ZESTAW I

1.Współuczestnictwo formalne w postępowaniu administracyjnym

Współuczestnictwo formalne jest to połączenie kilku oddzielnych spraw administracyjnych które łączy tylko tożsamość zewnętrzna czyli że są to pod względem materialno - prawnym sprawy administracyjne jednego rodzaju. 

Zastosowanie art. 62 KPA może zaistnieć tylko po spełnieniu łącznym trzech przesłanek: 

• zaistnienie identycznego stanu faktycznego

• zaistnienie identycznej podstawy prawnej

• właściwości jednego organu administrującego 

Przykład współuczestnictwa formalnego w postępowaniu administracyjnym :

- połączenie spraw wywłaszczenia na cele budowy konkretnej drogi kilku odrębnych nieruchomości stanowiących własność odrębnych osób.

Każda z tych spraw jest odrębną sprawą administracyjną. Rozstrzygnięcie w sprawie nie wpływa na sytuację prawną innego właściciela w jego sprawie połączonej do prowadzenia z pierwszą, wydaje się odrębne decyzje co do każdej sprawy a co za tym idzie zaskarżenie jednej decyzji nie powoduje uruchomienia trybu weryfikacji innych decyzji.

Uchylenie decyzji zaskarżonej może jednak spowodować, że osiągnięcie celu wywłaszczenia nie będzie możliwe i tym samym wywłaszczenie pozostałych nieruchomości staje się zbędne. 

2. Podmiotowa i przedmiotowa niedopuszczalność odwołania

Niedopuszczalność odwołania organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia.

Podmiotowa niedopuszczalność :

• wniesienie odwołania przez podmiot, który nie ma legitymacji do wystąpienia z żądaniem weryfikacji decyzji - tzn. podmiot na prawach strony, który nie brał udziału w postępowaniu przed organem I instancji.

• Wniesienie odwołania bezpośrednio przez stronę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, także procesowych, których może dokonywać przez przedstawiciela ustawowego.

Przedmiotowa niedopuszczalność:

• brak przedmiotu

• decyzja nie weszła do prawnego obrotu poprzez jej doręczenie lub ogłoszenie stronie

• czynność organu, której weryfikacji domaga się strona nie jest decyzją administracyjną, tzn. strona wniosła odwołanie od informacji udzielonej jej przez I instancję, to II instancja stwierdza niedopuszczalność odwołania.

• wyczerpany został tok instancyjny zgodnie z zasadą dwuinstancyjności.

Ustawa wyłącza możliwość zaskarżenia decyzji w toku instancji - przewiduje inny tryb, np w drodze powództwa do sądu powszechnego.

ZESTAW II

1. Kompetencja szczególna organu administracji publicznej

Do kompetencji szczególnych organu administracji publicznej zaliczyć należy:

• właściwość

• wyłączenie organów.

Właściwość organu to zdolność tego organu do rozstrzygnięcia określonego rodzaju sprawy.

Kodeks postępowania administracyjnego wyróżnia trzy rodzaje właściwości :

a) rzeczową - zdolność do rozstrzygania określonej kategorii sprawa np. budowlanych, wodnych,

b) miejscową - zdolność realizowania swej właściwości rzeczowej na określonym obszarze,

c) instancyjną - zdolność określająca, który organ jest właściwy do rozstrzygania sprawy w danej instancji.

Organy administracji państwowej są zobowiązane przestrzegać swej właściwości z urzędu. Winny one skrupulatnie badać w każdym stadium postępowania, czy są właściwe w danej sprawie.

Naruszenie przepisów dotyczących właściwości jest jej istotną wadą. Powoduje ona nieważność tej decyzji ( art.156 1 pkt.1 KPA). Wraz z właściwością instancyjną wyłączenia wyznacza tzw. zdolność organu do prowadzenia postępowania.

Wyróżnić można :

 wyłączenie organu

 wyłączenie pracownika organu

 wyłączenie członka organu kolegialnego.

Naruszenie przepisów o wyłączenie stanowi wadę postępowania skutkującą możliwością wzruszenia decyzji w trybie wznowienia postępowania.

Organ administracji publicznej podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczącej interesów majątkowych:

 jego kierownika lub osób pozostających z tym kierownikiem w stosunkach małżeństwa, pokrewieństwa i powinowactwa do drugiego stopnia, przysposobienia, opieki lub kurateli,

 osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia lub osób pozostających z nim w stosunkach małżeństwa, pokrewieństwa i po

 Kryterium kontroli - powinowactwa do drugiego stopnia, przysposobienia, opieki lub kurateli.

W przypadku wyłączenia organu sprawę załatwia:

 w okolicznościach określonych w ww.pkt.1 - organ wyższego stopnia nad organem załatwiającym sprawę,

 w okolicznościach przewidzianych w ww.pkt.2 - organ wyższego stopnia nad organem w którym osoba określona w tym punkcie zajmuje stanowisko kierownicze.

Organ wyższego stopnia może do załatwienia sprawy wyznaczyć inny podległy sobie organ. W razie, gdy osobą wymienioną w ww.pkt.2 jest osoba pełniąca funkcje naczelnego organu administracji publicznej, organ właściwy do załatwienia sprawy wyznacza Prezes Rady Ministrów.

2. Skutek procesowy, a skutek materialny decyzji administracyjnej

Przyjmuje się że decyzja wywołuje dwa skutki prawne :

• skutek materialny

• skutek procesowy.

Skutek materialny to rozstrzygnięcie istoty sprawy o prawach i obowiązkach strony w całości lub w części ( ustala sytuację prawną strony).

Skutek procesowy - decyzja kończy postępowanie w danej instancji, zamyka proces, jest ostatnim dokumentem, np. decyzja o umorzeniu postępowania - art. 105, decyzja o odmowie wznowienia postępowania - art. 149 § 3, decyzja o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie nieważności decyzji - art. 157 § 3.

ZESTAW III

1. Zawieszenie a umorzenie postępowania administracyjnego.

Zawieszenie postępowania jest instytucją, która ma na celu doprowadzenie do usunięcia przeszkód procesowych o charakterze przejściowym. Jej zastosowanie sprawia, że sprawa administracyjna spoczywa bez biegu. Nie biegną zatem żadne terminy procesowe. W okresie zawieszenia postępowania pozostają w mocy skutki prawne jakie zaistniały przed zawieszeniem tego postępowania.

Organ administracji publicznej zawiesza postępowanie w 4 przypadkach - art. 97 § 1 :

• w razie śmierci strony lub jednej ze stron, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony do udziału w postępowaniu nie jest możliwe i nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 30 § 5, a postępowanie nie podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe (art. 105),

• w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony,

• w razie utraty przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych,

• gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd.

Kwestia wstępna (art. 97 § 1 pkt 4), to rozstrzygnięcie zagadnienia materialno-prawnego np. prawo własności, kwestie spadkobierców, będącego we właściwości innego organu niż ten, który ma wydać decyzję w sprawie.

Jest to zagadnienie otwarte, tzn. nie było przedtem prawomocnie przesądzone na właściwej drodze, jego treścią może być wypowiedź co do uprawnienia lub obowiązku albo stanu prawnego.

Od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego zależy wynik sprawy głównej.

Wyjątek przewidziany jest w art. 100 Kpa § 2 (organ administracji publicznej załatwia sprawę, rozstrzygając zagadnienie wstępne we własnym zakresie,jeżeli zawieszenie postępowania mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo dla interesu społecznego).

Natomiast sankcją za błędne rozstrzygnięcie kwestii wstępnej jest wznowienie postępowania administracyjnego.

Możliwość ( fakultatywna) zawieszenie postępowania :

• na wniosek strony i nie sprzeciwiają się temu inne strony

• nie zagraża to interesowi społecznemu ( art. 98 Kpa).

Gdy ustąpiły przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania, organ administracji podejmuje postępowanie z urzędu lub na wniosek strony. Zawieszenie postępowania następuje we wszystkich przypadkach w formie postanowienia, na które służy zażalenie. Tak samo w przypadku odmowy zawieszenia.

Umorzenie postępowania ( art. 105 Kpa) jest to instytucja procesowa, która ma zastosowanie w przypadku przeszkód o charakterze trwałym - takich, których nie można pokonać.

Umorzenie postępowania następuje gdy organ stwierdzi, że nie ma przesłanek do orzekania co do istoty sprawy. Następuje ono z urzędu albo na wniosek strony.

Obligatoryjne przesłanki umorzenia postępowania występują gdy:

• postępowanie staje się bezprzedmiotowe na skutek braku strony,

• organ się nie wyłączył w sprawie,

• likwidowano organ i nie przekazano kompetencji,

• sprawa ma charakter cywilny,

• przestał istnieć podmiot rozstrzygnięcia,

• uchylony został przepis dający podstawę do wydania decyzji w sprawie,

• nie istnieje w znaczeniu prawnym przedmiot rozstrzygnięcia, co oznacza brak podmiotu lub przedmiotu stosunku prawnego jakim jest postępowanie administracyjne, nie można orzec o prawie ani o obowiązku i powstaje konieczność zakończenia postępowania jedynie w sposób procesowy poprzez umorzenie.

Fakultatywna przesłanka - gdy:

• wystąpi o umorzenie strona , na której wniosek wszczęto postępowanie, a nie sprzeciwiają się temu inne strony

• nie jest to sprzeczne z interesem społecznym

• także, kiedy strona nie zwróci się przed upływem 3 lat od daty zawieszenia postępowania o jego podjęcie, jeżeli zostało ono zawieszone na jej wniosek.

Umorzenie postępowania następuje w formie decyzji (decyzja o charakterze procesowym).

2. Zmiana lub uchylenie decyzji w nadzwyczajnych trybach postępowania administracyjnego.

Tryby nadzwyczajne służą wzruszaniu decyzji ostatecznych, od których nie służą zwykłe środki odwoławcze tzn. odwołanie lub zażalenie.

Wśród trybów nadzwyczajnych wyróżniamy między innym zmianę lub uchylenie decyzji prawidłowej bądź dotkniętej wadami niekwalifikowanymi. Postępowanie w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji prawidłowej lub dotkniętej wadami niekwalifikowanymi służy weryfikacji aktu dotkniętego wadą niekwalifikowaną lub dostosowaniu treści decyzji do zmieniających się warunków społecznych

Decyzja jest prawidłowa wówczas, gdy została wydana zgodnie z przepisami prawa procesowego i materialnego. Naruszenie tych zasad powoduje wadliwość.

I tryb - uchylenie lub zmiana decyzji prawidłowej nie tworzącej praw dla stron (decyzje procesowe, umorzenie postępowania, odmowa, decyzja ograniczająca lub cofająca uprawnienia).

Przesłanki -

• nie nabycie przez żadną ze stron postępowania jakichkolwiek praw;

• kiedy za uchyleniem lub zmianą decyzji przemawia interes społeczny lub słuszny interes stron.

Decyzja ta może być uchylona w każdym czasie przez organ, który ją wydał jak również przez organ wyższego stopnia.

II tryb - uchylenie lub zmiana decyzji tworzącej prawa dla stron.

Przesłanki pozytywne -

• wyrażenie przez stronę zgody pisemnej na uchylenie lub zmianę decyzji;

• za uchyleniem bądź zmianą decyzji przemawia interes społeczny lub słuszny interes stron.

Przesłanki negatywne - przesłankę negatywną stanowią postanowienia przepisów szczególnych niedopuszczające uchylenie lub zmianę decyzji w tym trybie.

Decyzja ta może być uchylona w każdym czasie przez organ, który ją wydał jak również przez organ wyższego stopnia.

III tryb - uchylenia lub zmiana decyzji w stanie wyższej konieczności administracyjnej (wywłaszczenie praw nabytych).

Przesłanki, które muszą wystąpić łącznie:

• dalsze utrzymanie decyzji w obrocie prawnym powoduje stan zagrożenia dla życia i zdrowia ludzkiego itp.; jeżeli poza uchyleniem lub zmianą decyzji w tym trybie nie ma innego sposobu usunięcia zagrożenia.

Organem właściwym do wzruszenia decyzji w tym trybie jest minister lub wojewoda.

Dalsza weryfikacja decyzji wydanej w tym trybie jest zależna od tego, który organ uchylił lub zmienił decyzję:

• jeżeli ją wydał minister to stronie służy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy oraz skarga do WSA,

• jeżeli ją wydał wojewoda to służy stronie odwołanie i potem skarga do WSA.

ZESTAW IV

1. Fikcja doręczenia w postępowaniu administracyjnym.

Instytucja fikcji doręczenia pozwala:

• na prowadzenie postępowania mimo przeszkód z korzystania z doręczenia właściwego,

• pozwala na niezakłócony przebieg postępowania administracyjnego.

Fikcja doręczenia występuje w Kpa w 4 przypadkach:

• art. 44 - poprzez awizowanie ( poczta przechowuje pismo, lub składa się je we właściwym urzędzie gminy lub miasta), obowiązek dwukrotnego awizowania ( 7 + 7 dni),

• art. 47 - kiedy adresat odmawia odbioru przesłanego pisma, zwraca się je nadawcy z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy. Datę tej odmowy przyjmuje się jako fikcję doręczenia,

• art.41 - kiedy w toku postępowania strona zmienia adres do korespondencji i nie informuje organu, doręczenie pod stary adres wywołuje skutek prawny,

• art. 49 - doręczenie po upływie 14 dni od dnia obwieszczenia ( forma obwieszczenia - jeżeli przepis szczególny tak stanowi) np. w przypadku przedpoborowych, poboru, zakazu wstępu do lasu, szczepienie psów, jeżeli liczba stron przekracza 20 - w prawie ochrony środowiska.

2. Decyzja ostateczna a decyzja prawomocna w postępowaniu administracyjnym.

Jak wynika z art 16 § 1 decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji są ostateczne, czyli:

• minął termin do wniesienia odwołania, decyzja wydana przez organ I instancji, od której strony nie złożyły w terminie ustawowym odwołania,

• została wydana w II instancji, czyli wydana przez organ odwoławczy, w więc po wyczerpaniu administracyjnego toku instancji,

• została wydana w I instancji np. przez ministra i brak jest organu wyższego stopnia, który mógłby rozpatrzyć odwołanie,

• przepis szczególny zabrania wniesienia odwołania, czyli decyzja od której z mocy prawa nie przysługuje odwołanie.

Decyzje ostateczne są trwałe i nie mogą być wzruszane za pomocą zwykłych środków prawnych.

Ich wzruszenie może nastąpić w ramach trybu nadzwyczajnego postępowania administracyjnego w ściśle określonych przez Kpa przypadkach.

Decyzja prawomocna - jest to decyzja ostateczna, od której nie służy skarga do NSA.

Są to decyzje:

• gdy minął termin 30 dni dla strony i 6 miesięcy dla prokuratora do wniesienia skargi,

• sprawa była już rozpatrywana przez NSA i sąd skargę oddalił,

• brak drogi sądowej, jeżeli przepis prawa tak stanowi.

ZESTAW V

1.Pojęcie, źródła i charakter prawny zasad ogólnych postępowania administracyjnego.

Zasady ogólne postępowania administracyjnego to podstawowe reguły funkcjonowania procesu administracji. Są one wyjęte przed nawias innych przepisów kodeksu. Każda zasada znajduje zastosowanie z każdym przepisem kodeksu, bowiem zasady te są wspólne dla całości postępowania administracyjnego. Zasady ogólne nie tworzą nowych instytucji procesowych, natomiast są one konkretyzowane przez część szczególną kodeksu. Służą one do wypełniania luk w obrębie kpa. Są to reguły przewodnie postępowania administracyjnego określające model tego procesu.

Źródła zasad ogólnych postępowania administracyjnego

 Konstytucja RP

 KPA

 Ordynacja podatkowa

Źródła nieformalne

 Orzecznictwo sądowe

 Europejska Konwencja O Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności

 Europejski kodeks Dobrej Administracji

Charakter prawny zasad ogólnych postępowania administracyjnego

Katalog zasad ogólnych kpa jest to katalog generalnych obowiązków wiążących organ i jednocześnie dla strony mających charakter gwarancyjny. Jeżeli organ naruszy zasadę ogólną, to skutkuje to zawsze wadliwością postępowania, a jeżeli jest to wadliwość kwalifikowana, to powoduje obalenie decyzji w trybie wznowienia postępowania albo stwierdzenia nieważności.

2.Etapy postępowania w sprawie wznowienia postępowania administracyjnego.

Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony. Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji państwowej, który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania.

Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia.

Postanowienie stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy.

Etapy postępowania:

• postępowanie wstępne

• postępowanie rozpoznawcze

• podjęcie decyzji

Odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze decyzji.

Organ administracji państwowej, po przeprowadzeniu postępowania wydaje decyzję, w której:

 odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia

 uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia na i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy.

 jeżeli nie można uchylić decyzji , organ administracji państwowej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie uchylił decyzji.

Organ administracji państwowej właściwy w sprawie wznowienia postępowania wstrzyma z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli okoliczności sprawy wskazują na prawdopodobieństwo uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania.

ZESTAW VI

1.Legitymacja obiektywna i subiektywna strony w postępowaniu administracyjnym.

Strona postępowania administracyjnego: każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie lub kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Wyróżniamy 2 koncepcje legitymacji procesowej strony:

 Obiektywna- związana ze wszczęciem postępowania z urzędu. W tym przypadku organ obiektywnie ocenia istnienie obowiązku lub interesu prawnego, jeżeli ocena jest pozytywna to wszczyna postępowanie

 Subiektywna - związana z wszczęciem postępowania na wniosek strony. W tym przypadku strona ocenia subiektywnie istnienie interesu lub obowiązku prawnego i jeżeli stwierdzi jego istnienie, to żąda wszczęcia postępowania i z tą chwilą staje się stroną.

W konkretnej sprawie można być stroną albo w ujęciu obiektywnym albo subiektywnym, nigdy w obu naraz.

2.Stosunek instytucji wznowienia postępowania administracyjnego do instytucji stwierdzenia nieważności.

Wznowienie postępowania - jest instytucją procesową stwarzająca możliwość ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej zakończonej decyzją ostateczną jeżeli postępowanie, w którym ona zapadła było dotknięte kwalifikowaną wadliwością procesową.

Przysługuje tylko od rozstrzygnięć ostatecznych, dotyczy wad procesowych, skutkiem jest sankcja wzruszalności, wady tkwią w procedurze postępowania, kasacja i reformacja (merytoryczne rozpatrzenie sprawy), zaistnienie przesłanki negatywnej wyklucza uchylenie decyzji, ale nie wyklucza wznowienia. Odwołalność (działanie organu, który wydał decyzję). Tryb odszkodowawczy-sądowy.

Pozytywne przesłanki wznowienia postępowania - art.145 par.1

• dowody na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe

• decyzja została wydana w wyniku przestępstwa

• decyzja została wydana przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu

• strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu

• wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji nie znane organowi, który wydał decyzje

• decyzja została wydana bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu

• zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub są odmienne od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji

• decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu , które zostało następnie uchylone lub zmienione.

• można żądać w wznowienia postępowania również w przypadku gdy T.K. orzekł o niezgodności aktu normatywnego s Konstytucją ,umową międzynarodową lub z ustawą na podstawie którego została wydana decyzja.

Termin- 1 miesiąc od dnia wejścia orzeczenie T.K.

Negatywna- zaistnienie przesłanki negatywnej wyklucza jedynie uchylenie decyzji w trybie wznowienia postępowania, natomiast nie wyklucza samego wznowienia.

Nie uchyla się decyzji także w przypadku jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej

Stwierdzenie nieważności - jest instytucją procesową stwarzającą pewne możliwości eliminacji z obrotu prawnego decyzji lub postanowień dotkniętych wadami materialno - prawnymi.

Przysługuje od rozstrzygnięć ostatecznych oraz od nieostatecznych jeżeli organ działa z urzędu.

Art. 156 - Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:

• wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,

• wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,

• dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,

• została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,

• była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały,

• w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,

• zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.

Nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w § 1 pkt 1, 3, 4 i 7, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.

Dotyczy wad materialnoprawnych, skutkiem jest sankcja nieważności.

Wady tkwią w treści decyzji, kasacja.

Nadzór - działanie organu wyższego stopnia nad organem wydającym decyzję.

Tryb odszkodowawczy -administracyjnoprawny

ZESTAW VII

1. Przywrócenie terminu - art. 58

Ma ono miejsce, gdy zainteresowany nie mógł wykonać określonej czynności w wyznaczonym terminie . Wniosek o przywrócenie terminu należy złożyć w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nie nastąpiło z jego winy. Równocześnie z tym wnioskiem należy dokonać czynności dla której był ustalony termin.

Na postanowienie od odmowy przywrócenia terminu służy zażalenie.

Przed rozpatrzeniem prośby o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia organ może na żądanie strony wstrzymać wykonanie decyzji lub postanowienia (art.60)

2.Samokontrola organu I instancji w postępowaniu odwoławczym

Opiera się na 2 kryteriach:

• o charakterze formalnym bo chodzi o wniesienie odwołania przez wszystkie strony danego postępowania.

• o charakterze merytorycznym - stanowisko organu musi się pokrywać ze stanowiskiem stron.

Aby organ mógł wykonać swoje uprawnienia do samokontroli, musi ustalić czy odwołanie wniosły wszystkie strony, którym doręczył decyzję .jeżeli organ I instancji ustali, że w danej sprawie interes prawny maja inne strony , a więc są stronami w danej sprawie organ musi je powiadomić o złożeniu odwołania - art.131.

Organ może dokonać samokontroli wtedy gdy i te trony wyrażą zgodę na uchylenie lub zmianę decyzji zgodnie z żądaniem zawartym w odwołaniu.

Samokontrola własnej decyzji - służy jej pośredni tryb wniesienia odwołania - umożliwia on organowi I instancji dokonanie samokontroli.

Czynności procesowe podjęte przez organ w ramach samokontroli odbywają się w dwóch fazach:

• Pierwsza faza obejmuje przeprowadzenie kontroli własnego postępowania, polegającego na ponownym rozpoznaniu i rozpatrzeniu sprawy oraz na ustaleniu, czy stanowisko zajęte w danej sprawie może być zmienione.

• W drugiej fazie następuje konfrontacja tego stanowiska z żądaniem strony. Wynik konfrontacji może być różny. Wyróżniamy tu trzy sytuacje:

1. organ ustala, że żądanie strony jest uzasadnione w całości i w związku z tym jest kompetentny do zmiany lub uchylenia swojej decyzji

2. organ ustala, że żądanie strony może być uwzględnione tylko częściowo i wówczas nie ma on kompetencji zgodnie z art. 132 kpa do wzruszenia swojej decyzji

3. organ ustala, że odwołanie strony jest nieuzasadnione.

ZESTAW VIII

1.Wszczęcie postępowania administracyjnego

Może być ono wszczęte

• na żądanie strony

• jak i z urzędu, a więc przez organ administracji bez żądania strony.

• na żądanie prokuratora, który żądanie takie może zgłosić w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem

• wskutek żądania organizacji społecznej, jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny .

• RPO może żądać wszczęcia postępowania z tej samej przyczyny co prokurator.

W sprawach o nałożenie obowiązku prawnego na strony postępowania Prawa pozwalają albo nakazują wszczynanie postępowania administracyjnego z urzędu, a gdy chodzi o przyznanie uprawnień stronie z reguły wymagany jest wniosek strony - żądanie.

Data wszczęcia postępowania administracyjnego jest tą datą przy post. na żądanie strony, dzień doręczenia żądania organu administracji publicznej. Wszczęcie postępowania z urzędu następuje z chwilą podjęcia pierwszej czynności procesowej organu administracji publicznej wobec strony. Zwykle będzie to zawiadomienie wszystkich osób będących strona w sprawie o wszczęcie post. Zawiadomienie takie jest wymagalne również w przypadku wszczęcia postępowania na żądanie jednej ze stron w odniesieniu do pozostałych stron. Każda strona musi wiedzieć o tym, że postępowanie administracyjne w jej sprawie zostało wszczęte i jest w toku. W sprawach, w których prawa i obowiązki stron wynikają z tego samego stanu faktycznego oraz podstawy prawnej i w których właściwy jest ten sam organ administracji publicznej można wszcząć i prowadzić jedno postępowanie.

2. Pozycja prokuratora w poszczególnych trybach postępowania administracyjnego

Wyróżnia się 2 tryby postępowania administracyjnego:

Postępowanie główne - rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy wg przepisów prawa materialnego i procesowego

Postępowanie nadzwyczajne przeprowadzenie weryfikacji decyzji wydanej w postępowaniu głównym .

KPA przyznaje prokuratorowi następujące prawa procesowe :

• prawo żądania wszczęcia postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem - art 182

Jeżeli w danej sprawie nie toczy się bądź nie toczyło się postępowanie prokurator ma prawo zwrócić się do organu administracji publicznej z żądaniem wszczęcia postępowania. Będzie ono skuteczne tylko wtedy, gdy przepisy prawne przewidują możliwość wszczęcia postępowania z urzędu.

WARUNEK wystąpienie przesłanki usunięcia stanu niezgodnego z prawem

• jeżeli postępowanie toczy się, prokurator ma prawo udziału w każdym stadium postępowania aby było zgodne z prawem.

Prokurator ma pełnię praw procesowych strony - może przeglądać akta, uczestniczyć w czynnościach dowodowych, może żądać wyjaśnień od organów, świadków czy biegłych

• jeżeli postępowanie zostało zakończone - od decyzji prokuratorowi służy sprzeciw na drodze administracyjnej lub alternatywnie skarga do sądu.

Prokuratorowi, który bierze udział w postępowaniu (wszczęcie, udział, sprzeciw) służą prawa strony.

Prokurator ma prawa zgłaszania różnego rodzaju wniosków w postępowaniu (np. o wstrzymanie wykonania zaskarżonego rozstrzygnięcia), może wnosić zażalenie na postanowienia, odwołania od decyzji wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, żądanie weryfikacji w trybie nadzwyczajnym, wznowienia postępowania lub stwierdzenia nieważności oraz wnieść skargę do sądu adm.

Prokurator nie jest stroną - jest na prawach strony, tzn. podmiot występujący na prawach strony w postępowanie nie ma w nim ani interesu prawnego ani obowiązku, a zatem nie może być adresatem rozstrzygnięć organu administracji publicznej

• ZESTAW IX

1.Termin jako środek dyscyplinujący organ w postępowaniu administracyjnym.

Środkami dyscyplinującymi czynności postępowania i załatwienie sprawy są terminy ustanawiane dla organu administracyjnego oraz stron i innych uczestników postępowania, a ponadto role te spełniają środki przymusu, które mogą być stosowane wobec stron i uczestników postępowania.

Terminy przeciwdziałają powolności działania administracji, chronią przed zbytnią ociężałością czynności procesowych.

W kpa ustanowiono terminy załatwiania spraw przez organy, związano je terminami dokonywania niektórych czynności procesowych, dopuszczono wyznaczenie terminów przez organ prowadzący postępowanie lub przez inny organ.

Reguły obliczania terminów podaje art.57&1-4 K.p.a.

W celu zdyscyplinowania czynności organu administracyjnego przy załatwianiu spraw prawodawca wykorzystał dewolucję kompetencji czyli przeniesienie sprawy do wyższej instancji działającej za opieszałą niższa instancję

Następnie istnieje zasada sygnalizowania organowi nadzoru przypadków niezałatwienia spraw w terminie.

Aktualnie środki dyscyplinujące uregulowane są w art.35-38 k.p.a., a także w przepisach odrębnych oraz ustanowieniem prawa do skargi sadowej na bezczynność organu administracji publicznej.

Maksymalny termin załatwienia sprawy zależny od charakteru sprawy i będący albo terminem ustawowym albo wyznaczonym przez organ administracyjny

Dla organu administracji termin ma charakter instrukcyjny tylko pod tym względem ,że upływ terminu nie pozbawia organu kompetencji do rozstrzygnięcia sprawy i wydania w niej decyzji.

Upływ terminu procesowego powoduje powstanie określonych uprawnień procesowych strony.

Dla spraw nie wymagających zbierania dowodów dostarczonych przez stronę nie wyznaczono terminu ,gdyż powinny one być załatwione przez wydanie decyzji niezwłocznie ,od ręki.

W razie konieczności podjęcia czynności dowodowych termin załatwienia wynosi miesiąc, a sprawy szczególnie skomplikowane tj. o zawiłym stanie faktycznym lub prawnym wymagające współdziałania z innymi organami powinny być załatwione nie później niż w dwa miesiące.

Dla organu odwoławczego termin załatwienia sprawy wynosi miesiąc. Terminy te liczy się od daty wszczęcia postępowania ,a w postępowaniu odwoławczym - od daty otrzymania odwołania przez organ odwoławczy.

W sprawach wszczętych na skutek sprzeciwu prokuratora od decyzji ostatecznych obowiązuje jeden termin wynoszący 30 dni od daty wniesienia go do organu.

Uchybienie terminowi załatwienia sprawy niezależnie od przyczyny - obowiązek zawiadomienia strony o tym fakcie wraz z podaniem przyczyny oraz wyznaczenie nowego terminu załatwienia sprawy.

Po upływie terminu ustawowego lub terminu wyznaczonego do załatwienia sprawy stronie służy prawo wniesienia zażalenia do organu wyższego stopnia.

Organ wyższego stopnia jest władny rozpatrzyć zażalenie tylko w przypadku ich zasadności i ma obowiązek:

• wyznaczenia terminu dodatkowego załatwienia sprawy

• wyjaśnienia przyczyn opieszałości we własnym zakresie lub przy pomocy organu niższego stopnia

• ustalenia osób winnych przewlekłości działaniu

• stwierdzenia potrzeby wprowadzenia środków zaradczych na przyszłość.

Zażalenie nie daje podstaw organowi wyższego stopnia do podjęcia w sprawie decyzji ,a postanowieniem wydanym na skutek zażalenia tylko wyznacza termin załatwienia sprawy.

Skutkiem naruszenia obowiązków określonych w art.35 i 36 k.p.a. jest możliwość pociągnięcia pracownika do odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej ,a także innej przewidzianej w przepisach prawa.

Zwłoka organu w załatwieniu sprawy w terminie może być podstawa odpowiedzialności za szkodę poniesiona przez stronę.

Terminy dokonania czynności procesowych dynamizują postępowanie. Terminów tych nie wlicza się do terminu załatwienia sprawy. Naruszenie tych terminów nie daje podstaw do kwestionowani samych czynności procesowych ale może mieć wpływ na wynik sprawy.

Dla terminów ustanowionych dla organów administracyjnych w żadnym przypadku nie stosuje się przepisów dotyczących przywrócenia terminów, gdyż nie dotyczą one organów i terminów obowiązujących je ,a wyłącznie odnoszą się do terminów dla stron lub innych uczestników postępowania..

2.Rodzaje rozstrzygnięć organu po wznowieniu postępowania administracyjnego.

Po wznowieniu postępowania i przeprowadzeniu postępowania wstępnego i rozpoznawczego organ podejmuje decyzję ,w której :

• odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej ,gdy stwierdzi brak podstaw do tego .Jeżeli zatem organ ustali ,że nie ma podstaw do wznowienia to nie przechodzi do merytorycznego rozpoznania sprawy administracyjnej .Podstawy wznowienia postępowania są wyliczone w k.p.a. i wyjście poza nie byłoby rażącym naruszeniem prawa dającym podstawę stwierdzenia nieważności decyzji.

• uchyla decyzje dotychczasową, gdy stwierdzi wystąpienie podstaw do jej uchylenia i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy. Dopuszczalność uchylenia decyzji została ograniczona dwoma przesłankami:

1. terminem- uchylenie decyzji nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji minęło pięć lat.

2. nie uchyla się decyzji także w przypadku, jeżeli w wyniku wznowionego postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swojej istocie decyzji dotychczasowej.

• wydaje decyzję stwierdzającą niezgodność zaskarżonej decyzji z prawem, w przypadku, gdy wystąpiła jedna z omówionych już przesłanek niedopuszczalności uchylenia decyzji dotychczasowej.

Stronie ,która poniosła szkodę w wyniku wydania decyzji albo w skutek uchylenia decyzji po wznowieniu postępowania służy roszczenie o odszkodowanie na podstawie przepisów kodeksu cywilnego.

ZESTAW X

1.Warunki uzyskania statusu strony w postępowaniu administracyjnym.

Zgodnie z art. 28 kpa warunkiem bycia stroną jest posiadanie interesu prawnego lub obowiązku prawnego.

Interes prawny to publiczne prawo podmiotowe, rozumiane jako przyznanie jednostce przez przepis prawa konkretnych korzyści, które można realizować w postępowaniu administracyjnym, gdyż orzeka się o nich przez wydanie decyzji. Stroną można być tylko we własnym interesie.

Obowiązek prawny to powinność zachowania się określona nakazem lub zakazem, który wynika też z prawa publicznego. O obowiązku prawnym orzeka się w postępowaniu w drodze decyzji. Musi on być tak jak interes prawny: indywidualny, aktualny, wymierny i obiektywnie sprawdzalny.

Oprócz interesu prawnego lub obowiązku prawnego warunkiem uzyskania statusu strony jest:

• zdolność do czynności prawnych, zdolność prawna

• fakt wszczęcia postępowania

W odniesieniu do postępowania prowadzonego na podstawie przepisów k.p.a. zdolność administracyjnoprawna jest to prawna możliwość występowania jako strona w postępowaniu.

Stroną w postępowaniu administracyjnym może być każdy podmiot posiadający zdolność prawną ,w więc osoba fizyczna i osoba prawna .Stroną może być jednostka organizacyjna państwowa ,samorządowa lub społeczna i to niezależnie od tego czy posiada osobowość prawną, czy też jej samoistny charakter jest zaznaczony tylko wyodrębnieniem organizacyjnym.

Strona może być organ administracji rządowej, a także gmina, powiat, województwo, ale konieczne będzie oddzielenie od siebie sytuacji, w których sprawują one orzecznictwo administracyjne oraz tych, w których są one stronami postępowania prowadzonego przez organ administracyjny.

Gmina będzie wtedy stroną, gdy jej interes prawny lub obowiązek wynika z przepisów prawa publicznego. Zdolność procesowa strony jest to możliwość samodzielnego i skutecznego działania w postępowaniu Podmiotami n prawach strony są organizacja społeczna prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich.

Strona jest instytucja procesową, ponieważ prawne uregulowanie jej pozycji w postępowaniu wynika z wielu różnych przepisów zaliczanych do różnych gałęzi prawa. Postępowanie uregulowane KPA rozciąga się na różne sprawy z zakresu administracji publicznej i wobec tego konieczność stosowania do stron przepisów nie tylko prawa administracyjnego, ale innych przepisów prawa publicznego jest oczywiste

2.Postepowanie odwoławcze a nadzwyczajne tryby postępowania administracyjnego

Postępowanie odwoławcze - jego konstrukcja prawna jest oparta na względnej dewolutywności. Kompetencja, bowiem do rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy w toku postępowania odwoławczego przechodzi przez organ odwoławczy tylko wtedy, gdy organ pierwszej instancji nie znalazł podstaw do weryfikacji decyzji we własnym zakresie.

W związku z tą konstrukcją odwołania możemy postępowanie odwoławcze podzielić na: postępowanie odwoławcze przed organem pierwszej instancji i postępowanie przed organem drugiej instancji.

Postępowanie odwoławcze przed organem pierwszej instancji.

Czynności procesowe organu pierwszej instancji obejmują zawiadomienie stron o wniesieniu odwołania oraz podjęcie samokontroli w odniesieniu do własnej decyzji. Organ I instancji jest zobowiązany rozpatrzeć sprawę w terminie 7 dni licząc od dnia, w którym otrzymał odwołanie od nowej decyzji stronom służy odwołanie. Jeżeli organ ten ustalił, że nie ma podstaw do wzruszenia własnej decyzji to przekazuje w tym terminie odwołanie wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu.

Postępowanie odwoławcze przed organem II instancji

KPA przyjmuje jako generalne rozwiązanie, że organem odwoławczym jest organ bezpośrednio wyższego stopnia w stosunku do organu wydającego zaskarżoną decyzję.

W ustawach samorządowych organem odwoławczym jest samorządowe kolegium odwoławcze. Postępowanie odwoławcze przed organem II instancji rozpoczyna się w dacie przekazania organowi odwoławczemu odwołania wraz z aktami sprawy, a kończy się w dacie doręczenia lub ogłoszenia decyzji organu II instancji i dzieli się na 3 stadia:

• postępowanie wstępne,

• postępowanie rozpoznawcze

• podjęcia rozstrzygnięcia

Nadzwyczajne tryby postępowania służą decyzji ostatecznej i zalicza się do nich:

• wznowienie postępowania- celem tego postępowania jest stworzenie możliwości prawnej ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej zakończonej decyzją ostateczną, jeśli postępowanie, w którym ona zapadła było dotknięte kwalifikowaną wadliwością procesową

• stwierdzenie nieważności - celem tego postępowania jest ustalenie czy decyzja nie jest dotknięta kwalifikowaną wadą przede wszystkim materialnoprawną, powodującą jej nieważności. Postępowanie to w razie ustalenia, że decyzja jest dotknięta wadą powodującą jej nieważność kończy się w zasadzie wyeliminowaniem decyzji z obrotu prawnego, bez merytorycznego rozstrzygania sprawy administracyjnej, do której odnosiła się weryfikowana decyzja. Tryb ten stosuje się odpowiednio do postanowień.

• zmiana lub uchylenie decyzji prawidłowej nie tworzącej prawa da stron - dot. osiągnięcia innych celów niż weryfikacja

• zmian lub uchylenie decyzji prawidłowej tworzącej prawa dla strony - dot. osiągnięcia innych celów niż weryfikacja

• wywłaszczenie decyzji w stanie wyższej konieczności -funkcje ochronne: życie, zdrowie

• wygaszenie mocy prawnej decyzji - kontrola, monitoring

• Tryby te nie są względem siebie konkurencyjne, nie można ich zastępować wzajemnie, ale stwierdzenie nieważności ma pierwszeństwo, potem wznowienie.

• ZESTAW XI

1. Podmiotowa i przedmiotowa dopuszczalność zastosowania przepisów kpa

Zakres przedmiotowy

KPA normuje postępowanie:

• przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych

• przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych wyżej

• w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między organami i podmiotami, o których mowa w pkt 2

• w sprawach wydawania zaświadczeń

• w sprawach skarg i wniosków przed organami państwowymi, organami jednostek samorządu terytorialnego oraz przed organami organizacji społecznych.

Istnieją dwie sfery działania administracji:

- zewnętrzna - organ - obywatel

- wewnętrzna - wewnątrz struktur administracji publicznej

Zakres podmiotowy:

KPA stosuje się w postępowaniach przed organami:

- administracji rządowej

- administracji samorządowej

- państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych

- organizacji społecznych

Postępowanie uregulowane w KPA może dotyczyć:

- osób fizycznych

- osób prawnych

- państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej

- organizacji społecznych nieposiadających osobowości prawnej

2. Pojęcie zaświadczenia i przypadki odmowy wydania zaświadczenia w postępowaniu administracyjnym

Wg J. Langa zaświadczenie w rozumieniu kodeksu to „przewidziane w przepisach prawnych potwierdzenie pewnego stanu rzeczy przez właściwy organ państwowy lub społeczny na żądanie zainteresowanej strony”.

Wymienia on 5 przesłanek charakteryzujących to pojęcie:

1) jest to akt przewidziany przepisem prawa

2) wydawany jest na żądanie osoby, która o niego się ubiega

3) osoba ubiegająca się o ten akt musi wykazać swój interes prawny w jego uzyskaniu

4) jest to akt potwierdzający określone fakty lub stan prawny

5) akt jest wydawany przez organ administracyjny

Organ administracji publicznej wydaje zaświadczenie na żądanie osoby ubiegającej się o zaświadczenie.

Zaświadczenie wydaje się, jeżeli urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa. Osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.

Zaświadczenie powinno być wydane bez zbędnej zwłoki nie później jednak niż w terminie siedmiu dni.

Organ administracji publicznej przed wydaniem zaświadczenia może przeprowadzić w koniecznym zakresie postępowanie wyjaśniające.

Odmowa wydania zaświadczenia bądź zaświadczenia o treści żądanej przez osobę ubiegająca się o nie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

Organ jest zobowiązany do odmowy wydania zaświadczenia:

• jeżeli nie stwierdzi istnienia wymaganych przesłanek.

• Jeżeli jest brak właściwości organu

• gdy organ nie może dokonać potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego na podstawie danych znajdujących się w jego posiadaniu.

• Gdy przepisy szczególne nakazują wyłączenie dostępu do informacji określonego rodzaju (zwłaszcza przepisy ustawy o ochronie informacji niejawnych)

• ZESTAW XII

1. Formy postępowania wyjaśniającego w postępowaniu administracyjnym

To rozprawa i postępowanie gabinetowe.

Rozprawa

Rozprawa jest formą postępowania wyjaśniającego, umożliwiająca realizację zasady :

• kontradyktoryjności, czyli sporności - pozwala na przeprowadzenie rozstrzygnięcia sporu

• bezpośredniości - strony stykają się ze sobą

• koncentracji - zebranie w jednym czasie i miejscu wszystkich zainteresowanych uczestników postępowania w danej sprawie, którzy ustnie i bezpośrednio dokonują poszczególnych czynności procesowych.

Przesłanki przeprowadzenia rozprawy:

• gdy wymaga tego przepis prawa

• zapewnienie przyspieszenia lub uproszczenia postępowania

• osiągnięcie celu wychowawczego

• potrzeba uzgodnienia interesów stron

• potrzebna wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w drodze oględzin

Organ administracji publicznej podejmuje przed rozprawą niezbędne czynności przygotowawcze a w szczególności:

• wzywa strony do złożenia wyjaśnień, dokumentów i innych dowodów oraz do stawienia się na rozprawę

• wzywa świadków i biegłych

• zawiadamia o rozprawie państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne, organizacje społeczne i inne osoby, jeśli ich udział w rozprawie jest uzasadniony ze względu na jej przedmiot

• ogłasza publicznie (np. w drodze obwieszczenia) o terminie, miejscu i przedmiocie rozprawy, jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że oprócz wezwanych stron mogą być inne strony nieznane organowi

Rozprawą kieruje pracownik organu administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w sprawie. Jego ogół uprawnień nazywa się policją sesyjną.

Można wyróżnić część wstępną ( obejmuje otwarcie, ustalenie czy stawiły się osoby wezwane, stwierdzenie czy nie ma podstaw do odroczenia rozprawy) i właściwą rozprawy ( obejmuje właściwe postępowanie dowodowe, strona może składać wyjaśnienia, zgłaszać żądania, propozycje i zarzuty oraz przedstawiać dowody na ich poparcie).

Postępowanie gabinetowe

Postępowanie gabinetowe będzie miało miejsce wtedy, gdy w sprawie jest tylko jedna strona albo, gdy jest kilka stron, ale ich interesy nie są sprzeczne ze sobą. W postępowaniu gabinetowym strona musi mieć zapewniony czynny udział we wszystkich czynnościach, musi być wezwana do obecności przy przeprowadzeniu dowodu np. z zeznania świadka czy opinii biegłego. W postępowaniu gabinetowym mogą być przeprowadzane te same czynności dowodowe, co na rozprawie. Jest ono prowadzone wtedy, gdy do udowodnienia stanu faktycznego wystarczające są dokumenty. Jest to forma postępowania wyjaśniającego zapewniająca dominacje zasady pisemności nad zasadą ustności. (ma podstawowe znaczenie w postępowaniu podatkowym) .

2. Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym i jej znaczenie

Art.10 kpa - zawiera zasadę czynnego udziału strony - strona od samego początku postępowania ma prawo do czynnego udziału. “Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się, co do zebranych dowodów i materiałów oraz zebranych dowodów”. Wyjątkiem od tej zasady jest zastosowanie art.10 §2, który mówi: “organy administracji publicznej mogą odstąpić tylko w przypadkach, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodą materialną”.

Organ musi, więc uzasadnić odstąpienie od tej zasady.

Sankcją za naruszenie zasady czynnego udziału strony w postępowaniu będzie kwalifikowana wadą procesową skutkująca możliwością wznowienia postępowania.

ZESTAW XIII

1. Normatywne i doktrynalne pojęcie organu administracji publicznej

Pojęcie normatywne organu administracji publicznej zawarte jest w art.5 §2 pkt.3 k.p.a., który w sposób zamknięty definiuje, co to jest organ administracji publicznej i jest to właśnie pojęcie normatywne.

Organy administracji publicznej to

• ministrowie,

• centralne organy administracji rządowej,

• wojewodowie,

• działające w ich imieniu lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej),

• organy jednostek samorządu terytorialnego

• organy i podmioty powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych.

Organami administracji publicznej są tylko takie podmioty, które zostały nazwane w ustawie.

Pojęcie doktrynalne organu administracji publicznej - musi spełniać łącznie 4 cechy:

• musi być wyodrębniony organizacyjnie - wyodrębnienie w formie ustawy

• musi działać w imieniu państwa i na jego rzecz - musi być możliwe przypisanie działania podmiotu państwu

• musi posiadać kompetencje i w ich zakresie działać - konkretny podmiot musi mieć sformułowane w ustawie konkretne zadania. Jeżeli podmiot przekroczy swoje kompetencje, to jego działanie jest nieważne

• musi mieć umocowanie do stosowania środków władczych, musi mieć kompetencje do stosowania środków przymusu - środki egzekucyjne (pieniężne i niepieniężne) - najważniejsze!!!!!

2. Postępowanie odwoławcze przed organem II instancji:

Postępowanie odwoławcze przed organem II dzielimy na 3 etapy:

• postępowanie wstępne - art. 134 k.p.a.

Organ II instancji bada dopuszczalność odwołania oraz zachowanie terminu do wniesienia odwołania. Organ może stwierdzić dopuszczalność lub niedopuszczalność odwołania (bada je pod kątem przedmiotowym i podmiotowym):

1. niedopuszczalność podmiotowa - gdy odwołanie zostało złożone przez osobę nie posiadającą legitymacji procesowej strony lub przez osobę nie mającą zdolności do czynności prawnych

2. niedopuszczalność przedmiotowa - gdy brak jest przedmiotu zaskarżenia - decyzja jest tzw. nieistniejąca (niedoręczona lub nieogłoszona, albo nie spełniająca 4 min. formalnych wymogów decyzji administracyjnej)

3. termin do wniesienia odwołania - organ II instancji bada czy został on zachowany, a jeżeli był uchybiony, to czy został wniesiony wniosek o jego przywrócenie. Organ orzeka w tej sprawie w formie postanowienia, bez możliwości zażalenia

• postępowanie rozpoznawcze (dowodowe) - art. 136 k.p.a. Jest wyrazem zasady dwuinstancyjności. Postępowanie rozpoznawcze ma jednak charakter uzupełniający. Organ może je przeprowadzić na wniosek strony lub z urzędu. Organ II instancji może także zlecić przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydał decyzję do ponownego rozpatrzenia, ale sprawa ciągle trwa.

• rozstrzygnięcie - art. 138 k.p.a.

Stosownie do wyników postępowania rozpoznawczego, organ II instancji stosuje jedną z 5 możliwych rozstrzygnięć (art. 138 k.p.a.):

• utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję

• uchyla zaskarżoną decyzję w całości lub w części i w tym (uchylonym) zakresie orzeka co do istoty sprawy

• uchylając decyzję umarza postępowanie w I instancji

• umarza postępowanie odwoławcze

• uchyla zaskarżoną decyzję w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I inst.(kasacja)

Charakter prawny w/w rozstrzygnięć jest ostateczny.

ZESTAW XIV

1. System środków dowodowych w postępowaniu administracyjnym.

Zgodnie z art. 75 § 1 k.p.a Dowodem może być wszystko , co przyczyni się do wyjaśnienia sprawy i nie jest sprzeczne z prawem, czyli każde źródło informacji mające jakiekolwiek znaczenie z punktu widzenia przedmiotu rozstrzyganej sprawy.

W szczególności dowodami są:

• dokumenty,

• zeznania świadków,

• opinie biegłych,

• oględziny

są to dowody nazwane.

Są również dowody nienazwane:

• filmy

• eksperymenty

• plany

• mapy

• bilingi rozmów telefonicznych

Na system środków dowodowych składają się dowody nazwane i nienazwane. Dowody można podzielić również na osobowe ( zeznania) i rzeczowe ( dokumenty, oględziny).

Dowód z dokumentów

Dokument to akt pisemny stanowiący wyrażenie określonych myśli lub wiadomości.

Podstawowe znacznie ( zwiększoną moc dowodową ) ma dowód z dokumentów urzędowych .

Dokument urzędowy sporządzany jest w przepisanej formie przez powołany do tego organ .

Dokument jest prawdziwy jeśli spełnia łącznie trzy warunki:

• został wystawiony z przez kompetentny organ,

• treść dokumentu odpowiada rzeczywistości,

• dokument ma niezmienioną treść, taką jaką nadał mu wystawca

Dokument urzędowy korzysta z domniemań:

• prawdziwości - dokument pochodzi od organu, który go wystawił

• zgodności z prawdą oświadczenia organu, od którego dokument pochodzi

Dokument prywatny (list , notatka ) czy zagraniczny dokument urzędowy ma wagę oświadczenia, w przypadku jego braku można go zastąpić zeznaniem świadków - podlega swobodnej ocenie dowodu przez organ orzekający, chyba że inaczej stanowią przepisy szczególne, prawo międzynarodowe lub umowy międzynarodowe.

Zeznania świadków

Świadek to osobę fizyczną która w postępowaniu dotyczącym praw i obowiązków innego podmiotu składa zeznania o faktach spostrzeżonych lub o których otrzymała wiadomość od innych osób

Przyjęto zasadę, że nikt nie może odmówić zeznań w charakterze świadka. Od tej zasady istnieje jednak wyjątek. Dotyczy on osób najbliższych: małżonka, dzieci, osób objętych kuratelą , przysposobionych. Mają oni prawo odmowy zeznań. Ponadto świadek ma prawo odmówić odpowiedzi na niektóre pytania, gdy zeznanie mogłoby spowodować naruszenie jego interesu lub jego bliskich, bądź też narazić ich na odpowiedzialność karną (art. 83 k.p.a)

KPA sam wyręcza osoby z obowiązku składania zeznań i niedopuszcza by świadkami były osoby (art. 82):

• niezdolne do postrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń,

• obowiązane do zachowania tajemnicy państwowej i służbowej

• duchowni, co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi .

Przed odebraniem zeznania organ administracji obowiązany jest uprzedzić świadka o prawie odmowy zeznań i odpowiedzi na pytania, a także o odpowiedzialności za fałszywe zeznania .

Opinia biegłego

Jest dowodem w sprawie , gdy wymagane są wiadomości specjalne, np. ekspertyza dowodu .

Biegły ( znawca, ekspert, rzeczoznawca ) to osoba fizyczna powołana do udziału w postępowaniu dot. innego podmiotu w celu wydania opinii w badanej sprawie ze względu na posiadaną w tej dziedzinie wiedzę.

Przesłanki zdolności występowania biegłego:

• przesłanki pozytywne - posiadanie wiadomości specjalnych

• przesłanki negatywne - istnieje określony związek biegłego z daną sprawą będący podstawą wyłączenia biegłego

Wyłączenie biegłego (art. 24 k.p.a) z udziału w postępowaniu w sprawie następuje, gdy biegły:

• jest stroną ,albo jest ze stroną w stosunku prawnym powodującym wpływ na wynik sprawy

• stroną jest jego małżonek , krewny, lub powinowaty do II stopnia

• stroną jest osoba przysposobiona przez biegłego, pozostająca pod jego kuratelą bądź opieką

• był już świadkiem, biegłym lub przedstawicielem strony

• uczestniczył w wydaniu decyzji organu niższej instancji, która została zaskarżona

• jego udział był powodem wdrożenia przeciw niemu dochodzenia służbowego, postępowania karnego lub dyscyplinarnego

• stroną jest jego przełożony służbowy

Nie może wystąpić w charakterze biegłego osoba, która nie posiada zdolności występowania jako świadek na podstawie art. 82 k.p.a:

• niezdolne do postrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń,

• obowiązane do zachowania tajemnicy państwowej i służbowej,

• duchowni , co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi . posiada

Oględziny

Polegają na bezpośrednim badaniu jakiegoś przedmiotu przez organ w celu dokonania spostrzeżeń o jego stanie i właściwościach . Przedmiotem oględzin mogą być nieruchomości lub rzeczy ruchome (samochody, maszyny, budynki, lokale, uprawy) - jest to środek dowodowy bezpośredni .

Obowiązek przedstawienia przedmiotu oględzin na wezwanie organu jest obowiązkiem, który ciąży zarówno na stronie jak i na osobie trzeciej (w zależności w czyim władaniu jest rzeczony przedmiot).

Przed dokonaniem oględzin przynajmniej na 7 dni powiadamia się zainteresowanych uczestników postępowania.

Organ administracji prowadzący postępowanie w razie potrzeby może ukarać grzywną w wysokości 50 zł w przypadku nie stawienia się świadka lub biegłego, a nawet w przypadku powtórnego niestawienia się - do 200 zł .

Na postanowienie o ukaraniu grzywną służy zażalenie (art. 88) .

Przesłuchanie stron

Jest to środek dowodowy posiłkowy, dopuszczalny w postępowaniu administracyjnym w ostateczności art. 86 - przesłanki dopuszczalności tego środka dowodowego to (muszą wystąpić łącznie):

• wyczerpanie innych środków dowodowych lub ich braku w ogóle

• pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy

Strona winna jest stawić się na wezwanie organu, w przypadku niestawienia się pomimo wezwania k.p.a dopuszcza nałożenia na strony grzywny. Forma przesłuchania nie jest uregulowana przepisani - dopuszcza się tutaj formę pisemną (w przypadku ustnego przesłuchania organ obowiązany jest sporządzić protokół).

Do przesłuchania stron stosuje się odpowiednio przepisy o świadkach, z wyłączeniem przepisów o środkach przymusu.

Oświadczenie stron

Jest to oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania (art. 75 § 2) w sytuacji gdy przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia faktów lub stanu prawnego poświadczonego przez organ administracji oraz, gdy strona zgłasza wniosek, że chce złożyć oświadczenie. Te przesłanki muszą wystąpić łącznie.

Środki dowodowe nienazwane

Są to środki dowodowe, które mogą przyczynić się do wykrycia prawdy obiektywnej, a nie są sprzeczne z prawem.

Zaliczamy do nich: opinie instytutów naukowych, dowody z filmów, planów, rysunków, płyt lub taśm dźwiękowych

2. Środki zaskarżenia a środki nadzoru w postępowaniu administracyjnym.

Środki zaskarżenia są to instytucje procesowe za pomocą których uprawnione podmioty mogą żądać weryfikacji rozstrzygnięć administracyjnych w celu ich kasacji (uchylenia) lub reformacji (zmiany).

Środki zaskarżenia oparte są na zasadzie skargowości, czyli związane są z działaniem na wniosek- jest to ich cecha charakterystyczna .

Uprawnienia przysługują stronie i podmiotom na prawach strony.

Podział środków zaskarżenia:

1. ze względu na kryterium mocy prawnej środka zaskarżenia

1. środki bezwzględnie suspensywne - to takie środki zaskarżenia, których użycie bezwzględnie prowadzi do wstrzymania wykonania zaskarżonego rozstrzygnięcia

2. środki względnie suspensywne - ich użycie nie prowadzi automatycznie do wstrzymania wykonania , ale może do tego doprowadzić, gdy organ zechce, np. Stwierdzenie nieważności decyzji

3. środki niesuspensywne - ich użycie nigdy nie wstrzymuje wykonania orzeczenia

2. ze względu na kryterium przesunięcia kompetencji do rozstrzygania o danym środku zaskarżenia na organ wyższej instancji

1. środki zaskarżenia bezwzględne dewolutywne - ich użycie zawsze przesuwa sprawę do wyższej instancji

2. środki zaskarżenia względne dewolutywne - ich użycie przesuwa sprawę do wyższej instancji tylko wówczas, gdy danego środka zaskarżenia nie uwzględnieni organ

I instancji, np. odwołanie

3. środki zaskarżenia nie dewolutywne - zawsze rozpatrywane przez organ wydający zaskarżone rozstrzygnięcia

• ze względu na kryterium rodzaju zaskarżonego aktu

1. środki zaskarżenia zwyczajne - służą od rozstrzygnięć nieostatecznych, np. odwołanie.

2. środki zaskarżenia nadzwyczajne - służą od rozstrzygnięć ostatecznych, np. żądanie

wznowienia

Środki nadzoru- to instytucje procesowe za pomocą których organy powołane do sprawowania nadzoru ( organy wyższej instancji ) z urzędu podejmują działanie w celu weryfikacji rozstrzygnięć przez ich kasację lub reformację.

Konstrukcja prawna tych środków oparta jest na zasadzie oficjalności, czyli działaniem z urzędu.

Wspólne dla środków zaskarżenia i środków nadzoru to cel. Jest nim wyeliminowanie decyzji z obrotu prawnego.

• ZESTAW XV

1.Rektyfikacja decyzji i postanowień w postępowaniu administracyjnym.

Rektyfikacja - to usuwanie wad nieistotnych z treści decyzji, postanowień lub ugody adm, ze względu że mają do nich zastosowanie przepisy dotyczące decyzji.

Rektyfikacja obejmuje:

Instytucje przewidziane w art. 111 kpa

• uzupełnienie co do rozstrzygnięcia

• uzupełnienie co do prawa odwołania, wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego

• sprostowania zamieszczonego w decyzji pouczenia w tych kwestiach

Następuje to na wniosek strony złożony w terminie 14 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji. Uzupełnienie rozstrzygnięcia następuje w formie decyzji uzupełniającej już wydaną wcześniej decyzję. Strona która zastosowała się do błędnego pouczenia nie poniesie negatywnych skutków z tego powodu.

Instytucje przewidziane w art. 113 kpa:

• sprostowanie błędów pisarskich i rachunkowych i innych oczywistych omyłek ( niewłaściwe użycie wyrazów, mylna pisownia).

Może nastąpić z urzędu lub na żądanie strony, w formie postanowienia, na które służy zażalenie, a następnie skarga do sądu adm.

• wykładania treści decyzji przez organ który wydał budzącą wątpliwość decyzję.

(wyjaśnienia wątpliwości co do jej treści, zakresu praw lub obowiązków nią uregulowanych, terminu w którym powstaje skutek prawny).

Wyjaśnienie następuje w drodze postanowienia na żądanie organu egzekucyjnego lub strony. Służy na nie zażalenie, a na postanowienie ostateczne służy skarga do sądu administracyjnego. Nie jest to ograniczone żadnym terminem.

2. Wzruszenie decyzji tworzącej dla strony prawa nabyte w postępowaniu administracyjnym.

Zgodnie z art. 155 kpa decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo może być w każdym czasie uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, którą ją wydał lub organ wyższego stopnia, gdy:

• strona wyrazi na to zgodę

• przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony

• brak jest przepisów szczególnych nie dopuszczających uchylenia lub zmiany decyzji w tym trybie

Uchylenie bądź zmiana decyzji następuje przez wydanie nowej decyzji, która rozstrzyga sprawę merytorycznie i jest wydana w I instancji.

W sprawach z zakresu zadań własnych jst do uchylenia lub zmiany decyzji w tym trybie właściwe są wyłącznie organy tych jednostek.

Istnieje również uchylenia lub zmiany decyzji w trybie nadzwyczajnym, zwanym też wywłaszczeniem praw nabytych ( art. 161 kpa ). Dopuszczalność tego trybu oparta jest na 2 przesłankach, które muszą nastąpić łącznie:

• dalsze utrzymanie decyzji w obrocie prawnym powoduje stan zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego albo grozi poważnymi szkodami dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów państwa

• jeżeli poza uchyleniem bądź zmianą decyzji w tym trybie nie ma innego sposobu usunięcia zagrożenia, o którym mowa wyżej

Organem właściwym do wzruszenia decyzji w tym trybie jest Minister lub Wojewoda.

Dalsza weryfikacja wydanej w tym trybie jest zależna od tego , który organ uchylił bądź zmienił decyzję.

Jeżeli decyzję wydał Minister - to stronie służy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy oraz skarga do sądu administracyjnego.

Jeżeli decyzję wydał Wojewoda - to stronie służy odwołanie, a następnie skarga do sadu administracyjnego.

Stronie, która poniosła szkodę wskutek uchylenia lub zmiany decyzji w tym trybie, służy odszkodowanie za rzeczywiście poniesioną szkodę. Roszczenie to przedawnia się z upływem 3 lat od dnia, w którym decyzja uchylająca lub zmieniająca stała się ostateczna.

ZESTAW XVI.

1. Oświadczenie strony a przesłuchanie strony w postępowaniu administracyjnym.

Przesłuchanie stron to środek dowodowy posiłkowy dotknięty inicjatywą organu. Jest źródłem informacyjnym pochodzącym od samego zainteresowanego podmiotu w danej sprawie. Z przesłuchania stron organ ma obowiązek sporządzić protokół. Do przesłuchania stron stosuje się przepisy dotyczące świadków z wyłączeniem przepisów o środkach przymusu.

Przesłuchanie stron jest dopuszczalne gdy zostaną spełnione 2 przesłanki polegające na:

• wyczerpaniu innych środków dowodowych lub ich braku w ogóle (organ nie ustalił stanu faktycznego za pomocą innych środków dowodowych);

• pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (organ nie ma możliwości wyjaśnienia istotnych dla sprawy okoliczności bez których nie można ustalić stanu faktycznego sprawy zgodnego z rzeczywistością).,

Gdy stroną jest jednostka organizacyjna, to można przesłuchać jej przedstawiciela ustawowego lub statutowego. Przed przesłuchaniem stron należy je uprzedzić o możliwości odmowy odpowiedzi na pytania oraz o odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań.

Forma przesłuchania stron: pisemna lub ustnie do protokołu.

Strona może udzielać wyjaśnień dotyczących przedstawionego przez nią stanu faktycznego sprawy wymagającego udowodnienia. Na rozprawie strony mogą składać wyjaśnienia, zgłaszać żądania, propozycje i zarzuty oraz przedstawiać dowody na ich poparcie.

Oświadczenia stron to środek dowodowy podstawowy. Jest to oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania (art. 75 § 2) w sytuacji gdy przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia faktów lub stanu prawnego poświadczonego przez organ administracji oraz, gdy strona zgłasza wniosek, że chce złożyć oświadczenie. Te przesłanki muszą wystąpić łącznie.

2.Odwołalność decyzji a odwołanie w postępowaniu administracyjnym.


Odwołanie

Jest instytucją procesową tworzącą możliwość prawną określonym uprawnionym podmiotom zaskarżenia decyzji administracyjnej. Prawu temu towarzyszy obowiązek kompetentnych organów do ponownego rozpatrzenia i rozstrzygnięcia sprawy indywidualnej merytorycznie w trybie postępowania administracyjnego.

Jest to środek zaskarżenia bezwzględnie suspensywny, zwyczajny, względnie dewolutywny.

Jest to podstawowy środek zaskarżenia zagwarantowany w Konstytucji „ każda strona ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydawanych w I-szej instancji”.

Wynika to także z zasady dwuinstancyjności postępowania. Wyznacza ona zakres stosowania odwołania. Jest prawem przyrodzonym każdej jednostce, opartym na zasadzie skargowości ( wniosek strony).

Wnosi się je za pośrednictwem organ, który wydał decyzję, w ciągu 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia.

Wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji z dwoma wyjątkami:

• decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności

• decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy prawa.

O wniesieniu odwołania organ powiadamia strony. Jeżeli odwołanie wnoszą wszystkie strony postępowania, organ może uznać, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie i może wydać nową decyzję. Od nowej decyzji służy stronom odwołanie. Strona może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji, jednak organ może nie uwzględnić cofnięcia, jeśli prowadziłoby to do utrzymania w mocy decyzji naruszającej prawo lub interes społeczny.

Organ odwoławczy wydaje decyzję w której:

• utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję

• uchyla decyzję w całości lub części

• umarza postępowanie odwoławcze

Odwołanie nie służy od decyzji:

• wydanej w I-szej instancji przez ministra

• wydanej przez samorządowe kolegium odwoławcze.

W tych przypadkach przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, który rozpatruje ten sam organ, tzw. remonstracja.

Podmioty uprawnione do wniesienia odwołania:

• strona postępowania, czyli podmiot spełniający przesłanki z art. 28 kpa. Decyzja dotyczy jego interesu prawnego lub obowiązku prawnego. Legitymację do wniesienia odwołania ma także podmiot nie mający interesu prawnego lub obowiązku, a decyzja została do niego skierowana. Przesłanką wniesienia odwołania jest to że strona jest niezadowolona z rozstrzygnięcia zawartego w decyzji.

• podmioty na prawach strony: organizacja społeczna, prokurator, rzecznik praw obywatelskich, pod warunkiem, że brali udział w postępowaniu w I-szej instancji.

Wymogi formalne odwołania: postępowanie odwoławcze uruchamia czynność procesowa strony, jaką jest wniesienie odwołania. Aby wywołała ona skutek prawny musi spełnić określone wymagania, co do formy, treści, terminu i trybu jej dokonania.

Nie jest wymagane zachowanie szczególnej formy, nie wymaga uzasadnienia, wystarczy, że strona jest z decyzji niezadowolona. Powinno odpowiadać wymaganiom stawianym podaniom. Warunkiem formalnym jest termin: można je wnieść w terminie 14 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji stronie. Wnosi się je za pośrednictwem organu, który wydał decyzję.

Moc prawna odwołania: przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu, co oznacza, że wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji.

Wyjątki, decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania:,

• gdy decyzja ma nadany rygor natychmiastowej wykonalności;

• podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy prawa;

• gdy jest zgodna z żądaniami stron.

Postępowanie odwoławcze można podzielić na:

• postępowanie odwoławcze przed organem I instancji- samokontrola

• postępowanie odwoławcze przed organem II instancji - gdy organ I instancji nie znalazł podstaw do weryfikacji decyzji we własnym zakresie.

Z postępowaniem odwoławczym związany jest zakaz reformationis in peius czyli zmiany na gorsze - art.139.

Odwołalność decyzji

Jest jednym z elementów składowych systemu weryfikacji rozstrzygnięć. Jest to prawna możliwość kasacji lub reformacji decyzji z urzędu przez organ, który wydał decyzję.

Cechy charakterystyczne odwołalności decyzji :

• oparta jest na zasadzie oficjalności,

• jej celem jest wyeliminowanie decyzji z obrotu prawnego.

Cechy wspólne odwołalności decyzji i odwołania: Cechy różne odwołalności decyzji i odwołania:

• oficjalność • ten sam organ w odwołalności

• weryfikacja • wyższa instancja w odwołaniu

• ZESTAW XVII

1. Podmioty na prawach strony

Instytucja podmiotów na prawach strony charakteryzuje się tym, że prawo procesowe dopuszcza do uczestnictwa w postępowaniu organizację społeczną, prokuratora i rzecznika praw obywatelskich. Podmioty na prawach strony:

• nie są stronami, bo postępowanie nie toczy się w ich sprawie;

• nie występują zamiast stron lecz obok i niezależnie od stron. Przysługują im wyłącznie prawa procesowe, jednakże w niektórych przypadkach prawo procesowe zastrzega uprawniania procesowe tylko dla strony.

Mają uprawnienia procesowe w sprawie analogiczne do uprawnień strony, ale sprawa ich nie dotyczy, nie mają obowiązku ani interesu prawnego w rozstrzygnięciu sprawy.

Organizacja społeczna - to organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne .

Przyznanie praw procesowych strony organizacji społecznej wymaga spełnienia przez nią 2 przesłanek łącznie:

• jest to uzasadnione celami statutowymi organizacji, ma to miejsce gdy sprawa będąca przedmiotem postępowania mieści się w zakresie zadań określonych w jej statucie

• zachodzi potrzeba ochrony interesu społecznego, tzn. gdy skutki prawne decyzji będą wpływać na sytuację prawną strony ale także innych podmiotów.

Organizacja społeczna musi wykazać spełnienia obu tych przesłanek. Ocena spełnienia tych przesłanek przez organizację należy do organu orzekającego w sprawie.

Organizacja społeczna ma następujące prawa procesowe:

 żądania wszczęcia postępowania w sprawie indywidualnej

 dopuszczenia jej do już toczącego się postępowania w sprawie indywidualnej, bez względu czy zostało ono wszczęte z urzędu czy na wniosek.

Organizacja społeczna może żądać wszczęcia postępowania wtedy, gdy przepisy prawa materialnego dopuszczają wszczęcie postępowania z urzędu.

Organ administracji publicznej, uznając żądanie organizacji społecznej za uzasadnione, postanawia o wszczęciu postępowania z urzędu lub o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu, następuje to w formie postanowienia. Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji społecznej służy zażalenie, a następnie skarga do sądu adm. Postanowienie musi zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne. Przesłanki odmowy muszą być bardzo precyzyjne, a zasadność odmowy podlega kontroli organu wyższego stopnia oraz kontroli sądu administracyjnego.

Organ administracji publicznej, wszczynając postępowanie w sprawie dotyczącej innej osoby, zawiadamia o tym organizację społeczną, jeżeli uzna, że może ona być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe, i gdy przemawia za tym interes społeczny. Organizacja społeczna, która nie uczestniczy w postępowaniu na prawach strony, może za zgodą organu administracji publicznej przedstawić temu organowi swój pogląd w sprawie, wyrażony w uchwale lub oświadczeniu jej organu statutowego.

Prokurator: celem, do realizacji którego wprowadzono instytucję udziału prokuratora w postępowaniu administracyjnym było rozbudowanie systemu gwarancji prawnych praworządnego działania organów administracji publicznej przez poddanie ich kontroli sprawowanej przez niezależny od nich organ. Sytuacja prawna prokuratora w postępowaniu administracyjnym jest uregulowana wyłącznie w kpa.

Prokurator ma następujące prawa procesowe:

 prawo żądania wszczęcia postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem. W tej sprawie zwraca się do właściwego organu. Stan niezgodny z prawem może mieć miejsce gdy przepis prawa materialnego nakłada na organ obowiązek wszczęcia postępowania a organ jest bezczynny.

 prawo udziału w każdym stadium postępowania w celu zapewnienia, aby postępowanie i rozstrzygnięcie sprawy było zgodne z prawem.

 jeśli postępowanie zostało zakończone, prokuratorowi od decyzji ostatecznej służą 2 środki zaskarżenia: sprzeciw - na drodze administracyjnej; skarga - na drodze sądowej.

Organ administracji publicznej zawiadamia prokuratora o wszczęciu postępowania oraz o toczącym się postępowaniu w każdym przypadku, gdy uzna udział prokuratora w postępowaniu za potrzebny.

Rzecznik Praw Obywatelskich - działa w oparciu o ustawę o RPO. Jego zadaniem ustawowym jest ochrona praw i wolności człowieka.

Może brać udział w postępowaniu administracyjnym na prawach strony.

RPO ma prawa procesowe:

• żądanie wszczęcia postępowania administracyjnego,

• uczestniczenie w postępowaniu administracyjnym,

• wnoszenie skarg do SA.

Z żądaniem wszczęcia postępowania administracyjnego RPO występuje wtedy, gdy zachodzi konieczność ochrony praw i wolności człowieka i obywatela.

Zgodnie z zasada subsydiarności RPO podejmuje działania, gdy osoba, której prawa zostały naruszone wykorzystała wcześniej wszystkie dostępne środki ochrony prawnej.

Do RPO w postępowaniu administracyjnym stosuje się przepisy o prokuratorze.

2. Wyczerpanie toku instancji a decyzja ostateczna.

Zasada trwałości decyzji wynika z art.16 kpa, który mówi że : Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji, są ostateczne.

Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub ustawach szczególnych.

Celem tej zasady jest ochrona praw nabytych przez strony na mocy decyzji ostatecznych.

Decyzją ostateczną jest decyzja :

• wydana przez organ I-inst., od której strony nie złożyły w terminie ustawowym odwołania;

• wydana przez organ odwoławczy, a więc po wyczerpaniu administracyjnego toku instancji;

• wydana w I -ins. przez ministra bądź przez samorządowe kolegium odwoławcze w sprawach należących do zadań własnych gmin, gdyż od niej nie służy odwołanie;

• decyzja od której z mocy prawa nie przysługuje odwołanie.

Zasada trwałości decyzji ostatecznej mówi, że decyzje ostateczne są trwałe, tzn. że nie mogą być wzruszane za pomocą zwykłych środków prawnych. Ich wzruszenie może nastąpić w ramach trybu nadzwyczajnego postępowania administracyjnego w ściśle określonych przez KPA przypadkach. Zasada ta ma na celu ochronę praw nabytych przez strony na mocy decyzji ostatecznej.

Do grupy decyzji ostatecznych należą decyzje :

• wydane przez organy pierwszej instancji w stosunku do których żadna ze stron nie wniosła odwołania w ustawowym terminie.

• decyzja wydana przez organ odwoławczy po rozpatrzeniu odwołania od decyzji wydanej przez organ pierwszej instancji

• decyzje wydane przez organy naczelne w wyjątkowych jedno instancyjnym postępowaniu przed organami naczelnymi.

• ZESTAW XVIII

1. Różnice między decyzją a postanowieniem

Te dwie formy orzecznictwa różnią się tym, że:

• adresatem decyzji jest tylko strona, a adresatem postanowienia może być każdy, kto jest związany z tym postanowieniem

• podstawą prawną do wydania decyzji są co do zasady przepisy prawa materialnego, a postanowień przepisy prawa procesowego

• przedmiotem rozstrzygnięcia decyzji są co do zasady prawa lub obowiązki stron, a postanowień kwestie procesowe

• od decyzji służy odwołanie w terminie 14 dni, a od postanowień służy zażalenie w terminie 7 dni, ale tylko gdy prawo dopuszcza taką możliwość

• decyzji musi być nadany rygor natychmiastowej wykonalności-gdy nie ma, to po upływie 14 dni, a postanowienie jest natychmiast wykonalne

• wniesienie odwołania powoduje wstrzymanie wykonania decyzji, a wniesienie zażalenia nie powoduje wstrzymania wykonania postanowienia, chyba, że organ uzna to za uzasadnione

2. Zasada ogólna prawdy obiektywnej i jej znaczenie w postępowaniu administracyjnym.

W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. ( zasada prawdy obiektywnej).

Związana jest z wyjaśnieniem stanu faktycznego oraz z załatwieniem sprawy.

Zasadzie tej przyznaje się rolę naczelną w kształtowaniu czynności postępowania, zakresu środków dowodowych i określeniu obowiązków dowodowych związanych z wyjaśnieniem stanu faktycznego i prawnego sprawy. Ciężar dowodu spoczywa co do zasady na organie.

To organ wyznacza zakresu postępowania dowodowego, ocenia legalności dowodów, przeprowadza dowody z urzędu i poucza strony o ich uprawnieniach w toku postępowania dowodowego.

Jedynym ograniczeniem dowodowym wynikającym z zasady praworządności jest sprzeczność dowodu z prawem. Prawda obiektywna ma służyć prawidłowemu załatwieniu sprawy, a więc musi się odnosić do wszystkich faktów i okoliczności o znaczeniu prawnym.

Prawda obiektywna, do której wykrycia zmierza się w postępowaniu, ma służyć prawidłowemu załatwieniu sprawy, czyli musi odnosić się do wszystkich faktów i okoliczności o znaczeniu prawnym i nie może prowadzić do wnikania w kwestie nie związane z samą sprawą, ani w sfery chronionych dóbr osobistych jednostki.

Realizacji tej zasady służą takie instytucje procesowe, jak wyłączenie pracownika i organu administracji od załatwienia sprawy.

ZESTAW XIX

1. Pomoc prawna w postępowaniu administracyjnym.

Ma miejsce wtedy, gdy w toku postępowania organ administracji publicznej zwraca się do właściwego terenowego organu administracji rządowej lub organu jst o wezwanie osoby zamieszkałej lub przebywającej w danej gminie lub mieście do złożenie wyjaśnień lub zeznań, albo do dokonania innych czynności związanych z toczącym się postępowaniem. Organ prowadzący postępowanie zaznacza jednocześnie okoliczności będące przedmiotem wyjaśnień lub zeznań albo czynności, jakie mają być dokonane. Po dokonaniu tych czynności organ odbierający wyjaśnienia lub zeznania przekazuje je do organu prowadzącego. - art. 52 kpa

2.Podstawy stwierdzenia nieważności decyzji i postanowienia w postępowaniu administracyjnym i ich znaczenie.

Podstawą do stwierdzenia nieważności decyzji są jej wady wyliczone wyczerpująco w art. 156 § 1 :

• decyzja została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości(miejscowej, rzeczowej, instancyjnej)

• decyzja została wydana bez podstawy prawnej lub z rżącym naruszeniem prawa

• dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną

• została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie

• decyzja była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały

• w razie wykonania decyzja wywołałaby czyn zagrożony karą

• zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa

Znaczenie: Z punktu widzenia praworządności wszelkie naruszenia prawa powinny być naprawiane lub usuwane.

Stwierdzenie nieważności decyzji i postanowienia w postępowaniu administracyjnym jest to instytucja procesowa tworząca prawną możliwość eliminacji z obrotu prawnego decyzji (postanowień) dotkniętych wadami materialno-prawnymi. Odbywa się na wniosek lub z urzędu. Organem właściwym w sprawie stwierdzenia nieważności jest organ wyższego stopnia lub jeżeli decyzja została wydana przez Ministra lub Samorządowe Kolegium Odwoławcze - ten organ. Strona, która poniosła szkodę wskutek wydania wadliwego aktu prawnego ma prawo do odszkodowania.

• ZESTAW XX

1. Kwestia wstępna (zagadnienie prejudycjalne) w postępowaniu administracyjnym.

Kwestia wstępna (art. 97 § 1 pkt 4), to rozstrzygnięcie zagadnienia materialno-prawnego np. prawo własności, kwestie spadkobierców, będącego we właściwości innego organu niż ten, który ma wydać decyzję w sprawie.

Jest to zagadnienie otwarte, tzn. nie było przedtem prawomocnie przesądzone na właściwej drodze, jego treścią może być wypowiedź co do uprawnienia lub obowiązku albo stanu prawnego.

Od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego zależy wynik sprawy głównej.

Wyjątek przewidziany jest w art. 100 Kpa § 2 - organ administracji publicznej załatwia sprawę, rozstrzygając zagadnienie wstępne we własnym zakresie, jeżeli zawieszenie postępowania mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważną szkodę dla interesu społecznego, a także wówczas, gdy strona mimo wezwania nie wystąpiła o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego przez właściwy organ lub sąd. W tym ostatnim przypadku organ może uzależnić załatwienie sprawy od złożenia przez stronę stosownego zabezpieczenia

Natomiast sankcją za błędne rozstrzygnięcie kwestii wstępnej jest wznowienie postępowania administracyjnego.

I-szy skutek pojawienia się kwestii wstępnej w postępowaniu - jest obowiązek zawieszenia postępowania w oczekiwaniu na rozstrzygnięcie tej kwestii przez organ lub sąd kompetentny.

II-gi skutek to rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego we własnym zakresie przez organ administracji, przed którym toczy się postępowanie administracyjne bez zawieszania tego postępowania. Ta wyjątkowa sytuacja jest możliwa tylko w okolicznościach wystąpienia przesłanki art. 100 §2 i 3 .

2. Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy w postępowaniu administracyjnym art.127 § 3

Jest to środek zaskarżenia nazywany remonstracją, który służy od decyzji wydanej w I instancji przez Ministra lub Samorządowe Kolegium Odwoławcze. Strona niezadowolona z decyzji od której nie przysługuje odwołanie, może zwrócić się do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wniosek jest podstawą ponownego postępowania, w którym stosuje się przepisy dotyczące odwołań od decyzji.

Mają tu zastosowanie przepisy dotyczącej legitymacji, wymogów formalnych, mocy wniosku, czynności wstępnych organu odwoławczego.

Nie mają tu zastosowania przepisy dotyczące postępowania przed organem I instancji (art. 132) i decyzji kasacyjnych z przekazaniem sprawy do ponownego rozpatrzenia (art. 138§2)

• ZESTAW XXI

1.Pozycja prawna świadka w postępowaniu administracyjnym

Świadkiem może być osoba fizyczna posiadająca wiadomość o określonych faktach mających wpływ na ustalenie stanu faktycznego w rozstrzyganej sprawie administracyjnej.

KPA wprowadza w tym względzie pewne ograniczenia z przyczyn:

-faktycznych: świadkami nie mogą być osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń, ocena należy do organu orzekającego w sprawie lub przyjmującego zeznania,

-prawnych: świadkami nie mogą być osoby obowiązane do zachowania tajemnicy państwowej i służbowej co do okoliczności objętych tajemnicą, chyba że zostały z niej zwolnione (np. duchowni-spowiedź)

Pozostałe osoby mają obowiązek występowania w charakterze świadka pod rygorem ukarania grzywną(art.88)

Zasadą jest, że nikt nie ma prawa odmówić zeznań, istnieje jednak instytucja prawa odmowy:

-zeznań: przysługuje wyłącznie małżonkowi, wstępnym, zstępnym, rodzeństwu strony oraz jej powinowatym I-go stopnia w stosunku przysposobienia, opieki, kurateli( nawet po ustaniu)

-odpowiedzi: w przypadku narażenia się lub bliskich na odpowiedzialność karną, hańbę lub bezpośrednią szkodę majątkową albo obowiązku zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej.

Czy te prawa przysługują osobie decyduje organ orzekający w sprawie. Organ ma obowiązek przed złożeniem zeznań uprzedzić świadka o prawie odmowy oraz o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Świadek ma prawo do zwrotu kosztów ( diet, kosztów dojazdu i utraconych zarobków)

2. Wzruszalność a nieważność decyzji administracyjnej

Dotyczy to decyzji wadliwych.

Jeżeli został naruszony przepis prawa materialnego mamy do czynienia z wadliwością materialną, którą usuwa się poprzez zastosowanie sankcji wzruszalności w trybie wznowienia postępowania.

Jeżeli został naruszony przepis prawa procesowego mamy do czynienia z wadliwością procesową, którą usuwa się poprzez zastosowanie sankcji nieważności.

Różnica tkwi w skutkach prawnych zastosowania każdej z tych sankcji:

• decyzja wzruszana nie wywołuje skutków na przyszłość, ale te do chwili wzruszenia pozostają w mocy.

• decyzja nieważna nie wywołuje skutków na przyszłość jak i te które wywoła uznaje się za nieistniejące.

Różnice między decyzjami wzruszalnymi a nieważnymi:

• wadliwości, które są podstawami ich zastosowania

• w zakresie skutków prawnych tych decyzji

decyzja wzruszalna - nie wywołuje skutków na przyszłość ale te ,które wywołała do chwili wzruszenia pozostają w mocy

decyzja nieważna - od chwili jej unieważnienia nie wywołuje skutków na przyszłość ale również skutki które wywołała przed unieważnieniem uznaje się za nieistniejące

• ZESTAW XXII

• 1. Kompetencja ogólna organu administracji publicznej

To zdolność prawna organów administracji publicznej do załawiania spraw administracyjnych w danym układzie postępowania, czyli do wydawania decyzji, do rozstrzygania indywidualnych spraw w drodze decyzji. Dotyczy wszystkich organów administracji publicznej. Organy z urzędu muszą przestrzegać swoich kompetencji.

2. Moc prawna środków zaskarżenia w postępowaniu administracyjnym.

Środki zaskarżenia są to instytucje procesowe za pomocą których uprawnione podmioty mogą żądać weryfikacji rozstrzygnięć administracyjnych w celu ich kasacji (uchylenia) lub reformacji (zmiany).

Środki zaskarżenia oparte są na zasadzie skargowości, czyli związane są z działaniem na wniosek- jest to ich cecha charakterystyczna .

Uprawnienia przysługują stronie i podmiotom na prawach strony.

Jednym z kryteriów podziału środków zaskarżenia jest kryterium mocy prawnej środków zaskarżenia.

Ze względu na to kryterium mamy:

1. środki bezwzględnie suspensywne - to takie środki zaskarżenia, których użycie bezwzględnie prowadzi do wstrzymania wykonania zaskarżonego rozstrzygnięcia

2. środki względnie suspensywne - ich użycie nie prowadzi automatycznie do wstrzymania wykonania , ale może do tego doprowadzić, gdy organ zechce, np. Stwierdzenie nieważności decyzji

3. środki niesuspensywne - ich użycie nigdy nie wstrzymuje wykonania orzeczenia

3. Uczestnicy i podmioty na prawa stron w postępowaniu administracyjnym

Uczestnicy postępowania to :

• osoby fizyczne

• osoby prawne lub inne jednostki organizacyjne

które w sprawie będącej przedmiotem postępowania administracyjnego nie mają interesów chronionych przez prawo, lecz są zainteresowane daną sprawą.

Uczestnicy postępowania mający w sprawie interes faktyczny to osoby zainteresowane.

Druga grupa uczestników postępowania to:

• świadkowie

• biegli

• osoby trzecie wezwane do przedstawienia przedmiotu oględzin.

Uczestnicy postępowania nie mają praw procesowych, a jedynie pojedyncze uprawnienia.

Mogą podejmować ochronę swoich interesów wnosząc skargę powszechną - wtedy organ administracji publicznej podejmuje czynności z urzędu.

Osoba zainteresowana może bronić swoich interesów za pośrednictwem organizacji społecznej lub bezpośrednio, ale tylko wtedy, gdy przeprowadza się rozprawę.

Instytucja podmiotów na prawach strony charakteryzuje się tym, że prawo procesowe dopuszcza do uczestnictwa w postępowaniu organizację społeczną, prokuratora i rzecznika praw obywatelskich. Podmioty na prawach strony:

• nie są stronami, bo postępowanie nie toczy się w ich sprawie;

• nie występują zamiast stron lecz obok i niezależnie od stron. Przysługują im wyłącznie prawa procesowe, jednakże w niektórych przypadkach prawo procesowe zastrzega uprawniania procesowe tylko dla strony.

Mają uprawnienia procesowe w sprawie analogiczne do uprawnień strony, ale sprawa ich nie dotyczy, nie mają obowiązku ani interesu prawnego w rozstrzygnięciu sprawy.

Organizacja społeczna - to organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne .

Przyznanie praw procesowych strony organizacji społecznej wymaga spełnienia przez nią 2 przesłanek łącznie:

• jest to uzasadnione celami statutowymi organizacji, ma to miejsce gdy sprawa będąca przedmiotem postępowania mieści się w zakresie zadań określonych w jej statucie

• zachodzi potrzeba ochrony interesu społecznego, tzn. gdy skutki prawne decyzji będą wpływać na sytuację prawną strony ale także innych podmiotów.

Organizacja społeczna musi wykazać spełnienia obu tych przesłanek. Ocena spełnienia tych przesłanek przez organizację należy do organu orzekającego w sprawie.

Organizacja społeczna ma następujące prawa procesowe:

 żądania wszczęcia postępowania w sprawie indywidualnej

 dopuszczenia jej do już toczącego się postępowania w sprawie indywidualnej, bez względu czy zostało ono wszczęte z urzędu czy na wniosek.

Organizacja społeczna może żądać wszczęcia postępowania wtedy, gdy przepisy prawa materialnego dopuszczają wszczęcie postępowania z urzędu.

Organ administracji publicznej, uznając żądanie organizacji społecznej za uzasadnione, postanawia o wszczęciu postępowania z urzędu lub o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu, następuje to w formie postanowienia. Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji społecznej służy zażalenie, a następnie skarga do sądu adm. Postanowienie musi zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne. Przesłanki odmowy muszą być bardzo precyzyjne, a zasadność odmowy podlega kontroli organu wyższego stopnia oraz kontroli sądu administracyjnego.

Organ administracji publicznej, wszczynając postępowanie w sprawie dotyczącej innej osoby, zawiadamia o tym organizację społeczną, jeżeli uzna, że może ona być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe, i gdy przemawia za tym interes społeczny. Organizacja społeczna, która nie uczestniczy w postępowaniu na prawach strony, może za zgodą organu administracji publicznej przedstawić temu organowi swój pogląd w sprawie, wyrażony w uchwale lub oświadczeniu jej organu statutowego.

Prokurator: celem, do realizacji którego wprowadzono instytucję udziału prokuratora w postępowaniu administracyjnym było rozbudowanie systemu gwarancji prawnych praworządnego działania organów administracji publicznej przez poddanie ich kontroli sprawowanej przez niezależny od nich organ. Sytuacja prawna prokuratora w postępowaniu administracyjnym jest uregulowana wyłącznie w kpa.

Prokurator ma następujące prawa procesowe:

 prawo żądania wszczęcia postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem. W tej sprawie zwraca się do właściwego organu. Stan niezgodny z prawem może mieć miejsce gdy przepis prawa materialnego nakłada na organ obowiązek wszczęcia postępowania a organ jest bezczynny.

 prawo udziału w każdym stadium postępowania w celu zapewnienia, aby postępowanie i rozstrzygnięcie sprawy było zgodne z prawem.

 jeśli postępowanie zostało zakończone, prokuratorowi od decyzji ostatecznej służą 2 środki zaskarżenia: sprzeciw - na drodze administracyjnej; skarga - na drodze sądowej.

Organ administracji publicznej zawiadamia prokuratora o wszczęciu postępowania oraz o toczącym się postępowaniu w każdym przypadku, gdy uzna udział prokuratora w postępowaniu za potrzebny.

Rzecznik Praw Obywatelskich - działa w oparciu o ustawę o RPO. Jego zadaniem ustawowym jest ochrona praw i wolności człowieka.

Może brać udział w postępowaniu administracyjnym na prawach strony.

RPO ma prawa procesowe:

• żądanie wszczęcia postępowania administracyjnego,

• uczestniczenie w postępowaniu administracyjnym,

• wnoszenie skarg do SA.

Z żądaniem wszczęcia postępowania administracyjnego RPO występuje wtedy, gdy zachodzi konieczność ochrony praw i wolności człowieka i obywatela.

Zgodnie z zasada subsydiarności RPO podejmuje działania, gdy osoba, której prawa zostały naruszone wykorzystała wcześniej wszystkie dostępne środki ochrony prawnej.

Do RPO w postępowaniu administracyjnym stosuje się przepisy o prokuratorze.

• ZESTAW XXIII

1. Zasada ogólna pisemności

Zawarta jest w art. 14 kpa. Obowiązuje zawsze w postępowaniu administracyjnym, chociaż jest możliwe zastosowanie uproszczonej formy.

Wymaga, aby mające znaczenie dla postępowania czynności były utrwalane na piśmie. Formę pisemną mają z reguły decyzje, postanowienia i wezwania. Ponadto realizacji zasady pisemności służą protokoły i adnotacje. Organ administracji publicznej sporządza zwięzły protokół z każdej czynności postępowania, mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy chyba, że czynność została w inny sposób utrwalona na piśmie.

Obowiązek protokołu z czynności:

• przyjęcia wniesionego ustnie podania,

• przesłuchania strony, świadka i biegłego,

• oględzin i ekspertyz dokonywanych przy udziale przedstawiciela organu adm

• rozprawy,

• ustnego ogłoszenia decyzji i postanowienia.

Czynności organu administracji publicznej, z których nie sporządza się protokołu, a które mają znaczenie dla sprawy lub toku postępowania utrwala się w aktach w formie adnotacji podpisanej przez pracownika, który dokonał tych czynności.

2. Skutki wszczęcia postępowania administracyjnego w trybie zwykłym i w trybie nadzwyczajnym.

Tryb zwykły dotyczy decyzji nieostatecznej, a tryb nadzwyczajny służy decyzji ostatecznej.

Skutki w trybie zwykłym: wydanie decyzji o zmianie, uchyleniu lub stwierdzeniu nieważności aktu lub innej czynności organu administracji publicznej: zawieszenie postępowania lub jego umorzeniu w drodze postanowienia.

Skutki w trybie nadzwyczajnym: orzeczenie w formie postanowienia o wznowieniu postępowania lub w formie decyzji o odmowie wznowienia postępowania.

• ZESTAW XXIV

1. Pozycja prawna organizacji społecznej

Organizacja społeczna - to organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne .

Przyznanie praw procesowych strony organizacji społecznej wymaga spełnienia przez nią 2 przesłanek łącznie:

• jest to uzasadnione celami statutowymi organizacji, ma to miejsce gdy sprawa będąca przedmiotem postępowania mieści się w zakresie zadań określonych w jej statucie

• zachodzi potrzeba ochrony interesu społecznego, tzn. gdy skutki prawne decyzji będą wpływać na sytuację prawną strony ale także innych podmiotów.

Organizacja społeczna musi wykazać spełnienia obu tych przesłanek. Ocena spełnienia tych przesłanek przez organizację należy do organu orzekającego w sprawie.

Organizacja społeczna ma następujące prawa procesowe:

 żądania wszczęcia postępowania w sprawie indywidualnej

 dopuszczenia jej do już toczącego się postępowania w sprawie indywidualnej, bez względu czy zostało ono wszczęte z urzędu czy na wniosek.

Organizacja społeczna może żądać wszczęcia postępowania wtedy, gdy przepisy prawa materialnego dopuszczają wszczęcie postępowania z urzędu.

Organ administracji publicznej, uznając żądanie organizacji społecznej za uzasadnione, postanawia o wszczęciu postępowania z urzędu lub o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu, następuje to w formie postanowienia. Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji społecznej służy zażalenie, a następnie skarga do sądu adm. Postanowienie musi zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne. Przesłanki odmowy muszą być bardzo precyzyjne, a zasadność odmowy podlega kontroli organu wyższego stopnia oraz kontroli sądu administracyjnego.

Organ administracji publicznej, wszczynając postępowanie w sprawie dotyczącej innej osoby, zawiadamia o tym organizację społeczną, jeżeli uzna, że może ona być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe, i gdy przemawia za tym interes społeczny. Organizacja społeczna, która nie uczestniczy w postępowaniu na prawach strony, może za zgodą organu administracji publicznej przedstawić temu organowi swój pogląd w sprawie, wyrażony w uchwale lub oświadczeniu jej organu statutowego.

Jest uprawniona do wniesienia odwołania o ile uczestniczyła w postępowaniu w I instancji. Może także przyłączyć się do odwołania wniesionego przez stronę.

2. Zażalenie-charakter instytucji i skutki

Zażalenie jest środkiem zaskarżenia służącym od postanowień o charakterze prawnym względnie suspensywnym (czyli organ może wstrzymać wykonanie postanowienia gdy uzna to za uzasadnione).

Możliwość wniesienia zażalenia jest uzależniona od tego czy została przewidziana przez szczególny przepis prawa kpa. Jeżeli zażalenie nie przysługuje, zaskarżenie postanowienia możliwe jest tylko razem z odwołaniem od decyzji. Jest to rozwiązanie procesowe odmienne niż w przypadku odwołania, które przysługuje w zasadzie od wszystkich decyzji wydanych w I instancji. Podmiotem uprawnionym do wniesienia zażalenia może być nie tylko strona, ale również podmiot działający na prawach strony, jak w pewnych sytuacjach świadek, biegły, osoba wezwana do osobistego stawienia się, osoba zobowiązana do okazania przedmiotu oględzin. Termin do wniesienia zażalenia wynosi 7 dni od dnia doręczenia bądź ustnego ogłoszenia postanowienia stronie.

SKUTEK - Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia. Jednakże organ administracji, który wydał postanowienie może wstrzymać jego wykonanie, gdy uzna to za uzasadnione.

• ZESTAW XXV

1. Sytuacja prawna strony w postępowaniu administracyjnym.

Stroną jest podmiot, którego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności prawnej organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Stroną może być każdy, kto posiada zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych zgodnie z KC -osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej.

Osoby nie posiadające zdolności do czynności prawnej mogą działać przez ustawowych przedstawicieli. Interes prawny to publiczne prawo podmiotowe rozumiane jako przyznanie przez przepis prawa jednostce konkretnych korzyści, które orzekane są w decyzji.

Obowiązek to nakaz, zakaz, powinność, ciężar jaki ciąży na osobie w związku z istniejącymi przepisami prawnymi, np. ptasia grypa- obowiązek zamykania drobiu.

• 2. Formy (sposoby) zakończenia postępowania odwoławczego.

Postępowanie odwoławcze może kończyć się przed organem I instancji (samokontrola) lub zostać przekazane do organ II instancji.

Organ I instancji może zmienić lub uchylić własną decyzję tylko wtedy gdy uwzględni w całości żądania stron. Podstawę zmiany decyzji organu I instancji nie może stanowić wadliwość nieistotna, która jest załatwiana w trybie rektyfikacji (sprostowanie, uzupełnienie).

Zakończenie postępowania odwoławczego może przybrać formę:

• utrzymania w mocy zaskarżonej decyzję, gdy jest ona zgodna z prawem i słuszna

• uchylenia w całości lub w części zaskarżonej decyzji i w tym zakresie organ orzeka co do istoty sprawy.

• uchylenia decyzji organu I instancji i umarzenia postępowania

• uchylenia decyzji w całości i przekazania do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji, gdy organ II instancji stwierdzi, że istnieje podstawa do merytorycznego rozstrzygnięcia i należy przeprowadzić postępowanie wyjaśniające lub dowodowe w całości lub w znaczniej części, albo gdy stwierdzi, że postępowanie I inst. zostało przeprowadzone z rażącym naruszeniem norm prawa procesowego np. brak czynnego udziału strony.

• Stwierdzenia w drodze postanowienia niedopuszczalności odwołania oraz uchybienia terminu do wniesienia odwołania

• Wydanie nowej decyzji, gdy odwołanie wniosły wszystkie strony lub wniosła jedna strona, a pozostałe strony wyraziły zgodę na uchylenie lub zmianę decyzji zgodnie z żądaniem odwołania, a organ uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie

Jednak organ nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej, chyba, że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub interes społeczny

ZESTAW XXVI

• 1.Właściwość instancyjna organu administracji.

• Jest to zdolność prawna organu administracji publicznej do prowadzenia weryfikacji decyzji w drodze administracyjnej ( określa, który organ rozstrzyga sprawę w pierwszej instancji, a który rozpatruje odwołanie). Właściwość instancyjną określają przepisy prawa materialnego lub ustrojowego. Zasady ustalania właściwości są określone w kpa z zastrzeżeniem pierwszeństwa uregulowań odrębnych, co do wyznaczenia innego organu odwoławczego. Właściwość instancyjna jest przyznawana organom wyższego stopnia, oraz w ograniczonym stopniu również ministrom. Organy administracji publicznej mają obowiązek z urzędu przestrzegać swoje właściwości przy rozstrzyganiu jakiejkolwiek sprawy.

• 2. Rodzaje rozstrzygnięć organu odwoławczego

• Odwołanie to najpopularniejszy i najpowszechniejszy środek zaskarżenia decyzji, ponieważ nie wymaga żadnych szczególnych warunków. Prawo odwołania wynika z zawartej ogólnej dwuinstancyjności.

• W I instancji - organ może dokonać samokontroli decyzji wtedy gdy:

• odwołanie wniosły wszystkie strony lub jedna, a pozostałe zgodziły się na uchylenie lub zmianę decyzji

• organ uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie to może wydać nową decyzję, od nowej decyzji strona służy odwołanie. Jeśli organ I instancji nie znajdzie podstawy do zmiany decyzji to przekazuje odwołanie wraz z aktami do organu odwoławczego (II instancji) w terminie 7 dni od daty otrzymania odwołania.

• W II instancji -organem odwoławczym jest organ wyższego stopnia ( wyjątek - decyzja w sprawach ubezpieczeń społecznych - tam odwołanie rozpatruje sąd powszechny). Tutaj może być 5 rozstrzygnięć:

• utrzymanie w mocy decyzji I inst, gdy jest ona zgodna z prawem i słuszna

• uchylenie decyzji I instancji w całości lub w części i orzeka decyzję w zakresie co do istoty sprawy

• wydaje decyzję kasacyjną typową - kończącą rozpatrzenie sprawy, gdy decyzja w I instancji była pozbawiona podstaw faktycznych lub prawnych

• wydaje decyzję kasacyjną z przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego czy dowodowego w całości lub znacznej części.

• wydaje decyzje o umorzeniu postępowania odwoławczego, kiedy strona wycofa odwołanie lub stało się ono bezprzedmiotowe.

Organ II instancji nie może wydać decyzji na niekorzyść strony chyba, że decyzja I instancji rażąco narusza prawo lub interes społeczny - zakaz orzekania na gorsze - reformationis in peius

• ZESTAW XXVII

1. Strona a osoba zainteresowana w postępowaniu administracyjnym-

Zgodnie z art.28 kpa stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie, albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Stroną można być na wskutek własnego działania (złożenia żądania). Stroną mogą być osoby fizyczne, prawne ,a także jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej(organ społeczny). Strona musi posiadać zdolność prawną i zdolności do czynności prawnych, osoby fizyczne nie posiadające zdolności do czynności prawnych muszą działać przez ustawowych przedstawicieli.

Natomiast osoba zainteresowana-to uczestnik postępowania, który nie ma interesu prawnego, ale posiada w sprawie interes faktyczny. Osoby te mogą podejmować ochronę swoich interesów wnosząc skargę powszechną, która jest tylko środkiem podjęcia przez organ czynności z urzędu. Może też brać udział w sprawie za pośrednictwem organizacji społecznej, jeżeli jest jej członkiem albo sprawa dotyczy celów statutowych lub ochrony interesu społecznego. Bezpośrednio może występować w postępowaniu administracyjnym tylko wtedy, gdy przeprowadza się rozprawę

2. Wady kwalifikowane i niekwalifikowane decyzji administracyjnych i sposoby ich usuwania

Wady kwalifikowane to wady istotne, które powodują nieważność decyzji lub wznowienie postępowania. Występują gdy decyzja:

• wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości (po 10 latach nie dotyczy)

• wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa

• dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętych inną decyzją ostateczną (po 10 latach nie dotyczy)

• została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie (po 10 latach nie dotyczy)

• była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonywalności ma charakter trwały

• w razie jej wykonania wywołałby czyn zagrożony karą

• zawiera wadę powodującą jej nieważność na mocy przepisów odrębnych. (po 10 latach nie dotyczy)

• została wydana w wyniku przestępstwa

• dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe,

• decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27,

• strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,

• wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję,

• decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu,

• zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2),

• decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.

Sposobem usunięcia wad kwalifikowanych jest uchylenie decyzji, zmiana decyzji lub stwierdzenie nieważności decyzji.

Wyróżniamy 3 tryby uchwalania lub zmiany decyzji prawidłowej:

• uchylanie lub zmiana decyzji nie tworzącej praw dla stron

Wzruszenie decyzji w tym trybie oparte jest na dwóch przesłankach: przesłanka nie nabycia praw przez żadną z nich i przesłanka wskazująca na to że za uchyleniem decyzji przemawia interes społeczny, lub słuszny interes strony. Uchylenie decyzji w tym trybie może nastąpić w każdym czasie a organem właściwym będzie ten, który wydał decyzję i organ wyższego stopnia jeżeli występują łącznie obie przesłanki.

• uchylenie lub zmiana decyzji tworzącej prawa dla strony

Jest oparta na dwóch przesłankach pozytywnych i jednej negatywnej. Do przesłanek pozytywnych należą wyrażenie przez stronę lub strony postępowania zgody na uchylenie lub zmianę decyzji: za zmianą lub uchyleniem przemawia interes społeczny lub słuszny interes strony . Przesłanka negatywną mogą być postanowienia przepisów szczególnych nie dopuszczające uchylenia lub zmiany decyzji w tym trybie.

• nadzwyczajny tryb uchylania, lub zmiany decyzji - tryb wywłaszczenia praw nabytych na podstawie decyzji

Dopuszczalność tego trybu oparta jest na 2 przesłankach, które muszą wystąpić łącznie:

▫ dalsze utrzymanie decyzji w obrocie prawnym powoduje stan zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego albo grozi poważnymi szkodami da gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów państwa

▫ jeżeli poza uchyleniem lub zmianą decyzji nie ma innego sposobu usunięcia zagrożenia

Decyzję w tym trybie podejmuje minister lub wojewoda. Weryfikacja tych decyzji odbywa się w drodze nadzoru, a o jej odwołalności możemy mówić tylko wtedy, gdy decyzję weryfikowaną wydał minister Postępowanie rozpoznawcze prowadzi wg przepisów kpa dotyczących postępowania przed organem I instancji.

Uchylenia, zmiana decyzji następuje przez wydanie nowej decyzji, która stanowi rozstrzygnięcie sprawy, będącej przedmiotem weryfikacji decyzji..

Wady niekwalifikowane to wady nieistotne , które nie mają wpływu na byt prawny decyzji - błędy, pomyłki, braki lub niejasności w treści decyzji.

Sposobem usunięcia wad niekwalifikowanych jest uzupełnienie decyzji, sprostowanie decyzji lub wyjaśnienie wątpliwości co do treści decyzji.

• ZESTAW XXVIII

1.Pełnomocnictwo domniemane w postępowaniu administracyjnym

Domniemanie -przyjęcie pewnego faktu bez potrzeby udowodnienia go,

Warunki domniemania, pełnomocnictwa przesłanki

• można je stosować w sprawach niższej rangi np.: uiszczanie opłaty skarbowej

• jeżeli występuje członek najbliższej rodziny lub domownik strony

• organ nie ma wątpliwości, co do tego że osoba występuje w imieniu strony np wcześniej reprezentowała tę stronę

• przedstawicielstwo domniemane dotyczy tylko osób fizycznych

2. Natychmiastowa wykonalność decyzji niestatecznej w postępowaniu

Decyzja nie ostateczna będzie wykonana przed upływem terminu do wniesienia odwołania, gdy:

1) jest zgoda z żądaniem wszystkich stron (art.130 § 4)

Dobrowolne wykonywanie decyzji nie ostatecznej dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy w sprawie występuje jedna strona, a decyzja jest zgodna z jej żądaniem, oraz gdy w sprawie występuje wiele stron, a ich interesy prawne nie są sporne i decyzja jest zgodna z ich żądaniem, nie naruszając interesów prawnych osób trzecich.

2) podlega wykonaniu w przypadku nadania jej rygoru natychmiastowej wykonalności (art.108)

decyzji od której służy odwołanie może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności gdy jest to niezbędne ze względu:

• na ochronę zdrowie lub życia ludzkiego

• dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami

• na inny interes społeczny

• wyjątkowo ważny interes strony

3) na mocy przepisu ustaw odrębnych podlega ona natychmiastowemu wykonaniu. Dec w sprawach podatkowych zawsze są natychmiast wykonalne.

• ZESTAW XXIX

1. Współuczestnictwo formalne a współuczestnictwo materialne w postęp. adm.

Współuczestnictwo formalne ( wielość spraw):

Dopuszczalność rozpatrywania kilku spraw w jednym postępowaniu uzależniona jest od łącznego wystąpienia 3 przesłanek:

• identyczny stan faktyczny

• identyczna podstawa prawna

• właściwość jednego organu adm publicznej (właściwość miejscowa, rzeczowa)

Sytuacja taka może mieć miejsce np.: w przypadku połączenia spraw wywłaszczenia, na cele budowy określonej drogi, kilku odrębnych nieruchomości, z których każda stanowi własność innej osoby fizycznej. Toczy się jedno postępowanie, ale zakończone jest wydaniem w każdej sprawie odrębnej decyzji. Zaskarżenie decyzji przez jedną ze stron nie powoduje skutku prawnego zaskarżenia innych decyzji, mimo iż sprawy były rozpatrywane łącznie. Każda strona otrzyma swoją indywidualną decyzję, którą może zaskarżyć.

Instytucja współuczestnictwa formalnego to techniczne połączenie czynności procesowych.

Współuczestnictwo materialne ( wielość stron postępowania):

Decyduje o tym tożsamość sprawy adm. Z wielością stron w jednej sprawie mamy do czynienia, gdy:

• postępowaniu rozstrzygana jest sprawa adm tożsama pod względem przedmiotowym: ta sama treść: żądania, obowiązku, podstawa prawna, ten sam stan faktyczny.

• rozstrzygnięcie ukształtuje sytuację wielu podmiotów.

Strony te mogą mieć interesy prawne zgodne lub sprzeczne ze sobą. O tym czy mamy do czynienia z wielością stron decyduje kryterium wpływu ukształtowania sytuacji prawnej podmiotu na sytuację prawną innego podmiotu. Postępowanie prowadzone w jednej sprawie kończy się wydaniem zawsze jednej decyzji. W przypadku wniesienia odwołania przez jedną ze stron, co oznacza zaskarżenie decyzji w całości, ma to znaczenie także dla pozostałych stron decyzji gdyż jest ona nie ostateczna także dla nich, nawet, gdy wg nich była dla nich pozytywna.

Postępowanie administracyjne toczy się w tej samej sprawie, gdy istnieje tożsamość podmiotów, przedmiotu i treści stosunku adm.

2. Przesłanki, tryb i skutki ugody w postęp. adm

Postać ugody:

• może być zawierana między organem a stroną

• może być zawierana między stronami postępowania przed organem, który ją zatwierdza.

Przesłanki zawarcia ugody:

• sprawa toczy się w postępowaniu przed organem adm publicznej

• w sprawie biorą udział co najmniej 2 strony, których interesy są odrębne od siebie, co dopuszcza pertraktacje i ustępstwa co do wyniku sprawy

• za ugodą przemawia charakter sprawy

• uprości lub przyspieszy ona postępowanie

• nie sprzeciwia się temu przepis prawa

• treść jej ni narusza interesu społecznego lub słusznego interesu stron.

TRYB- Ugoda może być zawarta:

• przed organem, przed którym toczy się postępowanie w I inst;

• przed organem przed którym toczy się postępowanie odwoławcze, do czasu wydania przez organ decyzji w sprawie. Zawarcie ugody poprzedza złożenie zgodnych oświadczeń woli stron o chęci jej zawarcia przed organem. Gdy strony nie dojdą do porozumienia w sprawie jej zawarcia to organ rozstrzyga sprawę wydając decyzje. Ugodę sporządza się w formie pisemnej, zawarcie jej utrwala się w protokole.

Elementy ugody: oznaczenie organu, przed którym została zawarta, data zawarcia, oznaczenie stron, przedmiot i treść, wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu, podpisy stron oraz podpis pracownika upoważnionego do jej sporządzenia.

Zatwierdzenie lub odmowa zatwierdzenia ugody jest w formie postanowienia, na które służy zażalenie. Gdy została ona zawarta w postępowaniu odwoławczym to z dniem, kiedy stało się ono ostateczne traci moc decyzja organu I inst. Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki jak decyzja. Korzysta ona z domniemania prawidłowości. Staje się ona wykonalna z dniem, w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu stało się ostateczne.

ZESTAW XXX

1. Zasada skargowości a zasada oficjalności w postęp. adm.

Dotyczy możliwości wszczęcia postępowania (art. 61 kpa)

• zasada skargowości: na wniosek strony, strona ma prawo do złożenia podania żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia, które są podstawą do wszczęcia postępowania,

zasada oficjalności - z urzędu ze względu na ważny interes stron, wszczyna się na skutek inicjatyw podmiotów na prawach stron (prokurator, org. społ. i rzecznik praw ob.) lub w związku ze złożoną skargą powszechną przez osoby zainteresowane.

2. Podstawy wznowienia postępowania adm wg kpa ( podatkowego):

W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:

1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe: muszą wystąpić łącznie 3 przesłanki:

a)w postępowaniu dowodowym prowadzonym w sprawie skorzystano z fałszywego dowodu (dowody zawarte w kpa i dowody nienazwane), np. fałszywe zeznania świadków czy opinie biegłych;

b) sfałszowanie dowodu musi być stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu; Wyjątek: gdy sfałszowanie dowodu jego jest oczywiste, a wznowienie jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego; wznowić można także w przypadku gdy postępowanie przed sądem lub innym organem nie może być wszczęte na skutek upływu czasu lub innych przyczyn.

c) fałszywy dowód był podstawą do ustalenia istotnych faktów w danej sprawie

2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa: muszą wystąpić łącznie 3 przesłanki:

a) musi mieć fakt popełnienia przestępstwa;

b) fakt jego popełnienia jest stwierdzony prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu. Wyjątek: gdy popełnienie jego jest oczywiste, a wznowienie jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego; wznowić można także w przypadku gdy postępowanie przed sądem lub innym organem nie może być wszczęte na skutek upływu czasu lub innych przyczyn;

c) pomiędzy wydaniem decyzji a popełnieniem przestępstwa istnieje związek przyczynowy.

3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej (jednoosobowy lub kolegialny), który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27: wznowienie może nastąpić tylko w kwalifikowanych wypadkach naruszenia instytucji wyłączenia.

4)strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu: przesłanka ta opiera się na 2 podstawach:

• na fakcie nie brania udziału strony w postępowaniu;

• brak winy strony.

Niedopuszczenie strony do udziału w postępowaniu może wystąpić w 4 sytuacjach:

• gdy o wszczęciu postępowania na wniosek strony organ nie zawiadamia pozostałych stron, prowadzi postępowanie bez ich udziału;

• gdy organ wszczyna postępowanie z urzędu i nie zawiadamia o tym wszystkich stron w sprawie;

• gdy organ zawiadamia strony o wszczęciu postępowania, ale nie wzywa ich do udziału we wszystkich czynnościach postępowania nie zapewniając im w ten sposób czynnego udziału w postępowaniu;

• gdy organ I instancji nie zawiadamia którejś ze stron o wniesieniu odwołania przez pozostałe strony, i postępowanie toczy się bez jej udziału. W tym przypadku wznowienie następuje wyłącznie na żądanie strony.

5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, lecz nie znane organowi, który wydał decyzję: muszą zostać spełnione 3 przesłanki:

• ujawnione dowody lub okoliczności faktyczne są nowe, dotyczą przedmiotu sprawy i mają znaczenie prawne;

• muszą one istnieć w dniu wydania ostatecznej decyzji;

• nowe fakty i dowody nie były wcześniej znane organowi wydającemu decyzję.

6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu ( współdziałania organów):

7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2): ma to miejsce gdy organ wydający decyzję rozstrzyga zagadnienie wstępne we własnym zakresie na poczet konkretnej sprawy, stanowi to wyjątek od reguły, a rozstrzygnięcie to jest odmienne od rozstrzygnięcia wydanego przez organ współdziałający. Przesłanka ta nie występuje w o.p.

8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.

9) gdy decyzja została wydana w oparciu o akt normatywny niezgodny z Konstytucją, ustawą, umową międzynarodową. Skargę o wznowienie wnosi wyłącznie strona w terminie miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia TK.- art. 145a kpa.

• ZESTAW XXXI

1. Pojęcie postanowienia. Rodzaje postanowień w postępowaniu administracyjnym.

Jest to objaw woli kompetentnego organu zakomunikowany stronie lub innym podmiotom i uczestnikom postępowania podjęty na podstawie prawa procesowego w trybie, formie i strukturze przewidzianej prawem procesowym. Postanowienia dotyczą kwestii procesowych a wyjątkowo zatwierdzenia ugody. Adresatem może być każdy, kto jest związany z postępowaniem a nie tylko strona. Na postanowienie służy zażalenie do organu wyższej instancji w terminie 7 dni jeżeli przepis szczególny dopuszcza taką możliwość. Postanowienie, na które nie przysługuje zażalenie można zaskarżyć tylko z odwołaniem od decyzji. Postanowienia są natychmiast wykonalne.

Postanowienie powinno zawierać:

1)oznaczenie organu

2)datę wydania

3)oznaczenie osób biorących udział w postępowaniu

4)powołanie podstawy prawnej

5)pouczenie o możliwości wniesienia zażalenia

6)rozstrzygnięcie

7)podpis pracownika

Postanowienie jest jednostronnym aktem stosowania prawa.

Postanowienia wydawane są :

• w sprawie, czy w odniesieniu do pewnej sytuacji procesowej lub instytucji (np. zawieszenie postępowania - art. 101 § 1 kpa)

• albo w odniesieniu do określonej czynności procesowej (np. ukarania grzywną - art. 88 § 1 kpa).

Od wielu służy zażalenie, albo mogą być zaskarżalne zażaleniem niesamoistnym, albo też w ogóle nie są zaskarżalne.

Rodzaje postanowień:

1. ściśle procesowe - stanowią o czynnościach postępowania oraz o prawach i obowiązkach stron, a także uczestników postępowania. Postanowienia te są od razu wykonalne, np. o dowodach, o wyłączeniu pracownika

2. postanowienia dotyczące biegu postępowania - wywierają nie tylko skutki właściwe postanowieniom procesowym, lecz również skutki szczególne np. zapewniając skuteczność odwołania przez przywrócenie terminu do jego wznowienia.

3. odnoszące się co do istoty sprawy( mające charakter merytoryczny) - np. postanowienia wydawane przy współdziałaniu organów administracji publicznej uregulowanym w art. 106 kpa. Organ współdziałający wyraża opinię lub zgodę w formie postanowienia, które albo może wpłynąć albo też stanowczo wpływa na treść decyzji wydanej w sprawie.

4. postanowienia wydawane poza ramami postępowania administracyjnego ogólnego (np. co do zaświadczeń)

2. Wygaśnięcie mocy prawnej dec jako skutek kontroli wykonania dec przez organ adm publ.

Organy adm publ są obowiązane czuwać nad prawidłową realizacją ich decyzji przez strony, do których były adresowane. Strona władna jest rozporządzać swoimi prawami, strona musi realizować swoje uprawnienia zgodnie z prawem i dlatego też organy wydające decyzję mają kompetencję do kontroli realizacji tych decyzji

Organ adm publ, który wydał decyzję w I instancji stwierdza jej wygaśnięcie jeżeli decyzja:

• stała się bezprzedmiotowa a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji nakazuje przepis prawa albo gdy leży to w interesie społecznym lub w interesie stromy

• została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku a strona nie dopełniła tego warunku

Organ stwierdza wygaśnięcie decyzji lub uchyla decyzję w drodze decyzji.

• ZESTAW XXXII

1. Rozprawa w postępowaniu administracyjnym; przesłanki jej przeprowadzania.

Rozprawa administracyjna jest to instytucja, która pozwala przyśpieszyć lub uprościć postępowanie a nawet osiągnąć cele wychowawcze. Organ adm jest zobowiązany przeprowadzić rozprawę gdy wymaga to przepis prawa a także wówczas, gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron oraz dla wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w drodze oględzin. Podstawową funkcją rozprawy jest koncentracja w jednym miejscu i czasie wszystkich uczestników postępowania i ustalenie bezpośrednio czynności procesowych. Strony należy wezwać do wstawienia się w wyznaczonym terminie i miejscu oraz zobowiązać do złożenia przed rozprawa wyjaśnień, dokumentów i innych posiadanych dowodów. Kierownictwo rozprawy spoczywa w ręku pracownika organu, przed którym toczy się postępowanie, albo przewodniczącego bądź wyznaczonego członka organu kolegialnego. Rozprawa ma charakter ustny. Kierujący powinien udzielić głosu, tym, którzy biorą udział w rozprawie. Kierujący sprawuje tzw. policje sesyjną- utrzymuje porządek na rozprawie, a za niewłaściwe zachowanie może wydalić z miejsca rozprawy, nawet ukarać grzywną. Na postanowienie ukarania grzywną przysługuje zażalenie.

2.Zasady orzekania w sprawie indywidualnej w postępowaniu administracyjnym

Zasady te wynikają z wielu przepisów z różnych działów kpa. Podstawowe znaczenie mają zasady ogólne zaliczane do pierwotnych zasad ideologii decyzji stosowania prawa. Orzecznictwo to jest poddane regulującej roli zasad systemowych utrwalonych w konstytucji, wywodzących się z jej przepisów. Zasady te nie tylko kształtują materialna treść orzeczenia organu adm pub, ale również wpływają na zakres i treść czynności procesowych podejmowanych przez organy administrujące i będą współ stosowane z zasadami ogólnymi kpa. Naruszenie zasad ogólnych pociąga za sobą kwalifikowaną wadliwość procesową decyzji i postanowień.

ZESTAW XXXIII

1.Czynności procesowe techniczne w ogólnym postępowaniu adm.

Czynności tech-proc postępowania wywołują skutki prawne przez fakty; czynnościami tymi organ adm władczo ingeruje w sferę praw lub obowiązków różnych podmiotów. Czynności te są konieczne do rozpoznania sprawy, zorganizowania i przeprowadzenia postęp wyjaśniającego. Do czynności technicznych można zaliczyć przede wszystkim: wezwania wraz z korzystaniem z pomoc prawnej, doręczenia pism procesowych, dopuszczenie stron do akt sprawy oraz sporządzenie protokołów i adnotacji.

Wezwanie może być skierowane do każdej osoby mającej informacje konieczne w postępowaniu. Wezwanie jest czynnością dokonywaną z zachowaniem jawności i musi ono dokładnie określać podmioty, a więc kto kogo wzywa, musi ono określić sprawę, pozycję procesową wezwanego oraz cel, w którym się go wzywa, z zaznaczeniem, czy ma on obowiązek osobistego stawienia się, czy może wyręczyć się pełnomocnikiem lub przekazać żądane wiadomości na piśmie. Dalszymi elementami są określenie terminu stawiennictwa i pouczenie o skutkach niezastosowania się do wezwania. Można zaniechać wzywania osób do stawiennictwa w odległych miejscowościach przez wykorzystanie tzw. pomocy prawnej, zwracając się do organu adm właściwego według miejsca zamieszkania lub pobytu danej osoby o wezwanie jej do złożenia wyjaśnień, zeznań itd. Osoba ta ma wtedy obowiązek osobistego stawienia się. Organ obowiązany jest dołożyć starań, aby zadośćuczynienie wezwaniu nie było uciążliwe, co można uzyskać przez np. podanie 2 terminów stawiennictwa.

Doręczenie stanowi czynność procesową o dużej doniosłości z uwagi na obowiązywanie zasady pisemności w postępowaniu oraz z uwagi na skutki prawne, jakie z doręczeniem wiążą przepisy prawa procesowego, a także prawa materialnego. Od daty doręczenia biegną terminy procesowe lub materialne, od tej daty organ i strona będą związani decyzją lub postanowieniem, od niej możliwe staje się stosowanie środków dyscyplinujących lub środków egzekucyjnych. Z tego też względu przepisy o doręczeniach są kazuistyczne, bo trzeba ustalić skrupulatnie, czy doręczenie miało miejsce i czy było ono skuteczne. Przepisy normują tylko kwestię samego doręczenia pisma, a nie odnoszą się wcale do dotarcia treści pisma do adresata. a)doręczenie właściwe (zwykłe) stosuje się do osób fizycznych, jednostek org i org społecznych ma miejsce wtedy, gdy pismo dostarcza się adresatowi do jego rąk. b) dor zastępcze które można było stosować w zasadzie do osób fiz, a obecnie można również stosować do innych podmiotów (osób prawnych i innych jedn organ), polega na oddaniu pisma osobie, która przyjmie na siebie zobowiązanie doręczenia pisma adresatowi.

Protokół jest podstawową formą utrwalenia na piśmie czynności procesowych. Wiarygodność protokołu zapewniają podpisy osób obecnych(odmowa podpisania protokołu przez te osoby musi być w nim omówiona) oraz prawidłowość jego formy pisarskiej. Wszelkie skreślenia i poprawki muszą mieć formę określoną tzn. wyrazy skreślone i poprawione muszą być nadal czytelne, wszystkie poprawki i skreślenia opisuje się w protokole, który wraz z poprawkami (i ich omówieniem) musi być podpisany.

Adnotacja ma znaczenie pomocnicze, jest notatką sporządzoną w aktach sprawy albo jako osobny dokument, albo na innym dokumencie, w której opisuje się czynności wykonane i mające naznaczenie w sprawie. Adnotacjom nie stawia się szczególnych wymagań formalnych i materialnych, co nie oznacza dowolności w ich sporządzaniu.

Udostępnienie akt sprawy. Dostęp do akt sprawy stanowi jedną z konsekwencji obowiązywania w post adm zasady jawności wobec stron, wywodząca się z ogólnej zasady czynnego udziału stron w postępowaniu, jak też z zasady pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa. Mając dostęp do akt sprawy, strona (jej przedstawiciel, pełnomocnik) ma możliwość skutecznej obrony swoich interesów. W postępowaniu podatkowym obowiązuje zachowanie tajemnicy skarbowej rozciągającej się na indywidualne dane podatkowe podatników, płatnik i inkasentów co nie wpływa na zakres uprawnień stron wglądu do akt ich spraw.

2. Charakter prawny instytucji stwierdzenia nieważności.

Stwierdzenie nieważności decyzji jest to tryb nadzwyczajny, w którym bada się czy decyzja zawiera wadę materialno-prawną (co do jej treści). Instytucja stwierdzenia nieważności decyzji-jest to instytucja procesowa tworząca możliwość prawną eliminacji z obrotu prawnego decyzji dotkniętych wadami materialno-prawnymi zarówno pod względem podmiotowym jak i przedmiotowym oraz wyeliminowania z obrotu prawnego postanowień, od których przysługuje zażalenie. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wszczyna się na żądanie strony(środek zaskarżenia) lub z urzędu(środek nadzoru). Stwierdzenie nieważności:

a)dotyczy wad materialnych

b)wad materiał tkwiących w samej decyzji(akcie)

c)stwierdzenie nieważności skutkuje sankcją nieważności

d)jest to decyzja tylko kasacyjna

e)działa tutaj organ wyższego stopnia(środek nadzoru)

f)przy stwierdzeniu nieważności najpierw decyzja (na drodze adm-sądowej), a potem postępowanie sądowe (do sądu cywilnego).

• ZESTAW XXXIV

1.Ochrona interesów faktycznych w postępowaniu administracyjnym.

Funkcja ochronna przejawia się w ochronie interesu indywidualnego oraz ochronie interesu społecznego. Szczególne znaczenie ma prawo o postępowanie jako instrument ochrony interesu indywidualnego, bowiem administracja obowiązana jest do ochrony z urzędu interesu publicznego i społecznego.

Funkcja ochronna interesu indywidualnego:

a)funkcja ochronna prawa o postępowaniu polega na tym że prawo reguluje sytuację prawną strony, a zatem określa jej prawa i obowiązki. Uregulowanie przez prawo o postępowaniu sytuacji prawnej strony uniezależnia ją w zakresie podejmowania obrony swoich interesów od dobrej lub złej woli organu prowadzącego postępowanie.

b)funkcja ochronna interesu indywidualnego przejawia się w nałożeniu na organy adm publ obowiązku uwzględnienia interesu indywidualnego z urzędu. Strona w postępowaniu adm w związku z obowiązywaniem zasady prawdy obiektywnej która na organ adm publ a nie na strony nakłada obowiązek ustalenia stanu faktycznego sprawy, ma prawo a nie obowiązek uczestniczenia w postępowaniu poza wypadkami gdy zostanie wezwana do udziału w podejmowanych czynnościach. Organ niezależnie od tego czy strona podejmie obronę swoich interesów czy też nie, z urzędu jest obowiązany chronić interesy strony. Obowiązek ten jest ustanowiony już w zasadach ogólnych. Prowadząc postępowanie wyjaśniające organ obowiązany jest dążyć do ustalenia okoliczności faktycznych nie tylko mających znaczenie prawne dla interesu społecznego, ale w równej mierze i okoliczności faktycznych mających znaczenie prawne dla realizacji interesu indywidualnego.

Funkcja ochronna interesu społeczego przejawia się w wielu instytucjach procesowych, do nich zaliczamy: nałożenie na organy adm publ obowiązku uwzględniania interesu społecznego, wprowadzenie instytucji udziału w postę adm organizacji społecznej na prawach strony, ograniczenie praw jednostki ze względu na interes społeczny. W sferze porządku prawnego funkcja ochronna przejawia się w zawarciu w prawie o postępowaniu systemu prewencyjnych i represyjnych gwarancji praworządności działania organów adm publ. Do gwarancji prewencyjnych należy zaliczyć wszystkie instytucje procesowe służące ustaleniu stanu faktycznego sprawy zgodnie z zasadą prawdy obiektywnej jako podstawy zastosowania odpowiedniej normy prawa materialnego i wydaniu na podstawie tych 2 przesłanek prawidłowej decyzji. Funkcja porządkująca-prawo o postępowaniu regulując ciąg czynności procesowych, wyznaczając kolejność czynności proces, porządkuje działalność organów i wszystkich pozostałych podmiotów postępowania.

Funkcja instrumentalna prawa o postępowaniu przejawia się tym, że kształtuje się proces tak aby stał się prawnym narzędziem działania organów orzekają w osiągnięciu celu procesu.

2.Przesłanki negatywne wykorzystania nadzwyczajnych trybów postępowania administr. i ich znaczenie.

Termin jako przesłanka negatywna. Jest to nowa przesłanka, wprowadzona za pomocą nowelizacji z 1980 wcześniej nie obowiązywał żaden termin ograniczający stosowanie dawnej instytucji uchylania decyzji jako nieważnej i w każdym czasie mogła nastąpić eliminacja wadliwej decyzji z obrotu prawnego. Nieodwracalność skutków prawnych decyzji jako przesłanka negatywna. Można podzielić na 2 grupy:

• decyzje merytoryczne, które rozstrzygają sprawę w całości lub w części. Decyzje te wywołują podwójny skutek prawny. Skutek materialno-prawny wyraża się w nadaniu, odebraniu, odmowie przyznania lub zmianie zakresu uprawnienia strony. Skutek procesowy polega na przerwaniu stosunku procesowego pomiędzy organem orzekającym w sprawie a stroną.

• decyzje nie mające charakteru merytorycznego które nie rozstrzygają istoty sprawy, a jedynie kończą postępowanie jeżeli stało się ono bezprzedmiotowe. Decyzje te wywołują jedynie skutek procesowy. Przesłanka negatywna, jaką stanowi nieodwracalność skutków prawnych wywołujących Przez decyzję może być odniesiona do skutków materialno prawnych wynikających z decyzji merytorycznej. Przesłankę tę należy badać mając na uwadze wykonanie decyzji. Z wywołaniem przez decyzję nieodwracalnych skutków prawnych mamy do czynienia wtedy gdy wykonanie decyzji dobrowolne lub w drodze egzekucji adm spowodowało powstanie takiego stanu faktycznego lub stanu prawnego że nie jest możliwy powrót do stanu pierwotnego.

Nadzwyczajny tryb uchylania lub zmiany decyzji zwany też trybem wywłaszczania praw nabytych na podstawie decyzji. Trybu tego nie wprowadzają przepisy o.p.

Dopuszczalność uchylenia(zmiany)decyzji w tym trybie jest oparta na 2 przesłankach, które muszą wystąpić łącznie:

a)Dalsze utrzymanie decyzji w obrocie prawnym powoduje stan zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego albo grozi poważnymi szkodami dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów państwa. Organ uchylając (zmieniając) decyzję w tym trybie jest obowiązany w postęp rozpoznawczym stwierdzić stan zagrożenia określonych dóbr.

b)Jeżeli poza uchyleniem(zmianą)decyzji w tym trybie nie ma innego sposobu usunięcia zagrożenia o którym mowa w „a)”.Chodzi tu zarówno o inne sposoby rozumiane jako zastosowanie innego trybu wzruszenia decyzji jak również o działania faktyczne usuwające zagrożenie. Istnienie tej przesłanki wymaga również udowodnienia w toku postępowania. Właściwym do uchylenia(zmiany)decyzji w tym trybie jest minister a w wyznaczonym zakresie wojewoda. Wojewoda może w tym trybie uchylić(zmienić)wyłącznie decyzje wydane przez organy jednostek samorządu terytorialnego w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej weryfikacja decyzji w tym trybie odbywa się przez to w trybie nadzoru a o jej odwołalności można mówić jedynie wtedy gdy decyzję weryfikowaną wydał minister. Postępowanie rozpoznawcze-podobnie jak w innych trybach weryfikacji-prowadzi się według przepisów kpa dotyczących postęp przed organem I instancji. Uchylenie(zmiana)decyzji następuje przez wydanie nowej decyzji, która stanowi rozstrzygnięcie sprawy będącej przedmiotem weryfikacji decyzji Jeżeli decyzję wydał minister to stronie służy wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy oraz skarga do sądu administracyjnego, a jeżeli wydał ja wojewoda to służy jej odwołanie a następnie skarga do sądu adm. Stronie która poniosła szkodę w skutek uchylenia(zmiany) decyzji służy odszkodowanie za rzeczywiście poniesioną szkodę. O odszkodowaniu orzeka organ, który wzruszył decyzję a strona niezadowolona z przyznanego jej w decyzji odszkodowania może wnieść wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy gdy decyzję wydał minister, odwołanie zaś gdy decyzję wydał wojewoda a następnie skargę do sądu adm.

• ZESTAW XXXV

1. Rozstrzygnięcie kwestii wstępnej, a współdziałanie organów administracji publicznej w postępowaniu:

Kwestia wstępna nowa sprawa, która musi być rozpatrzona, aby można było rozstrzygnąć daną sprawę. W sytuacjach szczególnych ( art.100 2 ) organ prowadzący postępowanie kwestię wstępną może załatwić we własnym zakresie.

Współdziałanie organów administrujących (art. 106).

Organ prowadzący postępowanie zwraca się do innego organu o zajęcie stanowiska, wydanie opinii lub wyrażenie zgody. Obowiązek współdziałania musi wynikać z. prawa materialnego.

Organ wydaje postanowienie, w którym ustosunkowuje się do zagadnienia w terminie dwóch tygodni. Wystąpienie o współdziałanie jest obowiązkiem organu prowadzącego postępowanie, informuje on o tym stronę.

2. Elementy składowe systemu weryfikacji decyzji i postanowień w postępowaniu administracyjnym.

Weryfikacja decyzji i postanowień obejmuje weryfikację na drodze administracyjnej i na dodrze sądowej.

Elementami składowymi systemu weryfikacji w drodze administracyjnej są :

• środki zaskarżenia - to instytucje procesowe, za pomocą których uprawnione podmioty mogą żądać weryfikacji rozstrzygnięć administracyjnych w celu ich kasacji lub reformacji. Można je klasyfikować na podstawie różnych kryteriów tj.

I. kryterium przesunięcia kompetencji do weryfikacji zaskarżonego rozstrzygnięcia na wyższą instancję. Tu wyróżniamy:

- środki zaskarżenia bezwzględnie dewolutywne, tj. takie które zawsze przesuwają sprawę do wyższej instancji,

-środki zaskarżenia względnie dewolutywne, które powodują przesunięcie sprawy do wyższej instancji, tylko w razie nieuwzględnienia ich przez I instancję,

-środki zaskarżenia niedewolutywne, które rozpatrywane są zawsze przez organ wydający zaskarżone rozstrzygnięcie,

II. kryterium rodzaju zaskarżonego rozstrzygnięcia. Stosując to kryterium wyróżniamy:

- środki zaskarżenia zwyczajne, służące do rozstrzygnięć nieostatecznych, np. odwołanie

- środki zaskarżenia nadzwyczajne wnoszące od rozstrzygnięć ostatecznych, np. żądanie wznowienia

III. kryterium mocy prawnej wniesionego środka zaskarżenia:

Podział na:

- środki zaskarżenia bezwzględnie suspensywne - takie, które bezwzględnie wstrzymują wykonanie zaskarżonego rozstrzygnięcia

- środki zaskarżenia względnie suspensywne - ich użycie nie prowadzi automatycznie do wstrzymania wykonania zaskarżonego rozstrzygnięcia, ale może do tego doprowadzić, gdy organ zechce np. stwierdzenie nieważności decyzji

- środki niesuspensywne - ich użycie nigdy nie wstrzymuje wykonania orzeczenia

• Środki nadzoru-to instytucje procesowe, za pomocą, których organy powołane do sprawowania nadzoru uruchamiają z urzędu postępowanie weryfikacyjne, służące wyeliminowaniu z obrotu prawnego decyzji, przez ich kasację lub reformację. Cechami charakterystycznymi środków nadzoru są oparcie ich konstrukcji prawnej na zasadzie oficjalności oraz ich cel, który stanowi wyeliminowanie decyzji z obrotu prawnego.

• Odwołalność decyzji - to prawna możliwość kasacji lub reformacji decyzji z urzędu przez organ, który decyzję wydał. Cechami charakterystycznymi instytucji odwołalności są jej oparcie na zasadzie oficjalności oraz cel, któremu służy - wyeliminowanie decyzji z obrotu prawnego.

ZESTAW XXXVI

1.Pojecie dowodu, przedmiot dowodu, klasyfikacja środków dowodowych w postępowaniu administracyjnym

Zgodnie z art. 75 § 1 k.p.a Dowodem może być wszystko , co przyczyni się do wyjaśnienia sprawy i nie jest sprzeczne z prawem, czyli każde źródło informacji mające jakiekolwiek znaczenie z punktu widzenia przedmiotu rozstrzyganej sprawy.

W szczególności dowodami są:

• dokumenty,

• zeznania świadków,

• opinie biegłych,

• oględziny

są to dowody nazwane.

Są również dowody nienazwane:

• filmy

• eksperymenty

• plany

• mapy

• bilingi rozmów telefonicznych

Przedmiotem dowodu są fakty mające znaczenie dla sprawy, a zatem dotyczące danej sprawy administracyjnej oraz mające znaczenie prawne

Na system środków dowodowych składają się dowody nazwane i nienazwane. Dowody można podzielić również na osobowe ( zeznania) i rzeczowe ( dokumenty, oględziny).

Dowód z dokumentów

Dokument to akt pisemny stanowiący wyrażenie określonych myśli lub wiadomości.

Podstawowe znacznie ( zwiększoną moc dowodową ) ma dowód z dokumentów urzędowych .

Dokument urzędowy sporządzany jest w przepisanej formie przez powołany do tego organ .

Dokument jest prawdziwy jeśli spełnia łącznie trzy warunki:

• został wystawiony z przez kompetentny organ,

• treść dokumentu odpowiada rzeczywistości,

• dokument ma niezmienioną treść, taką jaką nadał mu wystawca

Dokument urzędowy korzysta z domniemań:

• prawdziwości - dokument pochodzi od organu, który go wystawił

• zgodności z prawdą oświadczenia organu, od którego dokument pochodzi

Dokument prywatny (list , notatka ) czy zagraniczny dokument urzędowy ma wagę oświadczenia, w przypadku jego braku można go zastąpić zeznaniem świadków - podlega swobodnej ocenie dowodu przez organ orzekający, chyba że inaczej stanowią przepisy szczególne, prawo międzynarodowe lub umowy międzynarodowe.

Zeznania świadków

Świadek to osobę fizyczną która w postępowaniu dotyczącym praw i obowiązków innego podmiotu składa zeznania o faktach spostrzeżonych lub o których otrzymała wiadomość od innych osób

Przyjęto zasadę, że nikt nie może odmówić zeznań w charakterze świadka. Od tej zasady istnieje jednak wyjątek. Dotyczy on osób najbliższych: małżonka, dzieci, osób objętych kuratelą , przysposobionych. Mają oni prawo odmowy zeznań. Ponadto świadek ma prawo odmówić odpowiedzi na niektóre pytania, gdy zeznanie mogłoby spowodować naruszenie jego interesu lub jego bliskich, bądź też narazić ich na odpowiedzialność karną (art. 83 k.p.a)

KPA sam wyręcza osoby z obowiązku składania zeznań i niedopuszcza by świadkami były osoby (art. 82):

• niezdolne do postrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń,

• obowiązane do zachowania tajemnicy państwowej i służbowej

• duchowni, co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi .

Przed odebraniem zeznania organ administracji obowiązany jest uprzedzić świadka o prawie odmowy zeznań i odpowiedzi na pytania, a także o odpowiedzialności za fałszywe zeznania .

Opinia biegłego

Jest dowodem w sprawie , gdy wymagane są wiadomości specjalne, np. ekspertyza dowodu .

Biegły ( znawca, ekspert, rzeczoznawca ) to osoba fizyczna powołana do udziału w postępowaniu dot. innego podmiotu w celu wydania opinii w badanej sprawie ze względu na posiadaną w tej dziedzinie wiedzę.

Przesłanki zdolności występowania biegłego:

• przesłanki pozytywne - posiadanie wiadomości specjalnych

• przesłanki negatywne - istnieje określony związek biegłego z daną sprawą będący podstawą wyłączenia biegłego

Wyłączenie biegłego (art. 24 k.p.a) z udziału w postępowaniu w sprawie następuje, gdy biegły:

• jest stroną ,albo jest ze stroną w stosunku prawnym powodującym wpływ na wynik sprawy

• stroną jest jego małżonek , krewny, lub powinowaty do II stopnia

• stroną jest osoba przysposobiona przez biegłego, pozostająca pod jego kuratelą bądź opieką

• był już świadkiem, biegłym lub przedstawicielem strony

• uczestniczył w wydaniu decyzji organu niższej instancji, która została zaskarżona

• jego udział był powodem wdrożenia przeciw niemu dochodzenia służbowego, postępowania karnego lub dyscyplinarnego

• stroną jest jego przełożony służbowy

Nie może wystąpić w charakterze biegłego osoba, która nie posiada zdolności występowania jako świadek na podstawie art. 82 k.p.a:

• niezdolne do postrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń,

• obowiązane do zachowania tajemnicy państwowej i służbowej,

• duchowni , co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi . posiada

Oględziny

Polegają na bezpośrednim badaniu jakiegoś przedmiotu przez organ w celu dokonania spostrzeżeń o jego stanie i właściwościach . Przedmiotem oględzin mogą być nieruchomości lub rzeczy ruchome (samochody, maszyny, budynki, lokale, uprawy) - jest to środek dowodowy bezpośredni .

Obowiązek przedstawienia przedmiotu oględzin na wezwanie organu jest obowiązkiem, który ciąży zarówno na stronie jak i na osobie trzeciej (w zależności w czyim władaniu jest rzeczony przedmiot).

Przed dokonaniem oględzin przynajmniej na 7 dni powiadamia się zainteresowanych uczestników postępowania.

Organ administracji prowadzący postępowanie w razie potrzeby może ukarać grzywną w wysokości 50 zł w przypadku nie stawienia się świadka lub biegłego, a nawet w przypadku powtórnego niestawienia się - do 200 zł .

Na postanowienie o ukaraniu grzywną służy zażalenie (art. 88) .

Przesłuchanie stron

Jest to środek dowodowy posiłkowy, dopuszczalny w postępowaniu administracyjnym w ostateczności art. 86 - przesłanki dopuszczalności tego środka dowodowego to (muszą wystąpić łącznie):

• wyczerpanie innych środków dowodowych lub ich braku w ogóle

• pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy

Strona winna jest stawić się na wezwanie organu, w przypadku niestawienia się pomimo wezwania k.p.a dopuszcza nałożenia na strony grzywny. Forma przesłuchania nie jest uregulowana przepisani - dopuszcza się tutaj formę pisemną (w przypadku ustnego przesłuchania organ obowiązany jest sporządzić protokół).

Do przesłuchania stron stosuje się odpowiednio przepisy o świadkach, z wyłączeniem przepisów o środkach przymusu.

Oświadczenie stron

Jest to oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania (art. 75 § 2) w sytuacji gdy przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia faktów lub stanu prawnego poświadczonego przez organ administracji oraz, gdy strona zgłasza wniosek, że chce złożyć oświadczenie. Te przesłanki muszą wystąpić łącznie.

Środki dowodowe nienazwane

Są to środki dowodowe, które mogą przyczynić się do wykrycia prawdy obiektywnej, a nie są sprzeczne z prawem.

Zaliczamy do nich: opinie instytutów naukowych, dowody z filmów, planów, rysunków, płyt lub taśm dźwiękowych

2. Opłaty w postępowaniu administracyjnym.

Opłaty stanowią należności związane z rozpoznaniem i załatwieniem sprawy, są wyrazem polityki fiskalnej państwa i pozostają w związku z funkcjami postępowania administracyjnego. Kwoty powinny być ustalone na poziomie zapewniającym dostęp stronom do postępowania administracyjnego i możliwości skutecznej obrony ich praw i interesów.

Opłaty są wnoszone w zasadzie w stałej wysokości lub wg stawek (np. procentowych od wartości rzeczy). Organy administracji publicznej nie mają możliwości wpływania na ich wysokość.

Opłaty administracyjne są wprowadzone odrębnymi ustawami, które określają zasady ich wyliczania oraz pobierania.

Wyróżniamy opłaty:

1. opłaty skarbowe - wymierzane i pobierane zgodnie z przepisami ustawy o opłacie skarbowej oraz rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie dokumentowania zapłaty opłaty skarbowej oraz trybu jej zwrotu.

2. opłata paszportowa - wymierzana i pobierana na podstawie ustawy o dokumentach paszportowych. Po uiszczeniu opłaty paszportowej wydaje się dokumenty

W przypadku gdy strona nie wykonuje obowiązku uiszczenia opłaty spoczywającej na niej, stronie wyznacza się termin wynoszący od 7 do 14 dni, w którym powinna uiścić opłatę. Jeżeli termin minie bezskutecznie to albo podanie się zwraca albo zaniecha się czynności wymagającej opłaty.

Wyjątek: mimo nieziszczenia opłaty rozpatruje się podanie lub dokonuje czynności, jeżeli niezwłocznego działania wymagają względy społeczne lub ważny interes strony.

Opłata powinna być uiszczona już w toku postępowania, a przed jego zakończeniem. Na postanowienie o zwrocie podania służy zażalenie, zaniechanie dokonania czynności z powodu nieziszczenia opłaty nie daje podstaw do wniesienia środka, gdyż jest to prawny skutek terminu.

Kpa ( art. 267) dopuszcza zwolnienie strony od opłat lub kosztów postępowania, jeżeli jest ona w sytuacji „niewątpliwej niemożności” ich opłacenia - przepis nie wymaga wniosku strony, może być zastosowany z urzędu.

• ZESTAW XXXVII

1.Utrata przez organ administracji publicznej zdolności do rozstrzygania sprawy w postępowaniu administracyjnym.

Wyłączenie organu oznacza utratę przez cały organ zdolności prawnej do rozstrzygnięcia sprawy.

Wyłączenie następuje w przypadkach spraw dot. interesów majątkowych. Dotyczy to:

• Kierownika organu lub osoby pozostającej z nim w stosunku małżeństwa oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia, a także osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli

• Osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia, a także osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli

W przypadku wyłączenia organu sprawę załatwia:

1.Organ wyższego stopnia nad organem załatwiającym sprawę

2.Organ wyższego stopnia nad organem, w którym osoba wymieniona w tym przepisie zajmuje stanowisko kierownicze

2. Wyjątki od zasady trwałości ostatecznych rozstrzygnięć organów administracji publicznej i ich znaczenie

Decyzja ostateczna - decyzja od której nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji.
Każda decyzja II instancji jest ostateczna z chwilą jej wydania .

• Od tej zasady przewidziane są wyjątki ściśle określone , czyli kiedy nabyte prawo może być wzruszone , czy nałożony obowiązek uchylony . Stąd ustanowiono przepisy dające możliwość:

• -uchylenia decyzji ostatecznej w postępowaniu nadzwyczajnym ;

• -wznowienia postępowania zakończonego decyzją ostateczną ;

• -stwierdzenia nieważności decyzji .

Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub w ustawach szczególnych

Celem tej zasady jest ochrona praw nabytych przez stronę oraz ochrona porządku prawnego. Dzieje się tak, dlatego iż stabilność ostatecznych rozstrzygnięć budzi w obywatelach zaufanie do władz państwowych

Rozstrzygnięcie w II instancji:

Decyzja ostateczna

Weryfikacja decyzji w drodze administracyjnej

Tryby nadzwyczajne

Może zapaść rozstrzygnięcie merytoryczne, regulujące prawa i obowiązki strony

Weryfikacja decyzji w drodze sądowej

Skarga do NSA

Weryfikacja odbywa się tylko pod względem legalności decyzji

ZESTAW XXXVIII

1. Postępowanie rozpoznawcze gabinetowe w postępowaniu administracyjnym.

Postępowanie gabinetowe ma miejsce wtedy, gdy np. w sprawie jest tylko jedna strona albo gdy jest wprawdzie kilka stron, ale ich interesy nie są sprzeczne ze sobą . Jest to postępowanie wyjaśniające i obowiązują w nim wszystkie reguły postępowania dowodowego: storna musi mieć zapewniony czynny udział we wszystkich czynnościach, musi być wezwana do obecności przy przeprowadzeniu dowodu, np. z zeznania świadka czy opinii biegłego. W postępowaniu gabinetowym mogą być przeprowadzone te same czynności dowodowe co na rozprawie. Jest prowadzone wtedy, gdy do udowodnienia stanu faktycznego wystarczające są dokumenty. Jest to forma postępowania wyjaśniającego zapewniająca dominację zasady pisemności nad zasadą ustności.

2. Orzeczenie TK a możliwość wznowienia postępowania administracyjnego.

Wznowienie postępowania oznacza że jeszcze raz prowadzi się postępowanie i prowadzi je organ który wydał zaskarżoną decyzję jeśli wcześniejsze postępowanie, w którym ta decyzja zapadła było dotknięte kwalifikowaną wadliwością procesową wyliczoną w przepisach prawa procesowego lub ustawach szczegółowych

Art. 145 kpa stanowi: jeżeli Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą, a na tej podstawie wydano decyzję to strona może żądać wznowienia postępowania.

ZESTAW XXXIX

1. Właściwość delegacyjna organu administracji publicznej.

Jest to możliwość przekazania rozpoznania i rozstrzygnięcia danej sprawy albo czynności procesowej w określonej sprawie, będącej przedmiotem postępowania, jednemu organowi administracyjnemu przez drugi organ.

Możliwość taka jest przewidziana w przypadkach:

• wyłączenia organu - właściwy do załatwienia sprawy jest organ wyższego stopnia.

• wznowienie postępowania - w przypadku gdy organem właściwym do wznowienia postępowania jest organ wyższego stopnia, to organ ten wyznacza organ właściwy do przeprowadzenia postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy.

• pomoc prawna-przekazanie innemu organowi niektórych czynności procesowych w sprawie.

2. Obligatoryjne zawieszenie postępowania i jego skutki.

Zawieszenie obligatoryjne następuje z urzędu.(art. 97 § 1)

Przesłanki:

1. brak reprezentacji strony w postępowaniu przez:

• śmierć strony - np. gdy strona starała się o pozwolenie na broń nie jest to obowiązek

dziedziczny - umorzenie postępowania , bo stało się bezprzedmiotowe

• śmierć przedstawiciela ustawowego strony

• utrata przez stronę lub przez przedstawiciela ustawowego zdolności do czynności prawnych.

• gdy rozpatrzenie sprawy zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd ( np. wyjaśnienie kto jest właścicielem nieruchomości

Kwestia wstępna - jest to rozstrzygnięcie zagadnienia materialno - prawnego będącego we właściwości innego organu mającego charakter otwarty tzn. nie było wcześniej rozstrzygnięte, samoistny i od jego rozstrzygnięcia zależy wynik sprawy głównej. Jest to materialna przesłanka do zawieszenia postępowania. W tych wypadkach organ właściwy w sprawie (wywłaszczenia) albo zwraca się do organu kompetentnego w sprawie zagadnienia wstępnego, albo też wezwie stronę do wystąpienia o to w wyznaczonym terminie art. 100kpa. - szczególny tryb rozstrzygnięcia kwestii wstępnej. Gdy zawieszenie nie będzie możliwe, bo wymagana jest szybkość działania, zagrożenie zdrowia lub życia ludzkiego powiatowy np. inspektor nadzoru budowlanego sam rozstrzyga, ocenia i wszczyna postępowanie w razie gdy budynek grozi zawaleniem. Czasami jest to podstawa do wznowienia postępowania.

Skutki: to bieg terminów i dopuszczalność podejmowania czynności procesowych. Sąd orzeka o zawieszeniu w formie postanowienia.

ZESTAW XL.

1. Wymogi formalne podania w postępowaniu administracyjnym konsekwencje braków.

Treścią podania może być żądanie, wyjaśnienie, odwołanie, zażalenie (każdy wniosek procesowy lub inne oświadczenie strony, uczestnika postępowania) . Może być wnoszone w celu wszczęcia postępowania, jak też w trakcie i po zakończeniu go decyzją. Gdy podanie zawiera żądanie wszczęcia post wywiera ono skutek-zapoczątkowuje w ogóle postępowanie. Podanie zawierające odwołanie lub zażalenie wszczyna postępowanie weryfikacyjne.

Wymogami formalnymi podania jest wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i żądanie (przepisy szczególne mogą wymagania zaostrzyć). Podanie w formie pisma może być doręczone osobiście, przez pocztę, telegraficznie, dalekopisem, telefaksem, pocztą elektroniczna. Może być zgłoszone ustnie do protokołu. Wnoszący podanie ma prawo żądać potwierdzenia wniesienia przez adnotację na kopii lub osobnym poświadczeniem.

Uchybienia i braki podania można podzielić na usuwalne i nieusuwalne. Wszystkie te braki i uchybienia można usunąć, gdy istnieje możliwość skomunikowania się z wnoszącym podanie. Jednocześnie z wezwaniem do usunięcia braków wyznacza się termin, w którym powinny być dopełnione dodatkowe czynności. Jeżeli termin nie zostanie dotrzymany to podanie pozostawia się bez rozpoznania.

Nawet ułomne podanie z odpowiednim żądaniem powoduje wszczęcie postępowania i od razu należy powiadomić o tym inne strony post.

2. Zasada dwuinstancyjności i jej znaczenia w postępowaniu administracyjnym.

Art.15 - zasada dwuinstancyjności - “Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne”.

Zasada ta pełni funkcję gwarancyjną dla strony. Zgodnie z tą zasadą strony mają prawo złożenia odwołania od każdej nieostatecznej decyzji administracyjnej do organu administracyjnego wyższego stopnia. Daje stronie prawo domagania się dwukrotnego merytorycznego rozpatrzenia i rozstrzygnięcia sprawy przez dwa różne organy administrujące. Rozstrzygnięcie zapada w formie decyzji administracyjnej. Strona ma prawo do złożenia środka zaskarżenia w postaci odwołania od decyzji w terminie 14 dni i ten środek zaskarżenia uruchamia postępowanie przez II instancję. II instancja ponownie rozpoznaje sprawę i też wydaje decyzję administracyjną. Postępowanie odwoławcze kończy definitywnie postępowanie administracyjne; ten tryb jest ostateczny.

ZESTAW XLI.

1. Właściwość miejscowa i rzeczowa organu administracji publicznej

Właściwość miejscowa-jest to zdolność organu do rozpoznawania i załatwiania spraw danej kategorii na obszarze określonej jednostki podziału terytorialnego kraju.

Zasady ustalania właściwości miejscowej:

• wg miejsca zamieszkania-we wszystkich sprawach z wyłączeniem spraw dotyczących nieruchomości oraz prowadzenia zakładu pracy

• wg miejsca położenia w sprawie dotyczącej nieruchomości, zakładu pracy

• wg miejsca zdarzenia dającego podstawę do wszczęcia postępowania-jeżeli nie można ustalić właściwości wg w/w zasad to organ który jest właściwy dla obszaru dzielnicy śródmieście miasta stołecznego Warszawy-wyjatek

Właściwość rzeczowa-jest to zdolność prawna organów do rozpoznawania i załatwiania spraw danej kategorii, Ustalana jest na podstawie przepisów ustaw materialno-prawnych oraz przepisów ustrojowych, które dotyczą kompetencji organów administracji państwowej.

2. Teoria wadliwości decyzji administracyjnej

Decyzja jest prawidłowa jeżeli jest zgodna z normami materialnego prawa administracyjnego i została wydana zgodnie z normami procesowego prawa adm.

Wadliwość decyzji jest rozpatrywana odnośnie poszczególnych elementów decyzji oraz postępowania, w którym ją wydano.

Decyzja naruszająca normy materialne lub procesowe jest wadliwa.

W zależności która norma została naruszona to mamy wadliwość :

1. prawnoprocesową- powoduje wzruszenie decyzji w trybie wznowienia postępowania,

2. materialnoprawną- powoduje sankcje nieważności decyzji.

Koncepcja wzruszalności decyzji uznaje, że decyzje wzruszalne wywołują skutki prawne, mają moc obowiązującą do czasu ich usunięcia z obrotu prawnego.

Celem, któremu służy wydanie decyzji jest wywołanie skutku prawnego. Skutkiem prawnym decyzji admin. będzie powstanie, zmiana, wygaśnięcie lub stwierdzenie istnienia albo nieistnienia konkretnego stosunku prawnego. Koncepcja nieważności decyzji opiera się na założeniu , że decyzje nieważne nie wywołują skutku prawnego od momentu wydania - są aktami pozornymi nieistniejącymi niemającymi mocy prawnej. Akt pozorny nie wchodzi do obrotu prawnego, nie ma cechy prawomocności, nikt tym aktem nie będzie związany ( brak strony, brak organu, decyzje nie mają cech zewnętrznych, nie zostały doręczone) Zagadnienia decyzji nieistniejącej nie należy łączyć z zagadnieniem wadliwości decyzji administracyjnej.

Koncepcja wzruszalności decyzji uznaje, że decyzje wzruszalne wywołują skutki prawne, mają moc obowiązującą do czasu ich usunięcia z obrotu prawnego.

Decyzja administracyjna korzysta z atrybutu domniemania prawidłowości tj. ma moc obowiązującą dopóki nie zostanie wyeliminowana właściwym trybem z obrotu prawnego. Dotyczy to wszystkich rodzajów decyzji wadliwych. Wyeliminowanie nieważnej decyzji może nastąpić tylko przez wydanie decyzji, która stwierdza nieważność innej decyzji.

Kpa wprowadza przesłanki niedopuszczalności wyeliminowania decyzji z obrotu prawnego. Decyzja podjęta w przypadku istnienie przesłanek niedopuszczalności stwierdzenia nieważności decyzji zawiera jedynie stwierdzenie, że kwestionowana decyzja została wydana z naruszeniem prawa - nie stwierdza jej nieważności, pozostanie ona więc w obrocie prawnym

• ZESTAW XLII

1. Wyłączenie pracownika organu administracji publicznej od udziału w postępowaniu, skutki braku wyłaczenia

Wyłączenie pracownika organu administracji publicznej następuje ze względu na bliskość wobec strony lub osobiste zaangażowanie w sprawę.

Wyłączenie ze względu na bliskość wobec strony, jest wtedy, gdy:

• jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki,

• jest to sprawa jego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia,

• osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,

• pracownik był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo, w której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt 2 i 3,

• jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej.

Wyłączenie ze względu na bliskość wobec sprawy:

• jeśli jest w niej stroną;

• był świadkiem lub biegłym;

• brał udział w postępowaniu w I-szej instancji w wydaniu zaskarżanej decyzji;

• z powodu danej sprawy wszczęto wobec pracownika dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub postępowanie karne.

Powody wyłączenia pracownika od udziału w postępowaniu trwają także po ustaniu małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli.

Bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności wymienionych wyżej, które mogą wywołać wątpliwość, co do bezstronności pracownika. W przypadku wyłączenia pracownika jego bezpośredni przełożony wyznacza innego pracownika do prowadzenia sprawy. Wyłączony pracownik powinien podejmować tylko czynności niecierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron.

Wyłącznie pracownika następuje w formie postanowienia wydanego przez bezpośredniego przełożonego. Na te postanowienia nie służy zażalenie i można je zaskarżyć tylko łącznie z odwołaniem od decyzji. Jeżeli wskutek wyłączenia pracowników organ stał się niezdolny do załatwienia sprawy, właściwy do załatwienia sprawy jest organ wyższego stopnia lub wyznaczony przez niego inny podległy mu organ.

Braku wyłączenia pracownika organu od udziału w postępowaniu grozi sankcją nieważności, a decyzja jest wadliwa i sprawa podlega wznowieniu.

• ZESTAW XLIII

1. Spory o właściwość między organami adm. pub. (wew i zew)

Spór o właściwość ma miejsce wtedy gdy, rozbieżność poglądów co do zakresu działania organów państwowych występuje w odniesieniu do rozpatrzenia i rozstrzygnięcia tej samej sprawy, czyli gdy mamy do czynienia z tożsamością sprawy, którą zajmują się co najmniej dwa organy.

Spory o właściwość występują tylko w zakresie właściwości ustawowej. Wyłączona jest możliwość sporów w zakresie właściwości delegacyjnej.

Spory pozytywne - spory w których co najmniej dwa organy uważają się za właściwe do rozpoznania i rozstrzygnięcia danej sprawy, a służą one zapobieżeniu sytuacji, w której w danej sprawie (tożsamej) toczyłyby się dwa postępowania.

Spory negatywne - spory w których organy nie uważają się za właściwe do rozpoznania i rozstrzygnięcia danej sprawy, i te spory spełniają funkcję gwarancyjną wobec stron, gdyż pozwalają im uzyskać ochronę prawną w sytuacji, w której żaden z organów nie uważa się za właściwy do rozpoznania i rozstrzygnięcia danej sprawy.

Rozstrzyganie sporów wewnętrznych o właściwość

Spory wewnętrzne o właściwość to spory pomiędzy organami administracji publicznej należące do jednego elementu systemu ustrojowego administracji publicznej.

Według Konstytucji elementami budowy systemu administracji publicznej są:

- system administracji rządowej

- system organów jednostek samorządu terytorialnego.

Art. 22 § 1 kpa reguluje właściwość organów do rozstrzygania sporów wewnętrznych, przyjmując jako ogólną regułę, że organami właściwymi są najbliższe wspólne dla organów pozostających w sporze organy wyższego stopnia, chyba, że brak jest takiego organu.

Spory pomiędzy organami jednostek samorządu terytorialnego rozstrzyga jeżeli spór powstał:

1. między organami jednostek samorządu terytorialnego z wyjątkiem przypadków określonych w art. 22 §1 pkt 2-4 kpa - wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu - sąd administracyjny

2. między kierownikami służb, inspekcji, straży administracji zespolonej tego samego powiatu, działających w imieniu własnym lub w imieniu starosty - starosta

3. między organami jednostek samorządu terytorialnego w różnych województwach w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej - minister właściwy do spraw administracji publicznej.

Spory pomiędzy organami administracji rządowej rozstrzyga, jeżeli spór powstał:

1. między organami rządowej administracji zespolonej w jednym województwie - wojewoda

2. między wojewodami oraz organami administracji zespolonej w różnych województwach - minister właściwy do spraw administracji publicznej

3. między wojewodą a organami administracji niezespolonej - minister właściwy do spraw administracji publicznej po porozumieniu z organem sprawującym nadzór nad organem pozostającym w sporze z wojewodą

4. między organami administracji niezespolonej - wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu - minister właściwy do spraw administracji publicznej

5. między terenowymi organami administracji rządowej a ministrem - Prezes Rady Ministrów

Rozstrzyganie sporów zewnętrznych

Spory zewnętrzne to spory pomiędzy organami administracji publicznej, które należą do różnych elementów budowy systemu ustrojowego administracji publicznej, a zatem są to spory pomiędzy organami samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej.

Drugim rodzajem sporów zewnętrznych, które można nazwać klasycznymi sporami zewnętrznymi, są spory pomiędzy organami administracji publicznej a sądami powszechnymi.

Rozstrzyganie sporów pomiędzy organami samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej. Spory kompetencyjne między organami samorządu terytorialnego i administracji rządowej rozstrzygają sądy administracyjne.

Właściwym do rozstrzygnięcia sporu jest Naczelny Sąd Administracyjny.

Z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu mogą wystąpić następujące podmioty:

a) strona

b) organ jednostki samorządu terytorialnego lub inny organ administracji publicznej, pozostające w sporze,

c) minister właściwy do spraw administracji publicznej

d) minister właściwy do spraw sprawiedliwości, Prokurator Generalny,

e) Rzecznik Praw Obywatelskich

Spory Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzyga na wniosek postanowieniem przez wskazanie organu właściwego do rozpoznania sprawy.

Organ, który nie został wskazany w postanowieniu NSA jako właściwy w sprawie, będzie obowiązany zakończyć postępowanie w tej sprawie przez wydanie decyzji o umorzeniu postępowania.

Jeżeli zaś postępowanie przed organami pozostającymi w sporze zostało zakończone przez wydanie decyzji, to decyzja tego organu, który nie został wskazany w postanowieniu NSA, jako właściwy w sprawie, podlega wyeliminowaniu z obrotu prawnego w trybie nadzwyczajnym stosowanym w sprawie stwierdzenia nieważności na podstawie art. 156 § 1 pkt 1 kpa.

2. Zmiana lub uchylenie decyzji nie tworzącej praw dla strony.

Jest to decyzja ostateczna obarczona wadami niekwalifikowanymi.

Postępowanie w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji prawidłowej lub dotkniętej wadami niekwalifikowanymi, służy weryfikacji aktu dotkniętego wadą niekwalifikowaną lub dostosowaniu treści decyzji do zmieniających się warunków społ.

Decyzja prawidłowa- jest wtedy gdy została wydana zgodnie z przepisami prawa procesowego i materialnego Naruszenie tych zasad powoduje wadliwość.

I tryb - uchylenie lub zmiana decyzji prawidłowej nie tworzącej praw dla stron.

Wzruszenie decyzji w tym trybie oparte jest na 2 przesłankach :

• nie nabycie przez żadną ze stron postępowania jakichkolwiek praw,

• za uchyleniem lub zmianą decyzji przemawia interes społ. lub słuszny interes stron. Decyzja ta może być uchylona w każdym czasie przez organ, który ją wydał jak również przez organ wyższego stopnia. Przesłankę negatywną mogą stanowić przepisy szczególne nie dopuszczjące do zmiany lub uchylenia decyzji w tym trybie.

3. Zakaz reformationis in peius w postepowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym

Zagadnienie zakazu reformationis in peius w postępowaniu odwoławczym (zakaz orzekania na niekorzyść strony).

Istota tego zakazu polega na tym iż organ odwoławczy nie może zmienić rozstrzygnięcia zawartego w decyzji organu I-szej instancji na niekorzyść strony.

Przesłanki dopuszczalności zmiany decyzji zaskarżanej na niekorzyść strony ( wyjątki od zakazu):

• gdy zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo

• gdy zaskarżana decyzja rażąco narusza interes społeczny.

Organ odwoławczy odstępując od zakazu ma obowiązek w uzasadnieniu swojej decyzji zamieścić wywód wykazujący te naruszenia w decyzji organu I-szej instancji. Ocena ta podlega weryfikacji organu nadzoru oraz sądu adm.

WNIOSEK O PONOWNE ROZPATRZENIE SPRAWY (remonstracja), jest to środek zaskarżenia przysługujący stronie gdy jest niezadowolona z decyzji wydanej w I-szej instancji przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze. Wniosek taki wnosi ona do tego samego organu który wydał decyzję, to on go ponownie rozpatruje. Jednoinstancyjność - brak jest organu odwoławczego. Jt środek zaskarżenia niedewolutywny, samoistny, bezwzględnie suspensywny. Do tego wniosku mają zastosowanie przepisy dotyczące odwołania w zakresie: legitymacji stron, wymogów formalnych, mocy wniosku, czynności wstępnych organu odwoławczego. Nie będą miały zastosowania przepisy dotyczące postępowania przed organem I-szej instancji i decyzji kasacyjnych z przekazaniem sprawy do ponownego rozpatrzenia. W o.p. instytucja ta nie została wprowadzona.

ZAŻALENIE, jest środkiem służącym tylko od postanowień, jeśli przewiduje to kpa lub o.p. w przepisach szczególnych wprost. Postanowienia na które nie służy zażalenie mogą być zaskarżane tylko łącznie z odwołaniem. W takim wypadku zażalenie jest środkiem niesamoistnym.

Legitymację do jego wniesienia mają:

-strona

-inni uczestnicy postępowania: świadkowie, biegli, osoby trzecie.

Termin do wniesienia: 7 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia postanowienia stronie. Postanowienia od których służy zażalenie doręczane są na piśmie. Treść, forma i tryb wnoszenia jest taki sam jak w przypadku odwołania. Zażalenie nie wymaga szczególnej formy, wystarczy żeby wynikało z niego że strona jest niezadowolona z wydanego postanowienia. Wnosi się je za pośrednictwem organu który je wydał.

Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia, jednakże organ administracji publicznej, który wydał postanowienie, może wstrzymać jego wykonanie, gdy uzna to za uzasadnione.

ZESTAW XLIV.

1. Doręczenie zwykłe a doręczenie zastępcze w postępowaniu administracyjnym.

Doręczenie właściwe (zwykłe)-stosuje się do osób fizycznych, jednostek organizacyjnych i organizacji społ. Doręczenie to ma miejsce, gdy pismo dostarcza się adresatowi do jego rąk. Następuje to albo przez usługi poczty albo pracownika organu, albo przez inne upoważnione osoby czy organy.

Stronie pozbawionej zdolności do czynności prawnych pism się nie doręcza. Doręcza się je przedstawicielowi, albo w wypadku ustanowienia pełnomocnika-temu podmiotowi.

Doręczenie pism osobom fiz. następuje w miejscu ich zamieszkania lub w miejscu pracy. Można doręczyć w lokalu organu albo w miejscu, gdzie zastanie się adresata. Doręczenie powinno być potwierdzone data i podpisem adresata.

Jeżeli w sprawach występuje kilka stron pisma doręcza się wszystkim, albo jednej ze stron, gdy została do tego upoważniona. W odniesieniu do jednostki organizacyjnej lub organizacji społecznej pisma dostarcza się osobie uprawnionej w siedzibie tej organizacji lub jednostki organizacyjnej.

Doręczenie zastępcze-polega na oddaniu pisma (za pokwitowaniem)osobie, która przyjmie na siebie zobowiązanie doręczenia pisma adresatowi. Tymi osobami mogą być: pełnoletni domownik, sąsiad lub dozorca domu. O doręczeniu trzeba adresata powiadomić zawiadomieniem zostawionym w skrzynce na listy lub na drzwiach mieszkania.

2. Wywłaszczenie decyzji administracyjnej w stanie wyższej konieczności.

TRYBY NADZWYCZAJNE - postępowanie w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji dotkniętych wadami niekwalifikowanymi, bądź decyzji prawidłowych

uchylenie lub zmiana decyzji nie tworzącej praw dla stron ( przesłanki ):

a)nie nabycie przez żadną ze stron postępowania jakichkolwiek praw

b) za uchyleniem lub zmianą decyzji przemawia interes społeczny bądź słuszny interes stron

Uchylenie w tym trybie decyzji może nastąpić w każdym czasie a właściwy do wzruszenia decyzji będzie zarówno organ który wydał decyzję jak również organ wyższego stopnia

uchylenie lub zmianę decyzji tworzącej prawa dla stron ( przesłanki ) :

pozytywne:

a) wyrażenie przez stronę postępowania zgody na uchylenie lub zmianę decyzji

b) za uchyleniem lub zmianą decyzji przemawia słuszny interes społeczny bądź słuszny interes stron

negatywne:

a) przesłankę negatywną stanowią postanowienia przepisów szczególnych niedopuszczające zmiany decyzji w tym trybie.

Uchwalenie bądź zmiana decyzji może nastąpić w każdym czasie a właściwy będzie organ który wydał decyzję jak i organ wyższego stopnia

nadzwyczajny tryb uchylenia bądź zmiany decyzji ( przesłanki ):

a)dalsze utrzymanie decyzji w obrocie prawnym powoduje stan zagrożenia dla życia bdź zdrowia ludzkiego

b)jeżeli poza uchyleniem bądź zmianą decyzji w tym trybie nie ma innego sposobu uchylenia zagrożenia.

Organem właściwym wzruszenia decyzji w tym trybie jest minister i wojewoda Art. 161 kpa

Uchylenie bądź zmiana decyzji następuje przez wydanie nowej decyzji . dalsza weryfikacja decyzji wydanej w tym trybie jest zależna od tego który organ uchylił bądź zmienił decyzję . Jeżeli wydał minister to stronie służy wniosek o powtórne rozpatrzenie sprawy oraz skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Jeśli wydał je wojewoda to służy mu odwołanie i skarga do sądu administracyjnego

ZESTAW XLV.

1. Decyzja-pojęcie, struktura, istnienie i skutki.

Decyzja-to objaw woli kompetencyjnego organu zakomunikowany stronie na post przepisów prawa materialnego lub procesowego w trybie, formie i strukturze regulowanej prawem procesowym.

Struktura to układ elementów, to co w decyzji powinno się znaleźć:

• oznaczenie organu,

• data wydania decyzji,

• oznaczenie stron,

• powołanie podstawy prawnej,

• rozstrzygnięcie w istocie sprawy,

• uzasadnienie: faktyczne i prawne,

• pouczenie o możliwości odwołania,

• podpis, imię i nazwisko oraz stanowisko osoby upoważnionej.

Decyzję doręcza się stronom na piśmie, ale może być ogłoszona ustnie.

Skutki decyzji:

Decyzja wiąże organ oraz strony od daty jej doręczenia lub ogłoszenia i to jest skutek podstawowy, wstępny. Do decyzji jest przywiązane domniemanie prawidłowości (ważności). Domniemanie to może być obalone tylko w przypadku wzruszenia decyzji przez właściwy organ w przewidzianym procedurą trybie zwyczajnym lub nadzwyczajnym.

Decyzja nieostateczna podlega wykonaniu, jeżeli jest opatrzona rygorem natychmiastowej wykonalności, poza tym przed upływem terminu do wniesienia odwołania będzie wykonana dec „zgodna z żądaniem wszystkich stron”.

Decyzja ostateczna podlega wykonaniu chyba ze organ nadzoru lub sąd ją wstrzyma. Decyzjom poddanym kontroli S.A. przysługuje cecha prawomocności.

2. Charakter prawny zwykłych środków zaskarżenia.

Środki zaskarżenia są to instytucje procesowe za pomocą których podmioty mogą żądać weryfikacji rozstrzygnięć administracyjnych w celu ich kasacji / reformacji.

Cechami charakterystycznymi są :

• służebność podmiotom uprawnionym do żądania uruchomienia określonego postępowania weryfikacyjnego ( jednak nie dają tutaj podstawy do wszczęcia postępowania z urzędu ) ,

• doprowadzenie do kasacji lub reformacji rozstrzygnięcia adm.

• Zwykłe środki zaskarżenia służą od rozstrzygnięć nieostatecznych, np. odwołanie

• ZESTAW XLVI

1. Zasada ogólna praworządności w postępowaniu administracyjnym.

Art. 6 organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. Odpowiada Konstytucyjnemu ujęciu, zgodnie z którym organy administracji działają na podstawie i w granicach prawa.

Określana jako zasada praworządności lub legalności. Zasada ta podkreśla rolę organów spełnianą w toku postępowania. Organ ten ma nie tylko bowiem sam przestrzegać prawa powszechnie obowiązującego, prawidłowo stosować prawo procesowe (regulujące poszczególne fazy postępowania)i materialne (podstawa normatywna decyzji), ale również musi kontrolować zgodność z prawem działania wszystkich podmiotów biorących udział w postępowaniu. Organ stosujący prawo jest obowiązany ustalić obowiązywanie przepisów, na które się powołuje, dokonywać prawidłowej wykładni przepisów przy rozstrzyganiu o obowiązkach i uprawnieniach

2. Zakres postępowania rozpoznawczego

Przedmiotem postępowania rozpoznawczego jest ponowne rozpatrzenie sprawy indywidualnej rozstrzygniętej decyzją organu I instancji . Granice postępowania rozpoznawczego wyznaczają zasady ogólne postępowania administracyjnego - zasada prawdy obiektywnej, zasada praworządności i zasada dwuinstancyjności.

Zasada prawdy obiektywnej nakłada na organ odwoławczy obowiązek podjęcia wszelkich niezbędnych kroków do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy indywidualnej

Zasada praworządności nakłada obowiązek czuwania nad zgodnością z prawem decyzji organu I instancji

Zasada dwuinstancyjności wyraża, że organ odwoławczy może rozpoznać tylko sprawę, która była wcześniej rozstrzygnięta decyzją organu I instancji

Organ odwoławczy dokonuje oceny materiału dowodowego zebranego w postępowaniu przed I instancją. Wynik tej oceny może być dwojaki

1. organ odwoławczy może stwierdzić, że organ I instancji mimo, że nie dysponował niezbędnymi dowodami nie przeprowadził postępowania dowodowego - czyli nie było rozpoznania sprawy. Organ odwoławczy nie może przeprowadzić postępowania dowodowego, bo ma kompetencje tylko do przeprowadzenia uzupełniającego postępowania dowodowego. Jeśli zachodzi potrzeba przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego organ odwoławczy kasuje decyzję organu I instancji i przekazuje do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji

2. organ odwoławczy stwierdza, że postępowanie rozpoznawcze organu I instancji wymaga uzupełnienia, bo nie zostały ustalone wszystkie istotne dla sprawy okoliczności. Sam przeprowadza postępowanie dowodowe uzupełniające lub uchyla zaskarżoną decyzję w całości i przekazuje sprawę organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia

ZESTAW XLVII.

1. Środki dowodowe bezpośrednie i środki dowodowe pośrednie w postępowaniu administracyjnym

Środki dowodowe klasyfikuje się na podstawie różnych kryteriów

*kryterium sposobu zetknięcia się organu orzekającego z faktem będącym przedmiotem dowodu.

Na podstawie tego kryterium dzielimy środki dowodowe na:

-bezpośrednie, tj takie środki, przy których organ orzekający stwierdza istnienie faktu na podstawie bezpośredniego spostrzegania i stwierdzania prawdziwości określonego faktu (np. oględziny)

-pośrednie tj takie środki, przy których organ orzekający stwierdza istnienie określonego faktu na postawie nie bezpośredniego spostrzegania, lecz pośrednio, na podstawie spostrzegania innego faktu (np. zeznania świadków, opinie biegłych, dokumenty co do ich treści, przesłuchania stron.)

2. Zasada ogólna trwałości ostatecznyvh decyzji administracyjnej. Znaczenie wyjątków

Decyzje ostateczne w odróżnieniu od decyzji nieostatecznych mogą być weryfikowane tylko w przypadkach wyraźnie przewidzianych w kodeksie (art16 §1 zd.2).

Kpa jasno określa przesłanki uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznych.

Stwierdzenie nieważności decyzji jako wyjątek od określonej w art16 §1 zd.2 ogólnej zasady trwałości decyzji administracyjnej, następuje tylko wtedy, gdy bezspornie ustalone zostało istnienie przyczyny nieważności określonej w art. 156§1 kpa a nie zachodzą przewidziane w art. 156§2 kpa przesłanki stwierdzenia niezgodności decyzji z prawem, podczas, gdy przesłanki uchylenia lub zmiany decyzji nieostatecznych nie są sprecyzowane w przepisach kodeksu, co oznacza, że takimi przesłankami mogą być zarówno względy praworządności, jak i celowości (słuszności). Dopuszczalność uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznych tylko w przypadkach przewidzianych w kpa zapewnia trwałość tych decyzji i przyczynia się do zagwarantowania pewności obrotu prawnego.

ZESTAW XLVIII.

1. Przedstawiciel i pełnomocnik strony w postępowaniu administracyjnym.

Strona może działać w post osobiście lub przez pełnomocnika albo przedstawiciela.

Obowiązkiem organu jest czuwanie nad tym, aby strona była w postępowaniu należycie reprezentowana. Prowadzenie postępowania bez należytej prawnej reprezentacji strony będzie przesłanką wznowienia postępowania

Przedstawiciel-jest wyznaczony w przypadku nieobecności strony (strona przebywa poza miejscem swojego zamieszkania). Gdy strona jest nieobecna albo przed sądem rodzinnym lub w sprawach nie cierpiących zwłoki, organ administracyjny może sam wyznaczyć tymczasowo przedstawiciela, który będzie działał za stronę do czasu wyznaczenia przez sąd kuratora.

Przedstawiciel ustawowy działa za stronę i w imieniu strony - osoby fizycznej nieposiadającej zdolności do czynności prawnych. Organ dokonawszy oceny zdolności procesowej strony będzie miał obowiązek wystąpienia do sądu o ustanowienie opiekuna lub kuratora dla osoby która takiej zdolności nie ma.

Osoby prawne mające pełną zdolność do czynności procesowych działają przez swych przedstawicieli ustawowych lub statutowych

Pełnomocnik-udzielenie pełnomocnictwa następuje przez jednostronną czynność prawną, jaką jest oświadczenie woli mocodawcy złożone w dowolnej formie. Pełnomocnikiem strony może być każda osoba fizyczna posiadającą zdolność procesową. Pełnomocnictwo w formie pisemnej lub ustnej do protokołu. Adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy, doradca podatkowy - sami mogą uwierzytelnić pełnomocnictwo. Od czasu powiadomienia organu przez stronę i ustanowieniu pełnomocnika musi on mieć zapewniony czynny udział w post, w przypadku pominięcia skutkuje to wznowieniem postępowania

2. Charakter prawny instytucji wznowienia postępowania admistracyjnego

Wznowienie postępowania jest instytucją procesową stwarzającą prawną możliwość ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej zakończonej decyzją ostateczną, jeżeli post, w którym ona zapadła było dotknięte kwalifikowana wadliwością procesową. Ma ona charakter mieszany, bo występują w niej elementy charakterystyczne dla ośrodka zaskarżenia decyzji, jej odwołania oraz środka nadzoru.

Gdy wznowienie postępowania następuje z urzędu - tu mowa jest o odwołalności decyzji, bo organem właściwym do wznowienia postępowania jest organ, który wydał decyzję w ostatniej instancji.

Gdy wznowienie następuje na żądanie strony - będzie to środek zaskarżenia

Gdy wznowienie następuje z urzędu z inicjatywy organu wyższego stopnia - mowa jest o środku nadzoru.

Dopuszczalność wznowienia postępowania opiera się na dwóch przesłankach: rozstrzygnięcia sprawy decyzją ostateczną i wystąpienia jednej z przesłanek (wad istotnych postępowania)art. 145 §1 i 145a:

• gdy dowody na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne okazały się fałszywe

• decyzja została wydana w wyniku przestępstwa

• decyzja została wydana przez pracownika lub organ podlegających wyłączeniu

• strona bez własnej winy nie brała udziału w post

• wystąpią nowe okoliczności faktyczne istniejące a nie znane organowi w dniu wydania decyzji

• gdy decyzja została wydana bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu

• zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji

• decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które następnie zostało zmienione lub uchylone

• gdy TK orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą na podstawie którego została wydana decyzja

Termin-1 m-c od dnia w którym storna dowiedziała się o okolicznościach stanowiących podstawę do wznowienia postępowania.

ZESTAW XLIX.

1. Charakter prawny instytucji odwołania w postępowaniu administracyjnym.

Odwołanie jest jednym ze środków zaskarżenia, instytucją procesową tworzącą możliwość prawną określonym, uprawnionym podmiotom żądania weryfikacji rozstrzygnięć administracyjnych w celu ich kasacji lub reformacji. Prawu temu odpowiada obowiązek kompetentnego organu ponownego rozpatrzenia i rozstrzygnięcia sprawy. W niektórych ujęciach przyjmuje się, że odwołanie w toku instancji ma charakter aktu jurysdykcyjnego, zaś akt weryfikacji decyzji ostatecznych ma charakter aktu kontrolnego.

Odwołanie jest zwyczajnym prawnym środkiem zaskarżenia od decyzji wydanej w I instancji Co do zasady przysługuje ono od decyzji wydanej przez organ pierwszej instancji. Odwołanie od decyzji wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia go stronie. Jeżeli strona uchybiła terminowi może skorzystać z instytucji przywrócenia terminu .

Organem właściwym do rozpatrzenia odwołania jest organ wyższego stopnia. I tak np. jeżeli decyzję wydał kierownik urzędu rejonowego - organem wyższego stopnia będzie wojewoda.

Decyzja winna zawierać wyczerpujące pouczenie o prawie strony do wniesienia odwołania oraz trybie jego wnoszenia. Jeżeli decyzja nie zawiera tej informacji strona może w terminie 14 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia jej decyzji żądać jej uzupełnienia.

Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Ważne jest jedynie by z niego wynikało, że strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji. Istota postępowania odwoławczego polega na ponownym rozstrzygnięciu sprawy administracyjnej, która była przedmiotem rozstrzygnięcia organu pierwszej instancji, nie zaś jedynie na kontroli zasadności zarzutów podniesionych w odwołaniu w stosunku do decyzji organu pierwszej instancji.

Odwołanie jest środkiem odformalizowanym. Nawet jeżeli strona błędnie nazwie odwołanie wnioskiem, zażaleniem czy skargą, albo w ogóle nie nada mu żadnej nazwy winno ono zostać potraktowane przez organ właśnie jak odwołanie. Liczy się bowiem treść pisma, a nie jego nazwa. Odwołanie wnosi się do organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję.

Wniesienie odwołania wstrzymuje wykonanie decyzji Nie dotyczy to jednak następujących przypadków:

• gdy decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności,

• decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy

Nadto decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, gdy jest zgodna z żądaniem wszystkich stron.

2. Koszty postępowania administracyjnego. Zasady ponoszenia kosztów.

Kosztami postępowania są koszty podróży i inne należności świadków i biegłych oraz stron w przypadkach przewidzianych w art. 56 k.p.a., a także koszty spowodowane oględzinami na miejscu, jak również koszty doręczenia stronom pism urzędowych. Organ administracji państwowej może nadto zaliczyć do kosztów postępowania inne koszty bezpośrednio związane z rozstrzygnięciem sprawy np. koszty badań laboratoryjnych, koszty ekspertyzy wyspecjalizowanej jednostki.

Na gruncie obowiązujących w Polsce przepisów prawnych można mówić o zasadzie podziału kosztów postępowania pomiędzy organ administracji państwowej a stronę. Organ obciążają z reguły te koszty, które wynikają z wykonywania obowiązku ustawowego.

Zasady ponoszenia kosztów

-zasada odpowiedzialności za wynik postępowania (reguła zwrotu kosztów jednej strony przez drugą )

• zasada zwrotu kosztów niezbędnych (koszt postęp prowadzonego, koszty przejazdów oraz równowartość utraconych zarobków )

• zasada stosunkowego rozdzielania kosztów postępowania ( powiązanie bezpośrednie z zasadą za wynik postępowania)

• zasada zawinienia (możliwość nałożenia na str. obowiązek zwrotu kosztów w całości lub części wywołanej niesumiennym lub niewłaściwym zachowaniem)

• zasada koncentracji kosztów postępowania (tutaj sąd rozstrzyga o zwrocie kosztów w każdym orzeczeniu kończącym postępowanie )

Stronę obciążają te koszty postępowania, które:

1. wynikły z winy strony,

2. zostały poniesione w interesie strony lub na żądanie strony, a nie wynikają z ustawowego obowiązku organów prowadzących postępowanie.

Koszty winny być uiszczone z góry tj. przed wszczęciem postępowania, jeżeli są stałe lub można je zryczałtować oraz gdy wymagają tego przepisy prawne. W uzasadnionych przypadkach organ administracji może zażądać od strony złożenia zaliczki w określonej wysokości na pokrycie kosztów postępowania.

Całkowita suma kosztów, osoby zobowiązanej do ich poniesienia oraz termin i sposób ich uiszczenia winny zostać ustalone przez organ w drodze postanowienia jednocześnie z wydaniem decyzji rozstrzygającej daną sprawę. Na postanowienie w sprawie kosztów służy stronie zażalenie. Ostateczne zaś postanowienie w tej sprawie może być zaskarżone do NSA..

Egzekwowanie opłat - wszelkie nie uiszczone w terminie opłaty i koszty postępowania oraz inne należności podlegają ściągnięciu w trybie egzekucji administracyjnej świadczeń pieniężnych

Koszty błędnego wezwania - pracownik organu administracji publicznej winny błędnego wezwania strony obowiązany jest do zwrotu wynikłych stąd kosztów. Orzekanie i ściąganie następuje w trybie administracyjnym

ZESTAW L.

1. Środki zwalczania bezczynności organu w postępowaniu administracyjnym

Środkami zwalczania bezczynności organu są :

• terminy

• środki przymusu(przeciwdziałają powolności organu, chronią przed ociężałością czynności procesowych).

W celu zdyscyplinowania organu można wykorzystać również dewolucje kompetencji, czyli przeniesienie sprawy do wyższej instancji działającej za opieszałą niższą instancją. Organ jest związany terminem dokonywania czynności procesowych. Uchybienie terminowi rodzi dla organu obowiązek zawiadomienia strony o tym fakcie z podaniem przyczyny zwłoki oraz wyznaczenia nowego terminu załatwienia sprawy. Stronie służy zażalenie do organu wyższej instancji. Skutkiem naruszenia obowiązków oraz terminu jest możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej pracownika.

2. Niedopuszczalność wszczęcia postępowania w sprawie wznowienia postępowania administracyjnego.

Wznowienie postępowania jest instytucją procesową stwarzającą możliwość ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy zakończonej decyzją ostateczną, jeżeli postępowanie, na którym ona zapadła było dotknięte kwalifikowaną wadliwością procesową.

Niedopuszczalne jest wznowienie postępowania :

Z przyczyn przedmiotowych:

• wyłączenie przepisami szczególnymi dopuszczalności wznowienia postępowania

• w sprawie zakończonej decyzją nieostateczną

• sprawa nie była rozstrzygnięta decyzją lub postanowieniem na które nie służy zażalenie

Z przyczyn podmiotowych:

• gdy z żądaniem wystąpiła osoba, która nie jest stroną

• gdy żądanie pochodzi od strony która nie ma zdolności do czynności prawnych i nie ma przedstawiciela

• gdy strona wniosła żądanie po upływie terminu a nie ma podstaw do jego przywrócenia

Przesłanki negatywne wznowienia postępowania

• upływ czasu 5 lub 10 lat

• tożsamość treści rozstrzygnięcia

ZESTAW LI.

1. Uzupełnienie decyzji lub postanowienia w postępowaniu administrac.

Uzupełnienie decyzji lub postanowienia-decyzje administracyjne., postanowienia mogą zawierać niekiedy pewne uchybienia, błędy i oczywiste omyłki.(wadliwość nieistotna usuwana w trybie rektyfikacji decyzji). Dlatego kodeks przyznaje stronie, w terminie 14 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji, prawo żądania jej uzupełnienia co do składników, tj.

• uzupełnienia rozstrzygnięcia

• uzupełnienia pouczenia o środkach prawnych(o prawie odwołania, wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administr.)

• sprostowania zamieszczonego w decyzji pouczenia w tych kwestiach.

Uzupełnienie takich elementów jak: prawo do wniesienia odwołania, prawo powództwa do sądu powszechnego lub skarga do sądu admin., sprostowanie mylnych pouczeń następuje poprzez doręczenie uzupełniającego teksu decyzji.

Uzupełnienie rozstrzygnięcia następuje w formie decyzji uzupełniającej już wydaną wcześniej decyzję

Gdy strona skorzysta z tego prawa, termin do wniesienia odwołania powództwa lub skargi biegnie od dnia doręczenia stronie odpowiedzi przez organ administracji.

2. Stadia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji i postanowienia.

Instytucja stwierdzenia nieważności ma charakter materialnoprawny przez ustanowienie sankcji nieważności decyzji dotkniętej ciężkimi wadami kwalifikowanymi, które są eliminowane z obrotu prawnego. Ma charakter bezwzględnie dewolutywny - bo organem stwierdzającym nieważność decyzji jest organ wyższego stopnia (wyjątek orzecznictwo ministra/SKO)

Wszczęcie postępowania-następuje na wniosek strony lub z urzędu.

Z urzędu czyli:

• sam organ lub z inicjatywy organu nadzorującego określoną działalność

• na skutek sprzeciwu prokuratora,

• na wniosek organizacji społecznej

• na skutek skargi powszechnej wniesionej przez osobę .trzecią

Odmowa wszczęcia postępowania następuje w formie decyzji

• niedopuszczalność z przyczyn przedmiotowych -

• gdy przepisy szczególne wyłączają ten tryb,

• gdy żądanie dotyczy innego aktu niż decyzja lub postanowienie,

• gdy sąd oddalił skargę na decyzję

• niedopuszczalność z przyczyn podmiotowych

• gdy żądanie wniósł podmiot nie będący stroną,

• gdy je wniosła osoba nie mająca zdolności do czynności prawnych

Brak podstaw do stwierdzenia nieważności można wykazać po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego. Wszczęcie postępowania nie wstrzymuje z mocy prawa wykonania z decyzji (względna suspensywność)

Postępowanie rozpoznawcze -przedmiotem postępowania jest ustalenie istnienia jednej z wadliwości decyzji z art.156 § 1 czyli organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:

1. wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości

2. wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa

3. dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną

4. została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie

5. była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały

6. w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą

7.zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa

i czy występują przeszkody z art.156 § 2 czyli nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w §1pkt 1,3,4 i 7,jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło 10 lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.

Podjęcie decyzji -rozstrzygnięcie następuje w drodze decyzji

Wydaje 1 z 3 decyzji

1. decyzję o odmowie stwierdzenia nieważności decyzji

2.decyzję stwierdzającą nieważność - jeżeli organ stwierdzi jedną z przesłanek art.156§1 lub określoną w przepisie szczególnym a nie wystąpi żadna z przesłanek negatywnych art.156§2

3.decyzję stwierdzającą , że weryfikowana decyzja była wydana z rażącym naruszeniem prawa, jeśli wystąpi któraś z przesłanek negatywnych,

pkt 2 i 3 daje możliwość stronie dochodzenia odszkodowania: odszkodowanie od organu który wydał decyzje dochodzi się w trybie adm-sądowym czyli najpierw przed organem administracji publicznej, potem przed sądem powszechnym.

ZESTAW LII.

1. Współdziałanie administracyjne

Występuje wtedy, gdy w jakiejś sprawie ma miejsce przecinanie się zakresów działania podmiotów (pionów organizacyjnych - rozszerzenie kręgu podmiotów uczestniczących we współdecydowaniu ). Obowiązek współdziałania jest realizowany z urzędu przez organ właściwy w sprawie (wydający decyzję).

Musi on wykonać dwie czynności procesowe:

1.zwrócić się do organu współdziałającego o zajęcie stanowiska - inny organ wszczyna czynności procesowe i wyraża opinię lub dokonuje uzgodnień projektu decyzji

2.powiadomić strony o tej czynności

Organ współdziałający ma obowiązek zająć stanowisko niezwłocznie, a jeżeli nie jest to możliwe to w terminie 2 tyg. od daty doręczenia mu żądania. W przypadku niedotrzymania terminu, stronę się zawiadamia i wyznacza nowy termin. Stronie przysługuje zażalenie na nieterminowość organu współdziałającego albo ponaglenie i skarga do NSA na bezczynność organu. Postanowienie wydane przez organ współdziałający strona może zaskarżyć w drodze zażalenia do organu wyższego stopnia nad organem współdziałającym i postanowienie to może być zaskarżone do NSA. Naruszenie obowiązku współdziałania przy wydaniu decyzji stanowi przesłankę wznowienia postępowania (wada proceduralna)

2. Forma i prawne skutki odwołania.

Postępowanie odwoławcze uruchamia czynność procesową strony, jaką jest wniesienie odwołania (zasada skargowości).

Legitymację do wniesienia odwołania ma strona, prokurator, rzecznik i organizacja społeczna, jeżeli brali udział w postępowaniu w I instancji. Ta czynność aby wywołała skutek prawny, musi spełniać określone wymagania co do formy, treści, terminu i trybu jej dokonania. Nie wymaga ani szczególnej formy, ani uzasadnienia - wystarczy niezadowolenie z wydanej decyzji. Odwołanie może być wnoszone pisemnie, telegraficznie lub dalekopisem, telefaksem, pocztą elektroniczna-strona może wnieść odwołanie również ustanie do protokołu.

Odwołanie należy wnieść w terminie 14 dni od dnia doręczenia ( ogłoszenia) decyzji stronie za pośrednictwem organu, który wydał decyzję - względna dewolutywność. Kompetencja do rozpoznania sprawy przechodzi na organ odwoławczy gdy, organ I instancji nie zweryfikuje decyzji. Odwołanie jest środkiem zaskarżenia bezwzględnie suspensywnym, bo skutkiem prawnym jego wniesienia jest wstrzymanie z mocy prawa wykonania zaskarżonej decyzji nieostatecznej. Nie dotyczy to przypadku, gdy decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności albo gdy decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy lub gdy jest zgodna z żądaniem wszystkich stron.

Organ I instancji ma obowiązek ponownie rozpatrzyć sprawę w ciągu 7 dni (samokontrola). Jeżeli nie znajdzie podstaw do wzruszenia własnej decyzji przekazuje odwołanie wraz z aktami sprawy do organu II inst. W wyniku rozpoznania sprawy organ odwoławczy wydaje decyzję w której:

1.utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję ( zgodnie z rozstrzygnięciem organu I inst.)

2.uchyla zaskarżoną decyzję w całości lub części i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy -

( rozstrzygnięcie niezgodne z rozstrzygnięciem I inst.)

3.umarza postępowanie odwoławcze

ZESTAW LIII.

1. Biegły, Dowód z opinii biegłego w postępowaniu administracyjnym.

Biegły-(znawca, ekspert, rzeczoznawca) - osoba fizyczna powołana do udziału w postępowaniu dotyczącym innego podmiotu w celu wydania opinii w danej sprawie ze względu na posiadaną w tej dziedzinie fachową wiedzę. Wydaje opinię co do stanu faktycznego Opinia biegłego-jest dowodem w sprawie, gdy wymagane są wiadomości specjalne, np. ekspertyza dowodu.(art. 84 §1kpa)

Przesłanki zdolności do występowania w charakterze biegłego:

*pozytywna-posiadanie wiadomości specjalnych

*negatywna-utrata zdolności poprzez:

-związek biegłego z daną sprawą będący podstawą wyłączenia biegłego ( art. 24) *jest stroną w sprawie, albo pozostaje ze stroną w stosunku powodującym , że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki; * stroną jest jego małżonek, krewny lub powinowaty do II stopnia; * stroną jest osoba będąca z nim w stosunku przysposobienia, opieki, kurateli* jest świadkiem, biegłym, przedstawicielem strony; * uczestniczył w wydaniu decyzji organu niższej instancji, która została zaskarżona, * jego udział spowodował wdrożenie przeciw niemu dochodzenia służbowego, postępowania dyscyplinarnego lub karnego, * stroną jest jego przełożony służbowy

-utrata zdolności do występowania w charakterze świadka na podstawie okoliczności z art. 82

osoba niemająca zdolności spostrzegania, komunikowania swoich spostrzeżeń, * osoba obowiązana do zachowania tajemnicy państwowej lub służbowej* duchowni - naruszenie tajemnicy spowiedzi.

Biegły nie może odmówić wydania opinii będąc obowiązany- sankcja grzywna do 50 zł lub do 200zł. w przypadku ponownego niezastosowania się do wezwania

2. decyzje nieważne i ich skutki w postępowaniu administracyjnym.

Decyzja uznana za nieważną (dotknięta ciężkimi kwalifikowanymi wadami) jest eliminowana z obrotu prawnego a jej skutki prawne ulegają zniesieniu. Ma charakter procesowy przez zastosowanie trybu sankcji nieważności (charakterystyczne dla środka zaskarżenia, środka nadzoru, odwołalności decyzji). Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności wszczyna się na żądanie strony (środek zaskarżenia), lub z urzędu (środek nadzoru bo właściwym jest organ wyższego stopnia lub gdy wydaje minister albo SKO - odwołalność). Stronie która poniosła szkodę przysługuje roszczenie odszkodowawcze w trybie powództwa do sądu powszechnego ( przedawnia się po 3 latach od dnia, w którym nastąpiła ostateczna decyzja stwierdzająca nieważność albo stwierdzająca wydanie decyzji z naruszeniem prawa)

Przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji (3)

Pozytywna - okoliczności wymienione w art. 156 § 1

Negatywne - termin ( NIE STWIERDZA SIĘ NIEWAŻNOŚCI - z przyczyn 1,3,4,7 jeżeli od dnia jej

doręczenia lub ogłoszenia minęło 10 lat )

- spowodowanie przez decyzję nieodwracalnych skutków prawnych

Podstawa do stwierdzenia nieważności decyzji jest jeśli decyzja posiada następujące wady(art. 156)

1.Decyzja została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości

2.Decyzję wydano bez odstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa

3.Nieważna jest decyzja gdy dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inna decyzja ostateczną

4.Decyzja została skierowana do osoby nie będąca strona w sprawie

5.Decyzja była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały

6.Decyzja jest wadliwa jeżeli w razie jej wykonania wywołała by czyn zagrożony karą

7.Decyzja jest wadliwa, gdy zawiera wadę powodującą nieważność z mocy prawa.

Decyzja uznana za nieważną jest eliminowana z obrotu prawnego a jej skutki prawne ulegają zniesieniu.

35

---