CENOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU:

E_cp_p=0 zmiany ceny nie powodują żadnych zmian popytu, popyt doskonale nieelastyczny (sztywny) |E_cp_p|=1 względna zmiana popytu jest równa względnej zmianie ceny (gdy cena wzrośnie o 10% to popyt spadnie o tyle samo)- elastyczność wzorcowa. 0<|E_cp_p|<1 względna zmiana popytu jest mniejsza od względnej zmiany ceny. Jeśli wzrost ceny o 10% spowoduje spadek popytu o 5% to wsp wynosi ½ . im bliżej zera tym mniejsza elastyczność ceny. |E_cp_p|>1 względna zmiana popytu jest większa od względnej zmiany ceny- popyt wysoce elastyczny. |E_cp_p|= ∞ popyt doskonale elastyczny

MIESZANA CENOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU:

Dobra substytucyjne- dobra które mogą się zastępować w zaspokajaniu określonej potrzeby np.masło i margaryna dobra komplementarne- dobra uzupełniające się w zaspokajaniu jakiejś potrzeby np.samochód i benzyna. Reakcję popytu na dobro X na zmiane ceny dobra sub lub kom (dobro Y) nazywamy mieszaną cenową elastycznością popytu . Znak ujemny współczynnika świadczy że dobra X i Y są wobec siebie komplementarne a dodatni świadczy o substytucyjności tych dóbr.

DOCHODOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU:

Klauzula ceteris paribus- wzrost dochodów nabywców powoduje wzrost popytu. Reakcję popytu na zmianę dochodów nazywamy dochodową elastycznością popytu.

Współczynnik dochodowej elatyczności popytu przyjmuje wartości dodatnie kiedy zmiany dochodu i popytu sa jednokierunkowe tzn. wzrost dochodu powoduje ceteris paribus wzrost popytu czyli E_DPp> 0 dotyczy to jedynie dóbr normalnych. E_DPp<0 wzrost dochodów powoduje spadek popytu na dobra jest to paradoksalna reakcja popytu na wzrost dochodów i dotyczy dóbr podrzędnych (np. tania odzież). E_DPp=1 względna zmiana dochodu jest równa względnej zmianie popytu np. wzrost dochodu o 10% popaduje wzrost popytu o 10%- elastyczność wzorcowa. 0<E_DPp<1 względna zmiana popytu jest mniejsza od względnej zmiany dochodu np. gdy wzrost dochodu o 10% spowoduje wzrost popytu o 5% wówczas wsp dochodowej elastyczności popytu wynosi ½ . Im bliżej zera tym mniejsza elastyczność . E_DPp=0 popyt jest sztywny tzn. nie reaguje na zmianę dochodu. E_DPp>1 względna zmiana popytu jest większa od względnej zmiany dochodu- popyt jest wysoce elastyczny. Im dalej wartośc wsp oddala się od jedności tym popyt jest bardziej elastyczny.

Jeżeli przyjmiemy wartość E_DPp=1 jako kryterium podziału dóbr to możemy je podzielic na dobra wyższego rzędu których wsp jest większy od jedności (E_DPp>1) i dobra podstawowe których wps jest mniejszy od jedności (E_DPp<1)

Jednakże to samo dobro może być dobrem normalnym przy niskim dochodzie i stać się dobrem podrzędnym przy wysokim dochodzie. Zmiana współczynnika dochodowej elastyczności popytu z dodatniego na ujemny oznacza że dobro traci charakter dobra normalnego i uzyskuje status dobra podrzędnego.

PRAWA ENGLA:

1. dotyczy relacji między wzrostem dochodu a wydatkami na zywność. Wraz ze wzrostem dochodu spada udział wydatków na żywność. Oznacza to że wydatki na żywność rosną w tempie wolniejszym od przyrostu dochodu czyli względna zmiana popytu na żywność jest mniejsza od względnej zmiany dochodu. Wsp dochodowej elastyczności zawarty jest w przedziale 0<E_DPp<1

2. Dotyczy wydatków na odzież i mieszkanie. Udział tych wydatków na ogół nie zmienia się wraz ze zmiana dochodu czyli względny przyrost popytu i dochodu są równe. Wsp jest zbliżone do jedności.

3. Wydatki na meble samochody podróże ochronę zdrowia itp. Wzrastają w tempie szybszym od tempa wzrostu dochodu. Względna zmiana popytu na te dobra jest większa od względnej zmiany dochodu. Wsp E_DPp>1

CENOWA ELASTYCZNOŚC PODAŻY:

Poruszanie się krzywej podaży w góre i w dół jest graficznym odzwierciedleniem reakcji podaży na zmianę ceny.

E_cPd=0 podaż nie reaguje na zmianę ceny, jest nieelastyczna. E_cPd=1 względna podaży jest równa względnej zmianie ceny. 0<E_cPd<1 względna zmiana podaży jest mniejsza od względnej zmiany ceny oznacza to że podaz jest mało elastyczna. Elastyczność podaży jest tym mniejsza im wartość wsp jest bliższa zeru. E_cPd>1 względna zmiana podaży jest większa od względnej zmiany ceny podaż jest wysoce elastyczna. E_cPd= ∞ (doskonale elastyczna) im wartość wsp oddala się od jedności tym bardziej elastyczna jest podaż. Co oznacza że przy danej cenie podaż może przybierać dowolne rozmiary.

PODSTAWY TEORII WYBORU KONSUMENTA:

Gospodarstwo domowe spełnia dwie funkcje: konsumpcyjną polegającą na zaspakajaniu potrzeb i produkcyjna polegająca na zdobywaniu środków umożliwiających realizację konsumpcji. Celem działalności gospodarstwa domowego jest maksymalizacja użyteczności (satysfakcji) czerpanej ze spożycia koszyka dóbr (które może ono nabyć przy danycm dochodzie i danych cenach) oraz z czasu wolnego.

Zasady wyboru konsumenta

Decyzje podejmowane przez gospodarstwa domowe:

1. wybór ilości czasu pracy i czasu wolnego

Dochody gospodarstw domowych (konsumenta) pochodzą głównie ze sprzedaży pracy. Tak, jak wcześniej konsument musi dokonać wyboru, tym razem między wypoczynkiem (czasem wolnym, który przedstawia jego użyteczność) a pracą, która przynosi dochód. Krzywa obojętności dla czasu wolnego i konsumpcji ma kształt podobny do krzywej obojętności dotyczącej wyboru struktury konsumpcji. Poruszając sie po niej konsument zamienia czas wolny z dochodem z pracy.

To, jak wysoko położona krzywa obojętności dla czasu i konsumpcji będzie dostępna dla konsumenta jest determinowane przez stawki płac. Wyznaczają one linię budżetu czasu pracy konsumenta, która odpowiada kształtem i właściwościami ścieżce cen. tak jak poprzednio punkt równowagi zostanie wyznaczony przez punkt styczności linii płac z możliwie najdalej oddaloną od początku układu współrzędnych krzywa obojętnośc

2. optymalizacja konsumpcji w czasie czyli podejmowanie decyzji o wysokości oszczędności

Konsument musi podjąć decyzję jaką część dochodu od razu skonsumuje, a jaką zaoszczędzi na poczet przyszłej konsumpcji. Ten wybór ma również swoje ograniczenia, którymi są wysokość dochodu i wysokość stopy procentowej. Tworzą one specyficzne ograniczenie budżetowe, zwane linią możliwości rynkowych. Jej zetknięcie z krzywa obojętności dla konsumpcji bieżącej i oszczędności wyznacza optymalną strukturę konsumpcji przyszłej i bieżącej.

Zmiana stopy procentowej wpłynie na zmianę tej struktury. Wyższa stopa procentowa wyznacza konsumpcje bieżącą na niższym poziomie, jednocześnie powodując wzrost oszczędności. Tak, więc występuje pozytywna zależność między oszczędnościami a zmianami stopy procentowej Rysunek poniżej przedstawia tą zależność. Krzywa ta nosi nazwę krzywej podaży oszczędności pojedynczego gospodarstwa domowego.

3. podstawy wyboru struktury konsumpcji bieżącej

Motywem przewodnim przy wybieraniu określonego koszyka konsumpcji będzie maksymalizacja użyteczności (na ogół tożsamej z satysfakcją) czerpanej ze spożycia koszyka dóbr. Zmienne decyzyjne, parametry rynkowe i preferencje jako

warunki wyboru Na wybór określonego koszyka dóbr przez konsumenta największy wpływ mają jego gusta i preferencje. Wybory są jednak ograniczane.

Czynnikami ograniczające:

- dochody konsumentów

- ceny wybieranych dóbr.

Generalnie, zakładając, że analizujemy dobra normalne i abstrahując od paradoksów wraz ze spadkiem (wzrostem) ceny wzrasta (maleje) ilość konsumowanych dóbr przez konsumenta Konsumenci niejednokrotnie przy wyborze koszyka dóbr kierują się określonymi swoistymi preferencjami i gustami. W teorii wyboru konsumenta dokonuje się nawet komparatywnych podziałów na koszyki konsumpcji: ściśle preferowane obojętne słabo preferowane względem innych koszyków. Do zmierzenia poziomu zadowolenia konsumenta wprowadzone zostało pojęcie użyteczności, które na ogół jest tożsame z satysfakcją. Użyteczność nie ma charakteru mierzalnego choć dla potrzeb zadań niejednokrotnie wprowadzane są jednostki satysfakcji użyteczności). Dzieje się tak albowiem w ekonomii liczy się zasada użyteczności porządkowej polegająca na porządkowaniu użyteczności, tak aby możliwe było

wyznaczenie ogólnych właściwości krzywych popytu rynkowego z wykorzystaniem użyteczności całkowitej oraz użyteczności krańcowej. Użyteczność całkowita jest definiowana jako suma satysfakcji z wybranego koszyka dóbr i usług. Użyteczność krańcowa to satysfakcja płynąca ze skorzystania z kolejnej, dodatkowej jednostki danego dobra. Suma satysfakcji z konsumpcji danego dobra rośnie wraz z konsumowaniem kolejnej jednostki danego dobra; natomiast poziom satysfakcji związany wyłącznie z konsumpcją następnej jednostki danego dobra maleje. Zjawisko to jest nazywane prawem malejącej użyteczności krańcowej.

Dopóki użyteczność krańcowa jest dodatnia dopóty rośnie użyteczność całkowita. Kiedy z kolei użyteczność krańcowa staje się ujemna użyteczność całkowita

maleje. Ta zasada zwana jest I prawem Gossena.

Krzywa obojętności konsumenta:

• wykres wariantów wyboru proporcji różnych dóbr, które jednakowo będą zaspokajały potrzeby, a więc będą obojętne dla konsumenta.

• przedstawia wszystkie kombinacje konsumpcji dwóch dóbr, które są dla konsumenta obojętne. Każda z tych kombinacji daje konsumentowi takie samo zadowolenie.

Krzywe obojętności konsumenta charakteryzują się tym, że:

• mają nachylenie negatywne,

• nie mogą się przecinać,

• są wypukłe w stosunku do początku układu współrzędnych,

jest ich nieskończenie wiele.

Efekt substytucyjny i dochodowy

Zmiana ceny dobra wywołuje określone zmiany w popycie konsumentów, przy założeniu stałego dochodu konsumenta. Musi on dostosować się do nowej sytuacji, a sposób dostosowania nazywa się efektem substytucyjnym i dochodowym Efekt substytucyjny -zastępowanie dobra droższego dobrem tańszym, które podobnie może zaspokoić określona potrzebę. konsumenci dążą do uzyskiwania zadowolenia (satysfakcji) po jak najniższym koszcie. Efekt dochodowy - wzrost cen dóbr, przy stałym dochodzie konsumentów powoduje, że mogą oni kupować mniejszą ich ilość.

wzrost cen dóbr powoduje przy stałym dochodzie konsumentów powoduje, że spada siła nabywcza tego dochodu (spada dochód realny). Nadwyżka konsumenta - to różnica (nadwyżka) uzyskanych korzyści nad kosztami ich zakupu

II PRAWO GOSSENA

•Prawo tzw. ekwimarginalizmu (wyrównania użyteczności krańcowych)

W sytuacji, gdy konsument przeznacza swój dochód na dwa dobra X i Y, sytuacją optymalną dla niego jest, gdy użyteczności marginalne obu dóbr zrównują się. W przypadku uwzględnienia różnic w cenach dobra X i Y:

---