LEKCJA XV

39. Czasowniki: Qal imperfectum czasowników mocnych

39.1 Qal imperfectum tworzy się przez dodanie do formy Qal infinitivus constructus (infinitivus constructus od lv^m* to lv)m=) określonych prefiksów i sufiksów. Należy również dokonać koniecznych zmian samogłoskowych. Podobnie, jak w przypadku sufiksów perfectum, prefiksy i sufiksy imperfectum są pozostałością zaimków osobowych i służą określaniu zmian osoby, rodzaju, liczby w różnych formach czasowników.

39.2 Poniższa tabela przedstawia prefiksy i sufiksy używane przy tworzeniu Qal imperfectum czasowników mocnych. Znaki X wskazują pozycję prefiksów i sufiksów w stosunku do trzech spółgłosek rdzenia. XXX

3ms	X X X y]	3mp	WX X X y]
3fs	X X X T!	3fp	hn X X X T!
2ms	X X X T!	2mp	WX X X T!
2fs	yX! X X T!	2fp	hn`X X X T!
1cs	X X X a#	1cp	X X X n]

(1) Prefiksy singularis to yod, trzy taw i alef.

(2) Prefiksy pluralis to yod, trzy taw i nun.

(3) Samogłoską występującą z prefiksami Qal imperfectum jest hireq, pojawiający się po wszystkich prefiksach z wyjątkiem alef (1ws). Ponieważ alef jest spółgłoską gardłową, przyjmuje segol, raczej niż hireq.

(4) Jedynym sufiksem singularis, pojawiającym się w odmianie imperfectum, jest hireq-yod w 2fs.

(5) Pierwsze cztery formy imperfectum pluralis posiadają sufiksy, które układają się według wzoru: W hn` W hn` . Forma 1wp nie posiada sufiksu.

(6) Formy 3fs i 2ms są takie same podobnie, jak 3fp i 2fp. Kontekst prawie zawsze umożliwia rozróżnienie tych form.

39.3 Odmiana Qal imperfectum czasownika lv^m* przedstawia się następująco:

3ms	lv)m=y]	3mp	Wlv=m=y]
3fs	lv)m=T!	3fp	hn`l=v)m=T!
2ms	lv)m=T!	2mp	Wlv=m=T!
2fs	yl!v=m=T!	2fp	hn`l=v)m=T!
1cs	lv)m=a#	1cp	lv)m=n]

(1) Sylaba preformatywna jest zamknięta, dlatego szwa pierwszej spółgłoski rdzenia jest nieme. Jeśli druga spółgłoska rdzenia jest jedną z liter BeGaD KeFaT, będzie oznaczona przez dagesz lene (porównaj bt^K* w następnym przykładzie).

(2) Zasada przyciągania akcentu przez sufiks samogłoskowy ma zastosowanie również tutaj tak samo, jak w odmianie perfectum (porównaj XII.30.4 [3]). Podlegają jej formy 2fs i 2mp. Przesunięcie akcentu na sufiks powoduje, że najbliższa, poprzedzająca samogłoska w sylabie otwartej ulega wolatylizacji. W trzech formach wymienionych powyżej, holem redukuje się do szwa słyszalnego.

2fs	yl!v)m=T!	Staje się	yl!v=m=T!
3mp	Wlv)m=y]	Staje się	Wlv=m=y]
2mp	Wlv)m=T!	Staje się	Wlv=m=T!

(3) Jeśli chodzi o sufiksy spółgłoskowe, zasadą jest, że tylko ciężkie sufiksy <T# i /T# , używane w odmianie perfectum (porównaj XII.30. 4[4]) przyciągają akcent. Oznacza to, że sufiks spółgłoskowy hn` , używany dla imperfectum 3fp jest nieakcentowany. W tych formach akcent pozostaje na przedostatniej sylabie i tak musi być oznaczony. Ponadto wskaźnik końca sylaby musi zostać umieszczony pod trzecią spółgłoską tematu.

3 fp, 2 fp

hn`lv)m=T!

Staje się

hn`l=v)m=T

(4) Czasami sufiks dla 3mp i 2mp występuje jako /W, w ten sposób czasami Wlv=m=y] może występować jako /Wlv=m=y] lub Wlv=m=T! jako /Wlv=m=T! . Dodanie końcowego nun do formy imperfectum nie zmienia jej znaczenia.

39.4 Odmiana Qal imperfectum czasownika bt^K* „pisał” przebiega według tego samego wzoru, co odmiana lv^m*.

3ms	bT)k=y]	3mp	WbT=k=y]
3fs	bT)k=T!	3fp	hn`b=T)k=T!
2ms	bT)k=T!	2mp	WbT=k=T!
2fs	yb!T=k=T!	2fp	hn`b=T)k=T!
1cs	bT)k=a#	1cp	bT)k=n]

39.5 Inne czasowniki mocne odmieniające się jak lv^m* to:

	rk^z*	pamiętał		rb^v*	połamał na kawałki
	bt^K*	pisał		tb^v*	odpoczywał, przestał
	El^m*	panował		rm^v*	przestrzegał, pilnował
	lf^q*	zabił		fp^v*	sądził
	dq^P*	odwiedził

39.6 Niektóre czasowniki stativus jako samogłoskę tematową posiadają patah zamiast holem.

Przykład: Qal imperfectum od db@K* „był ciężki”

3ms	dB^k=y]	3mp	WdB=k=y]
3fs	dB^k=T!	3fp	hn`d=B^k=T!
2ms	dB^k=T!	2mp	WdB=k=T!
2fs	yd!B=k==T!	2fp	hn`d=B^k=T!
1cs	dB^k=a#	1cp	dB^k=n]

40. Czasowniki: znaczenie imperfectum

Czasowniki imperfectum mogą być używane w różnych znaczeniach i należy brać pod uwagę kontekst, aby określić zamierzone znaczenie. Jednakże są użycia imperfectum, które wydają się dosyć jasne. Poniższe przykłady nie mają przedstawić wszystkich możliwych użyć, ale zilustrować te najbardziej powszechne.

40.1 Jednym z najbardziej powszechnych sposobów użycia imperfectum jest wyrażanie czynności prostych w przyszłości.

Przykłady:

Wnyl@u* El)m=y] El#m#-yK!	Król będzie panował nad nami. (1 Sm 12,12)
tyr]B= ;T=a! tr)k=a# yn]a&	Zawrę z wami przymierze. (2 Sm 3,13)
la@r`c=y]-lu^ El)m=T! hT*a^w+	A ty będziesz panował nad Izraelem. (1 Sm 23,17)
<k#B* yn]a& lv)m=a#-al)	Nie będę wami rządził. (Sdz 8,23)
Wkl)m=y] <yk!l*m= yB!	Przeze mnie będą rządzić królowie. (Prz 8,15)

40.2 Imperfectum jest również używane dla wyrażania czynności powtarzających się i zwyczajowych w przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Ten sposób użycia czasami określany jest jako imperfectum częstotliwości.

(1) Przykłady czynności powtarzającej się i zwyczajowej w przeszłości:

Jr\a*h*-/m! hl#u&y~~ da@w+	A mgła unosiła się z ziemi. (Rdz 2,6)
hn`v*b= hn`v* hc#u&y~~ /k@w+	I czynił tak co roku. (1 Sm 1,7)

(2) Przykłady czynności powtarzającej się i zwyczajowej w teraźniejszości:

;r\b*D= rm)v=a# /u^m^l=	Abym mógł przestrzegać twego słowa (Ps 11,101)
um*v=y] <yq!yD!x^ tL^p!t=W	Ale modlitwy sprawiedliwego wysłuchuje. (Prz 15,29)
ba* dB@k^y+ /B@	A syn czci (Piel) ojca.

(3) Przykłady czynności powtarzającej się i zwyczajowej w przyszłości:

w{tyr]B= <l*w{ul= rK)z=y]	Będzie pamiętał o swoim przymierzu. (Ps 111,5)
du#w` <l*u)l= El)m=y] hw`hy+	Pan będzie panował zawsze. (Wj 15,18)
la@r`c=y]-yn}B= Ew{tB= <v*-/K*v=a# <l*w{ul=	Będę mieszkał pośród synów Izraela na zawsze. (Ez 43,7)

40.3 Imperfectum często jest używane dla wyrażania czynności zależnych od innych czynników w kontekście. Możliwości tłumaczenia jest wiele i często zawierają konieczność użycia czasowników modalnych takich, jak móc, potrafić, powinien itd.

Formy zaliczane do tej kategorii mogą być zależne od wielu czynników. Czasami odzwierciedlają pragnienie, wolę, osąd, przeczucie, czy przyzwolenie mówiącego. Czasami zależą od wcześniejszej czynności, wymagającej odpowiedzi, czy reakcji. Sens często jest określony przez użycie partykuł warunkowych takich, jak: <a! “jeśli, chociaż” i yl^Wa “być może, możliwe, że”. Te formy imperfectum występują również dosyć często po partykułach celu takich, jak : /u^m^l= “aby, żeby”, yK! “ponieważ, bo” oraz /P# “aby nie”. W końcu mogą się pojawiać po zaimkach pytających takich, jak Eya@ “jak”, hm* “co”, ym! “kto”, hM*l* “dlaczego”.

Przykłady:

hd*Why+ tyB@ Wum=v=y] yl^Wa	Może dom Judy usłyszy. (Jr 36,3)
w{lq)B= um^v=a# rv#a& hw`hy+ ym!	Kim jest Pan, że miałbym słuchać jego głosu? (Wj 5,2)
;yh#l)a$ hw`hy+-ta# jK^v=T!-/P#	Abyście nie zapomnieli Pana, waszego Boga. (Pwt 6,12)
ym!v=l! la^v=T! hZ# hM*l*	Dlaczego wzywasz mojego imienia? (Rdz 32,30)
jl^v=a# ym!-ta#	Kogo poślę? (Iz 6,8)

41. Czasowniki: jussivus i cohortativus.

Pozostały jeszcze dwie funkcje imperfectum, mianowicie jussivus i cohortativus.

41.1 Jussivus obejmuje tylko formy imperfectum drugiej i trzeciej osoby, przy czym ostatnie użycie jest częstsze. Jussivus może występować w każdym temacie czasownikowym. W czasownikach mocnych posiada zwykłą formę imperfectum i może być rozpoznany jako jussivus tylko przy pomocy kontekstu. W czasownikach słabych pojawia się jako skrócona forma imperfectum.

Jussivus jest używany dla wyrażania pragnienia, życzenia czy nakazu mówiącego. W tłumaczeniu często oddawany jest przy pomocy słówka posiłkowego “niech”.

Czasami do jussivus i cohortativus dodawana jest partykuła an` , prawdopodobnie w celu wzmocnienia. Określana jest jako partykuła błagalna i tłumaczona jest jako “-że”.

Przykłady użycia jussivus:

;yh#l)a$ hw`hy+-ta# El#M#h^ an`-rK*z=y]	Niechże król pamięta Pana, Boga swego. (2 Sm 14,11)
yb!-Wlv=m=y]-la^	Niech nie panują nade mną. (Ps 19,14)
;yn\yb@W yn]yB@ hw`hy+ fP)v=y]	Niech pan będzie sędzią pomiędzy mną i tobą. (Rdz 16,5)

41.2 Cohortativus odnosi się do imperfectum 1ws i 1wp. Cohortativus może pojawiać się w każdym temacie. W przeciwieństwie do jussivus, który czasami występuje jako skrócona forma imperfectum, cohortativus jest czasami wydłużony przez dodanie h * jako sufiksu. Ponieważ jest to sufiks samogłoskowy, więc przyciąga akcent, powodując wolatylizację samogłoski, pozostawionej w sylabie otwartej nieakcentowanej. Wolatylizacja nie zachodzi, jeśli poprzedzająca samogłoska jest samogłoską niezmiennie długą, wówczas zachowuje ona akcent.

Przykłady użycia cohortativus:

hT*a*w` yn]a& tyr]b= ht*r+k=n]	Zawrzyjmy przymierze, ty i ja (sufiks h * dodany do tr)k=n] od tr~K* ). (Rdz 31,44)
dym!t* ;t=r*w{t hr`m=v=a#w+	I będę ciągle przestrzegał twojego prawa (sufiks h * dodany do rm)v=a# od rm^v* „przestrzegał”). (Ps 119,44)
<l*ou tyr]B= <k#l* ht*r+k=a#w+	Zawrę z wami wieczne przymierze (sufiks h * dodany do tr)k=a# od tr~K* „ciął”). (Iz 55,3)
Wnyh@l)al@ tyr]B=-tr`k=n] hT*u^w+	A teraz zawrzyjmy przymierze z naszym Bogiem. (Ezdr 10,3)

ĆWICZENIA

1. Napisz odmianę Qal imperfectum czasownika bt^K* „napisał”. Przetłumacz każdą formę.

1	3 ms	btk	6	3 mp	btk
2	3 fs	btk	7	3 fp	btk
3	2 ms	btk	8	2 mp	btk
4	2 fs	btk	9	2 fp	btk
5	1 cs	btk	10	1 cp	btk

2. Połącz:

1	( )	wyn`b* WdB=k=y]	A	Abyście się nauczyli. (Pwt 14,23)
2	( )	WrK=z=T! /u^m~l=	B	Będę pilnował twojego stada. (Iz 43,17)
3	( )	Eolm=a# yn]a&	C	Będą spoczywać razem.(Iz 43,17)
4	( )	Wnyl@u* Eolm=y] lWav*	D	Pan będzie wami rządził. (Sdz 8,23)
5	( )	dm~l=T! /u^m~l=	E	I będziecie przestrzegać moich przykazań. (Kpł 26,3)
6	( )	WbK=v=y] wD*j=y~	F	Te rzeczy pamiętam (Ps 42,5)
7	( )	rm)v=a# ;n+ax)	G	Będę panował. (1 Krl 1,5)
8	( )	Wrm=v=T! yt^ox=m!-ta#w+	H	A ty będziesz przestrzegał jego przykazań. (Pwt 13,5)
9	( )	Wrm)v=T! wyt*ox=m!-ta#w+	I	Jego dzieci są czczone.(Job 14,21)
10	( )	<k#t=a# fP)v=a#	J	Będę was sądził. (Ez 11,11)
11	( )	hr`K=z=a# hL#a@	K	Aby się nauczyli. (Pwt 31,12)
12	( )	<k#B* lv)m=y] hw`hy+	L	Abyście pamiętali. (Lb 15,40)
13	( )	<yh!Oa$ hr`K=z=a#	M	Będę pamiętał Boga. (Ps 77,4)
14	( )	Wdm=l=y] /u^m~l=	N	Być może Bóg usłyszy. (Iz 37,4)
15	( )	hw`hy+ um^v=y] yl^WA	O	Saul będzie nad nami panował. (1 Sm 11,12)

3. Uzupełnij tłumaczenie odpowiednimi zaimkami i formami czasowników.

1	;yh#Oa# hw`hy+-ta# jK^v=T!-/P#		Aby nie (zapomnieć)___ Pana___ Boga. (Pwt 8,11)
2	taZ)h^ hw`x=M!h^-lK*-ta# rm)v=t!-yK!		Bowiem __________ przestrzegać wszystkich ________ przykazań. (Pwt 19,9)
3	yt!yr]B= ;yn\b* Wrm=v=y]-<a!		Jeśli_______ synowie _____ przestrzegać _____ przymierza. (Ps 132,12)
4	Wnyn}p*l= <yv!n`a& hj*l=v=n]		_________ mężczyzn przed _______. (Pwt 1,22)
5	<h#yl@a& um^v=a# aOw+		I nie______ ______. (Jr 11,11)
6	<k#B* yn]a& lv)m=a#-aO		Nie _______ rządzić ______. (Sdz 8,23)
7	hT*a*w` yn]a& tyr]b= ht*r+k=n]		_____ przymierze ______ i ______. (Rdz 31,44)
8	rm)v=t! yt!yr]B=-ta# hT*a^w+		Ale _____ _____ przestrzegać _____ przymierza. (Rdz 17,9)
9	EM*u! tyr]b= tr)k=y]h&		Czy ______ przymierze z ______. (Job 40,28)
10	EM*u! tyr]b= ht*r+k=n]w+		I______ przymierze z ______. (Rdz 26,28)
11	tyr]B= ;T=a! Wtr+k=y]w+		I ______ przymierze z ______. (2 Sm 3,21)
12	yr~j&a^ EOm=y] En}b= hm)Ov=-yK!		Ponieważ Salomon ______ syn będzie panował po ______. (1 Krl 1,13)
13	yk^r`d= hr`m=v=a#		________ strzec _________ dróg. (Ps 39,2)
14	dym!t* ;t=r`ot hr`m=v=a#		____ ciągle przestrzegać _____ prawa. (Ps 119,44)
15	oa [s#K# ;yn\d))a& tyB@m! bn{g=n] Eya@w+ bh*z*	Jak_____ ukraść srebro, czy złoto z domu ____ pana. (Rdz 44,8)

4. Każdy z poniższych przykładów zawiera formę Qal imperfectum. Podaj ich właściwe tłumaczenie. W określonych miejscach zaznacz: (a) osobę, rodzaj, liczbę, (b) rdzeń (tj. Qal perfectum 3ms)

1	bn{g+t! aO					Nie będziesz __________ (Wj 20,15)
(a)		(b)
2	Wbn{g+T! aO					Nie będziesz __________ (Kpł 19,11)
(a)		(b)
3	rK)z=a# aO ;yt#aF)j^w+					A twoje grzechy nie będą _______. (Iz 43,25)
(a)		(b)
4	yr]K=z=T! /u^m~l=					Abyście mogli ________ (Ez 16,63)
(a)		(b)
5	tonv)ar] WrK=z=T!-la^						Nie _____ wcześniejszych rzeczy. (Iz 43,18)
(a)		(b)
6	la@r`c=y]-lu^ Eolm=T! hT*a^w+						A ty będziesz ____ nad Izraelem. (1 Sm 23,17)
(a)		(b)
7	lb#B* El#m# lu)-ta# rB)v=a# yK!						Ponieważ ja ___ jarzmo króla Babilonu. (Jr 28,4)
(a)		(b)
8	qd#x#B= lb@T@-fP)v=y] aWhw+						I on będzie ____ światem sprawiedliwie. (Ps 9,9)
(a)		(b)
9	<d*a*-/B# <t*a) fP)v=t!h&						Czy chcesz _____ich, synu człowieczy? (Ez 20,4)
(a)		(b)
10	Wrm)v=y] aO yt^ox=m!W						A oni nie _____ moich przykazań. (Ps 89,32)
(a)		(b)
11	Ev#jh^ ym@y+-ta# rK)z=y]w+						Ale niech ______ dni ciemności. (Koh 11,8)
(a)		(b)
12	dou-yr]K=z=t! aO <y]r~x=m!W						A Egiptu więcej ______ nie będziesz. (Ez 23,27)
(a)		(b)
13	<k#t=a# dq)p=a#						Ja _______ was. (Jr 29,10)
(a)		(b)
14	;yQ#j% dm^l=a# /u^m~l=						Abym ______ twoich nakazów (Ps 119,71)
(a)		(b)
15	hZ#h^ <u*h*-ta# rB)v=a# hk*K* taZ)h^ ryu!h*-ta#w+						Zatem ja ______ ten lud i to miasto. (Jr 19,11)
(a)		(b)

5. Ćwicz głośne czytanie poniższych zdań. Zakryj polskie tłumaczenie i ćwicz bieżące tłumaczenie z hebrajskiego.

1	Eyb!a* tyB@-ta#w+ Et*oa [r)c=n]-/P# va@B*	Żebyśmy nie spalili Ciebie i domu twojego ojca. (Sdz 14,15)
2	ru^N~~h^-la# ;d=y` jl^v=T!-la^	Nie kładź swojej ręki na chłopcu. (Rdz 22,12)
3	;d#y` yl^u* dB^k=T! hl*y+l^w` <m*oy	Dniem i nocą ciążyła na mnie ręka twoja. (Ps 32,4)
4	/onb*L=h^-/m! <yx!u@ tr)k=n] Wnj=n~a&w~	Będziemy wycinać drzewa z Libanu. (2 Krn 2,15)
5	<k#yl@u& Eolm=a# hq*z*h& dy`B=	Będę panował nad wami potężną ręką. (Ez 20,33)
6	rB#D! rv#a&K^ EOm=y] El#M#h^-/b# hN}h! dyw]d* yn}B=-lu^ hw`hy+	Oto syn Króla. Niech panuje tak, jak powiedział Pan o synach Dawida. (2 Krn 23,3)
7	<t*aF)j^ dq)p=y]w+ <n`ou& rK)z=y]	Będzie pamiętał ich niegodziwości i będzie karał ich grzechy. (Jr 14,10)
8	hm*j*l=m! dou /Wdm=l=y]-aOw+	I nie będą więcej uczyć się wojny. (Mich 4,3)
9	roBv=a# hm*j*l=m!W br\j#w+ tv#q#w+ Jr\a*h*-/m!	A łuk, miecz i wojnę wyniszczę z kraju. (Oz 2,20)
10	hM*v*-WnK=v=y] yd^b*u&w~	A moi słudzy będą tam mieszkać. (Iz 65,9)
11	lodG*h^ hZ#h^ ;M=u^-ta# fP)v=y] ym!-yK!	Bowiem kto może sądzić twoich wielkich ludzi? (2 Krn 1,10)
12	qyD]X^h^-ta# yB!l!B= yn]a& yT!r+m~a* <yh!Oa$h* fP)v=y] uv*r`h*-ta#w+	Powiedziałem w swoim sercu: „Pan będzie sądził sprawiedliwego i niegodziwego.” (Koh 3,17)
13	WfP=v=y] rojn` yh@Oaw} <h*r`b=a^ yh@Oa$ Wnyn}yb@	Niech Bóg Abrahama i Nahora rozsądzi między nami. (Rdz 31,53)
14	EOm=y] rv#a& El#M#h^ fP^v=m! hz# <k#yl@u&	Taki będzie zwyczaj króla, który będzie nad wami panował. (1 Sm 8,11)
15	;v#d=q* rh^B= /K)v=y]-ym!	Kto zamieszka na twojej świętej górze? (Ps 51,1)

Słownictwo

1.	ly]a^	baran	10.	hp*c*	warga, mowa, kraniec
2.	Aw{B	pójść, iść	11.	la^v*	Zapytał
3.	rk^z*	pamiętał	12.	rb^v*	rozbił na kawałki
4.	hy`j*	żył, ożył	13.	bWv	powrócił
5.	lv^m*	rządził	14.	rp*w{v	róg, trąba
6.	db#u#	sługa, niewolnik	15.	jk^v*	zapomniał
7.	rb^u*	przeszedł (obok, przez)	16.	fp^v*	sądził
8.	<l*w{u	wieczność	17.	dym!T*	ciągle
9.	<Wq	powstać, stać	18.	hL*p!T=	Modlitwa

W celu zapoznania się z koniugacją czasowników mocnych odwołaj się do tabeli czasowników (patrz Kelley s. 400)

P. Kelley Język hebrajski biblijny Lekcja XV/9

Rev 13.3.2004

---