Diety

Dieta

bogatoenergetyczna

powinna byd dietą lekko strawną. Jej głównym celem jest dostarczenie odpowiedniej ilości energii pokrywającej
zwiększone zapotrzebowanie energetyczne oraz pełna podaż witamin i składników mineralnych

Zastosowanie:

wychudzenie,

anoreksja

nadczynnośd tarczycy

Cel diety:

Zwiększenie podaży energii i składników odżywczych powyżej zapotrzebowania do uzupełnienia niedoborów.

Dieta polega na podaży około 5-6 posiłków lekkostrawnych.

Jadłospis należy wzbogacid o zwiększoną ilośd warzyw, owoców, produktów zbożowych oraz zwiększyd podaż
węglowodanów łatwo przyswajalnych jak miód, dżem, cukier.

Zdrowe i jednocześnie kaloryczne są: banany, winogrona, awokado, owoce suszone oraz orzechy. Do
przyrządzania potraw stosowad oleje roślinne lub masło.

Tłuszcze zaleca się dodawad na surowo do gotowanych potraw.

Nie należy:

pid napojów gazowanych - szybko sycą ale nie są odżywcze, lepiej pid niegazowaną wodę mineralną lub soki,

jeśd słodyczy - są kaloryczne ale szybko hamują apetyt,

palid papierosów - palenie hamuje apetyt, a organizm zużywa mnóstwo energii na metabolizowanie trucizn.

Dieta ubogobiałkowa

Dieta ubogobiałkowa (małobiałkowa) charakteryzuje się zmniejszoną

zawartością białka w porównaniu z dietą prawidłową. Reszta składników odżywczych i
mineralnych, witamin nie ulega modyfikacji.

Zastosowanie:

Niewydolnośd nerek

Niewydolnośd wątroby

Zapalenie kłębuszków nerkowych

Cel diety:

Dieta powinna byd łatwo strawna.

Zapobieganie gromadzenia we krwi zbędnych produktów przemiany materii.

Z racji minimalnego zapotrzebowania na białko należy podawad białko o dobrej jakości. Zalecane
jest białko pochodzenia zwierzęcego, natomiast eliminuje się białko roślinne.

Tłuszcze nie ulegają ograniczeniu.

Główne źródło energii stanowią węglowodany. Produkty zbożowe najlepiej niskobiałkowe.

Diety niskobiałkowe nie zapewniają pokrycia wapnia, żelaza i witamin rozpuszczalnych w
wodzie.

Należy kontrolowad podaż płynów i elektrolitów z dietą.

Błonnik do 20 g na dobę

Lepiej tolerowane są potrawy o smaku kwaśnym.

Dieta
bogatobiałkowa

Redaktor: Katarzyna

Dieta bogatobiałkowa polega na zwiększonej podaży białka w stosunku do norm.

Dieta łatwo strawna bogatobiałkowa jest przeznaczona dla osób w określonych jednostkach
chorobowych.

Zastosowanie:

Przewlekłe aktywne zapalenie wątroby

Toksyczne uszkodzenie wątroby

Stłuszczenie wątroby

Wyrównana marskośd wątroby

Wychudzenie

Gruźlica

Przewlekła nerczyca

Niedokrwistośd niedobarwliwa

Cel diety:

Dostarczenie białka dla procesów odnowy

Regeneracja tkanek

Tworzenie ciał odpornościowych, enzymów, hormonów.

Dieta powinna byd łatwo strawna

Modyfikacja polega na zwiększonej podaży białka do 2 g/kg mc.

2/3 białka powinno pochodzid z produktów zwierzęcych jak mleko, twaróg, chude mięs.

Dieta
ubogotłuszczowa

Dieta ubogotłuszczowa polega na ograniczeniu spożycia tłuszczu i cholesterolu

w postaci produktów będących ich źródłem.

Zastosowanie:

Choroby trzustki

Choroby wątroby

Kamica żółciowa

Przewlekłe zapalenie trzustki

Niedokrwistośd niedobarwliwa

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego w okresie zaostrzenia choroby.

Cel diety:

Ograniczenie podaży tłuszczu z powodu problemów z trawienie i wchłanianiem

Obecnośd kamieni w przewodach pokarmowych.

Dieta polega na wyłączeniu:

tłustych mięs,

wędlin,

ryb,

serów

tortów

chałwy

czekolady

smalcu

łoju

Zalecenia:

Tłuszcz powinien pochodzid z takich produktów jak: mleko, masło, śmietana, olej słonecznikowy,
sojowy.

Częśd chorych nie toleruje olejów roślinnych.

Dieta powinna byd łatwo strawna z ograniczoną podażą błonnika.

Należy wyłączyd produkty wzdymające jak nasiona roślin strączkowych, kapustę, cebulę i pory.

Jeżeli chodzi o obróbkę technologiczną to zalecane jest wyłącznie gotowanie.

Bez ograniczeo można spożywad ziemniaki i marchew, natomiast w zmniejszonych ilościach należy
konsumowad dynie oraz zielony groszek.

Zmniejszona ilośd tłuszczu w diecie ogranicza podaż witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, zalecane
jest zwiększenie podaży warzyw bogatych w beta karoten oraz witaminę C.

Tłuszcze powinny pokrywad zapotrzebowanie do 20%, białko 12-18%, natomiast węglowodany
uzupełniają wartośd energetyczną.

Dieta łatwo
strawna

Dieta łatwo stawna jest modyfikacją żywienia w diecie fizjologicznej. Ma ona szerokie
zastosowanie w lecznictwie. Dieta ta polega na modyfikacji produktów na produkty łatwo
strawne oraz zmianie procesu przygotowania ich do spożycia.
Zastosowanie diety:

stany zapalne błony śluzowej żołądka i jelit

nadmierna pobudliwośd jelita grubego

nowotwory jelita cienkiego

choroby nerek i dróg moczowych

choroby infekcyjne przebiegające z gorączką

zapalne choroby płuc i opłucnej o przebiegu ostrym (angina, grypa)

przewlekłe choroby układu oddechowego przebiegające z rozedmą

zaburzenia krążenia płucnego (zawał)

okres rekonwalescencji po zabiegach operacyjnych (resekcja żołądka, jelit)

u chorych długo leżących, u których dochodzi do zaburzeo pracy przewodu pokarmowego

u osób w wieku podeszłym

schorzenia wątroby i dróg żółciowych (kamica wątrobowa)

niewydolnośd układu krążenia (zmiany miażdżycowe)

Zabiegi technologiczne stosowane do sporządzania potraw łatwo strawnych

Potrawy sporządza się metodą gotowania na wodzie, na parze, w naczyniach bez wody.

Można stosowad również duszenie, obsmażając produkty bez tłuszczu na patelniach do smażenia
beztłuszczowego oraz pieczenie w folii przezroczystej, w pergaminie, w naczyniach ceramicznych,
na ruszcie, w piekarniku lub opiekaczu elektrycznym.

Smażenie i pieczenie na tłuszczu jest całkowicie wykluczone.

Nasiąknięta tłuszczem potrawa jest trudno strawna. Dozwolony tłuszcz to oleje: słonecznikowy,
sojowy, kukurydziany, rzepakowy bezerukowy, oliwa z oliwek; masło, śmietanka, miękkie
margaryny pakowane w kubkach.

Tłuszcze zaleca się podawad na surowo do gotowych potraw. W diecie łatwo strawnej duże
zastosowanie mają potrawy dokładnie rozdrobnione, spulchnione przez dodatek ubitej piany,
namoczonej bułki.

Przykładowy jadłospis
Śniadanie: bułka, masło, parówki drobiowe na gorąco , sałata , dżem, kawa zbożowa z mlekiem
Śniadanie II: budyo z sokiem owocowym
Obiad: zupa kalafiorowa z ziemniakami, filet z okonia, ziemniaki, marchewka gotowana
Podwieczorek: ciastko drożdżowe , kompot z truskawek
Kolacja: leniwe pierogi, bułka , kiełbasa szynkowa , masło , herbata z cytryną, banan

Dieta
bogatoresztkowa

Dieta bogatoresztkowa polega na

zwiększonej podaży błonnika
pokarmowego w diecie.
Błonnik pokarmowy nie ulega
strawieniu oraz wchłanianiu,
natomiast jest niezbędny do
utrzymania prawidłowej funkcji
przewodu pokarmowego.
Zastosowanie:

Otyłośd

Zaparcia atoniczne

Miażdżyca

Cukrzyca typ II

Jelito drażliwe

Profilaktyka nowotworów jelita
grubego oraz kamicy żółciowej.

Cel diety:

Pobudzenie motoryki jelita
grubego

Regulacja czynności jelit.

Zmniejszenie uczucia głodu

Zalecenia:

2-3 razy dziennie po łyżce otrąb,
które można dodawad do posiłków
np. surówek, jogurtów, a nawet
posypywad kotlety.

Kasze gruboziarniste, orzechy,
suszone owoce i warzywa

Owoce i warzywa w ilości około 1
kg dziennie

Jednodniowy kefir, szklanka wody
na czczo

Unikad produkty wysoko
oczyszczonych, tłustych, słodyczy

Posiłki należy spożywad często
oraz należy dużo pid po posiłku

Korzystne działanie mają ostre
przyprawy, kawa, wody gazowane,
buliony

Dieta
bezglutenowa

Dieta bezglutenowa

stosowana jest przy trwałej
nietolerancji glutenu, jaką obserwuje
się w glutenozależnej chorobie
trzewnej - celiakii.

Zastosowanie:

Stosowanie diety bezglutenowej jest
zalecane w celiakii i chorobie
Duhringa.

Choroby te są spowodowane
nietolerancją glutenu a dokładniej
jego frakcję gliadynę, czyli białka
zawartego w otoczkach zbóż
(pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa).

Spożywanie pokarmów
zawierających gluten powoduje zanik
błony śluzowej jelita cienkiego.
Prowadzi to do zaburzeo wchłaniania
i wyniszczenia organizmu.

Pod wpływem stosowania diety
bezglutenowej następuje regeneracja
kosmków jelitowych i ustąpienie
objawów klinicznych. W
przeciwieostwie do celiakii
ustępowanie objawów choroby
Duhringa, w postaci zmian skórnych

widoczne jest dopiero po 6
miesiącach stosowania diety
bezglutenowej.

Zalecenia:

Dieta bezglutenowa nie może
zawierad przetworów zbożowych z
pszenicy, żyta, owsa, jęczmienia a
także przetworów słodowych. Mąka
ziemniaczana, kukurydziana, ryżowa i
sojowa nie zawiera gliadyny i
produkty te mogą byd spożywane.

Bezglutenowe produkty zbożowe są
oznakowane znakiem przekreślonego
kłosa. Bezglutenowe są oczywiście
produkty nie zbożowe jak jaja, mięso,
ryby. Żywnośd przetworzona musi
byd oznakowana jako bezglutenowa
np. lody czekolada, cukierki.

Do pokarmów zawierających gluten
należą: płatki owsiane, napoje
mleczna zawierające słód, produkty
zbożowe i zboża, pieczywo, ciastka
zawierające żyto, pszenicę, jęczmieo,
produkty oparte o słód, mąkę
wykorzystywaną do produkcji chleba:
graham i wafle.

Produkty, które mogą zawierad
gluten: czekolada, potrawy
wykorzystujące mięso i pochodne
serów , omlety, a także pokarmy do
których wykorzystano białko soi.

Glutenu nie zawierają: mleko, masło,
margaryna, oleje roślinne, mięso,
jaja, ryby, twaróg, kawa, herbata,
pieczywo ze skrobi ryżowej,
kukurydzianej, ziemniaczanej.

W diecie bezglutenowej nie podaje
się konserw, tłustych mięs, serów,
czekolady, ostrych przypraw.

Dąży się do obniżenia podaży tłuszczu
a także do wzrostu udziału
produktów dostarczających białka
zwierzęce. W diecie tej należy
ograniczyd podaż błonnika
pokarmowego.

Dieta
niskocholesterolowa

Dieta

niskocholesterolowa jest dietą o
obniżonej zawartości cholesterolu.
Zalecana jest przede wszystkim
osobom z jego podwyższonym
poziomem oraz mających problemy z
układem krążenia.

Zastosowanie:

Miażdżyca

Cel diety:

Obniżenie hiperlipoproteinemi

Zalecenia:

Należy ograniczyd podaż cholesterolu nawet do 100 mg dziennie.

Jednocześnie zwiększyd podaż witamin z grupy B, witaminy C oraz E.

Ograniczyd cukry proste.

Zwiększyd ilośd spożywanego błonnika.

Dieta polega na wyłączeniu:

żółtek,

podrobów,

smalcu,

boczku,

masła,

tłustych produktów mięsnych, mlecznych,

słodyczy.

Produkty zalecane:

Pieczywo pełnoziar

Kefir, maślanka, jogurt naturalny,

Chudy biały ser,

Czerwone wino z dzikiej róży,

Ryby pochodzenia morskiego: makrela, dorsz, śledź, łosoś, szprot, sardynka
(nie smażone),

Oliwa tłoczona na zimno, olej rzepakowy tłoczony na zimno,

Marchew, czosnek, cebula, buraki, kalafior, pomidory, dynia, szpinak, kabaczki,
brokuły, zielony groszek, fasola szparagowa, cykoria, sałata, ziemniaki,
kapusta,

Jabłka, cytryny, winogrona, truskawki, arbuzy, morele, kiwi, brzoskwinie,
pomarańcze, maliny

Zupy owocowe i warzywne bez tłuszczu,

Herbata zielona,

Ryż brązowy i grube kasze,

Naturalne (przecierane) soki owocowe i warzywne, napoje owocowe

Dieta niskosodowa

jest dietą o ograniczonej ilości sodu w zależności od rodzaju schorzenia.

Zastosowanie:

Zapalenie kłębuszków nerkowych

Nerczyca

Niewydolnośd krążenia

Nadciśnienie tętnicze

Marskośd wątroby z obrzękami

Cel diety:

Zapobieganie zaburzeniom wodno-elektrolitowym.

Dietę niskosodową można podzielid na trzy rodzaje:

Dietę małosodową, której poziom spożycia sodu wynosi do 1200 mg na dzieo.

Dietę ubogosodową, której poziom spożycia sodu wynosi do 400 mg na dzieo.

Dieta ścisła, której poziom spożycia sodu wynosi do 50 mg na dzieo.

Dzienna podaż soli nie powinna przekraczad 5 g na dzieo jednak u większości osób znacznie
przekracza zapotrzebowanie.
Należy wykluczyd z diety:

Sól kuchenną

Konserwy

Mięso peklowane

Śledzie

Ryby morskie

Podroby

Zalecane jest zastąpienie tłuszczu zwierzęcego olejam

Buliony

Wyciągi mięsne

Maggi

Mleko krowie

Proszek do pieczenia

Szparagi

Seler

Zalecana do spożycia jest woda destylowana.

Dieta bogatopotasowa

Dieta bogatopotasowa jest dietą o zwiększonej podaży składnika mineralnego

jakim jest potas. Dieta ta jest wskazana we wszystkich zespołach charakteryzujących się
niedoborami potasu.

Zastosowanie:

Hipokaliemia czyli zmniejszenie stężenia potasu w osoczu krwi.

Niewystarczającej podaży potasu w pokarmach.

W długotrwałym nie zbilansowanym żywieniu pozajelitowym.

Podczas wymiotów i biegunek.

Utraty potasu przez nerki w kwasicy towarzyszącej cukrzycy, stosowania leków moczopędnych,.

Marskośd wątroby (potas tylko w produktów roślinnych)

Zapalenie wątroby bez cech niewydolności. (potas tylko w produktów roślinnych)

Cel diety:

Zwiększenie poziomu potasu.

Zalecenia:

Do produktów bogatopotasowych należą:

Orzechy

Warzywa

Mięso

Ryby

Przy sporządzaniu potraw należy pamiętad o startach jakie zachodzą w trakcie obróbki.
Marskośd wątroby i przewlekłe ostre zapalenie wątroby bez cech niewydolności.

Dieta papkowa

jak nazwa wskazuje są to wszytskie pokarmy w formie papkowatej.

Zastosowanie:

Schorzenia jamy ustnej.

Schorzenia przełyku.

Po zabiegach chirurgii szczękowej

Utrudnione gryzienie w trakcie leczenia ortodontycznego.

Pierwszy okres choroby wrzodowej.

Cel diety:

Pokrycie zapotrzebowania na białka, tłuszcze i węglowodany, witaminy i składniki mineralne.

Zalecenia:

Dieta powinna byd dietą oszczędzającą.

Pokarmy powinny byd w formie papkowatej.

Należy wyłączyd pokarmy pobudzające procesy wydzielnicze soku żołądkowego.

Zwiększenie podaży białka, głównie zwiększenie podaży mleka w diecie.

Potrawy przygotowywad metodą gotowania.

Podaje się:

Zupy przecierane

Zupy krem

Zupy czyste

Warzywa i owoce w formie soków

Mięsa mielone z sosami

Dieta
płynna I

Dieta płynna I, inaczej dieta ścisła ma za zadanie dostarczenie

odpowiedniej ilości płynów, nie ma na celu dostarczania energii i innych składników
pokarmowych.

Zastosowanie:

Po zabiegach operacyjnych

Napadach kamicy nerkowej

Napadach kamicy żółciowej

W ostrym nieżycie żołądka

Ostrej nerczycy

W wymiotach

W biegunce

Cel diety:

Dostarczenie płynu

Złagodzenie pragnienia

Zalecenia:

Podaż dużej ilości płynów.

Zaleca się słabą herbatę, napary z ziół,

Ilośd 30-60 ml na godzinę.

Dieta jest dietą niezbilansowaną, toteż podaję się ja jedynie 1-2 doby.

Dieta
płynna II

Dieta płynna II inaczej dieta płynna wzmocniona (pełna). Dieta ma na celu

dostarczenie odpowiedniej ilośd energii oraz składników pokarmowych.

Zastosowanie:

Zwężenie przełyku

Urazy twarzy

Urazy szczęki

Choroby jamy ustnej i przełyku

U chorych nieprzytomnych

Cel diety:

Ochrona jamy ustnej i przewodu pokarmowego przed podrażnieniami mechanicznymi,
chemicznymi i termicznymi.

Zalecenia:

Dieta powinna byd bardzo dobrze zbilansowana.

Potrawy powinny byd gotowane, rozdrabniane i rozcieoczone.

Zalecane produkty:

Kasze w formie kleików

Mąka

Biszkopty

Suchary

Mleko

Jaja gotowane

Żółtka jaja

Chude mięsa

Chuda szynka

Masło

Słodka śmietanka

Olej rzepakowy bezerukowy

Olej sojowy

Olej słonecznikowy

Oliwa z oliwek

Ziemniaki

Warzywa gotowane

Owoce gotowane

Miód

Kompoty

Łagodne przyprawy

Produkty przeciwwskazane:

Pieczywo świeże żytnie, razowe

Makarony, kasze grube

Mleko przekwaszone

Sery żółte, topione

Jaja na surowo

Mięsa tłuste

Wędliny tłuste

Ryby tłuste

Smalec, słonina

Warzywa kapustne, cebulowe, papryka, ogórki

Suche nasiona roślin strączkowych, brukiew, rzepa

Gruszki, śliwki, czereśnie, agrest, owoce

Orzechy, chałwa, czekolada, kakao

Ostre przyprawy

Dieta kleikowa znalazła zastosowanie głównie w ostrych schorzeniach

przewodu pokarmowego.

Zastosowanie:

Osty nieżyt żołądka

Czwarta doba po zabiegu operacyjnym na żołądku

Po głodówce w nerczycy

W chorobach zakaźnych

Stanach pooperacyjnych

Schorzenia trzustki, pęcherzyka żółciowego, nerek

Cel diety:

Oszczędzanie chorego narządu

Stopniowe rozszerzenie diety podawanej doustnie.

Zalecenia:

Dieta powinna byd głównie węglowodanowa, niestety jest to dieta niezbilansowana.

Alkohol

Dieta kleikowa

Należy podawad:

Słabe napary z ziół, herbaty

Kleiki na wodzie z dodatkiem masła

Kleiki z ryżu, kaszy jęczmiennej, płatków owsianych, kaszy mannej

Dieta może byd stosowana tylko 1-3 dni, gdyż może doprowadzid do wyniszczenia organizmu.