Tomasz Góral

IV rok W-F

Rola Trzustki w procesie trawienia

Trzustka wytwarza i wydziela do dwunastnicy całą gamę enzymów trawiących, jest gruczołem dokrewnym, reguluje gospodarkę cukrową organizmu.

Konsekwencje spożywania białek niepełnowartościowych

Typowym objawem niedoboru aminokwasów niezbędnych jest zahamowanie wzrostu i rozwoju. Do objawów wtórnych można zaliczyć:
• występowanie katarakty (przy niedoborze tryptofanu);
• unaczynienie rogówki (przy niedoborze lizyny i metioniny);
• obrzęki i owrzodzenia ( może! wywoływać brak treoniny).

Za konsekwencje niedoboru białek w ogóle możemy uznać:
• spadek lub całkowita utrata odporności;
• wiotczenie mięśni;
• utrata elastyczności skóry.

Widocznym sygnałem alarmowym, są wolniej rosnące włosy i paznokcie oraz powolne gojenie się ran. Drobne skaleczenia jarzą się i goją tygodniami.

Rola Tłuszczy niewidocznych

Większość tłuszczów zwierzęcych występuje w naszym pożywieniu jako tłuszcze ukryte (niewidoczne). Mogą stanowić naturalny składnik produktu albo być dodane w trakcie jego przetwarzania. Najwięcej tłuszczu ukrytego znajduje się w mięsie i wędlinach (nawet w chudej szynce), mleku i serze, produktach cukierniczych i orzechach.

Tłuszcze poza węglowodanami stanowią główne źródło energii, jednocześnie będąc najbardziej skoncentrowanym źródłem energii

Są nośnikami witamin rozpuszczalnych w tłuszczach A, D, E i K

Dostarczają ustrojowi NNKT

Pełnią rolę strukturalną gdyż stanowią część składową komórek i tkanek ustrojowych

Biorą udział w syntezie hormonów tkankowych (prostaglandyn)

Regulują stężenie lipidów we krwi

Nadają potrawom swoisty smak

Pełnią rolę izolacyjną i ochronną tkanek i narządów

Biodostępność składników

Biodostępność wyraża stopień, w jakim dany składnik odżywczy może zostać uwolniony i wchłonięty z przewodu pokarmowego oraz wykorzystany przez organizm

Na Biodostępność mają wpływ czynniki:

Wewnętrzne:

- uwarunkowania genetyczne

- stan odżywiania

- stan fizjologiczny

Zewnętrzne:

- budowa chemiczna

- ilość

- postać dostarczanego pokarmu

- interakcje (synergizm addycyjny, antagonizm, interakcje hiperaddycyjne)

Witaminy odpornościowe

Witaminy A, B6, C, D i E to witaminy regulujące funkcje odpornościowe.

Witamina A
.• zapewnia prawidłowe funkcjonowanie nabłonków: skóry, przewodu pokarmowego, układu oddechowego i moczowo-płciowego, oraz gruczołów
• u młodocianych zapewnia normalny wzrost kości i zębów poprzez regulację aktywności komórek tkanki kostnej
• przekształca się w retinen, niezbędny składnik barwników siatkówki, warunkując normalne widzenie

Źródłami są pokarmy bogate w karoten (np. marchew, pomidory), który jako prowitamina A w organizmie zostaje rozszczepiony na dwie cząsteczki witaminy A; tren (tłuszcz z wątroby ryb i wielorybów), masło, jaja, wątroba
niedobór

- łuszczenie nabłonków, przez co stają się one mniej odporne na infekcje
- kurza ślepota = ślepota zmierzchowa - upośledzenie widzenia przy słabym oświetleniu wskutek braku retinenu (pochodnej witaminy A) potrzebnego do odtworzenia rodopsyny
- kseroftalmia - nadmierna suchość spojówki i wysychanie rogówki, rogowacenie nabłonka rogówki prowadzące do ślepoty
- u młodocianych osłabia wzrost
- zmiany skórne

Witamina B6 Pirydoksyna,

- pochodna jest koenzymem w wielu przemianach metabolicznych aminokwasów
- uczestniczy w procesach krwiotwórczych
Źródła:

Drożdże, mięso, wątroba, jarzyny, ziarna zbóż, rośliny strączkowe
Niedobry

- stany zapalne skóry
- zaburzenia czynności przewodu pokarmowego
- drgawki

- zmiany w szpiku
- zmiany w błonach śluzowych
- zaburzenia układu nerwowego: brak koordynacji mięśni, zwyrodnienia tkanki nerwowej, słabość mięśni, niepewny chód, uczucie mrowienia, a także wpływa niekorzystnie na obecność aminokwasów we krwi (niektóre z tych zmian mogą być nieodwracalne)

Witamina C Kwas askorbinowy
- niezbędna w syntezie kolagenu i innych substancji międzykomórkowych (wpływając na prawidłowy stan tkanki łącznej)
- formowanie istoty podstawowej kości i dentyny zębów

- niezbędna w przemianach szeregu aminokwasów
- uczestniczy w procesach oksydo-redukcyjnych
- wzmaga odporność organizmu na infekcje
- pomaga w niwelowaniu uszkodzeń powstałych w wyniku oparzeń i działań toksyn bakteryjnych

Źródła:

Owoce ( szczególnie czarnej porzeczki, róży i głogu), jarzyny np. kapusta kiszona, papryka, pomidory
Niedobory:

gnilec = szkorbut (powolne gojenie się ran, osłabienie; kruchość naczyń włosowatych; zapalenie i krwawienie dziąseł; rozchwianie i wypadanie zębów; nieprawidłowy wzrost lub zrastanie się kości)
- dolegliwości żołądka, nudności, biegunkę, wymioty, wysypkę skórną, przyspieszać tworzenie się kamieni nerkowych, obniżać odporność u dzieci

Od czego zależy długość przerw między posiłkami

Przerwy między posiłkami nie powinny być dłuższe niż 4-5 h W żywieniu dzieci i młodzieży, kobiet ciężarnych i karmiących, osób starszych, rekonwalescentów a także ciężko pracujących fizycznie przerwy między posiłkami powinny być krótsze (ok. 3h), co zapewnia lepsze wykorzystanie składników pokarmowych z pożywienia. Wielkość przerw determinuje liczbę posiłków.

Jedzenie w zbyt dlugich odstępach czasu wpływa niekorzystnie na metabolizm, dochodzi do znacznego spadku poziomu glukozy we krwi, co wpływa na zmniejszenie wydolności fizycznej i umysłowej, obniżenie zdolności koncentracji, rozdrażnienie.

Na czym polega żywieniowe utrzymywanie równowagi kwasowo - zasadowej

Produkty spożywcze różnią się możliwością zakwaszania lub alkalizowania organizmu. Zdecydowanie częściej mamy do czynienia z zakwaszeniem organizmu jak z jego alkalizacją. Na równowagę kwasowo-zasadową wpływają związki mineralne zawarte w pożywieniu. Ogólnie rzecz biorąc, pierwiastki metaliczne są zasadotwórcze, a niemetaliczne zaś - kwasotwórcze.

O potrzebie utrzymywania równowagi kwasowo - zasadowej mówi jedna z zasad planowania jadłospisu. Najlepszym sposobem na utrzymanie wspomnianej równowagi jest spożywanie przy każdym posiłku warzyw owoców i mleka które charakteryzują się działaniem alkalizującym

Dlaczego umiejętność oceny jadłospisu jest przydatna absolwentom Wychowania Fizycznego.

Jadłospis a co za tym idzie sposób odżywiania jest istotnie związany ze zdrowiem. Od ilości, jakości i częstotliwości spożywanego pożywienia uzależniona jest nasza kondycja fizyczna i psychiczna. Sposób odżywiania determinuje także ryzyko zachorowań na choroby cywilizacyjne. Wiedza o żywieniu, umiejętność oceny jadłospisu może odgrywać ważną role np. w pracy nauczyciela wychowania fizycznego. Dzięki wiedzy o tym jak odżywiają się jego podopieczni jest on wstanie dopasować ilość i intensywność ćwiczeń fizycznych tak aby nie powodowały negatywnych skutków.

Konsekwencje jednorazowego spożycia dużej ilości cukrów prostych oraz konsekwencje spożywania cukrów prostych w większych ilościach przez miesiąc

Konsekwencje jednorazowego spożycia:

Szybki wzrost glukozy we krwi (hiperglikemia) ze szczytem w ok40 min a następnie nagłe obniżenie jej poziomu nawet poniżej wartości wyjściowych (hipoglikemia) ze wszystkimi złymi następstwami: utratą sił, zawrotami głowy, nadmiernym poceniem się i ogólnym osłabieniem

Konsekwencje długotrwałego spożycia:

Powstanie dodatniego bilansu energetycznego, który jest jednym z czynników powodujących podwyższony poziom glukozy i insuliny, co może prowadzić do cukrzycy insulinozależnej, łatwe odkładanie się w tkance tłuszczowej, co prowadzi do otyłości pierwotnej. Na skutek rozwoju bakterii na osadzie utworzonym na zębach po spożyciu cukrów prostych łatwiej rozwija się próchnica zębów.

Generalnie ilość spożywanych węglowodanów może być czynnikiem ryzyka w etiologii niektórych chorób przewlekłych i zwyrodnieniowych, zwanych chorobami cywilizacyjnymi.

Trawienie witamin i soli mineralnych

Wchłanianie witamin i soli mineralnych odbywa się poprzez absorpcje jelitową. Poprzez układ limfatyczny dostarczane wraz z pożywieniem witaminy i sole mineralne są wchłaniane i dostarczane do krwi skąd według zapotrzebowania rozprowadzane po ustroju. Skuteczność wchłaniania zależy min, od retencji w organizmie i biodostępności.

1

---