I Prognozowanie - przewidywanie kształtowania się (predykcja) zjawisk i procesów gosp. W przyszłości.

Prognozowanie -to przewidywanie przyszłych zdarzeń na podstawie informacji o przeszłości. P. może być racjonalne i nieracjonalne.

Z przewidywaniem nieracjonalnym mamy do czynienia wtedy gdy w procesie wnioskowania w przyszłość korzysta się z różnego rodzaju wróżb i proroctw, które nie koniecznie muszą być fałszywe. W ramach p. racjonalnego wyróżniamy przewidywania: zdrowo-rozsądkowe i naukowe. Z przewidywaniem zdrowo-rozsądkowym mamy do czynienia gdy wnioskowanie jest oparte na doświadczeniu bez użycia reguł nauki (np. przewidywanie dotyczące wielkości sprzedaży, czy przewidywania pogody przez górali). O przewidywaniu naukowym mówimy wtedy gdy w procesie wnioskowania w przyszłość korzystamy z reguł nauki. Racjonalne naukowe przewidywanie przyszłości określamy mianem prognozowania. Na gruncie pojęcia prognozowania wyróżnia się różnorodne def. prognozy.

Def. Kazimierza Secomskiego Prognozami nazywa się oparte na naukowych podstawach i mające kompleksowy charakter przewidywania najbardziej prawdopodobnego przebiegu zjawisk.

Def. Zdzisław Hellwig. Prognoza - każdy sąd którego prawdziwość jest zdarzeniem losowym przy czym prawdopodobieństwo tego zdarzenia jest znane i wystarczająco duże dla celów praktycznych. Tego rodzaju prognozę Hellwig nazywa prognozą statystyczną.

Def. Zbigniew Pawłowski -jest zwolennikiem prognozy jako sądu o przyszłości. Wyróżnia on dwa terminy związane z wnioskowaniem w przyszłość:

PREDYKCJA -ogół zasad i metod wnioskowania o przyszłości na podstawie modelu ekomonetrycznego opisującego określone zjawisko ekonomiczne. PROGNOZA konkretny wynik tego procesu wnioskowania.

Def. A.Zaliaś -reprezentuje on również powyższy pogląd.

/całość w wersji do ściągnięcia/

Def. Maria Cieślak

Uważa że zróżnicowanie definicji prognozy jest usprawiedliwione różnorodnością sytuacji prognostycznych, celów i metod badania. Definicje prognozy autorka ujmuje szeroko określające w jej podstawie właściwości:

-prognoza jest formułowana w oparciu o dorobek nauki

-prognoza jest stwierdzeniem weryfikowanym empirycznie

-prognoza jest stwierdzeniem odnoszącym się do przyszłości

- prognoza nie jest stwierdzeniem stanowczym ale akceptowanym

PROGNOZA odnosi się do określonego obiektu (kraj, region, przedsiębiorstwo).

Zjawiska mogą być opisywane za pomocą jednej zmiennej (zjawiska proste- wydobycie węgla w Bogdance) lub wielu zmiennych (zjawiska złożone- gęstość zaludnienia)

Za najbardziej skomplikowane uważa się prognozowanie zjawisk i procesów społ-gospodarczych. Są one bowiem uwarunkowane czynnikami egzogenicznymi (zewnętrzne) i endogenicznymi (wewnętrzne) Na czynniki zewnętrzne podmioty nie maja wpływu. Czynniki wewnętrzne dotyczą prognozowanego obiektu, leżą wewnątrz i mogą być kształtowane przez decydentów, w skrajnych przypadkach prognoza może stać się przyczyną zaistnienia lub nie zaistnienia zapowiadanego zdarzenia. W związku z tym mówimy o prognozach samorealizujących się (ogłoszenie prognozy wzrostu cen może doprowadzić do wykupu towarów i spowodować wzrost cen) bądź samounicestwiających się (dotyczą rekordowego napływu gości do Zakopanego).

W ostatnich latach mówi się nawet o nauce zwanej futorologią bądź prognostyką. Celem tej nauki jest tworzenie zasad i metod służących ukazaniu najbardziej wiarygodnego obrazu rzeczywistości, która dopiero ma zrealizować się. Prognozowanie odgrywa istotna rolę przy tworzeniu planów gospod. Między tymi dwoma pojęciami nie można postawić znaku =. Prognoza ma bierny charakter i jedynie określa przewidywany przebieg zjawisk i procesów gospodarczych w przyszłości. Plan to dyrektywa, program działania.

Cel i Funkcje P.

Głównym celem Prognozowania jest wspomaganie procesów decyzyjnych. Mówimy wówczas o 1.prepasacyjnej funkcji prognoz -Prognosta opracowuje prognozę dla decydenta czyli podmiotu podejmującego decyzje. Decydentem może być pojedynczy człowiek, grupa osób, podmiot gosp. instytucje. Za podjętą decyzją odpowiedzialność ponosi decydent. Musi on posiadać umiejętność oceny jakości prognozy, gdyż swoją decyzję opiera na takiej prognozie do której na zaufanie. Najczęściej sporządzaniem prognoz zajmują się instytucje (ONZ, Bank Światowy)

2 F. aktywizująca -wiąże się z rozróżnieniem zmiennych sterowanych i nie sterowanych. Zmiennych na których wpływ decydent nie ma wpływu noszą nazwę zmiennych nie sterowanych (inflacja) , a te na które ma wpływ to sterowane. Prognoza w stosunku do zmiennych sterowanych jest stymulatorem działań gdyż pobudza do podejmowania kroków sprzyjających realizacji prognozy, gdy jest ona korzystna i przeciwstawiających się jej realizacji gdy przewidywane zdarzenia są oceniane jako niekorzystne.

3 f. informacyjna - polega ona na oswajaniu ludzi z nadchodzącymi zmianami , zmniejszeniem lęku przed przyszłością.

Funkcje aktywizująca i informacyjna nie wymagają na ogół prognoz obdarzonych wysokim stopniem zaufania. Natomiast f, preparacyjna może być spełniona tylko wtedy gdy stopień zaufania odbiorcy do prognozy jest wysoki. Taką prognozę nazywamy realistyczną.

Klasyfikacja P.

1ze względu na horyzont czasowy - krótkoterminowe(do 1 roku) - średnioterminowe(od 1 do 5 lat) - długoterminowe (ponad 5 lat)

W ramach prognoz długoterminowych wyróżniamy a) prognozy perspektywiczne (10-20 lat) b) ponad perspektywiczne (ponad 20 lat)

2 ze względu na charakter a)ilościowe - punktowe (prognoza jest konkretna wartości liczbową) - przedziałowe (przedział liczbowy w którym z określonym prawdopodobieństwem znajdzie się przyszła wartość zmiennej prognozowanej. Większą wartość poznawczą mają prognozy przedziałowe. b) jakościowe

3 ze względu na cel prognoz a) badawcze (celem jest wszechstronne rozpoznanie przyszłości i ukazanie wielu możliwych jej wersji) b) ostrzegawcze (zadaniem jest przewidywanie zdarzeń niekorzystnych dla odbiorcy. Dają one czas odbiorcy na podjęcie działań zapobiegawczych c) normatywne (zadaniem jest ułatwienie dokonania wyboru potrzeb i przyszłych celów wraz z ogólnym określeniem zadań i środków)

4 ze względu na stopień szczegółowości

a) ogólne (dotyczą zazwyczaj obiektu jako całości i są formułowaniu przy wykorzystaniu syntetycznych zmiennych b) szczegółowe (dotyczą szczegółowych zmiennych opisujących obiekty gospodarcze)

5 ze względu na zasięg a) mikroekonomiczne b) makroekonomiczne

6 ze względu na funkcje spełnione przez prognozy

1 operacyjne. Są wykorzystywane w planowaniu krótkookresowym. (do 1 roku) 2 strategiczne (dłuższe okresy czasu i ich celem jest stworzenie podstaw do podejmowania długofalowych decyzji gospod)

METODY PROGNOZOW.

1 matematyczno - statystyczne - (wyróżniamy metody oparte na modelach deterministycznych (nie uwzględniają czynnika losowego) i metody oparte na stochastycznych modelach ekonometrycznych (uwzględniają czynnik losowy i mogą być jednorównaniowe i wielorównaniowe) W ramach modeli jednorównaniowych wyróżniamy:

1 klasyczne modele ekonometryczne

2 trendu albo tendencji rozwojowej.

W metodach opartych na modelach ekonometrycznych wyróżniamy modele:

1przyczynowo opisowe 2 autoregresyjne 3 wielorównaniowe

2 niematematyczne (heurystyczne) -polegają na wykorzystaniu do prognozowania opinii ekspertów, instytucji, wyobraźni, doświadczenia. W ramach tych metod wyróżniamy metody: -ankietową - ekspertyz - kolejnych przybliżeń.

Modele (klasyczne modele ekonometryczne i trendu albo tendencji rozwojowej) sa konstruowane w oparciu o dane liczbowe, które charakteryzują się następującymi właściwościami: 1) zgodne z przedmiotem badania 2) jednoznaczne 3) kompletne 4) aktualne dla przyszłości 5) porównywalne w czasie i przestrzeni.

Podstawowe ZAŁOŻENIA ekonometrycznego wnioskowania w przyszłość.

1)znana jest postać analityczna modelu wyjaśniającego kształtowanie się zmiennej prognozowanej

2)struktura opisywanych przez dany model zjawisk ekonometrycznych jest stabilna w czasie Stabilność powinna dotyczyć zarówno okresu z którego przychodziły dane do budowy modelu (stabilność retrospektywna) jak również okresu którego dotyczy prognoza (stabilność prospektywna) Stabilność oznacza że zarówno postać analityczna modelu, zbiór zmiennych objaśniających modelu jak i wartość parametrów modelu nie ulegają dezaktualizacji

3)znane są wartości zmiennych objaśniających w okresie prognozowanym (T) Zmienne te można ustalić na podstawie:

-planu

-ekstrapolacji trendów

-zbudowanych modeli ekonometrycznych dla każdych zmiennych objaśniających

4)rozkład czynnika losowego modelu nie ulega zmianom w czasie

5)dopuszczalna jest eksploatacja zmiennych objaśniających poza zaobserwowany w próbie obszar zmienności

PREDYKTOR - to narzędzie do budowy lub konstrukcji prognoz .

ZASADY prognozowania ilościowego

Prognozy empiryczne opierają się na danych pochodzących z przeszłości i są w odpowiedni sposób przetwarzane np. budowa modelu ekonometrycznego, budowa trendu, i są wykorzystywane do budowy prognozy. Sposób przejścia od przetworzonych danych o przeszłości do prognozy nazywamy regułą lub zasadą prognozowania. Pojęcie to nie jest równoznaczne z metodą prognozowania. Metoda jest pojęciem szerszym niż reguła czy zasada prognozowania gdyż obejmuje:

-sposób przetworzenia danych o przeszłości

-sposób przejścia od danych przetworzonych do prognozy.

Najczęściej wykorzystuje się trzy zasady lub reguły prognozowania:

1.Zasada podstawowa dla predykcji nieobciążonej - prognozę ustala się tu na poziomie wartości oczekiwanej zmiennej prognozowanej w okresie prognozowanym T.

yt*=E (Yt), T>n

yt*- prognoza

E - zmienna prognozowana

Yt - prognoza na moment lub okres

2.Największego prawdopodobieństwa -prognozą jest stan zmiennej któremu odpowiada dominanta rozkładu zmiennej Y w okresie prognozowanym T

yt*=D (Yt), T>n

D- dominanta rozkładu

3.Minimalnej straty- prognozą jest taki stan zmiennej prognozowanej, którego realizacja spowoduje minimalne straty. Strata jest tu rozumiana jako skutek wykorzystania błędnej prognozy do podjęcia decyzji z którą związane są wysokie nakłady finansowe.

WZÓR 1

Jednorównaniowe modele ekonometryczne w procesie prognozowania

Aby model ekonometryczny mógł być wykorzystywany do prognozowania musi spełniać określone założenia dotyczące teorii prognozy ekonometrycznej.

1)występuje stabilność relacji strukturalnych modelu w czasie (model nie zmienia postaci analitycznej)

2)składnik losowy ma stały rozkład w czasie

3)znane są wartości zmiennych objaśniających modelu w okresie prognozowanym

4)model można ekstrapolować poza jego dziedzinę

Przy konstruowaniu prognozy za pomocą modelu ekonometrycznego prognoza przyjmuje postawę pasywną tzn. że czynniki oddziałujące na zmienną objaśnianą w przeszłości będą również oddziaływały w przyszłości.

Aby model ekonometryczny mógł być wykorzystywany do celów prognozowania musi być modelem dobrym tzn. dobrze dopasowanym do danych empirycznych.

Mierniki dopasowania

1)współczynnik zmienności resztowej

WZÓR 2

2)współczynnik zbieżności (indenterminacji) Φ² WZÓR 3

3)współczynnik determinacji R² WZÓR 4

4)średnie błędy szacunku parametrów strukturalnych

WZÓR 5

Jeśli punkty 1,2,4 są jak najmniejsze to model jest lepiej dostosowany do danych empirycznych, natomiast jeśli punkt 3 jest bliższy jedności to model jest lepiej dopasowany do danych empirycznych

Prognoza punktowa

WZÓR 6

Wielkość błędu ex ante - błąd ten można wyznaczyć w momencie konstrukcji prognozy, jest to średni błąd prodykcji lub średni błąd prognozy.

Wzór na liczenie błędu:

I sposób WZÓR 7

II sposób WZÓR 8

III sposób WZÓR 9

Prognoza przedziałowa

- podawana jest w postaci przedziału liczbowego do którego z zadanym z góry prawdopodobieństwem 1 -α zwanym wiarygodnością prognozy należeć będzie przyszła wartość zmiennej prognozowanej

WZÓR 10

Dane statystyczne wykorzystywane w prognozowaniu

1przekrojowe (uporządkowane wyniki pomiarów zm charakteryzujące poziom określonego zjawiska w zbiorze obiektów gospod mogą tworzyć szeregi jedno lub wielo wymiarowe)

2dynamiczne (czasowe, chronologiczne, uporządkowany zbiór wyników pomiarów zm charakteryzujących zmiany określonego zjawiska w czasie w danym obiekcie gospodarczym (szeregi jedno lub wielo równaniowe))

3przekrojowo-czasowe (utworzone przez szeregi czasowe )

Wahania sezonowe - powtarzające się z roku na rok w tych samych jednostkach kalendarzowych dość regularnie zmiany ilościowe w rozmiarach przebiegu zjawiska ekonom. Rozmiary wahań mogą być wyrażone w % - wskaźniki sezonowości (wahania multiplikatywne) lub w wielkościach bezwzględnych (absolutne poziomy wahań - wahania addytywne)

Model Tendencji rozwojowej (trendu)

Zmienność zjawisk w czasie kształtowana jest przez tendencję rozwojową (trend) przez wahania sezonowe i przez wahania przypadkowe.

Podstawą analizy dynamiki zjawisk są szeregi czasowe. Możemy rozpatrywać różne techniki prognozowania w oparciu o szeregi czasowe.

• Szereg nie zawiera trendu

Jeśli w szeregu czasowym nie ma wyraźnego trendu to do prognozowania wykorzystujemy modele średniej ruchomej prostej lub średniej ruchomej ważonej

WYKŁAD I

WYKŁAD II

Zarządzanie fin. Obejmuje instrumenty i techniki:

1. czynniki czasu - decyzje finansowe dotyczą przyszłości, możliwości zmian warunków otoczenia, priorytetów. Ma swoje odniesienie do ekonomii - uwzględnianie zmian w warunkach wewnętrznych i zewnętrznych działania zmian w priorytetach i celach w miarę upływu czasu. Powoduje zmianę oceny wartości kategorii ekonomicznych w czasie oznacza to, że ten sam strumień pieniężny osiągany w różnych przedziałach czasowych jest inaczej .....................

Powoduje nieporównywalność efektów i nakładów z różnych punktów czasowych. Sprawia że efekty i nakłady nie mogą być sumowane gdy daty są różnych okresów. Musimy sprowadzać przyszłe wpływy i wypływy pieniężne do jednego momentu czasowego (sprowadzić do warunków bazowych lub do warunków przyszłych).

Sprowadzanie do jednego punktu czasowego:

a) metoda dyskonta - metoda polega na sprowadzaniu przyszłych przepływów pieniężnych do warunków bazowych (wyceniamy przyszłe wpływy i wypływy z punktu widzenia warunków bazowych poprzez współczynnik dyskontujący dla okresu t) a_t=1/(1+r)^t

n- stopa dyskontowa informuje jakie jest tempo spadku wartości kat. ekonomicznych w ciągu roku.

a_t- jaką wartość przypisujemy 1 jedn efektów lub nakładów z roku t z punktu widzenia roku bazowego

b) procentu składanego

FV = CF_t (1+r) ^n-t

n-t - odcinek czasu od poniesienia nakładu do osiągnięcia punktu bazowego

r - stopa % kapitalizacji- jakie jest tempo wzrostu nominalnej wartości przepływów od okresu t do punktu czasowego n

2. analiza dowód - ryzyko

Mając poziom średniej możemy oczekiwać określonej stopy zwrotu. RYZYKO- możliwość nie uzyskania oczekiwanego dochodu, gdy znamy rozkład prawdopodobieństwa, gdy nie znamy - niepewność.

Miarą rozproszenia wokół wartości oczekiwanej jest wariancja.

Odchylenie standardowe przy rozkładzie normalnym pokazuje obszar w jakim się możemy znaleźć z określonym prawdopodobieństwem.

Niewielkie rozproszenie świadczy o niskim odchyleniu standardowym. Odchylenie stan wysokie przedział - rzeczywisty efekt będzie mógł w istotny sposób odbiegać od oczekiwanego wysokie ryzyko.

Przy wyborze wariantów obarczony wyższym ryzykiem musi się charakteryzować wyższą wartością oczekiwaną.

БA< бB to ea<eb

Miara ryzyka jednego projektu jest większa niz ryzyko drugiego mozemy dokonywać wyboru pod warunkiem że wartość oczekiwana będzie wyższa.

3) analiza wskaźnikowa - model Du Ponta

??????????????

Planowanie finansowe.

Planowanie- aktywne kształtowanie przyszłości.

Planowanie odgórne.

Wizja -Misja -Plan strategiczny

Budżetowanie obejmuje 2 gr. budżetów: - operacyjne - finansowe

B. Operacyjny - ważny jest b sprzedaży i b kosztów - zależy od stosowanego w firmie rachunku kosztów.

B. finansowy -prognozę rach zysków i strat, rachunku przepł i budżetu, b inwest i b śr fin.

Planowanie oddolne - przewidujące

Korzyści planowania finansowego

1.Pozwala przewidywać przyszłe potrzeby finansowe firmy i z wyprzedzeniem podjąć kroki w celu zapewnienia potrzebnych śr finansowych.

2.pozwala ująć wpływy finansowe różnych zamierzeń. Fundusze są ograniczone i plany powinny być dostosowane do zasobów finansowych.

3.prognoza jest skutecznym sposobem kontroli w procesie zarządzania

4.pozwala na łatwiejsze pozyskanie kapitału

5.pozwala na podniesienie efektywności gospodarowania- ostrzega nas przed problemami pozwala na ograniczenie ryzyka w naszej działalności i osiągnięcie wyższych dochodów.

Elementy planu finansowego

1.założenia dotyczące otoczenia (inflacja, konkurenci) Ignorowanie inflacji -przyjmujemy do prognozy założeniach o stałych cenach. Uwzględnienie inflacji - prognozowanie poziomu inflacji.

2.prognoza sprzedaży - informuje o tym ile my chcemy sprzedać. Przeszacowanie sprzedaży- nie korzystne planując określony poziom musimy uruchomić określone zasoby i środki (rośnie poziom kosztów stałych to obniża zyski i może doprowadzić do straty) Niedoszacowanie - nie korzystne - ponosimy większe koszty zmienne lub część rynku przejmuje konkurencja. Odzyskanie utraconego rynku jest kosztowne.

3.prognozowanie sprawozdania finansowego

4.potrzeby dotyczące nowych aktywów niezbędnych do wykonania planu

5.potrzeby kapitałowe.

METODA ............................

Przewiduje iż w sprawozdaniach finansowych - określone pozycje są ściśle powiązane z wielkością sprzedaży, - poziom aktywów, które wykorzystujemy w procesie naszej działalności jest dostosowany do poziomu naszej sprzedaży.

4 etapy przygotowania prognoz

1.szacowanie alternatywnych poziomów sprzedaży dla okresu prognozy

2.wyodrębnienie pozycji w rachunku zysków i strat oraz w bilansie pozycji zależnych od wielkości przewidywanego poziomu sprzedaży

3.zapełnienie tzw. „dziur” - oszacowanie pozycji które nie wiążą się bezpośrednio ze sprzedażą

4.zrównanie bilansu

Metody w progr fin.

1.Analiza regresji

Równanie linii regresji Y=a+bx

Zarządzanie kapitałem

Celem Zarz kapitałem jest powiększenie wartości rynkowej firmy osiąga się to poprzez dążenie do obniżenia wsk kosztu kapitałem- (stopa zwrotu która jest konieczna do zachowania rynkowej wartości firmy). Jeżeli firma osiąga stopę zwrotu < koszt kapitału dochodzi do marnotrastwa wartości firmy.

Koszt kapitału:

- wpływa na poziom wartości firmy jest czynnikiem determinującym stopę dyskontową. Rośnie koszt kap rośnie stopa dyskontowa to wartość firmy wzrasta - wpływa na decyzje dotyczące zarządzania maj. obrotowym niezbędny do zapewnienia ciągłości procesu - ma wpływ na zarządzanie majątkiem trwałym w rachunku inwestycji stanowi podstawę kształtowania granicznej stopy dyskontowej oznacza to ze oceniając poszczególne projekty jako kryterium wyboru stosujemy wewn stopę zwrotu projektu inwestycyjnego nie może być niższa od marginalnego kosztu kapitału.

Wzrost wartości firmy uruchamia działania pozytywne:

1.zwiększa możliwości pozyskania taniego pieniądza, kap obcego

2.uruchamia pewne psychologiczne czynniki wzrostu traktowany jest jako sukces - uruchamia się czynniki motywujące do lepszej efektywnej pracy

3.ułatwia realizację programu rozwoju firmy i osiągnięcie optymalnego poziomu sprzedaży i dźwigni finansowej.

Różnice K. Własny

-brak konieczności spłaty -wypłata dywidendy nieobowiązkowa - dywidenda nie wpływa na podstawę opodatkowania - nie wpływa na możliwość pogorszenia sytuacji firmy - stosunkowo wysokie koszty emisji - stosunkowo skomplikowana procedura emisyjna

Różnice K Obcy

• konieczność spłaty - obligatoryjność spłaty odsetek - odsetki pomniejszają podstawę opodatkowania (tworzą tarcze podatkową) - możliwość pogorszenia wyniku finansowego, możliwość wprowadzenia ograniczeń w korzystaniu - stosunkowo niski koszt pozyskania - stosunkowo prosta procedura ubiegania się o kredyt.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

---