PARASYMPATYKOLITYKI
DZIAŁANIE:
Układ sercowo-naczyniowy: przyspiesza czynność serca, przy dawkach subterapeutycznych może dojść do zwolnienia akcji serca(działanie na receptory M presyjne)
Oko: rozszerzenie źrenic, wzrost ciśnienia wśród gałkowego, porażenie akomodacji (porażenie mięśnia rzęskowego)
Przewód pokarmowy: obniżenie napięcia mięśni gładkich, zwolnienie perystaltyki, skurcz zwieraczy, hamowanie wydzielania gruczołów,
Układ oddechowy: rozkurcz mięśni gładkich drzewa oskrzelowego,
Ośrodkowy układ nerwowy: działanie pobudzające (przy zatruci atropiną może wystąpić dezoriętacja), hioscyna działa uspokajająco, przeciwwymiotnie, powoduje amnezje
ZASTOSOWANIE:
Kardiologia: bradykardia zatokowa, blok serca (atropina)
Okulistyka: rozszerzanie źrenic, (atropina, tropicumid)
Neurologia: choroba lokomocyjna (skoplpnina), zespół Parkinsona (procyklidyna, benzatropina),
Układ oddechowy: astma, predemykacja przedoperacyjna
Układ pokarmowy: choroba wrzodowa (pirenzepina)
PRZECIWWSKAZANIA:
jaskra, tachykardia, zaburzenia rytmu, choroba niedokrwienna, przerost gruczołu krokowego
PARASYMOATYKOMIMETYKI
DZIAŁANIE:
Układ krążenia: rozszerzenie naczyń, zwolnienie akcji serca, zwolnienie siły skurczu, zwolnienie przewodnictwa,
Układ pokarmowy: wzrost napięcia mięśni, wzrost perystaltyki, zwiększenie czynności wydzielniczej, nudności, wymioty, wzrost wydzielania gruczołów,
Układ moczowy: wzrasta perystaltyka moczowodów, kurczy się dźwigacz pęcherza, rozluźnia zwieracz,
Okulistyka: zwężenie źrenic, obniżenie ciśnienia śrudgałkowego,
Układ oddechowy: skurcz mięśni gładkich, zwiększenie wydzielania gruczołów,
Działają bezpośrednio na receptor:
*estry choliny (acetylocholina, metacholina, karbochol, betanechol)
*alkaloidy roślinne: (pilokarpina, muskaryna)
Działające pośrednio przez acetylocholineostazę:
*odwracalne: (fizostygmina, neostygmina)
*nieodwracalne: (środki owadobójcze, gazy bojowe, związki fosfoorganiczne)
Muskaryna: alkaloid naturalny występuje w grzybie trującym Amanta muscaria
Objawy: zwężenie źrenic, ślinotok, łzawienie, poty, bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunki, zwolnienie czynności serca, duszność
Leczenie: płukanie żołądka, atropina 1-2 mg co 30 min
Atropina:
Objawy: zaczerwienienie skóry, wysoka temperatura, niepokój pobudzenie, tachykardia, zaburzenia rytmu serca, zaburzenia widzenia, suchość skóry i błon śluzowych,
Muchomor sromotnikowi:
Toksyny: ammanityna, falliodyna
Objawy: żołądkowo jelitowe, okres bezobjawowy, uszkodzenie wątroby i nerek (żółtaczka, uszkodzenie wątroby, skąpomocz, białkomocz)
Leczenie: hemodializa, płukanie żołądka
PODZIAŁ RECEPTORÓW UKŁ. PRZYWSPÓŁCZULNEGO:
M1- tkanka nerwowa, gruczoły przewodu pokarmowego
M2 - mięśnie gładkie
M3 - gruczoły wydzielania zewnętrznego
LEKI UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO R57DLEKI UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO: nazywamy lekami wpływające na receptory i przekaźnictwa w synapsach między włóknami pozazwojowymi ukł współczulnego a komórkami efektorowymi.
MECHANIZM DZIAŁANIA: działanie bezpośrednie na receptory adrenergiczne
EFEKTY POBUDZENIA UKŁ AUTONOMICZNEGO:
Układ pokarmowy: zmniejszona perystaltyka
Macica: zmniejszenie napięcia
Naczynia krwionośne: rozkurcz
Gruczoły łzowe: nasilenie sekrecji
SYMPATYKOMIMETYKI:
Pobudzenie receptorów ∝, skurcz tętniczek, wzrost oporu naczyniowego, wzrost RR, centralizacja krążenia, pobudzenie receptorów beta1, wzrost kurczliwości
Adrenalina: pobudzenie receptorów beta1, dodatniIna, chrono, dromotropizm,
Wpływ na naczynia obwodowe: małe dawki (skurcz naczyń skóry i nerek), średnie dawki (pobudzenie receptorów alfa i beta2), duże dawki (pobudzenie receptoru alfa, skurcz naczyń tętniczych, wzrost RR)
Metylodopa:
Mechanizm działania: tworzenie fałszywego neuroprzekaźnictwa, pobudzającego receptory alfa2 adrenergiczne
Działanie: zmniejszenie RR, sedacja,
Zastosowanie: nadciśnienie tętnicze
Działanie n/pożądane: hipotensja ortostatyczna
LEKI UKŁ. WSPÓLCZULENGO:
*alfa1- adrenomimetyczne: metaraminol, fenylefryna, metoksamina
zastosowanie: nieżyt nosa, nadciśnienie, jaskra
*alfa2- adrenomimetyczne: klonidyna, guanabenz,
zastosowanie: nadciśnienie
*alfa3- adrenomimetyczne: ksylometazolina
*alfa1 i alfa2- adrenomimetyczne: ksylometazolina, nafazolina
zastosowanie: nieżyt nosa
działania miejscowe: zmniejszenie obrzęku błon śluzowych nosa i wydzielania śluzu
przewlekłe stosowanie może doprowadzić do zmian zanikowych błony śluzowej
*beta1 adrenomimetyczne: dobutamina
działanie: izotropowe, chromotropowe, batmotropowe dodatnie
zastosowanie: zaburzenie przewodzenia AU, niewydolność mięśnia sercowego, zabiegi kardiochirurgiczne
*beta2- adrenomimetyczne: fenotrol, salbutanol, krenbutenol
działanie: rozszerzają oskrzela, zmniejszenie napięcia i normowanie aktywności skurczowej macicy, stabilizacja błon komórek tucznych, rozszerzenie naczyń obwodowych,
zastosowanie: dychawica oskrzelowa, zagrażające poronienie, poród przedwczesny,
*beta1 i beta2- adrenomimetyczne: izoprenalina, orcyprenalina
działanie: izotopowe, chromotropowe, batmotropowe dodatnie, rozkurcz mięśni gładkich oskrzeli
zastosowanie: niewydolność mięśnia sercowego, dychawica oskrzelowa
Efedryna: lek o działaniu pośrednim adrenomimetyczne
Mechanizm działania: zwiększenie wydzielania noradrenaliny do szczeliny synaptycznej, hamowanie wchłaniania zwrotnego NA, hamowanie degradacji enzymatycznej NA,
Działanie ogólnoustrojowe: rozkurcz oskrzeli, skurcz naczyń skóry, nerkowych i trzewnych, zwiększenie siły skurczu mięśnia sercowego i objętości wyrzutowej serca, stany pobudzenia, wzrost reaktywacji i koncentracji, zmniejszenie senności, zmęczenia i łaknienia, drażliwość, bezsenność,
Zastosowanie: niedociśnienie, omdlenia, dychawica oskrzelowa, nieżyt nosa, składnik mieszanek wykrztuśnych
* I alfa1 i alfa2- adrenolityczne: alkaloid sporyszu, pochodne imidazoliny (tolazolina)
alkaloid sporyszu: działanie alfa adrenolityczne i miotyczne, alkaloid wielkocząsteczkowy (działa ośrodkowo i obwodowo), alkaloid drobnocząsteczkowy (działa obwodowo)
Zastosowanie: atomia macicy po porodzie, migrena czerwona,
tolazolina: działania: rozszerzenie naczyń tętniczych, pobudza pracę serca, pobudza perystaltykę jelit
* II alfa1 i alfa2 lityczne: prazosyna, trimazosyna
Mechanizm działania: blokowanie receptorów alfa1 adernergicznych
*alfa- adrenolityki: nieselektywne (fentolamina, tozalina), selektywne (prazasyma, doksazasyma, bunasozyma, terazosyma)
Fentolamina: działanie: rozszerza naczynia tętnicze, uwalnia histaminę, izotopowo+, chromotopowo+
Wskazania: niewydolność mięśnia sercowego
Działanie leków beta adrenolitycznych: wpływ na serce i ukł. krążenia, skurcz mięśni gładkich oskrzeli, nasilenie perystaltyki przewodu pokarmowego, zmniejszenie uwalniania insuliny, hamowanie agregacji trombocytów
Antagoniści receptora beta (beta-blokery):
Ukł. Sercowo-naczyniowy: zwolnienie czynności serca, zmniejszenie siły skurczu serca, zmniejszają objętość wyrzutową, blokują uwalnianie reniny, zwiększają opór obwodowy, zmniejszają zużycie tlenu przez mięsień sercowy,
Ukł. Oddechowy: skurcz oskrzeli
Efekt metaboliczny: maskują objawy hypoglikemi, hamują uwalnianie WKT z t tłuszczowej
Zastosowanie: nadciśnienie, niewydolność wieńcowa, zawał serca, arytmia, przewlekła niewydolność krążenie, wady serca, nadczynność tarczycy, nadciśnienie wrotne, profilaktyka migreny, objawy paniki, jaskra, leczenie objawów abscynęcji
Działania n/pożądane: bradykardia, blok S.A i AU, niewydolność krążenie, nagłe odstawienie zgon pacjenta, napad duszności, objawy z OUN, zmęczenie zaburzenia snu, maskują objawy hipoglikemii
Przeciwwskazania: bezwzględne(dychawica oskrzelowa, ciężka depresja, blok przedsionkowo komorowy II-III,), względne (tendencja do bradykardii, blok przedsionkowo komorowy I)