŻY

PODMIOTY, KTÓRE MAJĄ OBOWIĄZEK PROWADZENIA RACHUNKOWOŚCI

ZASADY PRAWIDŁOWEJ RACHUNKOWOŚCI

Podstawowa koncepcja rachunkowości to wymóg zachowania wiernego i rzetelnego obrazu oraz kompletności.

Zasady umożliwiające zachowanie wiernego i rzetelnego obrazu firmy:

• Kontynuacja działania (going concern) - firma zakłada, że jest w normalnej sytuacji, wyceniając aktywa ustala normalne, możliwe, prawdopodobne ceny; wycenia tak, aby móc kontynuować swoją działalność; jeżeli firma stoi u progu bankructwa powinna wyceniać majątek z bardzo niskich cenach. Biegły rewident musi sporządzić pisemne stwierdzenie, że firma jest w normalnej kondycji i nie ma przeciwwskazań do kontynuacji jej działalności, bądź że takie przeciwwskazania istnieją.

• Ostrożności (prudence principle)

• Memoriałowa (accurual basis)

• Współmierności merytorycznej i czasowej kosztów i przychodów (matching principle)

• Ciągłości (balance sheet correspondence principle)

• Istotności (materiality principle)

• Zakazu kompensat (separate valuation of assets and liabilities principle)

• Periodyzacji

• Podmiotowości

• Wyższości treści nad formą - najistotniejsze są zagadnienia merytoryczne, forma jest dowolna, ale musi być przejrzysta.

Sprawozdania finansowe obowiązkowo trzeba składać do GUSu

WYKŁAD 13

Z punktu widzenia zakresu rejestracji zasobów i zdarzeń w dotychczasowej praktyce rachunkowości wyróżnia się:

1. Rachunkowość Kasowa - polega na rejestracji tylko jednego rodzaju zasobu jednostki gospodarczej jakim jest pieniądz.

2. Rachunkowość memoriałowa - przy użyciu miary pieniężnej rejestracja wszystkich rodzajów zasobów oraz zjawisk im towarzyszących. Podstawowe jej cechy to:

• Uznawanie kosztu historycznego (dane ilościowe zużywanych czynników w procesie gospodarczym poparte wyceną wg historycznego kosztu nabycia danej pozycji)

• Uznanie przychodu w momencie sprzedaży (a nie wyłącznie po dokonaniu płatności)

Wykład 14

PRZEBIEG EWIDENCJI KSIĘGOWEJ W JEDNOSTCE GOSPODARCZEJ:

Moment okresu obrachunkowego	Zakres informacyjny danych z księgowości	Sposób ustalanie i prezentacja
Początek okresu obrachunkowego	Stan majątku i wskazanie źródeł finansowania w określonym momencie rozpoczynającym okres obrachunkowy	Inwentaryzacja Inwentarz (Inwentura) Bilans otwarcia
Cały okres obrachunkowy	Przebieg procesu gospodarczego - zdarzenia gospodarcze	Zapisy na kontach księgowych na podstawie dowodów księgowych Księgi rachunkowe
Koniec okresu obrachunkowego	Informacja o sytuacji majątkowej i finansowej w dniu kończącym okres obrachunkowy	Bilans zamknięcia
		Informacja o dokonaniach jednostki w określonym okresie obrachunkowym	Rachunek zysków i strat
		Informacja o źródłach pozyskiwania i kierunkach wydatkowania pieniędzy	Rachunek przepływów pieniężnych
		Informacja o kierunkach zmian elementów kapitału własnego	Zestawienie zmian w kapitale własnym

ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE nazywane jest często rachunkowym zamknięciem rocznym. Składa się ono z:

• Bilansu majątkowego

• Rachunku zysków i strat (rachunku wyników)

• Informacji dodatkowej

Ponadto w jednostkach, których sprawozdania finansowe podlegają corocznie obowiązkowi rewizji finansowej prócz w/w elementów:

• Rachunek przepływów pieniężnych

• Zestawienie zmian w kapitale własnym

Jednostki zaliczane w rachunkowości do „małych” (zatrudnienie do 50 osób, aktywa do 2 mln URO, przychody do 4 mln EURO) mogą sporządzać uproszczone sprawozdania (jednostka wykazuje tylko te pozycje, które są oznaczone dużymi literami alfabetu i cyframi rzymskimi).

INFORMACJA DODATKOWA - uzupełnienie danych ujętych w poszczególnych elementach sprawozdania finansowego. Składa się z:

• Wprowadzenia do sprawozdania finansowego (w sytuacji obowiązku publikowania sprawozdania finansowego. Podlega także obowiązkowi publikacji)

• Dodatkowych informacji i objaśnień

• Istotne dane wyjaśniające i uzupełniające wartości ujęte w bilansie majątkowym, rachunku zysków i strat, zestawieniu zmian w kapitale własnym oraz rachunku z przepływów pieniężnych za okresy ujęte w sprawozdaniu.

• Planowany podział zysku lub pokrycia straty

• Podstawowe informacje dotyczące pracowników i organów jednostki

• Inne informacje istotne dla zrozumienia sprawozdania finansowego.

UPROSZCZONY UKŁAD SPRAWOZDANIA Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNA WPŁYWY … WYDATKI … STRUMIEŃ OPERACYJNY NETTO

DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNY WPŁYWY … WYDATKI … STRUMIEŃ INWESTYCYJNY NETTO

DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA WPŁYWY … WYDATKI … STRUMIEŃ FINANSOWY NETTO

STRUMIEŃ PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH NETTO

STAN POCZĄTKOWY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH

STAN KOŃCOWY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH

Corocznie oprócz sprawozdań finansowych grup kapitałowych (skonsolidowane sprawozdanie finansowe) swoje sprawozdania finansowe muszą poddać badaniu i publikować:

• Banki

• Firmy funkcjonujące w oparciu o prawo o ubezpieczeniach

• Spółki akcyjne

• Jednostki działające na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych oraz funduszach inwestycyjnych i emerytalnych.

• Spółki z.o.o. bez względu na wielkość, jeżeli nastąpiło łączenie spółek a jest to sprawozdanie spółki przejmującej majątek lub nowo nawiązanej.

Z pozostałych jednostek obowiązek taki dotyczy tych, które w poprzednim roku obrotowym osiągnęły lub przekroczyły granicę dwóch spośród trzech poniższych wielkości:

1. Średnioroczne zatrudnienie - 50 osób (w przeliczeniu na pełne etaty)

2. Suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego poprzedzającego rok, za który sporządzono sprawozdanie - równowartość w walucie polskiej 2,5 mln EURO

3. Przychód netto ze sprzedaży towarów, produktów oraz operacji finansowych - równowartość w walucie polskiej 5,0 mln EURO.

REWIZJA FINANASOWA - BADANIE SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

Celem badania sprawozdania finansowego jest wyrażenie przez biegłego rewidenta PISEMNEJ OPINII wraz z RAPORTEM o tym, czy sprawozdanie finansowe jest prawidłowe oraz rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową, jak też wynik finansowy badanej jednostki.

Przedmiotem badania są sprawozdania finansowe jednostki oraz księgi rachunkowe, które są podstawą do sporządzania tych sprawozdań finansowych.

Opinia powinna stwierdzić, czy badane sprawozdanie finansowe:

• Zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych

• Zostało sporządzone zgodnie z określonymi ustawą zasadami rachunkowości

• Jest zgodne co do formy i treści z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem lub umową

• Przedstawia rzetelne i jasno wszystkie istotne dla oceny jednostki informacje.

W opinii należy również:

1. Poinformować o niedopełnieniu (do dnia wyrażenia opinii) określonych obowiązków dotyczących złożenia we właściwym rejestrze sądowym oraz do ogłoszenia sprawozdania finansowego za rok lub lata poprzedzające rok obrotowy.

2. Wskazać na stwierdzone podczas badania poważne zagrożenia dla kontynuacji działalności przez jednostkę.

Opinia powinna w sposób jednoznaczny wskazywać powody wyrażenia zastrzeżeń do sprawozdania finansowego, wyrażenia opinii negatywnej lub odmowy wyrażenia opinii, z uwagi na zaistnienie okoliczności uniemożliwiających jej sformułowanie. Zastrzeżenia należy wyrazić w sposób wskazujący na ich zasięg.

Biegły rewident może wydać opinię:

• Bez zastrzeżeń, w której zatwierdza prawidłowość i rzetelność sprawozdania finansowego

• Z zastrzeżeniami

• Może odstąpić od wydania opinii - dzieje się tak w sytuacji wykrycia błędów, gdy stwierdzono na przykład brak przeprowadzenia inwentaryzacji lub błędnie prowadzoną ewidencję.

Raport przygotowany przez biegłego rewidenta e jednostce gospodarczej powinien przedstawić w szczególności:

• Ogólną charakterystykę jednostki (dane jednostki)

• Stwierdzenie uzyskania od jednostki żądanych informacji, wyjaśnień i oświadczeń.

• Ocenę prawidłowości stosowanego systemu rachunkowości i działania powiązanej z nim kontroli wewnętrznej

• Charakterystykę pozycji lub grupy pozycji sprawozdania finansowego, jeżeli zdaniem biegłego rewidenta wymagają one omówienia.

• Przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki, ze wskazaniem na zjawiska, które w istotny sposób wpływają negatywne na tę sytuację i zagrażają kontynuowaniu działalności przez jednostkę.

Jeżeli w toku badania jednostki biegły rewident stwierdzi istotne, mające wpływ na sprawozdanie finansowe, naruszenie prawa, statutu lub umowy spółki, to powinien o tym poinformować w raporcie, a w razie potrzeby również w opinii.

29

KAPITAŁY

sw - suma wekslowa

d - stopa odsetek dyskontowych

t - czas od przyjęcia weksla do dyskonta do momentu jego wykupu (obejmuje pierwszy dzień; bez ostatniego)

WŁASNE

KAPITAŁY PODSTAWOWE

OBCE (ZOBOWIĄZANIA)

KAPITAŁY REZERWOWE

KREDYTY BANKOWE

KREDYTY HANDLOWE

INNE

WKŁADY WŁAŚCICIELI

ZYSKI PRZESZACOWANE

ZACIĄGANIE KREDYTU

ZAKUPY NA KREDYT

ODROCZENIE PŁATNOŚCI

ZYSK/STRATA Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ

+ PRZYCHODY FINANSOWE

- KOSZTYN FINANSOWE

= ZYSK/STRATA NA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

---