03.03.2009

Kinga Błaszczyk
Sylwia Czapla
Joanna Miazek

Pedagogika, rok II, grupa V

Cele edukacji środowiskowej w klasach początkowych

Zanim przejdziemy do omawiania celów edukacji zintegrowanej, a następnie edukacji środowiskowej przypomnijmy sobie, co oznaczy słowo „cel”, jakie są jego rodzaje, cechy.
Mówiąc najbardziej ogólnie cel to stan lub obiekt do którego się dąży.
Wg B. Niemierko cel to zamierzony wynik nauczania.
Natomiast Wincenty Okoń wyjaśnia, że cele kształcenia stanowią, to do czego się dąży w procesie kształcenia, są to świadome i założone efekty, które zamierza się osiągnąć w procesie kształcenia.

Funkcje jakie spełniają cele wg W. Okonia to:
funkcja koordynującą (punkt odniesienia)
funkcja organizacyjna (całe działanie)

funkcja regulacyjna

funkcja ukierunkowująca

funkcja zapewniająca trwałe wartości

Cele mają na celu rozwój osobowości, kształtowanie postaw, wartości i światopoglądu.

Rodzaje celów kształcenia:

I podział wg czasu:
• Potencjalne - funkcjonują one do momentu rozpoczęcia procesu dydaktyczno-wychowawczego, czyli do czasu zanim zacznie się je osiągać
• Aktualne - symbolizują one rozpoczęcie procesu edukacyjnego (do realizacji włącza się nauczyciel i uczniowie)

II podział wg przedmiotu i podmiotu kształcenia:
• Rzeczowe (przedmiotowe) - oznaczają określenie zmian w zasobie wiedzy, umiejętnościach jej stosowania w praktycznych i teoretycznych działaniach uczniów.
• Podmiotowe - mamy na uwadze zmiany w rozwoju sprawności umysłowych, postaw i systemu wartości wywołane procesem dydaktyczno-wychowawczym.

III podział wg stopnia ogólności:
• Ogólne - wyrażają to, co ma być „produktem końcowym” tego procesu (wyrażone w kategoriach funkcji). Adresatem tych celów jest nauczyciel.
• Pośrednie - otrzymuje się w rezultacie podziału celów ogólnych wyrażonych w kategoriach funkcji na składniki w postaci czynności.
• Szczegółowe - precyzyjne sposoby wyrażania ogólnych celów w postaci zadań, pytań, problemów, poleceń. Adresatem jest uczeń. Operacyjne cele kształcenia to opisy zachowań uczniów, jakie mają oni przejawiać po ukończeniu lekcji.

IV podział wg sfer osobowości:
• Poznawcze - dotyczą zmian w sferze poznawczej osobowości
• Emocjonalne (afektywne) - dotyczy zmian w sferze afektywnej osobowości
• Psychomotoryczne - dotyczą zmian w sferze psychoruchowej osobowości

Cechy celów kształcenia:
KONSTYTUTYWNE:
• Wykonalność (realność) - dające się zrealizować
• Logiczność - pozbawione wewnętrznych sprzeczności
• Dostrzegalność - określone tak, aby można było ustalić stan ich wykonania
• Wymierność - określone tak, aby można było dostrzec, czy dany cel został
zrealizowany, czy nie
• Rzeczowość i precyzyjność - cele powinny zawierać syntetyczny opis tego, co chcemy osiągnąć

SPECYFICZNE CECHY CELÓW SZCZEGÓŁOWYCH:
• Są sformułowane z punktu widzenia ucznia
• Opisuje, co uczeń potrafi zrobić po zakończeniu procesu kształcenia np. uczeń umie nazwać, rozpoznać, zastosować, przeanalizować itp.
• Wymieniają warunki ograniczające, które muszą być spełnione np.: ograniczenie czasu, ograniczenie liczby błędów, ograniczenie dotyczące tego, co może być stosowane jako pomoc przy wykonaniu zadania itp.
• Reprezentują różne typy zachowania ucznia

Klasyfikacja celów kształcenia.
CELE KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO WG W. OKONIA:
Strona rzeczowa:
• Opanowanie ogólnej wiedzy o przyrodzie, społeczeństwie, technice i sztuce
• Ogólne przygotowanie do działalności praktycznej w świecie i jego przekształcenia
• Kształtowanie świadomości oraz opartych na niej postaw i naukowych przekonań
Strona osobowościowa (podmiotowa):
• Ogólny rozwój sprawności umysłowej, zdolności poznawczych ze szczególnym uwzględnieniem myślenia oraz uzdolnień twórczych
• Rozwój potrzeb kulturalnych, motywacji i zainteresowań poznawczych: społecznych, estetycznych i technicznych
• Wdrażanie do samokształcenia i pracy nad sobą przez całe życie

TAKSONOMIA CELÓW W. OKONIA:
• Wiadomości o faktach i zależnościach między nimi
• Rozwiązywanie zagadnień teoretycznych i praktycznych
• Samodzielne dokonywanie oceny
• Samodzielne stosowanie wiedzy w nowych sytuacjach

Edukacja zintegrowana obejmuje klasy I-III. Plan dla tych klas przewiduje 20 godzin tygodniowo. Edukacja zintegrowana obejmuje poszczególne edukacje:

• edukacja polonistyczna

• edukacja matematyczna

• edukacja środowiskowa

• edukacja plastyczna

• edukacja techniczna

• edukacja muzyczna

• edukacja motoryczno - zdrowotna

Cele edukacji zintegrowanej:

• zapewnienie każdemu dziecku warunków do wszechstronnego rozwoju osobowości, wiedzy i umiejętności zgodnych z ich potencjalnymi możliwościami

• kształtowanie szczęśliwego, aktywnego poznawczo, asertywnego dziecka, umiejącego wypowiadać swoje zdanie i wysłuchać opinii innych ludzi

• kształtowanie odporności emocjonalnej dziecka na stres, lęki, napotykane trudności, umiejętność radzenia sobie z nimi i działania w różnych sytuacjach

• całościowe postrzeganie świata

• dostrzeganie związków przyczynowo - skutkowych

• wspomaganie ciekawości poznawczej, pozytywne nastawienie do uczenia się

• zdobywanie wiedzy i umiejętności z pomocą nauczyciela i samodzielnie

• rozwijanie zainteresowań i uzdolnień

• pobudzanie wyobraźni i twórczej postawy

• kształtowanie obrazu własnej osoby i samooceny

• kształtowanie więzi rodzinnych, społecznych, narodowych, międzynarodowych

• zdobywanie umiejętności czytania, pisania, liczenia, umożliwiających samodzielne uczenie się

• nabywanie umiejętności organizowania sobie pracy i współdziałania w grupie

• kształtowanie wrażliwości na piękno przyrody, dzieł literackich, plastycznych i muzycznych

• kształtowanie nawyku dbania o sprawność fizyczną, zdrowie i higienę

• rozwijanie procesów emocjonalno - motywacyjnych sprzyjających poznawaniu siebie i budowania relacji z otoczeniem

• respektowanie praw innych

Cele edukacji środowiskowej:

• kształtowanie spostrzegawczości oraz umiejętności obserwowania obiektów i zjawisk przyrody

• wyrabianie samodzielności w zakresie dokonywania spostrzeżeń

i obserwacji

• zapoznawanie z zależnościami występującymi w przyrodzie

• wyrabianie nawyku mądrego korzystania z jej zasobów;

• dostrzeganie potrzeby ochrony środowiska naturalnego

• rozbudzanie świadomości ekologicznej i włączanie się do działań proekologicznych;

• budzenie i rozwijanie uczuć estetycznych i etycznych poprzez wyrabianie wrażliwości na piękno przyrody, odczuwanie przyjemności w obcowaniu z przyrodą, wzbudzanie wrażliwości na brak jej poszanowania

• poznanie reguł i mechanizmów funkcjonujących w przyrodzie

• uczestniczenie w działaniach mających na celu ochronę i zapobieganie dewastacji środowiska

• dostrzeganie potrzeby segregowania i powtórnego wykorzystania odpadów

• zapoznanie z wybranymi środowiskami przyrodniczymi np. staw, las, park

• poznanie rodzajów obszarów chronionych oraz pomników przyrody

• zapoznanie z różnorodnością zwierząt i roślin chronionych w Polsce

• zachęcanie do dokarmiania zwierząt zimą

• uświadomienie roli zieleni w najbliższym otoczeniu

• dbałość o estetykę otoczenia szkoły

• budzenie poczucia tolerancji wobec wszystkiego co żyje

• poznanie sposobów walki z hałasem

• zachęcanie do ekologicznego życia we własnym domu

• odpowiednie reagowanie na propozycje i zachowania zagrażające zdrowiu i życiu

• kształtowanie własnej wartości i przydatności dla środowiska

• stosowanie w codziennym życiu zdobytej wiedzy ekologicznej

• kształtowanie pozytywnej motywacji środowiskowej i kulturowej

• budzenie zainteresowania wieloma obiektami i zjawiskami świata zwierzęcego
  i roślinnego

• zachęcanie do ekspresji przeżyć podczas bezpośredniego kontaktu z przyrodą lub poznawaniu jej obiektów za pomocą tekstu literackiego, ilustracji, modelu itp.
  oraz budzenie gotowości do działalności praktycznej

• wzbogacanie słownictwa o treści ekologiczno-przyrodnicze

• rozwijanie podstawowych wiadomości o miejscu i działalności człowieka

• umiejętność postrzegania zależności między stanem środowiska a samopoczuciem
  i zdrowiem ludzi

• uświadomienie znaczenia i piękna obiektów i zjawisk w najbliższym środowisku przyrodniczym

• odtwarzanie, przekształcanie i pomnażanie bogactwa i różnorodności przyrody oraz jej piękna

• rozwijanie umiejętności obserwowania środowiska oraz gromadzenia o nim informacji

1

---