Punkty Mistrza Ma

Za czasów dynastii Sing około 960 roku mistrz Ma Tan Yan zalecił do stosowania dwanaście punktów. Zawarta jest w nich siła działania wszystkich wówczas znanych punktów. Możliwości terapeutyczne tych punktów są bardzo duże i można je stosować samodzielnie.

Punkt Ź36: chorobliwe podrażnienie układu trawienia, skurcze żołądka, wymioty, wzdęcia, zaparcia, zapalenie jelit. Punkt ten jest punktem tonizującym całe ciało.

Punkt JG4: bóle głowy, bóle zębów, stany zapalne migdałków podniebiennych, katar, stany zapalne zatok i gardła, bóle oczu, porażenie mięśni twarzy, bóle i niedowłady kończyn górnych, nadmierne i nieprawidłowe wydzielanie potu, przeziębienie, gorączka.

Punkt PM40: rwa kulszowa, bóle krzyża, porażenie kończyny dolnej, oparzenie słoneczne, choroby kolana.

Punkt P7: bóle głowy, sztywność karku, astma, porażenia mięśni twarzy, neuralgia nerwu trójdzielnego.

Punkt JG11: bóle barku i ramienia, niedowłady kończyn górnych, choroby stawu łokciowego, gorączka, nadciśnienie tętnicze, egzemy.

Punkt Ż44: bóle żołądka, bóle głowy, stan zapalny migdałków.

Punkt PŻ30: rwa kulszowa, porażenie kończyn dolnych, choroby stawów biodrowych.

Punkt PŻ34: porażenia połowicze, schorzenia dróg żółciowych, bóle okolicy krzyżowej i bóle nóg.

Punkt S5: bóle głowy, ostra chrypka, sztywność języka, zaburzenia mowy, zaburzenia snu, kołatanie serca, bóle ramienia i stawu nadgarstkowego.

Punkt W3: bóle głowy, zawroty głowy, padaczka, drgawki gorączkowe u dzieci, choroby oczu, przepuklina, krwawienia z macicy wyłączając menstruację, stany zapalne sutka.

Punkt PM60: niedowłady kończyn dolnych, bóle krzyża, rwa kulszowa, wypadanie odbytu, bóle stóp.

Punkt PM57: rwa kulszowa, wypadanie odbytu, żylaki, niedowłady kończyn dolnych.

-----------------------------

Wyznaczanie punktów przy pomocy jednostki "cun"

W celu znalezienia punktów, na które trzeba oddziaływać, korzysta się często z cech anatomicznych w budowie ciała ludzkigo (guzki, zagłębienia, kości, ścięgna, stawy, fałdy itp.). Nie zawsze jest możliwe znalezienie wyróżniających cech anatomicznych. W związku z tym stosuje się indywidualny "cun" ( 1 cun to szerokość kciuka pacjenta, szerokość palca wskazującego i środkowego to 1,5 cuna, wszystkich czterech palców to 3 cuny ).

W celu znalezienia punktu stosuje się metodę zwaną dzieleniem na proporcjonalne cuny. Sposoby pomiaru za pomocą  proporcjonalnego cuna są proste i obecnie stosuje się ja na równi z cechami anatomicznymi służącymi znajdowaniu punktów. Schemat podziału poszczególnych obszarów ciała przedstawia tabela:

Część ciała	Topografia anatomiczna	Odległość w cun	Uwagi
głowa i szyja	od punktu Yintang do przedniej linii włosów	3	niezależnie od wysokości czoła
		odległość między kątami włosów	9
		od przedniej do tylnej linii włosów	12
		od punktu Yintang do wyrostka kolczystego C-7	18	ten pomiar jest pomocny gdy nie można ustalić linii włosów (w przypadku łysych)
		od tylnej linii włosów do wyrostka kolczystego C-7	3	stosuje się u dorosłych i u dzieci
	klatka piersiowa i brzuch	odległość między brodawkami sutkowymi	8	u kobiet między liniami środkowobojczykowymi
		odległość od wcięcia szyjnego do podstawy wyrostka mieczykowatego	9	punkty na klatce piersiowej (z przodu i tyłu) lokalizuje się najczęściej poprzez liczenie żeber, przestrzeni międzyżebrowych i wyrostków kolczystych kręgów
		od przedniego fałdu pachowego do końca XI żebra (w linii pachowej przedniej)	12
		Od końca XI żebra do krętarza wielkiego	9
		od podstawy wyrostka mieczykowatego do środka pępka	8
		od środka pępka do górnego brzegu spojenia łonowego	5
		od krawędzi przykręgowej łopatki do linii środkowej tylnej części ciała	3
	kończyna górna	od przedniego fałdu pachowego do zgięcia łokciowego	9
		od zgięcia łokciowego do poprzecznego zgięcia nadgarstka	5
		od poprzecznego zgięcia nadgarstka do końca III palca	4
	kończyna dolna	od górnego brzegu spojenia łonowego do górnego brzegu rzepki	18
		od górnego brzegu krętarza wielkiego do szpary stawu kolanowego	20
		od szpary stawu kolanowego do środka kostki zewnętrznej	16
		od dolnego brzegu kłykcia środkowego kości piszczelowej do środka kostki wewnętrznej	13
		od środka kostki wewnętrznej do podeszwy	3
		od środka fałdu pośladkowego do środka poprzecznego zgięcia podkolanowego	14

Punkty LO

Punkty LO - punkty służące jako ogniwo wiążące dany meridian z drugim meridianem tworzącym z nim parę czyli miejsce przejścia energii Qi z meridianu własnego do meridianu przylegającego. Uważa się je za jedne z ważniejszych koordynujących oddziaływanie i pozwalające uzyskać równowagę energetyczną  między meridianami sąsiadującymi. Punkty te spełniają rolę śluzy, po otwarciu której nadmiar energii Qi spływa do sąsiedniego meridianu. Jest to niezwykle ważne gdyż zachwianie równowagi Qi między meridianami prowadzi do zaburzeń procesów pobudzania i hamowania, co według zasad medycyny chińskiej jest główną przyczyną choroby.

Nazwy meridinów	Przepływ energii Qi
Płuc - jelita grubego	Lieque (P7)  >>> Hegu (JG4) Taiyuan (P9) <<< Pianli (JG6)
Żołądka - śledziony-trzustki	Fenglong (Ż36) >>> Taibai (ST3) Chongyang (Ż42) <<< Gongsun (ST4)
Serca - jelita cienkiego	Tongli (S5) >>> Wangu (JC4) Shenmen (S7) <<< Zhizheng (JC7)
Pęcherza moczowego - nerek	Feiyang (PM58) >>> Taixi (N3) Jinggu (PM64) <<< Dazhong (N4)
Osierdzia - potrójnego ogrzewacza	Neiguan (O6) >>> Yangchi (PO4) Daling (O7) <<< Waiguan (PO5)
Pęcherzyka żółciowego - wątroby	Guangming (PŻ37) >>> Taichong (W3) Qiuxu (PŻ40) <<< Ligou (W5)

Punkty Shu

Punkty zgodności Shu - znajdują się na plecach, na pierwszej linii pęcherza moczowego, w odległości 1,5 cuna od linii środkowej ciała. Każdy z nich związany jest z jednym narządem i położony jest nad nim. W przypadku choroby narządu, punkt Shu odpowiadający mu staje się bardzo wrażliwy lub bolesny przy ucisku. Akupresura tych punktów jest bardzo skuteczna w leczeniu chorób przewlekłych.

Narząd	Punkt zgodności	Lokalizacja
Płuca	PM13	Między III a IV kr. Piersiowym
Jelito grube	PM25	Między IV a V kr. Piersiowym
Żołądek	PM21	Między XII piersiowym a I lędźwiowym
Śledziona trzustka	PM20	Między XI a XII kr. Piersiowym
Serce	PM15	Między V a VI kr. Piersiowym
Jelito cienkie	PM27	Między szczątkami I i II kr. Krzyżowego
Pęcherz moczowy	PM28	Między II a III kr. Krzyżowym
Nerki	PM23	Między II a III kr. Lędźwiowym
Osierdzie	PM14	Między IV a V kr. Piersiowym
Potrójny ogrzewacz	PM22	Między I a II kr. Lędźwiowym
Pęcherzyk żółciowy	PM19	Między X a XI kr. Piersiowym
Wątroba	PM18	Między IX a X kr. Piersiowym

Punkty MO

Punkty alarmowe MO - leżą najczęściej poza swoimi meridianami, w dermatomerze mającym wspólne unerwienie segmentowe z porażonym narządem, co odpowiada w większości przypadków strefom Heada. Pojawiający się w tym punkcie ból jest sygnałem trwogi, alarmu porażonego narządu . W czasie choroby punkty te powiększają się do ok. 1 cm, są wyczuwalne jako dobrze ograniczone, bardzo bolesne, miękkie guzki. Bolesność dotykowa jest do tego stopnia wyraźna, że służy jako objaw diagnostyczny.

 

 

Narząd	Punkt alarmowy	Lokalizacja
Płuca	P1	na wysokości pierwszej przestrzeni międzyżebrowej, 6 cunów od linii środkowej
Jelito grube	Ż25	na wysokości pępka, 2 cuny w bok
Żołądek	GRP12	4 cuny nad pępkiem
Śledziona trzustka	W13	na wolnym końcu XI żebra
Serce	GRP14	6 cunów nad pępkiem
Jelito cienkie	GRP4	3 cuny poniżej pępka
Pęcherz moczowy	GRP3	4 cuny poniżej pępka
Nerki	PŻ25	na wolnym końcu XII żebra
Osierdzie	GRP17	na poziomie brodawek sutkowych, na linii środkowej
Potrójny ogrzewacz	GRP5	2 cuny poniżej pępka
Pęcherzyk żółciowy	PŻ24	15 mm poniżej przecięcia łuku żebrowego i linii środkowo-obojczykowej
Wątroba	W14	w miejscu przecinania się łuku żebrowego z linią sutkową

Punkty pobudzające i hamujące

Punkty pobudzające i hamujące - leżą zawsze na własnych meridianach i stymulują czynność związanych z nimi narządów. Punkty pobudzające służą do pobudzania meridianu, wzrostu przepływu przez niego energii Qi i pobudzania czynności zwiąanego z nim narządu. Punkty thamujące przeciwnie dają efekty odwrotne w stosunku do punktów pobudzających. Wszystkie te punkty (z wyjątkiem kilku) położone są na ręce (do wysokości nadgarstka), lub też na stopie.

Meridian	Punkt pobudzający	Punkt hamujący
Płuc	Taiyuan (P9)	Chize (P5)
Jelita grubego	Quchi (JG11)	Erjian (JG2)
Żołądka	Jiexi (Ż41)	Liduli (Ż45)
Śledziony - trzustki	Dadu (ST2)	Shangqiu (ST5)
Serca	Shaochong (S9)	Shenmen (S7)
Jelita cienkiego	Houxi (JC3)	Xiaohai (JC8)
Pęcherza moczowego	Zhiyin (PM67)	Sugu (PM65)
Nerek	Fuliu (N7)	Rangu (N2)
Osierdzia	Zhongchong (O9)	Daling (O7)
Potrójnego ogrzewacza	Zhongzhu (PO3)	Tian Ying (PO10)
Pęcherzyka żółciowego	Xiaxi (PŻ43)	Yangfu (PŻ38)
Wątroby	Ququan (W8)	Xingjian (

W akupresurze przywiązuje się dużą uwagę do korzystania z punktów o specyficznym działaniu, które pozwalają w sposób ukierunkowany regulować tę czy inną czynność organizmu bądź zadziałać na ten lub inny narząd. Przykłady:

• Choroby nerwowe

• - Kunlun (PM10), Rangu (N2)

• Choroby mięśni

• - Yanglingquan (PŻ34) JG4

• Choroby kości

• 
  - Dazhu (PM11)

• Bóle w górnej połowie ciała

• - Hegu (JG4)

• Bóle w dolnej połowie ciała

• - Zusanli (Ż36) Ż36

• Bóle stawów kończyn górnych

• 
  - Waiguan (PO5)

• Bóle stawów kończyn dolnych

• - Zulinqi (PŻ41)

• Trzustka

• - Taixi (N3), Taibai (ST3) N3

• 
  Jajniki

• - Sanyinjiao (ST6), Fuliu (N7)

• Choroby układu moczowo-płciowego

• - Baliao (PM31-34)

• Choroby narządu oddechowego

• - Shanzhong (GRP17), Feishu (PM13) ST6

• 
  Układ trawienny

• - Zhongwan (GRP12)

• Choroby uszu

• - Hegu (JG4)

• Choroby skóry

• - Lieque (P7), Weizhong (PM40) PŻ20

• Choroby serca

• - Daling (O7), Geshu (PM17)

Niektóre z punktów akupresyjnych mają bardzo specyficzne działanie wykorzystywane w wielu dolegliwościach:

• Gaohuang (PM43) - lekarz "stu chorób"

• Xuehai (ST10) - punkt "stu swędzeń"

• Luxi (PO19) - szczególnie wskazany przy wymiotach u dzieci

• Shaohai (S3) - punkt "radości życia"

• Tinggong (JC19) - punkt zwany "wrotami słuchu" stosowany we wszystkich chorobach słuchu

• Zhangmen (W13), Qimen (W14) - punkty antyalergiczne

• Dazhui (GRT14) - punkt "stu zmęczeń"

• Shimen (GRP5) - punkt "wiecznej młodości"

• Shuifen (GRP9) - "punkt odwadniający" stosowany przy obrzękach

• Chengjiang (GRP24) - punkt reanimacyjny

• Renzhong (GRT26), Guanchong (PO1), Laogong (O8), Zhongchong (O9), Qiaoyin (PŻ44) - punkty nagłej pomocy

Zastosowanie punktów miejscowych i oddalonych w leczeniu niektórych

ognisk patologicznych:

Miejsce lokalizacji	Punkty miejscowe	Punkty oddalone
Tchawica	GRP22	P7
Płuca	GRP17, GRP22,PM13	P7
Serce	PM14, PM15, PM17, GRP15, GRP17	O7, O6
Żołądek	PM21, GRP12	Ż36
Wątroba	PM18	W3
Pęcherzyk żółciowy	PM19	PŻ34
Jelito cienkie	PM27, GRP4	Ż36
Jelito grube	PM25, Z25	Ż37
Nerki	PM23, PM52	N3
Pęcherz moczowy	PM32, GRP3	ST6
Narządy płciowe	GRP3, GRP4, Ż30	ST6
Kręgosłup	GRT14, GRT4	JC3, PM62, PŻ39
Staw biodrowy	PŻ30	PM11
Noga	PŻ30, PM40, PŻ39	PŻ34
Ręka	JG15, JG11	JG4

Punkty wstrząsorodne

GRT1, GRT20, Yintang, GRP17, O8, PŻ20, ST21

Brutalny ucisk palcami tych punktów może spowodować zasłabnięcie, omdlenie a nawet zapaść u pacjenta. Są one często wykorzystywane w sztukach walki.

Masaż ucha

Jedną z metod akupresury, u podstaw, której leżą związki uszno - narządowe, jest aurikuloterapia czyli masaż ucha. Związek określonych stref małżowiny usznej z odpowiednimi okolicami ciała i narządami wewnętrznymi jako pierwszy dokładnie przedstawił francuski lekarz P. Nogier (1956), co następnie zostało potwierdzone przez badaczy rosyjskich i zachodnich (A. Quaglia Senta, J. Bossy, M. Wong, L.Roccia ) Bardzo rozbudowana sieć zakończeń nerwowych znajdujących się na małżowinie usznej, na drodze skomplikowanych odruchów, stanowi kontakt do różnych narządów wewnętrznych. Masaż ucha można wykonywać samemu, bez pomocy osoby drugiej. Jest to najprostsza forma aurikuloterapii. Wyższym stopniem wtajemniczenia jest masaż wykonywany przy pomocy odpowiednich narzędzi oraz działania polegające na nakłuciach igłami, stymulacji przy użyciu lasera lub prądu elektrycznego. Masaż ucha ma na nasz organizm działanie ogólne i przede wszystkim regulujące wszelkie procesy życiowe. Jest to zabieg profilaktyczny, przeznaczony do codziennego stosowania podobnie jak mycie zębów, z tą jednak różnicą, że możemy go wykonywać nawet podczas pracy przy komputerze. Przed przystąpieniem do masażu koniecznie należy zapoznać się z budową ucha i lokalizacją położonych na nim stref. Masaż ucha jest bardzo zbliżony do klasycznego masażu leczniczego.

Zaczynamy od tzw. głaskania. Polega ono na tym, że wielokrotnie wycieramy całe ucho z góry na dół (tylko w tym kierunku) brzegiem palca wskazującego. Następnie wykonujemy rozciąganie. Rozpoczynamy je także od góry ucha, chwytając za obrąbek. Następnie przesuwając stopniowo palce w dół, rozciągamy krótkimi pociągnięciami małżowinę w kierunku odśrodkowym. Po masażu całego obrąbka chwytamy ucho głębiej, tzn. za brzeg grobelki i powtarzamy zabieg. na zakończenie rozciągamy płatek ucha w dół. Kolejnym, chwytem jest pocieranie okrężne. Ujmujemy ucho palcami z dwóch stron, przy czym kciuk leży pod tylną powierzchnią ucha stanowiąc oparcie, natomiast palec wskazujący znajduje się na powierzchni małżowiny. Następnie małymi ruchami kolistymi rozcieramy pomiędzy tymi palcami całą powierzchnię ucha. Na tym właśnie etapie najłatwiej zauważamy szczególnie wrażliwe na ucisk miejsca, na których możemy się też bardziej skoncentrować, tzn. masować dłużej, ale nie mocniej. Przy pocieraniu okrężnym możemy także większą uwagę poświęcić muszli, która jest mało dostępna dla innych technik. W następnej kolejności stosujemy potrząsanie. Ujmujemy po kolei miejsca na obrąbku (również od góry idąc w dół) i wykonujemy delikatne, szybkie ruchy poprzeczne (tzn. w kierunku od i do głowy), przyjmujące charakter wibracji. Kontynuując masaż wykonujemy opukiwanie całej małżowiny czubkiem palca. Na zakończenie zabiegu wykonujemy ponownie techniki rozciągania i głaskania.

Masaż stopy

Masaż stóp można przeprowadzać ręcznie, przy użyciu specjalnego wałka do masażu, podczas chodzenia boso po kamieniach, np. na plaży lub po specjalnie przygotowanej płycie z wypukłościami. Zabieg może również wykonywać druga osoba, np. masażysta. Masażu dokonuje się palcami tzw. brzuśćcem kciuka, opuszkami palców lub tzw. kostkami. Stopy przed masażem należy posmarować tłustym kremem; gwarantuje to łatwiejsze masowanie i zabezpiecza przed podrażnieniem skóry. Nacisk w trakcie masażu może być dość silny - pamiętać należy jednak, że najpierw stosujemy ucisk delikatny, stopniowo zwiększając go, przy jednoczesnej obserwacji reakcji pacjenta, albowiem w zależności od stanu chorego organu, reakcja bólowa jest różna.
Kolejność masowania receptorów
1.Nerki, przewody moczowe i pęcherz
2.Głowa
3.Żołądek, jelita, wątroba i trzustka
4.Pozostałe punkty reagujące bólem na ucisk.
Każdy receptor masuje się około 5 minut, przy ostrych zakłóceniach można masować do 15 minut. Najbardziej korzystnym czasem stosowania wszystkich masaży jest ok. 30 minut dziennie.
Nacisk na punkt poddawany akupresurze musi być równomierny. W zależności jednak od rodzaju choroby i wieku chorego można go odpowiednio stopniować. Można przyjąć następującą zasadę dotyczącą czasu trwania zabiegu:

• noworodki: 1/2 - 3 minut

• niemowlęta w wieku 3 - 6 miesięcy: 1 - 4 minut

• nimowlęta 6 - 12 miesięcy: 1 - 5 minut

• dzieci w wieku 1 - 3 lat: 3 - 7 minut

• starsze dzieci: 5 - 10 minut

• dorośli: 5 - 15 minut

Przeciw wskazania
Zabiegu akupresury nie powinno się stosować:

• w czasie choroby z temperaturą

• w czasie ciąży

• nowotworach złośliwych

• przy krwawieniach wewnętrznych

• w chorobach zakaźnych

• w stanach zapalnych skóry

• w ciężkich chorobach serca

• w stanie wyczerpania fizycznego i psychicznego

• po nadużyciu środków uspokajających, alkoholu, narkotyków

Biomasaż

Biomasaż to połączenie medycyny konwencjonalnej z medycyną wschodnią. Wykorzystuje się w nim elementy klasycznego masażu leczniczego przy jednoczesnym oddziaływaniu na punkty biologicznie aktywne w celu uzyskania efektu profilaktycznego lub terapeutycznego. Polega on na stymulowaniu okolic przykręgosłupowych i kości krzyżowej z jednoczesnym stosowaniem akupresury na wybrane punkty chińskie (na całym ciele pacjenta). Podczas zabiegu biomasażu wykorzystuje się między innymi związek pomiędzy skórą, układem nerwowym a narządami wewnętrznymi (odruchy skórno-
trzewne i trzewno-skórne, strefy Heada). Odpowiednia stymulacja punktu lub fragmentu ciała staje się źródłem impulsów nerwowych, które przez nerw rdzeniowy po odpowiedniej transformacji docierają do związanego z nim chorego narządu. W narządzie natomiast, poprzez odruchowe zwiększenie lub zmniejszenie napięcia, np. naczyń krwionośnych, poprawia się ukrwienie, odżywienie i utlenienie. Działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie narządów układu oddechowego powoduje rozszerzenie oskrzeli, zwiększenie wydzielania śluzu, lepsze odkrztuszanie, czyli w sumie lepszą wentylację płuc. W układzie pokarmowym, np. w chorobie wrzodowej żołądka, znosi patologiczne napięcie mięśniówki gładkiej, poprawia ukrwienie śluzówki i normalizuje jej wydzielanie. Podobny wpływ wykazuje na inne narządy i układy. Warto również zwrócić uwagę na fakt, iż w podstawowym obszarze biomasażu leżą  punkty alarmowe Shu (patrz rysunek obok) aż 12 narządów wewnętrznych (p płuca, jelito grube, żołądek, śledziona, trzustka, serce, jelito cienkie, pęcherz moczowy, nerki, osierdzie, pęcherzyk żółciowy i wątroba). Biomasaż ma ogromny wpływ na poprawę systemu odpornościowego pacjenta, dlatego zalecany jest przy częstych i przewlekłych chorobach. Poprzez zaangażowanie układu wegetatywnego, ośrodków mózgowych, systemu hormonalnego wpływa na wszystkie narządy i układy, na ich czynności fizjologiczne, na mechanizmy obronne i  przystosowawcze, warunkujące prawidłowe funkcjonowanie ustroju.

Możliwy wpływ biomasażu na poszczególne układy i narządy

Układ sercowo-naczyniowy:
- regulacja ciśnienia krwi
- zmiana rytmów pracy serca i siły skurczów
- zwiększenie tolerancji organizmu na niedotlenienie.
Układ oddechowy:
- rozrzedzenie śluzu i zwiększenie jego wydzielania
- zwiększenie pojemności życiowej płuc
- zwiększenie amplitudy skurczów przepony i tym samym usprawnienie oddychania przeponowego.
Układ mięśniowy:
- normalizacja kurczliwości mięśni szkieletowych i tym samym zwiększenie ich ruchomości.
Układ nerwowy:
- zmniejszenie bólu poprzez podniesienie progu bólu
- regulacja rozchwianych funkcji układu autonomicznego
- przyspieszenie regeneracji włókien nerwowych.
Układ pokarmowy:
- wpływ na perystaltykę jelit i napięcie ścian żołądka
- zwiększenie kurczliwości pęcherzyka żółciowego.
Układ moczowo-płciowy:
- wpływ na mięśnie gładkie narządów układu moczowo-płciowego
- wzmocnienie mięśni dna macicy i mięśni zwieraczy
- wpływ na gruczoły płciowe i menstruację.

Przeciwwskazania: choroby zakaźne, choroba nowotworowa, uogólnione choroby zapalne skóry, ciąża, menstruacja, rozrusznik serca.

TCM (Tradycyjna Medycyna chińska)

Za ojczyznę akupunktury uważa się Chiny, Metoda ta nie była jednak wyłączną specjalnością Chińczyków. Istnieją wiarygodne fakty świadczące o tym, że w zamierzchłych czasach akupunktura istniała także u innych narodów. W muzeum londyńskim przechowuje się egipski papirus z oznaczeniami punktów do nakłuwania, datowany w 1550 r. p.n.e. Możliwe, że leczenie nakłuwaniami i przyżeganiem pojawiło się wcześniej w Tybecie, Nepalu lub Indiach, gdzie nauka była bardziej rozwinięta. Wypada zaznaczyć, że ta metoda leczenia była bardziej rozpowszechniona i najszerzej stosowana w krajach Wschodu, a przede wszystkim w Chinach i dlatego otrzymała nazwę metody chińskiej lub terapii "Zhen-Jiu".
 Chińscy lekarze na drodze prób i błędów, z pokolenia na pokolenie, przekazywali zdobyte doświadczenia, pomnażając i rozwijając je. Jednym z pierwszych pisanych dokumentów poświęconych nakłuwaniu igłami, który przetrwał do naszych czasów, jest księga "Huangdi Neijing" ("Traktat o wnętrznościach albo o naturze i życiu"), opublikowana w Chinach prawdopodobnie w 221 r.p.n.e. Przedstawiono tam poglądy na temat nakłuwania i przyżegania, opisano 9 form metalowych igieł, zamieszczono topografię 295 punktów, wyłożono główne wskazania i przeciwwskazania do akupunktury. W księdze wykazano, że zawarty w niej materiał zaczerpnięto z ponad 2000 lat doświadczeń. Za czasów dynastii Tang (618 - 907) akupunktura stała się samodzielną specjalnością medyczną, a w Cesarskim Kolegium Medycznym powstał wydział akupunktury.
W roku 1027 lekarz Wang-Wei-Yin na cesarskie polecenie zlecił odlanie z brązu dwóch naturalnej wielkości modeli ludzkich postaci, wewnątrz pustych, nazwanych Tong-Jen. Na powierzchni każdej figury zaznaczył dokładny przebieg kanałów energetycznych, a na nich - w formie przewierconych otworów - położenie 657 punktów akupunktury. Do modeli tych Wang-Wei-Yin napisał trzytomową książkę pt. "Ilustrowany podręcznik o punktach akupunktury i przyżeganiu na odlanym modelu z brązu" Modele te przez setki lat służyły do nauki. Studia na wydziale akupunktury trwały 7 lat. Przed egzaminem modele oklejano specjalną bibułą i pokrywano roztopionym woskiem, zakrywając wszystkie kanały i punkty. Egzamin składano przed specjalną komisją, powoływaną przez samego cesarza. Zdający musiał znać położenie wszystkich punktów. O bezbłędnym trafieniu w wyznaczony punkt świadczyła wypływająca czerwona ciecz imitująca krew.
 W roku 1303 lekarz Hu-Te-Pin dodaje do dwunastu kanałów zaznaczonych na modelach z brązu - jeszcze dwa kanały wraz z punktami, biegnące z przodu i z tyłu w linii środkowej ciała.
 Wspaniały rozwój akupunktury kończy się z chwilą gdy do władzy dochodzi wroga Chińczykom i nienawidzona przez naród dynastia mandżurska Tsing (1664 - 1912). Oficjalnie zarzucano akupunkturze prostotę i prymitywizm, a właściwie chodziło o hamowanie rozwoju narodowej nauki i kultury.
 W XVIII wieku w Chinach zaczęto tworzyć wyższe uczelnie w stylu europejskim. Młodzież wysyłano też na studia do Europy. Powracający stamtąd "nowocześni" lekarze byli zagorzałymi przeciwnikami akupunktury, zwalczali ja jako metodę znachorską, pozbawioną naukowych podstaw. Doprowadziło to do zakazu jej stosowania.
 Powstanie w 1949 roku Chińskiej Republiki Ludowej stało się momentem zwrotnym w rozwoju akupunktury. Zgodnie z hasłem zespolenia medycyny ludowej z medycyną europejską zrównano akupunkturę w prawach z medycyną oficjalną. W 1955 roku w Pekinie otworzono Centralny Instytut Medycyny Tradycyjnej, zajmujący się wszystkimi niekonwencjonalnymi metodami leczenia. Akupunktura jest dziś wykładana na każdym wydziale lekarskim. W klinikach i instytutach prowadzi się badania naukowe przy zastosowaniu najnowocześniejszych metod.

MERIDIANY

Według kanonów medycyny tradycyjnej krążenie "energii" Qi w żywym organizmie odbywa się ściśle wytyczonymi szlakami, tzw kanałami. Kanały te, biegnące głównie wzdłuż ciała, nazwane zostały przez Europejczyków kanałami energetycznymi, południkami, meridianami.
Meridiany, poprzez system odchodzących od nich cienkich odgałęzień, łączą określone punkty na powierzchni ciała z odpowiednimi narządami wewnętrznymi. Na obwodzie kończyn poniżej stawów łokciowych i kolanowych meridiany łączą się między sobą w pary za pośrednictwem gałązek łączących (Luo). W ten sposób tworzy się sieć oplatająca całe ciało. Umożliwia to swobodne krążenie Qi i przejście z jednego meridianu do drugiego, z narządu do narządu, a przez to zachowanie energetycznej równowagi organizmu.
Tradycyjna medycyna dzieli meridiany na główne i dodatkowe.
Meridiany główne biorą swoją nazwę od narządów, z którymi się łączą i na które oddziaływują.
Meridiany główne są symetryczne, co oznacza, że taki sam meridian występuje po lewej i po prawej stronie. Po każdej stronie ciała człowieka przebiega 12 meridianów głównych. Na każdym z nich jest od 9 do 67 punktów akupunktury. Wszystkie te meridiany mają dwie części: zewnętrzną - biegnącą po powierzchni ciała, na której leżą wszystkie punkty, oraz wewnętrzną, biegnącą wewnątrz i zmierzającą do odpowiadających im narządom.
Meridiany należą odpowiednio do Yin lub Yang.
Poza meridianami głównymi na ciele człowieka są jeszcze dodatkowe, różniące się od głównych tym, że nie są połączone z narządami wewnętrznymi, nie mają własnego krążenia energii Qi. Dwa z nich, główny regulator przedni i główny regulator tylny, są wyjątkiem. Biegnąc w linii środkowej ciała, tylnej i przedniej, mają połączenia z meridianami głównymi i zarządzają nimi.

MERIDIAN
PŁUC	NEREK
JELITA GRUBEGO	OSIERDZIA
ŻOŁĄDKA	POTRÓJNEGO OGRZEWACZA
ŚLEDZIONY I TRZUSTKI	PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO
SERCA	WĄTROBY
JELITA CIENKIEGO	REGULATORA TYLNEGO
PĘCHERZA MOCZOWEGO	REGULATORA PRZEDNIEGO

Prawo matka-syn

Pięć żywiołów (metal, woda, drzewo, ogień, ziemia) oddziaływuje na siebie zgodnie z wzorcami powstawania i powstrzymywania. Współzależności te przypominają relacje między rodzicami a dziećmi. W cyklu pobudzającym jeden żywioł daje życie drugiemu, natomiast w cyklu hamującym żywioł ustanawia granice, których innemu żywiołowi nie wolno przekroczyć.
Woda nawilżając Drewno odżywia je, a gasząc Ogień poskramia go. Drewno wytwarza ogień dostarczając mu paliwa i nie dopuszcza, by zasypała go Ziemia. Ogień tworzy Ziemię przemieniając materię w popiół, z którego powstaje gleba; Ogień powściąga Metal paląc go i wytapiając. Ziemia wspiera metal formując minerały i wynosząc je ku powierzchni, lecz jednocześnie zatrzymuje Wodę stawiając przed nią tamy i wchłaniając ją. Metal ożywia Wodę nasycając ją szlachetnymi substancjami, które wzmacniają jej życiodajne właściwości. Metal tnie Drewno ograniczającej w ten sposób i hamując.
Chińczycy w bardzo realistyczny sposób objaśniali to prawidło w sposób następujący: zdrowa fizycznie matka karmi swe nowo narodzone dziecko nie tylko dobrym mlekiem, żywi je także miłością. Gdy matka jest chora, słaba, nie może przytulić swego dziecka, pragnie jedynie, by się jak najszybciej nasyciłoby w końcu dało jej spokój. Dziecko natychmiast to wyczuwa, zaczyna płakać, zachowuje się tak jakby samo było chore. Czy w tej sytuacji jest sens leczyć dziecko? Oczywiście, że nie! Trzeba się zająć matką, gdy wrócą jej siły nakarmi i przytuli dziecko a ono od razu ucichnie.
Zgodnie z zasadami chińskiej medycyny  każdy z organów jest raz Matką a innym razem Synem. Do tego wszystkiego dołącza się jeszcze Babcia. Wszystko układa się tak samo jak w prawdziwej rodzinie. Choroba matki odbija się nieuchronnie na dziecku, o które z kolei zamartwia się babcia. Że tak właśnie jest, dobrze wie każdy dziadek i babcia, potrafią się rozchorować ze zmartwienia o zdrowie wnuków. Przykładowo, gdy jest chora Wątroba można się spodziewać widocznych objawów chorobowych nie ze strony samej wątroby (Matki), lecz serca (Wnuczek) i nerek (Babcia).

Stwierdzając u człowieka takie objawy jak: opuchnięte nogi, ból w nerkach, zapalenie pęcherza moczowego, czyli wszystkie oznaki chorób związanych z wodą, którym na dodatek towarzyszą zaburzenia pracy serca należy leczyć Wątrobę (Matkę), która jest przyczyną całego zamieszania. Wyleczenie Wątroby uspokoi Serce, a w chwili kiedy ono powróci do normy, ustąpią wszystkie dolegliwości nerek, bo Babcia (Nerki) przestanie się martwić o Wnuka (Serce).
Podstawowe prawo medycyny chińskiej, prawo "matka-syn" stanowi, że gdy ciało, umysł lub duch zaatakuje choroba, liczą się nie symptomy, lecz jej przyczyna, ukryta w Matce, Babce lub jeszcze gdzie indziej. Należy więc bardzo dobrze poznać pacjenta, gdyż może się zdarzyć, że choroba rozpoczęła się już w dzieciństwie, by ła kilkakrotnie tłumiona i teraz po latach daje o sobie znać. Typowym przykładem tego rodzaju jest astma lub rozedma płuc, choroby związane często z trądzikiem młodzieńczym sprzed wielu lat, leczonym np. maścią kortyzonową. Stłumienie go w ten sposób spowoduje, że wepchniemy chorobę głębiej pod skórę, co z kolei po kilku miesiącach czy latach odezwie się w postaci choroby układu oddechowego.

Osłabienie organizmu

Ż36 (p) - punkt umiejscowiony w górnej części podudzia, 3 cuny poniżej dolnego brzegu rzepki oraz 3/4 cuna na zewnątrz.
JG4 (p) - punkt umiejscowiony w połowie drugiej kości śródręcza po stronie promieniowej, w najwyższym punkcie mięśnia przy przywiedzionym kciuku do palca wskazującego.
S9 (p) - punkt umiejscowiony po promieniowej stronie małego palca, 3 mm w kierunku dośrodkowym i promieniowym od kąta podstawy paznokcia.
GRP6 (p) - punkt umiejscowiony w linii środkowej przedniej, 1/2 cuna poniżej pępka.
GRT14 (p) - punkt umiejscowiony poniżej wyrostka ościstego 7 kręgu szyjnego.
O8 (p) - punkt umiejscowiony w samym środku dłoni, pomiędzy II i III kością śródręcza.
JG11 (p) - punkt umiejscowiony jest na zewnętrznym brzegu zgięcia łokciowego (pośrodku między fałdem łokciowym a zewnętrznym kłykciem przy zgiętym stawie łokciowym).
PM43 (p) - punkt umiejscowiony na tylnej powierzchni klatki piersiowej na wysokości wyrostka czwartego kręgu piersiowego, w odległości 3 cunów od linii środkowej tylnej.

Depresja

Depresja występuje bardzo często. Depresja może pojawić się w każdym okresie życia człowieka. Dotyka ludzi w każdym wieku i każdej fazie życia. Depresja (łac. - zahamowanie, przygnębienie) jest zaburzeniem psychicznym, które w bardzo poważny sposób zaburza emocjonalną równowagę człowieka na dłuższy czas i znacznie pogarsza jakość jego życia (aktywność w pracy, stosunki osobiste itp.). Depresja jest to przeżywanie wielkiego cierpienia i smutku. Choroba ta wywiera wpływ na apetyt pacjenta, sen i sposób patrzenia na świat. Depresja jest czymś więcej niż przemijającym złym nastrojem, nie jest także oznaką chwilowej słabości lub stanem, który można przezwyciężyć siłą woli. Ludzie cierpiący na depresję nie mogą po prostu "wziąć się w garść" i wyzdrowieć. Bez leczenia objawy choroby mogą utrzymywać się tygodniami, miesiącami lub latami.

W medycynie chińskiej ciało i duch to jedność. Siedzibą ducha jest serce. Jeżeli serce jest źle odżywione, może się zdarzyć, że zapanuje w nim pustka, którą czujemy wyraźnie jako brak ochoty i słabość motywacji.

Objawy depresji:

• Utrata zainteresowania rzeczami, które wcześniej sprawiały przyjemność (włączając seks)

• Uczucie smutku, bezradności, rozbicia

• Brak poczucia własnej wartości

• Spowolnienie lub niemożność "usiedzenia w miejscu"

• Zmiana apetytu, zmniejszenie lub wzrost masy ciała

• Myśli o śmierci lub samobójstwie, próby samobójcze

• Problemy z koncentracją, pamięcią, myśleniem i podejmowaniem decyzji

• Zaburzenia snu (trudności z zasypianiem, nadmierna senność)

• Utrzymujące się uczucie zmęczenia, utraty energii życiowej

Inne objawy to:

• Ból głowy

• Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego

• Problemy seksualne

• Potrzeba pomocy

• Uczucie niepokoju, zdenerwowania

W przypadku stanów depresyjnych należy stymulować punkty:

WŻ20 (h) - poniżej kości potylicznej, w zagłębieniu pomiędzy mięśniem mostkowo-sutkowo-obojczykowym i czworobocznym
GRT14 (p) - tuż poniżej wyrostka kolczastego 7-go kręgu szyjnego
GRT20 (h) - 7 cunów powyżej linii owłosienia karku i 5 cunów ku tyłowi od przedniej krawędzi włosów, na środku linii pionowej łączącej oba wierzchołki małżowin usznych
Ż36 (p) - punkt umiejscowiony w górnej części podudzia, 3 cuny poniżej dolnego brzegu rzepki oraz 3/4 cuna na zewnątrz.
ST6 (p) - punkt umiejscowiony w dolnym odcinku przyśrodkowej powierzchni podudzia, 3 cuny powyżej wierzchołka kostki przyśrodkowej.
S7 (p) - punkt umiejscowiony na zewnętrznej stronie ścięgna łączącego kość łokciową ze stawem nadgarstka.
S5 (p) - punkt umiejscowiony na dłoniowej powierzchni przedramienia, po stronie promieniowej ścięgna zginacza łokciowego nadgarstka, 1 cun powyżej fałdu poprzecznego nadgarstka.
O6 (p) - 2 cuny powyżej poprzecznego fałdu nadgarstka, pomiędzy ścięgnami mięśnia zginacza promieniowego nadgarstka i mięśnia dłoniowego długiego

Przeziębienie

EX3 (h) - punkt umiejscowiony tuż powyżej nasady nosa, w środku linii poziomej łączącej brzegi brwi.
WŻ20 (h) - punkt umiejscowiony na karku poniżej kości potylicznej, w zagłębieniu pomiędzy mięśniem mostkowo - sutkowo - obojczykowym i czworobocznym.
GRT20 (h) - punkt umiejscowiony 5 cunów ku tyłowi od przedniej granicy włosów, na środku linii łączącej oba wierzchołki małżowin usznych.
GRT14 (p) - punkt umiejscowiony poniżej wyrostka ościstego 7 kręgu szyjnego.
GRT21 (h) - punkt umiejscowiony 3,5 cuna ku tyłowi od przedniej granicy włosów,na linii środkowej głowy.
JG11 (p) - punkt umiejscowiony jest na zewnętrznym brzegu zgięcia łokciowego (pośrodku między fałdem łokciowym a zewnętrznym kłykciem przy zgiętym stawie łokciowym).
PM13 (p) - punkt umiejscowiony na tylnej powierzchni klatki piersiowej na wysokości wyrostka trzeciego kręgu piersiowego, w odległości 1,5 cuna od liniiśrodkowej.
PO5 (p) - punkt umiejscowiony na grzbietowej powierzchni ramienia, 2 cuny powyżej nadgarstka, pomiędzy kością łokciową i promieniową.

Dolegliwości kobiece

Bóle miesiączkowe

ST6 (p) - punkt umiejscowiony w dolnym odcinku przyśrodkowej powierzchni podudzia, 3 cuny powyżej wierzchołka kostki przyśrodkowej.
Ż36 (p) - punkt umiejscowiony w górnej części podudzia, 3 cuny poniżej dolnego brzegu rzepki oraz 3/4 cuna na zewnątrz.
GRP4 (h) - punkt umiejscowiony poniżej wyrostka kolczystego 2-go kręgu lędźwiowego.
N3 (p) - punkt umiejscowiony w zagłębieniu pomiędzy kostką przyśrodkową a ścięgnem Achillesa.
Ż44 (p) - punkt umiejscowiony u podstawy 2-go i 3-go palca, między główkami 2-giej i 3-ciej kości śródstopia.
GRP3 (h) - punkt umiejscowiony na śródlinii przedniej, 1 cun nad spojeniem łonowym

Zespół napięcia przedmiesiączkowego

JG4 (p) - punkt umiejscowiony w połowie drugiej kości śródręcza po stronie promieniowej, w najwyższym punkcie mięśnia przy przywiedzionym kciuku do palca wskazującego.
ST6 (p) - punkt umiejscowiony w dolnym odcinku przyśrodkowej powierzchni podudzia, 3 cuny powyżej wierzchołka kostki przyśrodkowej.
GRP3 (h) - punkt umiejscowiony na śródlinii przedniej, 1 cun nad spojeniem łonowym
GRP4 (h) - punkt umiejscowiony poniżej wyrostka kolczystego 2-go kręgu lędźwiowego.
EX49 (h) - 1 cun nad spojeniem łonowym, 3 cuny w bok od śródlinii przedniej.
PO6 (p) - punkt umiejscowiony 3 cuny nad i pomiędzy dolnymi brzegami kości promieniowej i łokciowej.

Przekwitanie

JG11 (h) - punkt umiejscowiony jest na zewnętrznym brzegu zgięcia łokciowego (pośrodku między fałdem łokciowym a zewnętrznym kłykciem przy zgiętym stawie łokciowym).
O6 (h) - punkt umiejscowiony na dłoniowej powierzchni przedramienia, 2 cuny powyżej poprzecznego fałdu nadgarstka.
S5 (h) - punkt umiejscowiony na dłoniowej powierzchni przedramienia, po stronie promieniowej ścięgna zginacza łokciowego nadgarstka, 1 cun powyżej fałdu poprzecznego nadgarstka.
PM 15 (h) - punkt umiejscowiony na tylnej powierzchni klatki piersiowej na wysokości wyrostka 5 kręgu piersiowego, w odległości 1,5 cuna od linii środkowej.
ST6 (p) - punkt umiejscowiony w dolnym odcinku przyśrodkowej powierzchni podudzia, 3 cuny powyżej wierzchołka kostki przyśrodkowej.
O7 (h) - punkt umiejscowiony w środku fałdu poprzecznego nadgarstka.
GRP15 (h) - punkt umiejscowiony na linii przedniej środkowej, na wysokości końca wyrostka mieczykowatego
Ż30 (p) - punkt umiejscowiony w dolnej części podbrzusza, na górnym brzegu kości łonowej, w odległości 2 cunów od linii środkowej.

Impotencja

Kłopoty z potencją mają różne podłoża. Do najważniejszych zaliczany jest przewlekły stres, ale nie tylko. Jest to zwykle powiązane ze złym stanem krwi, układu krążenia, ze złym stanem psychiki. A stres spowodowany impotencją jeszcze ten stan pogłębia. Do najczęściej spotykanych przyczyn somatycznych impotencji należą (wg Biura Statystyki Zdrowia w USA):

• cukrzyca (40%) - neuropatie i angiopatie

• choroby układu krążenia (30%) - miażdżyca, niewydolność serca, tętniaki

• zabiegi operacyjne (13%), prostatektomia, cystektomia, operacje aorty

• urazy i choroby rdzenia nerwowego (8%)

• zaburzenia endokrynologiczne (6%) - np. akromegalia, hipogonadyzm, nadczyność tarczycy

Wyniki pracy prof. Zbigniewa Lwa- Starowicza z 1994 wykazują przyczyny psychogenne w 10,4%, krążeniowe w 54%, neurogenne w 18%, hormonalne w 4% i mieszane w 14%. Stwardnienie rozsiane (3%). Jeśli cierpisz z powodu ciężkiej, długotrwałej impotencji powinieneś zgłosić się do lekarza, szczególnie, że ilość dostępnych terapii bardzo wzrosła w ostatnich latach.
Pomocna w tego typu dolegliwościach jest również akupresura. Poniżej znajduje się wykaz punktów wraz z ich lokalizacją.

Impotencja

Ż36 (p) - punkt umiejscowiony w górnej części podudzia, 3 cuny poniżej dolnego brzegu rzepki oraz 3/4 cuna na zewnątrz.
ST6 (p) - punkt umiejscowiony w dolnym odcinku przyśrodkowej powierzchni podudzia, 3 cuny powyżej wierzchołka kostki przyśrodkowej.
GRT4 (p) - punkt umiejscowiony między wyrostkami kolczystymi 2 i 3 kręgu lędźwiowego
GRP4 (p) - punkt umiejscowiony 2 cuny nad wzgórkiem łonowym
PM23 (p) - punkt umiejscowiony 1,5 cuna w bok od przestrzeni między 2 i 3 kręgiem lędźwiowym
GRP6 (p) - punkt umiejscowiony w linii środkowej przedniej, 1/2 cuna poniżej pępka.
N3 (p) - punkt umiejscowiony w zagłębieniu pomiędzy kostką przyśrodkową a ścięgnem Achillesa.
Ż30 (p) - punkt umiejscowiony 2 cuny w bok od linii środkowej brzucha na wysokości wzgórka kości łonowej
W8 (p) - punkt umiejscowiony za przyśrodkowym nadkłykciem kości udowej, przed miejscem przyczepienia mięśnia półbłoniastego, na wysokości środka dołu podkolanowego

Bóle stawów

Akupresura, będąca miękkim wariantem akupunktury, jest bardzo skuteczna w łagodzenie wszelkich buli. Poniżej przedstawiam zestawy punktów do stosowania w przypadku dolegliwości bólowych niektórych stawów. Trzeba jednak pamiętać, że w przypadku ostrego stanu zapalnego danego stawu nie należy stosować silnego ucisku na punkty znajdujące się w jego okolicy. Należy wówczas stosować ucisk metodą hamującą w odpowiednich punktach stawu symetrycznego, (jeśli jest stan zapalny w prawym kolanie uciskamy punkty lewego kolana). Oczywiście dotyczy to tylko ostrych stanów zapalnych. Najważniejsza w takim przypadku jest jednak wizyta u lekarza. Przypominam, że akupresura jest metodą wspomagającą konwencjonalne leczenie, zwłaszcza w poważniejszych dolegliwościach.

Bóle barku

JG15 (h) - nieco ku dołowi i do przodu od wyrostka barkowego, w przednim dołku fałdu, który się pojawia przy uniesieniu ramienia do poziomu.
JG11 (p) - punkt umiejscowiony jest na zewnętrznym brzegu zgięcia łokciowego (pośrodku między fałdem łokciowym a zewnętrznym kłykciem przy zgiętym stawie łokciowym).
WŻ34 (p) - w zagłębieniu leżącym ku przodowi i dołowi główki kości strzałkowej.
PM57 (p) - 8 cunów poniżej środka dołu podkolanowego.

Ból stawu łokciowego

JG4 (p) - punkt umiejscowiony w połowie drugiej kości śródręcza po stronie promieniowej, w najwyższym punkcie mięśnia przy przywiedzionym kciuku do palca wskazującego.
S3 (h) - przy zgiętej ręce do kąta prostego, w wewnętrznym końcu bruzdy zgięcia łokciowego.
JC7 (h) - 5 cunów powyżej fałdu nadgarstka.
P5 (h) - w zgięciu łokciowym, po promieniowej stronie ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia.
JG11 (h) - punkt umiejscowiony jest na zewnętrznym brzegu zgięcia łokciowego (pośrodku między fałdem łokciowym a zewnętrznym kłykciem przy zgiętym stawie łokciowym).
JG15 (p) - nieco ku dołowi i do przodu od wyrostka barkowego, w przednim dołku fałdu, który się pojawia przy uniesieniu ramienia do poziomu.

Ból nadgarstka

JG4 (p) - punkt umiejscowiony w połowie drugiej kości śródręcza po stronie promieniowej, w najwyższym punkcie mięśnia przy przywiedzionym kciuku do palca wskazującego.
PO4 (h) - pomiędzy kością łokciową i kosteczkami nadgarstka, w zagłebieniu po stronie łokciowej ścięgna mięśnia prostownika palców.
S5 (h) - 1 cun powyżej fałdu poprzecznego nadgarstka, po stronie promieniowej ścięgna zginacza łokciowego nadgarstka.
JC6 (h) - po stronie promieniowej wyrostka rylcowatego kości łokciowej.
O7 (h) - punkt umiejscowiony w środku fałdu poprzecznego nadgarstka.
JG11 (p) - punkt umiejscowiony jest na zewnętrznym brzegu zgięcia łokciowego (pośrodku między fałdem łokciowym a zewnętrznym kłykciem przy zgiętym stawie łokciowym).

Bóle biodra

WŻ31 (h) - należy rozluźnione ramiona przyłożyć swobodnie do boków ciała; punkt znajduje się dokładnie w miejscu przylegania opuszki palca środkowego ręki.
WŻ30 (h) - na górnym końcu szyjki kości udowej; najlepiej jest lokalizować ten punkt w ułożeniu na boku, przy wyprostowaniu dolnej części nogi i zgięciu części górnej; w tej pozycji łatwo się wyczuwa guz kości udowej, tak zwany krętarz większy; następnie dzieli się odcinek między krętarzem a kością guziczną (ogonową) na trzy równe części; punkt leży między środkową a zewnętrzną trzecią częścią.
WŻ34 (p) - w zagłebieniu z przodu brzegu główki kości strzałkowej.
WŻ39 (p) - 3 cuny powyżej zewnętrznej kostki.
PM60 (p) - we wgłebieniu między kostką zewnętrzną a ścięgnem Achillesa.

Bóle kolana

Ż36 (p) - punkt umiejscowiony w górnej części podudzia, 3 cuny poniżej dolnego brzegu rzepki oraz 3/4 cuna na zewnątrz.
PM40 (h) - w środku fałdy zgięcia podkolanowego.
WŻ34 (h) - w zagłębieniu z przodu brzegu główki kości strzałkowej.
ST10 (h) - 2 cuny powyżej kąta przyśrodkowego górnego brzegu rzepki, na wysokości dolnego odcinka głowy przyśrodkowej mięśnia czworogłowego.
PM60 (p) - we wgłębieniu między kostką zewnętrzną a ścięgnem Achillesa.

Ból stawu skokowego stopy

PM60 (h) - we wgłębieniu między kostką zewnętrzną a ścięgnem Achillesa.
N3 (h) - punkt umiejscowiony w zagłębieniu pomiędzy kostką przyśrodkową a ścięgnem Achillesa.
WŻ39 (h) - 3 cuny powyżej zewnętrznej kostki.
Ż41 (h) - pomiędzy ścięgnami prostownika palucha i prostownika pozostałych palców stopy.
PM63 (h) - w zagłębieniu poza nasadą 5-tej kości śródstopia, obok kości sześciennej, nieco ku przodowi i ku dołowi od dolnego brzegu kostki bocznej.
WŻ31 (p) - 7 cunów powyżej stawu kolanowego, pomiędzy mięśniami szerokim bocznym i dwugłowym uda.

Ból zębów

Szczęka górna:

Ż2 (h) - punkt umiejscowiony 0,8 cuna poniżej dolnej krawędzi kostnej oczodołu, w linii pionowej przechodzącej przez źrenicę oka.
Ż3 (h) - punkt umiejscowiony na przedniej powierzchni policzka, na linii pionowej przechodzącej przez źrenicę ina wysokości skrzydełek nosa.
JC18 (h) - punkt umiejscowiony na policzku w zagłębieniu poniżej kości jarzmowej, w linii pionowej przebiegającej przez zewnętrzny brzeg kostnego oczodołu.
GRT26 (h) - punkt umiejscowiony pod nosem, w 1/3 odległości od nosa do górnej wargi.
PO21 (h) - punkt umiejscowiony nieco ku górze i ku przodowi od górnej krawędzi skrawka ucha.

Szczęka dolna:

Ż5 (h) - punkt umiejscowiony przed kątem żuchwy.
Ż6 (h) - punkt umiejscowiony 0,5 cuna powyżej i nieco ku przodowi od dolnego brzegu kąta żuchwy.
GRP 24 (h) - punkt umiejscowiony w linii środkowej przedniej w środku zagłębienia bródkowego pod wargą dolną.
JG1 (p) - punkt umiejscowiony na promieniowej powierzchni palca wskazującego u podstawy paznokcia w odległości 3 mm od kąta paznokcia w kierunku dośrodkowym i do wewnątrz.
JG4 (p) - punkt umiejscowiony w połowie drugiej kości śródręcza po stronie promieniowej, w najwyższym punkcie mięśnia przy przywiedzionym kciuku do palca wskazującego.

Bóle głowy

Przyczyną buli głowy mogą być zaburzenia neurologiczne, schorzenia twarzy czy oczu. Wiele kobiet uskarża się na nie podczas miesiączkowania i przy zmianie pór roku. Podłożem buli głowy mogą być zaburzenia natury psychicznej, nadciśnienie tętnicze, spaliny samochodów, trucizny w zakładach pracy. Medycyna chińska łączy bóle głowy z zaburzeniami przepływu energii Qi w określonych meridianach, głównie są to: meridian żołądka, woreczka żółciowego, pęcherza moczowego oraz wątroby. Pomocna może tu być akupresura, która nie ma w przeciwieństwie do tabletek działań ubocznych.
Należy pamiętać o tym, że bóle głowy mogą być objawem groźnych chorób. Przy nawracających bólach konieczna jest porada lekarska

Bóle głowy (cała głowa, czoło)

WŻ20 (h) - poniżej kości potylicznej, w zagłębieniu pomiędzy mięśniem mostkowo-sutkowo-obojczykowym i czworobocznym
Yintang (h) - tuż powyżej nasady nosa
JG4 (p) - punkt umiejscowiony w połowie drugiej kości śródręcza po stronie promieniowej, w najwyższym punkcie mięśnia przy przywiedzionym kciuku do palca wskazującego

Ból głowy (skronie)

Taiyang (h) - 1 cun ku tyłowi od środka linii łączącej boczny koniec brwi i boczny kąt oka
WŻ1 (h) - 0,5 cuna w bok od bocznego kąta oka, na bocznej powierzchni oczodołu
JG4 (p) - punkt umiejscowiony w połowie drugiej kości śródręcza po stronie promieniowej, w najwyższym punkcie mięśnia przy przywiedzionym kciuku do palca wskazującego

Ból głowy (migrena)

P7 (p) - 1,5 cuna powyżej fałdu nadgarstka, na kości promieniowej, nad wyrostkiem rylcowatym kości promieniowej
O6 (p) - 2 cuny powyżej poprzecznego fałdu nadgarstka, pomiędzy ścięgnami mięśnia zginacza promieniowego nadgarstka i mięśnia dłoniowego długiego
WŻ39 (p) - 3 cuny powyżej kostki bocznej, tuż za tylnym brzegiem kości strzałkowej a przed ścięgnami mięśni strzałkowych długiego i krótkiego
Ż44 (p) - u podstawy 2-go i 3-go palca, między główkami 2-giej i 3-ciej kości śródstopia
Taiyang (h) - 1 cun ku tyłowi od środka linii łączącej boczny koniec brwi i boczny kąt oka

Ból głowy (tył głowy i szczyt)

JG4 (p) - punkt umiejscowiony w połowie drugiej kości śródręcza po stronie promieniowej, w najwyższym punkcie mięśnia przy przywiedzionym kciuku do palca wskazującego
WŻ20 (h) - poniżej kości potylicznej, w zagłębieniu pomiędzy mięśniem mostkowo-sutkowo-obojczykowym i czworobocznym
GRT20 (h) - 7 cunów powyżej linii owłosienia karku i 5 cunów ku tyłowi od przedniej krawędzi włosów, na środku linii pionowej łączącej oba wierzchołki małżowin usznych
JC3 (p) - poniżej i nieco dośrodkowo od główki 5-tego stawu śródręczno-palcowego
PM60 (p) - w zagłębieniu między kostką boczną i ścięgnem Achillesa, na wysokości wierzchołka kostki
W3 (p) - pomiędzy 1-szą i 2-gą kością śródstopia, 1 cun dośrodkowo od fałdu skórnego międzypalcowego

Ból głowy (wywołany zmianami w kręgach szyjnych)

JG4 (p) - punkt umiejscowiony w połowie drugiej kości śródręcza po stronie promieniowej, w najwyższym punkcie mięśnia przy przywiedzionym kciuku do palca wskazującego
GRT14 (h) - tuż poniżej wyrostka kolczystego 7-go kręgu szyjnego
WŻ20 (h) - poniżej kości potylicznej, w zagłębieniu pomiędzy mięśniem mostkowo-sutkowo-obojczykowym i czworobocznym
PM10 (h) - 0,5 cuna powyżej linii włosów, 1,3 cuna w bok od śródlinii tylnej
PM2 (h) - na przyśrodkowej krawędzi łuku brwiowego

Lumbago (postrzał)

Lumbago objawia się bólem okolicy lędźwiowo-krzyżowej występującym z reguły ostro. Może być objawem rozmaitych zespołów chorobowych, m.in. dyskopatii i wypadnięcia jądra miażdżystego krążka międzykręgowego. Powód urazu jest zazwyczaj ten sam zwykle przeszywający ból pojawia się podczas wykonywania czynności, w której nadmiernie przeciążamy kręgosłup, np. przy podnoszeniu czegoś ciężkiego.
Jest to dolegliwość, która wymaga szybkiej pomocy lekarskiej. Pamiętajmy o tym, że nawet przy znacznie mniejszych, ale długotrwałych bólach, powinniśmy zasięgnąć porady specjalisty, aby uzyskać ostateczną diagnozę. Zaniedbanie, czy niewłaściwe leczenie poważnych schorzeń kręgosłupa może prowadzić do nieodwracalnych zmian. Takim stanem jest rwa kulszowa, której objawem jest silny ból promieniujący do pośladków, ud lub nawet łydek, spowodowany uciskiem na korzonek nerwowy. Bólom tym może towarzyszyć mrowienie, drętwienie, a także niedowład wymagający szybkiej interwencji lekarskiej. Zbyt późna pomoc może się okazać nieskuteczna.
Zabiegi akupresury są również pomocne przy tej dolegliwości, chociaż trzeba przyznać, że większą skuteczność przynoszą zabiegi elektropunktury.

GRT4(h) - leży między wyrostkami kolczastymi II i III kręgu lędźwiowego ( w pozycji stojącej dokładnie na wysokości pępka).
WŻ31(p) - punkt znajduje się w pozycji stojącej; ramiona opuszczone powinny dotykać bocznych powierzchni uda. Opuszka palca środkowego dotyka dokładnie tego punktu.
PM40(p) - punkt umiejscowiony w środku dołu podkolanowego, między ścięgnami mięśni dwugłowego uda i półścięgnistego
WŻ30(p) - punkt leży między środkowym a zewnętrznym odcinkiem odległości między kością guziczną (ogonową) a krętarzem większym kości udowej, na krawędzi szyjki kości udowej.
WŻ39(p) - punkt leży 3 cuny powyżej szczytu kostki zewnętrznej z tyłu kości strzałkowej.
PM60(p) - leży we wgłębieniu pomiędzy kostką zewnętrzną a ścięgnem piętowym (Achillesa)

Nadciśnienie

Nadciśnienie to bardzo poważny problem, którego nie należy lekceważyć. Dlatego też w pierwszej kolejności należy udać się do lekarza i rozpocząć leczenie. Akupresura jest jedynie metodą uzupełniająca.

Ż36 (p) - punkt umiejscowiony w górnej części podudzia, 3 cuny poniżej dolnego brzegu rzepki oraz 3/4 cuna na zewnątrz.
JG11 (h) - punkt umiejscowiony jest na zewnętrznym brzegu zgięcia łokciowego (pośrodku między fałdem łokciowym a zewnętrznym kłykciem przy zgiętym stawie łokciowym).
W3 (p) - punkt umiejscowiony 2 cuny powyżej pierwszej przestrzeni międzypalcowej.
ST6 (p) - punkt umiejscowiony w dolnym odcinku przyśrodkowej powierzchni podudzia, 3 cuny powyżej wierzchołka kostki przyśrodkowej.
S7 (p) - punkt umiejscowiony na zewnętrznej stronie ścięgna łączącego kość łokciową ze stawem nadgarstka.
WŻ 14 (h) - punkt umiejscowiony na czole, 1 cun nad środkiem brwi.
PM 15 (h) - punkt umiejscowiony na tylnej powierzchni klatki piersiowej na wysokości wyrostka 5 kręgu piersiowego, w odległości 1,5 cuna od linii środkowej.
EX3 (h) - punkt umiejscowiony tuż powyżej nasady nosa, w środku linii poziomej łączącej brzegi brwi.

Bezsenność

JG4 (p) - punkt umiejscowiony w połowie drugiej kości śródręcza po stronie promieniowej, w najwyższym punkcie mięśnia przy przywiedzionym kciuku do palca wskazującego.
S7 (h) - punkt umiejscowiony na zewnętrznej stronie ścięgna łączącego kość łokciową ze stawem nadgarstka.
O6 (h) - punkt umiejscowiony na dłoniowej powierzchni przedramienia, 2 cuny powyżej poprzecznego fałdu nadgarstka.
ST6 (p) - punkt umiejscowiony w dolnym odcinku przyśrodkowej powierzchni podudzia, 3 cuny powyżej wierzchołka kostki przyśrodkowej.
W3 (p) - punkt umiejscowiony 2 cuny powyżej pierwszej przestrzeni międzypalcowej.
GRT26 (h) - punkt umiejscowiony pod nosem, w 1/3 odległości od nosa do górnej wargi.
PM 15 (h) - punkt umiejscowiony na tylnej powierzchni klatki piersiowej na wysokości wyrostka 5 kręgu piersiowego, w odległości 1,5 cuna od linii środkowej.
Ż36 (p) - punkt umiejscowiony w górnej części podudzia, 3 cuny poniżej dolnego brzegu rzepki oraz ž cuna na zewnątrz.

Nałóg nikotynowy

Powszechnie wiadomo, że palenie papierosów podwyższa znacznie ryzyko wystąpienia chorób. Co zrobić aby skończyć z tym nałogiem? Takie pytanie zadaje sobie wielu z palaczy. Przede wszystkim musi być chęć, bez której nie jest to możliwe. Jedni chcą rzucić palenie z dnia na dzień bez niczyjej pomocy, drudzy również chcą, ale nie udaje się im, mimo najlepszych chęci. Korzystają, więc z różnych metod wspomagających, takich jak gumy antynikotynowe, plastry, hipnoza czy terapia stopniowa z filtrami.
W zerwaniu z nałogiem skuteczna jest akupunktury ucha, jednak taki zabieg musi wykonywać specjalista.
Dla tych, którzy chcą się z tym problemem uporać samodzielnie proponuję mały zestaw punktów, który pomaga oddalić ochotę na zapalenie papierosa. Jest to szczególnie ważne w pierwszych dniach po zaprzestaniu palenia.

EX15(h) - na bocznej ścianie nosa, na granicy między częścią kostna a chrząstkową
JG20(h) - leży między skrzydełkiem nosa a bruzdą nosa, która tworzy kąt w kierunku ust Yintang(h) - leży dokładnie pośrodku między brwiami
JG4(p) - w połowie 2-giej kości śródręcza po stronie promieniowej, w najwyższym punkcie uwypuklenia, które tworzy się przy przywiedzionym kciuku do palca wskazującego
GRP17(p) - punkt leży dokładnie między brodawkami sutkowymi, na mostku ( na wysokości 4 przestrzeni międzyżebrowej). Lokalizuje się go w ułożeniu na plecach
GRP15(p) - leży na linii środkowej, na wysokości końca wyrostka mieczykowatego

Czkawka

Akupresura:
Uciskaj punkty Z36 (na punkt trafimy odmierzając 3 cuny w dół od dolnej krawędzi rzepki i 1 cun na zewnątrz (zagłębienie u zbiegi kości piszczelowej i strzałkowej), GRP11 (3 cuny powyżej pępka)

Zioła:

Aromatoterapia:

Inne:
- wstrzymaj oddech najdłużej, jak potrafisz
- pij zimną wodę powoli, małymi łykami
- wydychaj powietrze do papierowej torebki, a następnie wdychaj je z powrotem do płuc
- połknij "na sucho" łyżeczkę zwyczajnego cukru
- wypij łyżeczkę soku cytrynowego
- połóż na brzuchu worek z lodem
- poproś, by ktoś poklepał cię po plecach
- osobę z czkawką można wyleczyć przez nagłe odwrócenie jej uwagi (np. przestraszenie)
- skuteczne może być również łaskotanie nosa w celu wywołania kichania

Niestrawność

Akupresura:
Uciskaj (kilka sekund ucisku i kilka przerwy) punkty: Ż36 (na punkt trafimy odmierzając 3 cuny w dół od dolnej krawędzi rzepki i 1 cun na zewnątrz), Ż44 (leży 0,5 cuna powyżej drugiej przestrzeni międzypalcowej stopy) i O6 (punkt leży 2 cuny powyżej fałdu zgięcia stawu nadgarstka, pomiędzy ścięgnami mięnia zginacza promieniowgo nadgarstka i mięśnia dłoniowego długiego)

 

Zioła:

Aromatoterapia:

Inne:
Winko chrzanowe
Garść świeżo utartego chrzanu zalać 0,5 litra białego wina gronowego, szczelnie zakorkować i pozostawić w chłodnym miejscu (w lodówce). Już po kilku dniach mikstura jest gotowa do użycia. Stosuje się ją 2-3 razy dziennie po jednej łyżce stołowej przed jedzeniem.

Ból kręgosłupa

Akupresura:
Uciskaj punkty: PM40 (punkt umiejscowiony w środku dołu podkolanowego, między ścięgnami mięśni dwugłowego uda I półścięgnistego), PM60 (leży we wgłębieniu pomiędzy kostką zewnętrzną a ścięgnem piętowym (Achillesa), JG4 (w połowie 2-giej kości śródręcza po stronie promieniowej, w najwyższym punkcie uwypuklenia, które tworzy się przy przywiedzionym kciuku do palca wskazującego)

Zioła:
Olejek z dziurawca
Do słoika wsyp tyle kwietów dziurawca ile się zmieci. Zalej oliwą z oliwek, tak aby przykryła zioła. Zamknij i postaw na 3 tygodnie w ciepłym miejscu. Nstępnie odcedź. Nacieraj olejkiem bolące miejsca.

Kąpiel
30g ziela nostrzyka, 30g liści pokrzywy, 20g ziela macierzanki, 20g kory wierzby.
Zioła wymieszać i przygotować odwar z całej mieszanki w 2-3 litrach wody. Gotować 2-3 minuty. Przecedzić i wlac do wanny i dopełnić wodą do do 1/2 objętości. Czas kąpieli 15-20 minut.

Aromatoterapia:
Kąpiel
Do wanny z ciepłą wodą dodaj olejki: jałowcowy 4 krople, eukaliptusowy 3 krople, goźdikowy 2 krople, tymiankowy 1 kropla.
Kąpiel powinna twać 15-30 minut. Po kapieli należy wytrzeć ciało ręcznikiem, ale nie spłukiwać.

Kompres
Do pół szklanki ciepłej wody dodaj olejki: majerankowy 3 krople, rozmarynowy 2 krople.
Zmocz watę gazę lub niewielki ręcznik otrzymanym płynem i przyłóż nawet na dwie godziny.

Inne:
Nacieranie nalewką bursztynową
50 g drobnych kawałków naturalnego bursztynu zalej 1/4 litra spirytusu. Zamknij i pozostaw przez dwa tygodnie w ciemnym miejscu. Nacieraj nim 3 razy dziennie okolice bólu.

Kataplazm cebulowy
2-3 cebule należy utrzeć na miazgę, dusić na małym ogniu z dodatkiem odrobiny wody i łyżką soli, mieszając dokładnie. Otrzymaną miazgę należy rozsmarować na kawałku płótna, przyłozyć na bolącą część kręgosłupa i przykryć drugim kawałkiem oraz owinąć bandażem. Trzymać aż ból minie.

Nalewka z chrzanu
Korzeń chrzanu (100g) należy utrzeć i zalać 250g czystej wódki i odstawić na 14 dni w ciemnej butelce. Następnie należy przecedzić przez płótno. Nalewką smarować bolesne miejsca.

Ból karku

Akupresura:
Uciskaj punkty: JC3 (punkt leży na bocznej powierzchni dłoni po stronie łokciowej, poniżej i nieco dośrodkowo od główki V stawu śródręcznopalcowego), GRT14 (tuż poniżej wyrostka 7-go kręgu szyjnego, wyczujemy go najlepiej, jeżeli pochylimy głowę, wtedy wyrostek ten wystaje znaczniej od pozostałych)

Zioła:
Olejek z dziurawca
Do słoika wsyp tyle kwietów dziurawca ile się zmieci. Zalej oliwą z oliwek, tak aby przykryła zioła. Zamknij i postaw na 3 tygodnie w ciepłym miejscu. Nstępnie odcedź. Nacieraj olejkiem bolące miejsca.

Aromatoterapia:
Kompres
Do pół szklanki ciepłej wody dodaj olejki: majerankowy 2 krople, rozmarynowy 2 krople, rumianku rzym. 1 kropla.
Zmocz watę gazę lub niewielki ręcznik otrzymanym płynem i przyłóż nawet na dwie godziny.

Inne:
Masaż
Złożony na pół ręcznik frotowy załóż na szyję od tyłu (jak szal), od przodu chwyć mocno jego końce rękami. Poruszaj ręcznikiem w lewo i prawo ale tak, by nie przesuwał się na skórze, a jedynie poruszał mięśniami.

Nacieranie nalewką bursztynową
50 g drobnych kawaków naturalnego bursztynu zalej 1/4 litra spirytusu. Zamknij i pozostaw przez dwa tygodnie w ciemnym miejscu. Przy bólu nacieraj nim 3 razy dziennie szyję i kark

Zadbaj o włosy!

Wielu ludzi narzeka na choroby skóry i włosów. Jest wiele naturalnych metod, które pomagają przy ich niedomaganiach. Aby zachować czystość włosów, należy je myć średnio raz na tydzień ciepłą wodą i rozcieńczonym wodą szamponem. Jeśli jest możliwość to lepiej zrezygnować z suszarki, gdyż w temperaturze ok. 60^oC we włosach zachodzą niekorzystne dla ich zdrowia i urody zmiany.Przy niedomaganiach włosów dobrze jest stosować jedno lub kilka podanych ziół.

Aloes - zawiera unikalne stymulatory biogenne, działa regenerująco, przeciwzapalnie i przeciwłupieżowo;
Brzoza - liście i świeży sok leczą łysienie, mają właściwości przeciwzapalne, nadają włosom piękny połysk;
Chmiel - wpływa przeciwzapalnie, przeciwgrzybiczo, usuwa łojotok i łojotokowe zapalenie skóry; najprostszym sposobem stosowania jest płukanie włosów po ich umyciu piwem;
Dziewanna - płatki z kwiatów dziewanny obfitują w śluzy i minerały, które zapewniają włosom dobre nawilżenie. Włosy nabierają pięknego połysku i trochę złocistego odcienia. Nadaje się szczególnie do pielęgnacji włosów suchych, łamliwych i jasnych.
Korzeń łopianu - pomaga zwalczać łupież;
Liście kociemiętki - pobudza wzrost włosów i łagodzi podrażnienia owłosionej skóry;
Kwiat rumianku - doskonale zmiękcza włosy, rozjaśniając je również;
Czosnek i cebula - stymulują wzrost włosów i pomagają zwalczać łupież, choć zapach odstrasza od stosowania;
Ziele przytulii czepnej - działa tonizująco, oczyszczająco, pomaga zwalczać łupież;
Młode pędy skrzypu - wzmacniają włosy;
Kwiaty nagietka - rozjaśniają włosy;
Liść nasturcji - pobudza wzrost włosów;
Liść pietruszki - wzmacnia kolor włosów i nadaje im połysk;
Rozmaryn - najlepszy uniwersalny surowiec o działaniu tonizującym i wzmacniającym, nadaje włosom połysk, wzmacnia je i lekko przyciemnia;
Korzeń rzewienia - daje doskonały żółty barwnik do włosów;
Liście szałwii - działają tonizująco i wzmacniająco, przyciemniają włosy;
Liście i korzenie mydłnicy - oczyszczają włosy;
Liście bylicy bożego drzewka - pobudzają wzrost włosów i zapobiegają łupieżowi;
Liście pokrzywy - zapobiegają łupieżowi, działają tonizująco oraz wzmacniająco.
Tatarak - słynie od stuleci jako niezastąpiony lek przeciwłupieżowy, stosowany także w łojotoku i łojotokowym zapaleniu skóry. Hamuje łysienie, odżywia włosy, poprawia ukrwienie skóry głowy. Pobudza porost włosów.

     Oto kilka wypróbowanych przepisów

Włosy -   Oto kilka wypróbowanych przepisów

Szampon ziołowy łagodny
2 łyżki szamponu dziecinnego zmieszać z 2 łyżkami mocnego naparu ziołowego. Napar przygotować z garści świeżych lub łyżki suszonych ziół i 150 ml wrzątku. Dla włosów ciemnych przygotowuje się napar z liści szałwii; dla tłustych - z ziela krwawnika; dla jasnych - z kwiatów nagietka; dla włosów z łupieżem - z mieszaniny ziela pokrzywy i korzenia łopianu. Po wbiciu żółtka jaja i 1 łyżki żelatyny w proszku, rozmieszaniu i podgrzaniu uzyskuje się doskonały preparat wzmacniający włosy.

Płukanki ziołowe i ziołowe płyny wzmacniające
     Prócz systematycznego mycia włosów dużą rolę w pielęgnacji spełnia stosowanie płukanek z ziół suszonych: korzenia łopianu, mydlnicy, kory dębu, kłącza tataraku, ziela skrzypu lub z pokrzywy, rumianku, tymianku, liścia orzecha (który przyciemnia włosy). Wymienione zioła należy przyżądzić w postaci skoncentrowanej, to znaczy w proporcji: 2 łyżki na 1 szklankę wody. Korzenie i kory gotować krótko, a ziele skrzypu dłużej niż 1/2 godziny.
Pachnąca płukanka dla włosów jasnych
Składniki: 4 częsci kwiatów rumianku, 4 częsci kwiatów nagietka, 3 części cienko ściętej skórki pomarańczowej, 2 części kwiatów bzu czarnego.
Pachnąca płukanka dla włosów ciemnych
Składniki: 3 części liści szałwii, 3 części liści oczaru wirginijskiego, 3 części liści rozmarynu, 2 części melisy.
Płukanka dla silnie osłabionych włosów
Składniki: 3 części ziela tyminanku, 3 części ziela pkrzywy, 2 części startego krzenia łopianu, 2 części liści nasturcji, 1 część bylicy bożego drzewka.
W przypadku wszystkich trzech recept należy przygotować mocne napary lub odwary ziołowe, które dodane do ciepłej wody tworzą płukankę.

Tonik do włosów z ziela bylicy bożego drzewka
     Bylica boże drzewko znajdowała od wielu stuleci zastosowanie jako ziele powodujące wzrost włosów. 75 ml mocnego naparu z bylicy bożego drzewka zmieszać z 75 ml wódki i przechowywać w butelce. Można również przyrządzić nalewkę z ziela na spirytusie lub wódce. Wcierać po uprzednim rozcieńczeniu ciepłą wodą (1 łyżka toniku w 1 łyżce wody).

Okład z korzenia rzodkwi czarnej lub chrzanu
     Kilkuminutowy okład ze świeżo startego korzenia rzodkwi lub chrzanu jest znacznie bardziej radykalnym środkiem niż płukanka ziołowa. Korzeń chrzanu przeciwdziała wypadaniu włosów poprzez poprawę krążenia krwi w skórze głowy, korzeń rzodkwi działa podobnie, choć znacznie bardziej skutecznie, powodując między innymi regenerację cebulek włosowych. Na bazie wyciągu z korzenia rzodkwi czarnej produkuje się rozmaite środki na porost włosów. Okład zdejmuje się, głowę zaś płucze dopóty, dopóki nie zniknie charakterystyczny zapach, a następnie można zastosować jedną z płukanek ziołowych.

Nalewka z pokrzywy i nasturcji
     Z 1 części świeżego ziela pokrzywy, 1 części kwiatów i liści nasturcji i 2 części spirytusu przygotować nalewkę. Wszystkie zmiksowane składniki wlać do butelki lub słoika, zamknąć szczelnie i postawić w ciemnym miejscu. Po 2 tygodniach nalewka jest gotowa do użycia. Każdorazowo bierze się jej tyle, ile potrzeba do dokładnego wtarcia we włosy i skórę głowy. Włosy rozczesać. Nalewkę wciera się mniej więcej raz na tydzień w dzień poprzedzający mycie głowy.

Oliwki odżywcze do włosów
     Niekiedy używa się również oliwek do włosów. Można je przygotować na bazie oliwy z oliwek lub oleju słonecznikowego. Do butelki o pjemności 0,25 l wrzucić 2 łyżki dokładnie zmiksowanych ziół (gatunku lub gatunków zawierających olejki eteryczne) i zalać to 100ml oleju. Zakorkowaną butelkę postawić w miejscu nasłonecznionym, aby szybciej zachodziła ekstrakcja olejków eterycznych z surowca do oleju. Trwa to co najmniej 3 tygodnie. Przez ten czas należy codziennie ostrożnie wstrząsać zawartością butelki. Po 3 tygodniach usunąć zioła, a do przefiltrowanego oleju ponownie dodać 2 łyżki zmiksowanych ziół. Czynność tę powtarzać tak długo, aż olej nabierze intensywnego zapachu ziół. Oliwkami odżywczymi do włosów należy nacierać włosy i skórę głowy przed ich myciem i tak pozostawić na około 30 minut pod przykryciem z wilgotnego ręcznika. Następnie natrzeć włosy szamponem i odrobiną ciepłej wody, a po kilku minutah spłukać wodą. Ponownie umyć włosy wodą oraz szamponem i znów spłukać wodą.

Moxa

Przyżeganie, przypiekanie, po chińsku "czju", po koreańsku "tymczirio", nazywane w Europie "moxibustion" lub zwyczajnie "moxa" - jest bardzo starą metodą leczenia na Dalekim Wschodzie, znaną od tysięcy lat. W Chinach podstawowym materiałem do moxy jest roślina zwana chińskim piołunem (Artemisia moxa, Artemisia, chinense), której listki po zebraniu, wysuszeniu i odpowiednim spreparowaniu tłucze się w moździerzu, przesiewa przez sito, aby otrzymać tzw. watę. Dalszy proces dojrzewania i preparowania moxy trwa od 1 roku do 3 lat. Zauważono, że bardziej dojrzała moxa lepiej się pali i jest o wiele bardziej skuteczna. W czasie żarzenia się moxy wytwarza się ciepło ogrzewające punkt i w ten sposób są pobudzane jego receptory. Ponadto ze spalającej się moxy uwalniają się różne związki chemiczne (m.in. mokaina), które wnikają przez skórę i działają stymulująco na punkt. Moxę do przyżegań  przed zabiegiem kształtuje się palcami w stożki wielkości maleńkiego ziarenka grochu lub większego (1,5 x 1,5 cm), często wykonuje się z niej tzw. cygara. Stożki kładzie się na skórze bezpośrednio lub pośrednio przez plasterek (grubości ok. 0,2 cm) czosnku lub imbiru, w którym wywiercono urzednio kilka dziurek. Stosowania moxy bezpośrednio na skórę zaniechano ze względu na agresywność tego zabiegu. Najbardziej bezpieczną metodą przypiekania jest użycie cygara. Piołunowe cygara długo się tlą, co stwarza możliwość stopniowego nagrzewania skóry i przylegających tkanek. Technika przyżegania jest stosunkowo prosta: bierze się cygaro do ręki jak ołówek do pisania i wykonuje dziobające lub stabilone rozgrzewanie. Można również stosować rozgrzewanie prasujące. W tym przypadku trzyma się końcówke cygara na wysokości 20-30 mm nad skórą wykonuje ruchy w przód i tył .Stosując tę metodę, osiąga się szczególnie korzystne wyniki w leczeniu chorób skóry (egzemy, łuszczycy, świerzbiączki i in.), a także w leczeniu niektórych zaburzeń neuropsychiatrycznych (neurastenii, bezsenności i in.). Zabieg metodą prasującą ma działanie uspokajające. Zabieg wykonywany metodą dziobającą (przybliżanie i oddalanie cygara przez około 3 minuty) działa pobudzająco.
Zabiegi moxy zaleca się wykonywać przede wszystkim w przypadku osób wychudzonych, osłabionych i wyczerpanych, bardzo dobre efekty uzyskuje się w praktyce pediatrycznej.
Przyżeganie jest w zasadzie metodą bezpieczną, jednak należy stosować ją ostrożnie w określonych częściach ciała, np. na twarzy, na szyi, w okolicy karku, w pobliżu tętnic, owłosionych części ciała itp.
Przeciwwskazania do zabiegów moxy stanowią choroby gorączkowe, ciąża, częstoskurcz, niektóre choroby psychiczne. W badaniach laboratoryjnych stwierdzono wpływ przyżegań na układ biało- i czerwonokrwinkowy. Po miesiącu leczenia moxą liczba erytrocytów  wzrasta o 20% i wartośc ta utrzymuje się przez ok. pół roku. W surowicy krwi rośnie ilość przeciwciał. Obniża się OB, wzrasta diureza, zmniejsza się ilość białka wydalanego z moczem. Reguluje się ciśnie nie krwi. Przyżeganie zwiększa odporność organizmu. Ma bardzo wyraźne działanie rozkurczowe, wpływa na czynnośc wydzielniczą gruczołów wewnętrznego wydzielania i czynność wydzielniczą narządów wewnętrznych.

Zastosowanie niektórych punktów:
- GRP4, GRP6, GRP12, GRT4 - przyżeganie tych punktów pozwala utrzymać dobrą kondycję fizyczną i psychiczną
- Ż36 - przyżeganie reguluje siły, poprawia kondycję układu nerwowego, zapobiega starzeniu się, usuwa zmęczenie nóg, poprawia ich siłę mięśniową
GRT12 - poprawia czynność ukłdu nerwowego, stosować w zmęczeniu, bezsenności, bólach głowy.
Punkty w których stosowanie moxy jest niebezpieczne:
P11, P10, JG14, JG15, JG20, Ż7, Ż8, SP2, ST7, JC10,JC18, PM1, PM2, PM51, PM54, PM62, PO23, PŻ1, PŻ15, PŻ22, PŻ33, PŻ42, GRT6, GRT16, GRT23, GRT26 (szczególnie niebezpieczne), GRT28.

Emocje

"Każdy z Pięciu Elementów jest powiązany z jakimś rodzajem emocji. Element drzewa z gniewem, ogień z radością, ziemia ze współczuciem, metal z żalem, a woda ze strachem. Mamy więc pięć rodzajów uczuć, którym dajemy wyraz w określonych okolicznościach, przy czym reakcje nie zawsze są jednakowe.
Zdarza się na przykład, że zaraz po wybuchu wściekłości przychodzi refleksja i wyrzuty sumienia z powodu niepotrzebnie gwałtownej reakcji. Znaczy to, że wszystko w porządku, że uczucia się wyrównują.
Często odczuwamy silną potrzebę radości. Są jednak ludzie, którzy nie śmiali się od wielu lat i utrzymują, że wcale nie mają powodu do śmiechu. Co warte takie życie? Niestety, za mało jest śmiechu na co dzień. A dzieje się tak dlatego, że wygasa w nas wewnętrzny ogień. Śmiejmy się, będiemy zdrowsi.
Współczucie. Jak je wyrazić? Uściskiem. Kilkoma prostymi, z seca płynącymi słowami: "Nie martw się, wszystko będzie dobrze".

Żal. Pewnego dnia każdy z nas traci matkę i ojca. Z początku trudno w to uwierzyć. Pojawia się pustka i ból. Z czasem o matce i ojcu znowu można mówić spokojnie, bez łez. Natura wyrównała uczucia.
Strach. Ktuż go nie zna? Gdyby nie on, nieustannie ulegalibyśmy wypadkom, wchodząc na przykład prosto pod autobus. Strach w uzasadnionych okolicznościach jest więc konieczny.
Lecz jeśli ktoś ma w sobie nierównowagę jednego z elementów rządzących wymienionymi emocjami, także i te emocje zaczynają wykazywać brak równowagi. Zdarza się to każdej ludzkiej istocie. Żadna nie ucieknie od podobnej słabości. Nie ma nic pewniejszego od tej prawdy.
Weźmy pod uwagę uczucie strachu. Tu brak równowagi wywołuje dwojakie reakcje: przesadny lęk lub całkowity brak lęku, co również jest odstępstwem od normy. Na przykład pacjent ze znaczną nierównowagą w elemencie wody boi się spotkań z ludźmi, nie śmie wyjść z domu, wstąpić do restauracji, wsiąść do windy. Nazywamy to agorafobią lub klaustrofobią. Ale to znów nic nie znaczące nazwy. Strachem rządzi element wody. Nie ma, więc sensu przekonywać takiego człowieka, aby przestał się bać i zaczął żyć normalnie, tak jak nie można chłopaka ze złamaną ręka namawiać na grę w tenisa.
Wspomniałem o żalu po stracie kogoś bliskiego, żalu, który u zdrowych ludzi po pewnym czasie mija. Są jednak i tacy, których czarna, obezwładniająca rozpacz nie opuszcza przez 10, 20 lat. Powód jest dość prozaiczny: nierównowaga metalu. Żal trwa dopóty, dopóki nie zostanie przywrócona równowaga energetyczna płuc i okrężnicy. Nie inaczej jest z potrzebą współczucia. Nie brak ludzi, którzy godzinami potrafią opowiadać o swoich operacjach po to, by wywołać współczucie słuchaczy. Uwielbiają, żeby się nad nimi litowac. Ale to nie ich wina - cierpią na brak równowagi w obrębie żołądka i śledziony.
Przykład ten prowadzi nas znów do miłości. Do ludzi, których trzeba przytulić, pokochać, rozniecić w nich płomień. Paradoks współczesnych stosunków międzyludzkich polega między innymi na tym, że za rzecz naturalną uważamy przyjście z pomocą ofierze wypadku, ale już uczuciowej oziębłości, braku samoakceptacji, niechętnej reakcji na ludzką czułość nie zwykliśmy rozważać w kategoriach zdrowia i choroby. A przecież jednostki, którym brak równowagi w elemencie ognia, to ludzie poważnie chorzy. Trzeba im więcej miłości niż innym, bo tylko przez miłość mogą odzyskać zdrowie i wszystkie utracone wartości.
Nie od rzeczy będzie zapamiętać, że nie zawsze jesteśmy tacy, jakimi chcielibyśmy być. Zachowujemy się w taki sposób, na jaki pozwalają nasze organy, czyli ich prawidłowe lub złe funkcjonowanie. Jeśli nie potrafisz kochać, mówią Chińczycy, patrz w ogień, jeśli nienawidzisz lub dla odmiany łakniesz współczucia, patrz w ziemię. Jeżeli zdajesz sobie sprawę, że uczucie żalu jest ci obce, zwracaj uwagę na metal. Jeśli stale czegoś się boisz, popatrz na wodę. Jeżeli zbyt łatwo dajesz ponieść się złości lub odwrotnie, nic nie jest w stanie wyprowadzić cię z równowagi - obróć oczy na drzewo.
Ale to jeszcze nie wszystko. Bo jeśli na przykład jesteś niepohamowany w gniewie, trzeba koniecznie zająć się twymi nerkami. Nierównowaga w nerkach z początku wywołuje złość. Z czasem, gdy choroba się pogłębia, do złości dołącza się nadmiar lub brak lęku. Widać więc, że w systemie chińskim nawet z analizy ludzkich emocji można wnioskować o pracy organów - ale tylko wtedy, gdy wiemy już, jak interpretować okazywane uczucia.
Prawidłowe emocje są - generalnie biorąc - oznaką dobrego zdrowia, nieprawidłowe - choroby. Oto dlaczego nigdy nie chorujemy tylko fizycznie - umysł, ciało i duch to jedność.
Niedomagania fizyczne mogą mieć podłoże fizyczne albo psychiczne, mogą też pochodzić z niedomagań ducha.
Dowodzi tego banalny przykład: mąż w słonecznym nastroju zabiera się do zawieszenia obrazka, ale zamiast w gwóźdź trafia młotkiem we własny palec. Na to wchodzi żona i proponuje herbatę.
ąż wrzeszczy: "Wynoś się!". Dlaczego? Czyż nie stać go było na wyjaśnienie sytuacji? Ależ skąd! Zareagował wściekłością, bo umysł, ciało i duch to jedność."

fragment książki: Jack R. Worsley "Rozmowy o akupunkturze”

Dieta matki

Bardzo często zapoznajemy się z nową teorią na temat odżywiania. Raz jest to teoria na temat witamin, później na temat białek, następnie hormonów czy enzymów... aż w końcu zwyczajny człowiek przestaje się orientować, co jest naprawdę słuszne. Medycyna wschodnia opiera się na uniwersalnych prawach natury, które są niezmienne. Dlaczego? Bo zawsze po dniu jest noc, po zimie wiosna, a po nim jesień i zima - zgodnie z tradycyjną teorią "pięciu przemian". Nic nie wymaga zmiany i wynika wprostz praw rozpoznanych dzięki obserwacji natury.Teorię pięciu elementów spotykamy wszędzie i ma ona też zastosowanie w naszym odżywianiu.
Nasze skłonności fizyczne i psychiczne zależą w dużej mierze od pożywienia i to już od momentu poczęcia.Jakość pokarmu spożywanego przez matkę wywiera decydujący wpływ na kształtowanie się wszystkich cech formy i struktury ciała, charakteru i osobowości, potencjalnej i rzeczywistej wydolności organizmu.
Michio Kushi, jeden z pionierów dzisiejszej makrobiotyki i znawca meycyny orientu, w swojej książce pt. "Book of Oriental Diagnosis" przedstawia wpływ pokarmu na wzrastający  w łonie matki organizm następująco:
(podkreślam, że są to jedynie skłonności)

Spożywane	Skłonności
ziarna fasoli, gotowane warzywa	metabolizm ogólnie harmonijny, zrównoważona aktywność fizyczna i psychiczna (zaburzenia występują rzadko); natura raczej intuicyjna i estetyczna
warzywa i jarzyny, głównie krótko gotowane i surowe	typ raczej łagodny i sceptyczny; zaburzenia: skórne, układu oddechowego i wydzielniczego, chroniczne zaburzenia jelitowe
owoce, soki, orzechy	typ sentymentalny, nerwowy, natura krytyczna; dolegliwości lub skłonności do osłabienia funkcji trawiennych i jelitowych, oraz narządów reprodukcyjnych
artykuły nabiałowe	umysł powolny, psychika łagodna; skłonności do schorzeń skóry, odkładania się tłuszczu, zaburzeń serca, wątroby, woreczka żółciowego i śledziony; dosyć częste formacje torbieli i nowotworów
mięso, drób, jaja	upór, nieustępliwość, zdecydowanie, zainteresowania natury materialnej; zmysłowość, zdolności raczej mechaniczne; skłonność do dolegliwości ze strony serca i układu krążenia, układu trawiennego; powstawanie guzów
cukier, miód i inne słodycze	nerwowość, schizofrenia, otyłość, cukrzyca; rozmaite zaburzenia narządów zmysłów i systemu nerwowego, dolegliwości trawienne, zaburzenia układu wydzielniczego i nerek; osłabienie funkcji reprodukcyjnch
przyprawy	drażliwość, niestałość emocjonalna, odbiegające od normy ciśnienie krwi; skłonność do zaburzeń sercai układu krążenia, nereki układu wydzielniczego; rozregulowanie funkcji reprodukcyjnych

Herbata

Chiny i Japonia
Orzeźwiające właściwości herbaty znano już 2700 lat p.n.e. Pierwsze pisemne doniesienia o herbacie pochodzą z chińskich rękopisów sprzed 4700 lat. Prawdopodobnie pierwsi zaczęli uprawiać herbatę Chińczycy, a od nich przejęli ją Japończycy, Koreańczycy i ludy południowo - wschodniej Azji. Chińczycy do około 300 r n.e. spożywali ją w postaci polewek, a także bryjowatych zup. Dopiero od około IV wieku n.e. zaczęto rozpowszechniać picie herbaty. Od IV do VIII wieku n.e. zwyczaj parzenia herbaty rozprzestrzenił się w całych Chinach. Od początku XVII wieku w herbacie zasmakowali Rosjanie. Herbata, czyli "czaj", staje się najpopularniejszym napojem w całej Rosji. Do Europy herbata dotarła w połowie XVI wieku dzięki Wenecjanom, którzy utrzymywali ożywione kontakty z Arabami i Turkami. Ale aż do 1610 roku dostawy jej były sporadyczne, a suszone i prasowane liście uchodziły za drogi lek. Dopiero regularne dostawy z Japonii przez Holendrów dały początek kariery tej używki w Europie. Od XVII wieku zarysowały się różnice upodobań narodowych: herbata - Rosja, Wielka Brytania, kawa - Skandynawia, środkowa Europa, USA, wino - niemal cała południowa Europa, Francja, Hiszpania. Najwyższe spożycie na mieszkańca przypada na Mongolię (około 5 kg rocznie), Wielką Brytanię (4kg), Irak (2,5 kg), Australię (2 kg), Indie (tylko 0,5 kg), Japonia, Chile, Egipt (1 kg), Rosja, USA, Turcja (0,4 kg).


Czarna czy zielona
Zebrane świeże liście herbaty wraz ze szczytami gałązek podlegają żmudnej obróbce, w wyniku której otrzymuje się jedną z czterech jej typów: zieloną, czarną, żółtą i czerwoną. Herbata zielona otrzymywana jest z liści suszonych bezpośrednio po zbiorze. Suszenie odbywa się przy użyciu gorącej pary, która dezaktywuje enzymy zawarte w liściach. Następnie liście poddaje się zwijaniu i suszy się je, otrzymując już gotowy produkt. Tak przygotowana herbata nie traci swojej naturalnej zielonej barwy i walorów. W Europie nie jest ona jednak popularna, chociaż jest najzdrowsza. Jakiż to paradoks - to, co najkorzystniejsze i najzdrowsze odrzucamy.
Zielona herbata oprócz działania "konsumenckiego" (gasi pragnienie, orzeźwia), posiada jeszcze szereg walorów profilaktyczno - leczniczych:

• Zapobiega i hamuje rozwój wielu nowotworów

• Posiada właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe

• Ma wybitne właściwości przeciw wrzodowe

• Korzystnie działa w przypadku nadciśnienia tętniczego

• Obniża poziom cholesterolu

Herbata czarna uzyskiwana podobnie jak zielona, z tym, że liście pozostawia się do przewiędnięcia, a następnie w specjalnych urządzeniach są zwijane w ruloniki. Proces zwijania jest bardzo istotny, gdyż w jego rezultacie liście ulegają zmiażdżeniu, a ich zawartość miesza się z masą liści. Po tym zabiegu poddaje się herbatę fermentacji. Podczas tego procesu herbata uzyskuje niepowtarzalny aromat i czarną barwę. Herbata żółta i czerwona - są pośrednimi typami między herbatą zieloną a czarną. Proces ich otrzymywania jest podobny do tego, w którym uzyskuje się herbatę czarną, z tą jednak różnicą, że proces fermentacji powinien trwać krócej, niż w celu otrzymania herbaty czerwonej.


Napój na wiele dolegliwości
Zawartość związków i substancji w herbacie jest naprawdę imponująca. Dlatego też od najdawniejszych czasów stosowano ją jako odtrutke po zatruciach opium lub alkoholem i środkami nasennymi. Dzięki zawartej w niej kofeinie, działa lekko pobudzająco, odświeżająco. Jednak nie tak silnie, jak w przypadku kawy (garbniki herbaty utrudniają wchłanianie kofeiny w przewodzie pokarmowym). Należy jednak uważać, aby nie przesadzać z piciem herbaty. Jej nadmiar może powodować bezsenność i nerwowość.

• Herbata rozszerza niezbyt intensywnie naczynia krwionośne mózgu (powoduje lepsze ukrwienie i dotlenienie komórek mózgowych).

• Herbata reguluje czynności przewodu pokarmowego (wpływa korzystnie na przyswajanie pokarmów).

• Herbata wywiera działanie moczopędne (słabsze) - polecana w przypadkach zapalenia nerek.

• Uważa się, że herbata zapobiega kamicy żółciowej i nerkowej oraz pozytywnie wpływa na wątrobę i śledzionę.

• Kompresy z naparu herbaty łagodzą stany zapalne po oparzeniach (zwłaszcza słonecznych).

• Chłodny napar z zielonej herbaty polecany jest do przemywania oczu w zapaleniu spojówek, powiek, a także przy owrzodzeniach

• Skóry

• Zielona herbata polecana jest osobom poddawanym radioterapii lub chemoterapii w przypadku schorzeń nowotworowych.

• Osoby cierpiące na nadkwaśność soku żołądkowego, na wrzody żołądka powinny zrezygnować z picia kawy i czarnej herbaty na rzecz zielonej herbaty.

• Zieloną herbatę powinni pić zwłaszcza palacze tytoniu, gdyż w pewnym stopniu ochroni ich przed nowotworami.

• Kofeina zawarta w kawie, herbacie może być przyczyną zespołu napięcia przedmiesiączkowego.

Kawa

Spośród wielu używek roślinnych nienarkotycznych pierwsze miejsce na liście zajmuje kawa. Jej roczna produkcja w świecie waha się w granicach 4-5 mln ton surowego ziarna. Warto więc szczegółowiej poznać jej skład chemiczny i działanie na organizm.
Kawa należy do rodziny marzanowatych. Jest niedużym, zawsze zielonym drzewem lub dużym krzewem o wysokości 3-6 m. Owocem kawy jest mięsisty pestkowiec wielkości dużej wiśni o soczystej, jadalnej owocni i dwóch spłaszczonych z jednej strony owalnych pestkach - ziarnach kawy.
|W Polsce kawa została rozpowszechniona dzięki wyprawom króla Jana III Sobieskiego. Przyczyniły się do tego częste militarne, dyplomatyczne i handlowe stosunki z Turcją, w której kawa była popularna. W naszym kraju, moda na picie kawy rozpowszechniła się dość szybko.

Skład chemiczny kawy

Kawa zielona zawiera: 1,5-2,3% alkaloidu kofeiny związanego z kwasem chlorogenowym, do 15% tłuszczu, 8% cukrów, 7% soli mineralnych (z przewagą potasu i magnezu), alkaloid trygowelinę, kwasy organiczne, pektynę, witaminę PP, 13% białek, 11% wody. Natomiast kawa palona ma mniej kofeiny i cukrów, a więcej lotnych substancji aromatycznych.

Jak działa na organizm kofeina

- Pobudzająco na ośrodek naczynioruchowy, oddechowy i ośrodek nerwu błędnego przyśpiesza pracę serca, podnosi ciśnienie krwi, przyspiesza oddech). Jednak po kofeinie występuje tylko nieznaczne podwyższenie ciśnienia krwi, gdyż równocześnie działa rozszerzająco na naczynia krwionośne. Natomiast przyspiesza czynność serca - działając bezpośrednio pobudzająco na układ przewodzący serca. Nie jest więc wskazana u osób cierpiących na zaburzenia przewodnictwa sercowego (mających arytmię itp.).
- Pobudza korę mózgową (działanie psychoanaleptyczne) - ułatwia więc przebieg procesów umysłowych, zwiększa wrażliwość na bodźce otoczenia, a poza tym usuwa uczucie zmęczenia, znużenia, senności i głodu. Należy jednak pamiętać, że na dłuższą metę nie wolno oszukiwać organizmu, pozbawiając go snu, czy też racjonalnego pożywienia.
- Pobudzająco na ośrodek oddechowy (przyśoiesza oddech, wymianę gazową w płucach). Działanie pobudzające ośrodek oddechowy i naczynioruchowy jest wykorzystywane w stanach zahamowania ich czynności (przy omdleniach, zatruciach, w chorobach zakaźnych). Nie może być jednak nadużywana. Najczęściej przyczyną złego samopoczucia jest niedtlenienie mózgu (przebywanie w dusznych pomieszczeniach). Najczęściej wystarczy spacer na świeżym powietrzu, lub niezbyt forsowny marsz czy bieg. Kofeina działa na serce pobudzająco, do tego stopnia, że może nawet wywołać częstoskurcz, a nawet zaburzenia przewodnictwa serca.
- Pobudzająco na wydzielanie soku żołądkowego o dużej zawartości kwasu solnego i pepsyny. Może więc sprzyjać powstawaniu owrzodzeń żołądka.

Zawartość kofeiny w filiżance (140ml) kawy

z ekspresu

115mg

filtrowana

80mg

bezkofeinowa

3mg

instant zwykła

65mg

instant bezkofeinowa

2mg

Przedawkowanie kofeiny niesie za sobą powane konsekwencje: przy przedawkowaniu powyżej 0,5 g powoduje silne pobudzenie psychoruchowe, przyspieszenie i niemiarowość serca, bardzo silne zwiększenie diurezy, nudności, wymioty i osłabienie. W skrajnych przypadkach (w silnym zatruciu) występują drgawki i porażenie ośrodka oddechowego. Dawka śmiertelna kofeiny dla człowieka wynosi 10 gramów. Kofeina znalazła zastosowanie w leczeniu: omdeń, bólów głowy, migrenie, astmie orazw leczeniu zaparć.

Zmęczenie wiosenne

Wiosna to okres naszej chwilowej niedyspozycji, znużenia, nie najlepszego samopoczucia. Powodem tego jest długotrwałe niedotlenienie organizmu, nagromadzenia się w nim sporej ilości toksyn, brak ruchu na świeżym powietrzu, wreszcie poważny niedostatek naturalnych witamin i minerałów. Każdy chyba mógłby podać jakiś sposób na zmęczenie i znużenie. Przeważnie jednak jest nim popijanie w ciągu dnia dużych porcji mocnej kawy, herbaty czy trunków. Wprawdzie używki poprawiają chwilowo koncentrację myśli i samopoczucie, ale pamiętajmy, ze zawsze odbywa się to kosztem tzw. sił biologicznych.

Zmęczone serce
Chcąc z niespożytą energią funkcjonować na wiosnę, trzeba zwrócić sercu energię i zregenerować go po nieustannej ciężkiej pracy, przygotowując sobie codziennie herbatki ziołowe i owocowe, w skład których wchodzą suszone owoce róży, berberysu, aronii, głogu, jarzębiny, a także listki melisy, mięty serdecznika, kwiatostany głogu. Robimy z nich napar (1 łyżeczka suszu na szklankę wrzątku), który dobrze jest sobie dosłodzić łyżeczką miodu. Można też zastosować słodzony sok z czarnej porzeczki, cytryny, pomarańczy lub kiwi. Wprost nieocenioną pomoc zmęczonemu, kołatającemu sercu niesie herbatka z owoców róży. Obfituje ona w komplet witamin oraz minerałów (potas, magnez, cynk, wapń, itd.). Herbatka różana dostarcza poza tym organizmowi porcję cennych substancji leczniczych, które wykazują niezwykle dobroczynne działanie nasercowe i uspokajające (glikozydy). Substancje te, mówiąc krótko, poprawiają dotlenienie mięśnia sercowego.
Kto często popada w zmęczenie i przypuszcza, że powodem tego stanu jest niewydolność serca, powinien wówczas urządzić sobie regularną kurację owocami kiwi. Są nieprzebraną skarbnicą przeróżnych witamin i soli mineralnych (bogactwo potrzebnego sercu potasu), a także glikozydów nasercowych, regulujących pracę serca oraz wpływających tonizująco i uspokajająco.

Napój papieski
Należy przygotować mieszankę ziołową:
1 łyżeczkę kwiatów bzu czarnego, 1 łyżeczkę kwiatostanów głogu, 1 łyżeczkę kwiatów ślazu lekarskiego. Zalewa się ją szklanką wrzątku i parzy pod przykryciem około 15 minut. Następnie do naparu dodajemy 2-3 łyżki soku z żurawin (lub przecieru - łatwiej dostępny w handlu). Gdy napój okaże się trochę za kwaśny można dodać trochę miodu. Napój pijemy rano. Skutecznie przywraca siły i zapał do pracy.

Wypróbowany przepis naszych babek
W czasach naszych babek przesilenie wiosenne i w ogóle zmęczenie usuwano konfiturami z dodatkiem skrzętnie dobranych ziół. Trzeba zgromadzić ususzone zioła: liść pokrzywy, kwiat bzu czarnego, owoce głogu, nasiona kopru włoskiego, liść babki lancetowatej, kwiat nagietka lekarskiego. Z ziól należy przygotować mączkę, czyli po prostu je sproszkować. Uzyskany proszek należy przesiać dwukrotnie przez sito, odrzucając grubsze części. Proszek miesza się w słoiczku z ulubioną konfiturą lub dżemem. Najbardziej polecany jest dżem z czarnej porzeczki lub (dla osób z nadciśnieniem) aronią. W ciągu dnia zjada się 1 łyżkę konfitury przez okres całej wiosny i nie tylko. Słoik z konfiturami należy przechowywać w lodówce.

Wspaniałe kąpiele
Utracone siły, chęć do życia i niezły humor można też sprawnie przywrócić aromatyczną kąpielą ziołową. Do wanny wlewamy odwar z około 200 g suszonych ziół. Kapiel ziołowa raczej nie powinna przekracać 15-20 minut, przy temperaturze wody 28-30 stopni. Po zakończeniu kąpieli dobrze jest urządzić przez 10-15 sekund prawie lodowaty prysznic, co wspaniale hartuje organizm.
Kąpiel poprawiajaca koncentrację myśli i uczenie się: odwar należy zrobic z suszonego lub świeżego igliwia sosny (ok. 500g), kwiatostanów głogu, liści rozmarynu, a do kapieli dodać jeszcze kilka kropli olejku różanego lub melisowego.
Kąpiel odmładzająca i regenerująca: szyszki chmielu, ziele skrzypu polnego, kwiaty bzu czarnego, płatki nagietka lekarskiego oraz kilka kropli olejku rozmarynowego lub lawendowego.
Kąpiel kojąca bóle głowy, nerwobóle: szyszki chmielu, liście rozmarynu, liście melisy, kwiaty lawendy, igliwie sosny, liście  mięty pieprzowej. Kąpiel nie powinna trwać dłużej niż 10 minut. zalecana jest kąpiel chłodna.
Kąpiel orzeźwiająca i relaksująca: liście mięty pieprzowej, kwiaty lawendy, igliwie sosny, kwiaty nagietka, tymianek, szałwia kwiaty bzu czarnego.

W zmęczeniu wiosennym pomocna jest również akupresura.


Stan energetyczny ustroju człowieka można określić już na podstawie jego wyglądu i zachowania się. Blada twarz, słaby głos, uczucie słabości ogólnej i zmęczenia przemawiają za niedoborem energii Qi. W tego rodzaju sytuacji należy wzmocnić energię Yang Qi oraz ożywić Yin Qi. W tym celu zaleca się zabiegi akupresury następujących punktów:

JG4 (p) - punkt umiejscowiony w połowie drugiej kości śródręcza po stronie promieniowej, w najwyższym punkcie mięśnia przy przywiedzionym kciuku do palca wskazującego.
GRT4 (p) - punkt umiejscowiony poniżej wyrostka kolczystego 2-go kręgu lędźwiowego.
GRP4 (P) - punkt umiejscowiony na śródlinii przedniej, 2 cuny nad spojeniem łonowm.
GRT14 (p) - punkt umiejscowiony poniżej wyrostka ościstego 7 kręgu szyjnego.
ST6 (p) - punkt umiejscowiony w dolnym odcinku przyśrodkowej powierzchni podudzia, 3 cuny powyżej wierzchołka kostki przyśrodkowej.
Ż36 (p) - punkt umiejscowiony w górnej części podudzia, 3 cuny poniżej dolnego brzegu rzepki oraz ž cuna na zewnątrz.

Nie dajmy się przeziębieniom!

Przeziębienie to schorzenie, które pojawia się wraz z jesiennymi chłodami i łagodnymi zimami. Choroba ta prawie każdemu z nas dała się we znaki, będąc jedną z najczęstszych przyczyn nieobecności dzieci w przedszkolu i szkołach oraz absencji w pracy nas dorosłych, czy to w wyniku zachorowania, czy też opieki nad chorym dzieckiem. Objawy przeziębienia rozpoczynają się w 48-72 godz. po kontakcie z wirusem i dotyczą głównie górnych dróg oddechowych. Najczęstsze objawy to: wyciek z nosa o charakterze wodnistym, obrzęk i przekrwienie śluzówek nosa, ból gardła, kaszel i chrypka, i tylko czasami gorączka. gorączka i objawy ze strony nosa i gardła zwykle nie trwają dłużej niż 4-5 dni. Średnio choroba trwa 7 dni, a w niektórych przypadkach nawet do 2 tygodni. Poważne powikłania nie są częste. Najczęściej jest to wtórne zakażenie bakteryjne, prowadzące do zapalenia oskrzeli, ucha środkowego, migdałków a rzadziej płuc. Podstawowymi zasadami leczenia przeziębienia jest pozostanie w domu (przez co ogranicza się szerzenie zakażenia), unikanie oziębienia, zwiększenie ilości wypijanych płynów, nawilżanie powietrza. Gdy czujesz, że "coś" cię łapie nie musisz od razu sięgać po tabletki, możesz spróbować metod naturalnych takich jak aromatoterapia,  akupresura, zioła i inne. Poniżej podaję kilka wypróbowanych sposobów.

Katar

Regularne wdychanie chrzanu pomaga przy bardzo nasilonym katarze połączonym z zapaleniem zatok. Świetne efekty daje również zjadanie porcji co najmniej 2-3 łyżeczek tartego chrzanu przy każdym posiłku. Na mała mocno rozgrzaną łyżeczkę wlewamy nieco kropli miętowych i mocno wdychamy parujący płyn. Po kilku minutach inhalacji z pewnością będziesz bez trudu oddychać. Poduszką na której śpisz skrop olejkiem eukaliptusowym. Gdy dosięga cię przeziębienie zrób kąpiel dla nóg z dodatkiem soli iwonickiej lub bocheńskiej. W osuszone stopy wetrzyj dla lepszego efektu terapeutycznego trochę olejku z dziurawca i włóż wełniane skarpety. Zrób sobie kąpiel ziołową. Zioła (kwiat lipy 50g, kłącze tataraku 30g, kwiat mniszka 20g, kwiat lawendy 20g, kwiat wrzosu 20g) wymieszaj i zalej 2 litrami gorącej wody. Postaw pod przykryciem nad parą na 30 minut (lub ogrzewaj na bardzo małym ogniu), przecedź. Wlej do kąpieli. Temperatura kąpieli 37-38 st. C, czas 15-20 minut.

Ból gardła

Co godzinę płucz gardło słoną chłodną wodą (1/4 łyżeczki soli na szklankę wody) albo naparem z rumianku lub tymianku. Zioła (septosan 50g, liść orzecha włoskiego 10g, liść babki lancet. 10g, koszyczek rumianu szlachetnego 10g) dokładnie wymieszaj. Weź 1 i 1 łyżki ziół, zalej szklanką gorącej wody i ogrzewaj 20 minut. Przecedzonymi ziołami płucz gardło 2-3 razy dziennie.

Kaszel

Wymieszaj po 3 czubate łyżki liści podbiału, korzenia żywokostu lekarskiego, kwiatów lipy, czarnego bzu i kłączy perzu. Łyżkę mieszanki zalej szklanką wrzątku, postaw na 15 minut na małym ogniu i popijaj przez cały dzień. Kaszel z drapaniem w gardle: do szklanki wody dodaj łyżkę miodu i gotuj 10 minut. Dodaj kwiatu lipowego, odstaw na 10 minut pod przykryciem i przecedź. Pij 2-3 razy dziennie przed jedzeniem. Kaszel z obfitym śluzem: łyżkę nasion kopru włoskiego zalej 1/3 l wody, dodaj 2 łyżki miodu, gotuj 10 minut i przecedź. pij 3 razy dziennie po filiżance. Kaszel głęboki: Liście podbiału, ziele bazylii, kwiat lipy, ziele macierzanki i korzeń lukrecji (po 50 g) zagotuj w 1 litrze wody, przecedź. Pij ciepły wywar 3 razy dziennie przed jedzeniem.

Działanie ogólne

250 g miodu rozetrzyj z taką samą ilością zmiażdżonych ząbków czosnku. Zjadaj na noc łyżeczkę mikstury, popijając łykiem gorącego mleka. 2 łyżki suszonych malin zalej szklanką wrzątku, odstaw na 30 minut do zaparzenia. Pij po 3-4 filiżanki dziennie, zjadając owoce. Zmiażdżone 2 ząbki czosnku wymieszaj z sokiem z cytryny i łyżką oliwy, pij po łyżeczce. Wypij szklankę naparu z kwiatu czarnego bzu, lipy, łyżki miodu i soku z połowy cytryny oraz szczypty imbiru, cynamonu, zmielonego tymianku i zmiażd żonego goździka. Pół litra ciemnego piwa zagotuj z 4 łyżkami miodu i cukrem gronowym, wypij ciepłe. 10 kropli olejku z drzewa herbacianego wymieszaj z 2 łyżkami ciepłej oliwy. Mieszanką nacieraj klatkę piersiową i plecy.

Nasz kręgosłup - cz.1

Większość z nas eksploatuje kręgosłup bezlitośnie, nie dbając o niego, nie myśląc o tym, że musi służyć nam przez całe życie. Zapominamy, że go mamy, dopóki się nie odezwie. Co trzeci dorosły Polak cierpi na bóle kręgosłupa, a co trzecie dziecko ma wady postawy. Można więc założyć, że w każdej polskiej rodzinie jest ktoś, komu kręgosłup, w ten czy inny sposób dokucza.
     Zbudowany jest z 24 kręgów: 7 kręgów szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, kości krzyżowej (5 zrośniętych ze sobą kręgów krzyżowych) i 4 szczątkowych kręgów ogonowych. Kręgi te trzonami łączą się za pomocą krążków międzykręgowych.
Długość całego kręgosłupa dorosłego człowieka stanowi w przybliżeniu 40-45% długości ciała. Wielkość kręgów wzrasta stopniowo od kręgu szczytowego do piątego kręgu lędźwiowego. Największy wymiar poprzeczny osiąga kręgosłup na wysokości 2-3 segmentu kości krzyżowej, co spowodowane jest największym obciążeniem tego odcinka kręgosłupa. Pomiędzy każdą parą kręgów znajduje się ruchomy dysk. Kręgi i dyski połączone są więzadłami. Wewnątrz kręgosłupa przebiega rdzeń kręgowy i nerwy odchodzące z niego do wszystkich części ciała. Jakie najczęściej występują dolegliwości :
     W wyniku ograniczenia ruchomości w odcinku szyjnym pojawiają się problemy z pochylaniem głowy do przodu i odchylaniem jej do tyłu. Może to być przyczyną bólów i zawrotów głowy oraz szumów w uszach, bólów barków, drętwienia rąk.
Zaburzenia ruchomości odcinka piersiowego mogą powodować, między innymi, objawy charakterystyczne dla chorób serca, takie jak na przykład, bóle w klatce piersiowej. Pamiętajmy jednak o tym, aby w przypadku wystąpienia tego objawu udać się również z wizytą do lekarza, najlepiej kardiologa.
     Ograniczenie ruchomości w odcinku lędźwiowym mogą utrudnić lub uniemożliwić wykonanie skłonu do przodu, a czasem wręcz chodzenie.
     Połączenie piątego kręgu lędźwiowego z kością krzyżową jest newralgicznym miejscem kręgosłupa. Tu właśnie często dochodzi do uszkodzenia krążka międzykręgowego, czyli tak zwanego "wypadnięcia dysku". Kość krzyżowa dotknięta bywa często wadami rozwojowymi, takimi jak niespojenie łuku pierwszego kręgu krzyżowego. Wady te dają o sobie znać szczególnie w wyniku oddziaływania przeciążeń. Kość ogonowa nie sprawia nam, na szczęście, zbyt wielu kłopotów.
Jak mu nie szkodzić
- Silne mięśnie pleców odciążają kręgosłup i chrząstkę międzykręgową. Przy k łopotach z plecami powinno się trenować mięśnie grzbietu, np. stosując specjalną gimnastykę lub regularnie uprawiając odpowiedni sport, taki jak pływanie lub trening siłowy (z wyłączeniem podnoszenia ciężarów).
- Należy zwracać uwagę na to, czy kark jest dobrze podparty podczas snu. Można wykorzystać specjalne poduszki oraz wałki, które powodują rozluźnienie mięśni karku podczas snu. Spanie na tzw. "desce" (niegdyś zalecane przez zarówno znachorów jak i utytułowanych lekarzy) jest nie tylko nieskuteczne, ale nawet bardzo szkodliwe. Najlepszą pozycją, jaką powinien przyjmować nasz kręgosłup, jest taka pozycja, w której znajduje się on w linii poziomej.
- W przypadku bólu pleców zaleca się spać na boku z poduszką między nogami. Niekorzystną pozycją podczas snu jest z reguły leżenie na brzuchu.
- Wysokość stołu lub biurka, przy którym pracujemy, powinna być taka, abyśmy nie musieli się zbytnio pochylać podczas pracy.
- Nie wolno podnosić ciężaru z ziemi na prostych nogach, wyginając plecy w łuk. Należy najpierw kucnąć, chwycić ciężar, a potem wracając do pozycji stojącej, napiąć mięśnie brzucha. Plecy w trakcie tej czynności powinny być bezwzględnie proste.
- Podczas jazdy samochodem plecy powinny znajdować się niemal idealnie w pionie, dzięki czemu kręgosłup odzyskuje swoje naturalne krzywizny. Głowa powinna być oparta o zagłówek, co powoduje, że mięśnie szyi w znacznym stopniu zostają odcią żone. Pośladki należy przysunąć jak najbliżej oparcia, a na wysokości kręgosłupa lędźwiowego można włożyć między plecy a oparcie fotela niewielką poduszkę (zależy od stopnia wyprofilowania fotela).
Naturalne metody pomocne w bólach kręgosłupa
W dolegliwościach kręgosłupa pomocne są masaże, akupunktura i akupresura, a przede wszystkim ćwiczenia wykonywane codziennie. Można ponad to stosować kąpiele, wcierania i doraźnie środki przeciwbólowe.
Kąpiele
Kąpiele ziołowo-lecznicze mają za zadanie uśmierzyć, a nawet zniwelować ból, zrelaksować zbyt napięte i przeciążone mięśnie ora zapewnić większą ruchomość kręgosłupa.
- Kąpiel przy wypadnięciu dysku. 100g ziela skrzypu zalać 5 litrami wody i pozostawić pod przykryciem na około 12 godzin, po czym podgrzać i macerat wlać do wanny z ciepłą wodą. Woda powinna sięgać na wysokość serca chorego. Czas kąpieli około 20 minut. Po kąpieli należy zaplanować godzinny wypoczynek.
- Kąpiel przy dolegliwościach kręgosłupowych. Zioła (garść liści pokrzywy, garść liści rozmarynu, garść kwiatów rumianku, garść kłączy tataraku) zalać wodą i ogrzewać pod przykryciem na małym ogniu przez 10 minut (nie dopuszczać do wrzenia). pozostawić pod przykryciem na 20 minut, przecedzić, uzyskany odwar wlać do wanny z ciepłą wodą. Kąpiel powinna trwać krótko - 5-10 minut. Po kąpieli zapewnić godzinny wypoczynek.
- Kąpiel przy sztywności kręgosłupa. Pól kilograma igliwia świerkowego ogrzewać na małym ogniu pod przykryciem (nie dopuścić do wrzenia) przez 15 minut, po czym odwar przecedzić i wlać do wanny z ciepłą wodą. Kąpiel powinna trwać do 30 minut. Po kąpieli godzinny wypoczynek.
Wcierania
- Wziąć zebrane w słoneczny dzień kwiaty dziurawca, napełnić luźno niewielką butelkę (po szyjkę) i zalać oliwą z oliwek. Szczelnie zamknąć i odstawić na 2-3 tygodnie w ciepłe miejsce. Następnie płyn przecedzić (olej będzie miał czerwonawą barwę) i przechowywać w butelce z ciemnego szkła, szczelnie zamknięty.
- 5 kiści kwiatów kasztanowca zalać 250 ml spirytusu salicylowego i macerować przez 2-3 tygodnie, codziennie wstrząsając. Uzyskany płyn przecedzić do butelki z ciemnego szkła i szczelnie zamknąć. Płyn wcierać, jednocześnie masując kręgosłup i przylegające mięśnie.
- 2 łyżki stołowe korzenia arcydzięgla zalać 500 ml spirytusu rektyfikowanego i odstawić na 7 dni. Przecedzić, dodać taką samą ilość octu i dobrze wstrząsnąć. Na każdy kieliszek nalewki dodać pół łyżeczki oliwy. Nacierać rano i wieczorem bolące miejsca kręgosłupa.

Kręgosłup cz. 2 - leczenie ruchem

Leczenie ruchem, czyli wykonywanie różnorodnych ćwiczeń, jest bardzo istotnym elementem terapii schorzeń kręgosłupa jak i metodą zapobiegania powstawaniu takich dolegliwości. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości ćwiczącego i odpowiednio dobrane do schorzenia.
Podstawą ćwiczeń jest rozluźnienie mięśni. Rozciągając mięśnie, rozciąga się również kręgosłup ( odbarcza się przez to tarcze międzykręgowe i korzenie nerwowe, które uciskane przez dyski powodują ból). Istotne są ćwiczenia wzmacniające mięśnie tułowia, grzbietu, brzucha.
Przed każdym ćwiczeniem należy rozluźnić się i zrelaksować (położyć się na plecach z rękami ułożonymi wzdłuż tułowia i zgiętych w kolanach nogach). Rozluźnią się mięśnie. W przerwach między ćwiczeniami należy wykonywać ćwiczenie oddechowe. Pomieszczenie, w którym wykonuje się ćwiczenia, musi być dobrze wywietrzone. Ćwiczyć można na podłodze, najlepiej na dywanie lub kocu.


Ćwiczenia przyniosą pożądany efekt tylko wówczas, kiedy będą wykonywane systematycznie.
Każde ćwiczenie powtarzamy tyle razy na ile jest to możliwe.
Poniżej zestaw bardzo prostych ćwiczeń:










Ćwiczenie oddechowe: Leżymy na plecach, ręce wzdłuż ciała. Nogi zgięte w kolanach, stopy lekko rozstawione, oparte o podłogę. Wyprostowane ręce przenosimy w górę i za głowę. Wykonujemy wdech. Ręce powracają tą samą drogą do pozycji wyjściowej. Wykonujemy wydech.
Ćwiczenie 1 Klęczymy podparci na wyprostowanych rękach. Opuszczamy cały tułów równolegle do podłoża, dotykając pośladkami do pięt.
Ćwiczenie 2 Leżymy na plecach, nogi zgięte w kolanach. Podciągamy naprzemiennie, nogi zgięte w kolanach, w kierunku klatki piersiowej.
Ćwiczenie 3 Leżymy na plecach, nogi zgięte w kolanach. Podciągamy jednocześnie obie nogi, zgięte w kolanach, w kierunku klatki piersiowej.
Ćwiczenie 4 Leżymy na plecach, głowa spoczywa na splecionych dłoniach. Nogi zgięte w kolanach.  Przyciągamy na przemian lewe kolano zgiętej nogi do prawego łokcia i prawe kolano do lewego łokcia, z jednoczesnym uniesieniem głowy.
Ćwiczenie 5 Leżymy jak w poprzednim ćwiczeniu. Podciągamy oba kolana do łokci z jednoczesnym skłonem głowy. Staramy się dotknąć kolanami głowy.
Ćwiczenie 6 Leżymy jak w poprzednim ćwiczeniu. Przywodzimy lewe kolano do prawej stopy. Powracamy do pozycji wyjściowe. Następnie przywodzimy prawe kolano do lewej stopy.
Ćwiczenie 7 Leżymy na brzuchu z rękami wyprostowanymi za głową, wzdłuż osi ciała. Unosimy lewą wyprostowaną nogę w górę, jednocześnie unosząc do góry prawą wyprostowaną rękę. Powracamy do pozycji wyjściowej. Teraz unosimy w ten sam sposób prawą nogę i lewą rękę.
Ćwiczenie 8 Leżymy jak w poprzednim ćwiczeniu. Unosimy w górę obie wyprostowane ręce.
Ćwiczenie 9 Klęczymy podparci na prostych rękach. Lewą prostą rękę odchylamy maksymalnie w górę, patrząc na nią cały czas. Powracamy do pozycji wyjściowej. Wykonujemy to samo prawą ręką.
Ćwiczenie 10 Pozycja jak w poprzednim ćwiczeniu. Podnosimy w górę prawą nogę, prostując ją, jednocześnie unosząc w górę i w przód, na wysokość głowy, lewą rękę. Powracamy do pozycji wyjściowej. Wykonujemy te same ruchy lewą nogą i prawą ręką.
Ćwiczenie 11 Pozycja jak w poprzednim ćwiczeniu. Podnosimy lewą nogę w górę, prostując ją. Uginając ramiona dotykamy czołem podłogi. Powracamy do pozycji wyjściowej. Ponownie wykonujemy ćwiczenie prawą nogą.
Ćwiczenie 12 Pozycja jak w poprzednim ćwiczeniu. Wyginamy plecy w górę. powracamy do pozycji wyjściowej, wyginamy grzbiet w dół ( tzw. "koci grzbiet" ).
Ćwiczenie 13 Opuszczamy cały tułów równolegle do podłoża, dotykając pośladkami do pięt.

---