4.2 Biznesplan

 

 

Jak opracować efektywny plan działania i rozwoju

 

Każdy biznes jest inny, a jeśli nawet jest podobny, prowadzony jest często w odmiennych warunkach, przez innych ludzi. Różni są też adresaci biznesplanów. Trudno w tej sytuacji o jedną receptę na opracowanie dobrego dokumentu.

 

Biznesplan to dokument, bez którego nie może się obejść żaden, zwłaszcza początkujący, przedsiębiorca. Nie sposób bez niego uzyskać kredyt w banku czy pozyskać inwestora. W bardzo skróconej postaci - jako opis projektu - jest niezbędny przy zaciąganiu skromnych nawet pożyczek. Można spróbować przygotować go samemu albo udać się do wyspecjalizowanej firmy.

 

 

Ważne!

Przygotowanie biznesplanu

O przygotowanie biznesplanu warto zwrócić się do specjalizujących się w tym instytucji. Można też sięgnąć do specjalnych programów komputerowych

 

 

Przepustka do kredytu

Z konserwatyzmu banków wynika ich duże przywiązanie do liczb wskazujących na zdolności do obsługi i spłacenia kredytu. Dlatego przedsiębiorcy przygotowujący biznesplany dla banków oprócz standardowych informacji o rodzaju biznesu, jaki chcą rozwinąć, opisu rynku, dla którego jest on przeznaczony, szczególną uwagę powinni zwrócić na analizy finansowe. Powinno z nich wynikać, czy wymagający kredytowania pomysł na biznes będzie w stanie generować gotówkę. To obok innych zabezpieczeń - na majątku, weksli - podstawowa dla banku gwarancja, że pożyczone pieniądze wrócą kiedyś do banku.

Doświadczenie wskazuje, że biznesplany przedsiębiorstw nie spełniają często roli najważniejszego strategicznego dokumentu przedsiębiorcy. Są często przegadane, pełne powtórzeń, nie widać w nich strategicznej myśli firmy. Pisane z obowiązku, a nie z autentycznej potrzeby biznesplany nie są przydatne ani bankom, ani samym przedsiębiorcom. Nic więc dziwnego, że instytucje finansowe starają się namawiać swoich klientów do przygotowywania bardziej skróconych, ale treściwych dokumentów. Jakąś wskazówką może tu być informacja, że na 100 biznesplanów zgłaszanych do takich instytucji jak Lewiatan Business Angels, do fazy realizacji dociera jedynie 2 proc.

Dla wielu przedsiębiorców napisanie zwięzłego, konkretnego biznesplanu nie jest jednak łatwym zadaniem. Mocno zakorzeniony jest mit, że do banku jak do urzędu trzeba iść z opasłymi dokumentami, z wieloma załącznikami. One mogą być oczywiście potrzebne, ale niekoniecznie w początkowej fazie starań o finansowe wsparcie. Jaka na to rada?

Jak w każdej dziedzinie, gdy nie wiadomo jak postąpić, warto skorzystać z pomocy fachowców. Wielu przedsiębiorców ma świetne pomysły biznesowe, ale nie zawsze potrafi je dobrze opisać, a nawet o nich opowiedzieć. Gdy od tego zależy los biznesu, warto zwrócić się do instytucji specjalizujących się w przygotowywaniu biznesplanów. Koszt skorzystania z ich pomocy może okazać się minimalny w porównaniu z wartością planowanego przedsięwzięcia. Banki i instytucje finansowe zdecydowanie lepiej traktują projekty przygotowane w sposób profesjonalny.

Przygotowując dobry biznesplan można także sięgnąć do specjalnych programów komputerowych. Nie zastąpią one wiedzy przedsiębiorcy czy pomocy specjalistów, ale mogą pomóc sprawniej samemu poruszać się tym, którzy stawiają pierwsze kroki w biznesie.

Sprawdza się bardzo ogólna wskazówka: biznesplany powinny zawierać maksimum konkretów, nie powinny być długie, bo nikt nie ma ochoty studiować opasłych i zawiłych dokumentów. Musi

z nich jasno wynikać, czy proponowany pomysł ma szansę stać się dobrym biznesem. Podstawowa cecha dobrego biznesplanu - musi być napisany zwięźle, konkretnie i przejrzyście.

 

Konstrukcja biznesplanu

Nie ma jednego obowiązującego układu, w jakim powinien być zrobiony biznesplan. Układ zależy też od charakteru przedsięwzięcia i adresata dokumentu. Można jednak wskazać typowe elementy, które powinny znaleźć się niemal w każdym takim dokumencie. Powinno się je traktować jak miniaturkę biznesplanu. Jego zadaniem jest przykucie uwagi inwestora i zachęta do dalszego czytania. Na kilku stronach powinien znaleźć się zarys przedsięwzięcia. W tej części czytelnik musi zrozumieć ideę planowanego biznesu. Musi też dowiedzieć się, kim jest pomysłodawca, jakie ma doświadczenie. Ważne jest wykazanie tego, co stanowi szansę rynkową, kim są klienci, jakie są prognozy sprzedaży, jakie jest zapotrzebowanie na kapitał, w tym obcy, jakie są cele długoterminowe, jakie są możliwości wyjścia z biznesu w przypadku inwestorów.

 

 

UWAGA POTRZEBNY BIZNESPLAN Biznesplan jest potrzebny firmie nie tylko, gdy zaciąga ona kredyty, ale na co dzień. Biznesplan może być też dobrym narzędziem weryfikacji projektów przedsiębiorstwa z rzeczywistością. Jest jednak warunek - musi być rzeczywiście przemyślany i aktualizowany

 

 

Istotną część biznesplanu stanowi zestawienie różnych dokumentów pozwalających ocenić zyskowność i płynność projektu. W planie powinno się znaleźć określenie przepływów pieniężnych - miesięcznych i kwartalnych - na najbliższe dwa lata, sformułowanie (pro forma) rachunku wyników i bilansu za pierwsze lata działalności. To ważne dla określenia płynności i zapotrzebowania na gotówkę.

Trzeba wreszcie przedstawić ideę biznesu. Powinien tu się znaleźć opis nowego wyrobu lub usługi. Najlepiej, aby było to ujęte jako szansa z punktu widzenia rynku, do którego produkt czy usługa są skierowane. Czytający musi zrozumieć, na czym polega wartość dla klienta, unikalność propozycji.

Następnie musimy dokonać wstępnej oceny przedsięwzięcia, skonfrontować nowy wyrób bądź usługę i szanse dla klientów, jakie one tworzą z realiami rynku. W tym fragmencie biznesplanu trzeba opisać, jak wielki jest rynek, jacy są konkurenci, jak silna jest ich pozycja. Potencjalny inwestor lub kredytodawca orientuje się dzięki temu, czy rynek jest dostatecznie chłonny na nowy produkt i czy jest szansa na zyski.

Po opisaniu zewnętrznych warunków realizacji projektu pora na oszacowanie własnych zasobów. Punktem wyjścia jest plan marketingowy, który powinien pokazywać prognozy sprzedaży i metody ich osiągnięcia. Tu powinna znaleźć się informacja o strategii cenowej przedsiębiorcy w stosunku do konkurencji wskazane metody sprzedaży. Następnym etapem jest wskazanie struktury organizacji i pokazanie, jakie doświadczenie mają pracownicy, w tym zwłaszcza kadra zarządzająca. Dalszym elementem powinno być pokazanie własnych zasobów finansowych. Dobrym uzupełnieniem tej części biznesplanu jest pokazanie szkicu planu wdrożenia projektu.

Biznesplan powinien obiektywnie oceniać możliwości. Po oszacowaniu wszystkich mocnych stron projektu i zbilansowaniu narzędzi i zasobów przedsiębiorca powinien przedstawić różne - nie tylko optymistyczne - scenariusze rozwoju sytuacji rynkowej i ich konsekwencje dla realizacji swojego projektu.

 

 

NAJCZĘSTSZE WADY BIZNESPLANÓW Brak wyczerpujących informacji, najczęściej w zakresie analizy rynku i konkurencji Brak modelu finansowego lub nieprecyzyjne założenia przyjęte w jego tworzeniu - często brakuje całych kategorii kosztów lub wielkości znacząco rozmijają się z realiami Przedstawianie nieprawdziwego obrazu firmy lub jej perspektyw, opieranie założeń na nieobiektywnych danych Nieodpowiednia struktura dokumentu utrudniająca adresatom zapoznanie się z informacjami, jakie są dla nich najważniejsze Rozwlekłość dokumentu Traktowanie biznesplanu jako dokumentu służącego promocji firmy, pełnego nierealistycznych wizji i zbytnio optymistycznych prognoz wzrostu Traktowanie biznesplanu wyłącznie jako narzędzia do zdobycia niezbędnych funduszy. Jest to dokument służący skonkretyzowaniu planów strategicznych firmy Koncentracja wyłącznie na liczbach, kosztem przedstawienia ważnych informacji o charakterze jakościowym, uwiarygodniających przyjęte założenia Wypełnianie kolejnych punktów biznesplanu bez zwracania uwagi na istniejące między nimi zależności, efektem jest niespójny lub niespójnie przedstawiony model planowanego biznesu

 

 

Pomoc anioła biznesu

Anioły biznesu to wciąż nowa jeszcze w Polsce forma pomocy młodym firmom i przedsiębiorcom szukającym wsparcia nie tylko finansowego, ale także merytorycznego. Idea pomocy tzw. aniołów biznesu polega na kojarzeniu ze sobą ludzi, którzy mają dobre pomysły na biznes, z dojrzałymi już, często bardzo znanymi przedsiębiorcami, poszukującymi obiecujących lokat dla zgromadzonego kapitału.

Zasady postępowania w celu uzyskania wsparcia anioła biznesu są podobne jak w przypadku starań o pożyczkę z funduszu czy o kredyt z banku. Trzeba mieć dobry pomysł na biznes i umieć przekonać, że warto zaangażować się w jego realizację. Inaczej jednak niż w przypadku instytucji finansowych, aniołowie biznesu interesują się przede wszystkim merytoryczną stroną projektów i kompetencjami ludzi, którzy się z nimi zgłaszają. Strona finansowa jest raczej w tle.

W grę nie wchodzą też proste projekty biznesowe typu założenie sklepu czy cukierni, ale raczej poważniejsze przedsięwzięcia, często z obszaru biznesów internetowych czy technologicznych. Aniołowie biznesu interesują się projektami, które wymagają zaangażowania co najmniej 200-300 tysięcy złotych kapitału. Mniejszymi projektami raczej się nie interesują. I nie jest to kwestia pieniędzy, ale raczej braku czasu, jaki może poświęcić dojrzały biznesmen młodemu przedsiębiorcy.

 

 

UWAGA SIECI ANIOŁÓW BIZNESU W Polsce mamy dwie sieci aniołów biznesu: Lewiatan Business Angels oraz PolBAN. Pierwsza z nich działa w ramach struktury Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych w Warszawie. Druga z nich - Polska Sieć Aniołów Biznesu - jest stowarzyszeniem non profit, działającym w ramach większej struktury europejskiej. PolBAN ma siedzibę w Bydgoszczy

 

 

Dokumenty, jakie trzeba wypełnić, starając się o pomoc anioła biznesu, nie są nadmiernie rozbudowane, ale sposób ich wypełnienia jest już pierwszą przesłanką do oceny kompetencji autora projektu.

Wielu przedsiębiorców boi się słowa biznesplan i na wszelki wypadek wkłada do przygotowywanego dokumentu wszystko, co wie o swoim produkcie, rynku. Dokumenty są często źle zredagowane, wiele w nich powtórzeń, wiele załączników. Niedoświadczeni przedsiębiorcy traktują biznesplany trochę jak pisma do urzędu. Wiele szczegółów, ale content free. Dużo czasu zajmuje wówczas wyłapanie tego, co jest rzeczywiście ważne. Dlatego bardzo namawiamy, aby na początek była to bardzo skrócona wersja biznesplanu.

Ważne jest też, aby piszący biznesplany dla aniołów biznesu zdawali sobie sprawę, że muszą one być nieco inne niż dla banków. Dla banku najważniejsze są zabezpieczenia udzielonego kredytu. Dla anioła biznesu najważniejszy jest natomiast zespół - ludzie, którzy mają ten biznes poprowadzić. Czyli: kto to będzie robił, jakie ma doświadczenie w danej branży, czy czuje rynek, czy sam pomysł jest dobry i ma szanse powodzenia.

Oczywiście ryzyko w tego typu projektach jest duże, ale jest to przecież kapitał zalążkowy, a więc gotowy do ponoszenia dużego ryzyka w zamian za wysoką stopę zwrotu z zainwestowanego kapitału.

Gdy trudno jest znaleźć pieniądze na zbudowanie firmy w bankach, gdy brak jest własnych zasobów finansowych i nie można liczyć na prywatną pożyczkę, warto przeanalizować takie sposoby rozwiązania problemu finansowania, gdy ceną za nie jest podzielenie się władzą w firmie lub nawet stałe czy terminowe przekształcenia własnościowe.

Bywa tak, że jeden przedsiębiorca ma pomysł na działalność, ale nie ma kapitału, by rokującą spore zyski ideę wdrożyć w życie. Z kolei inny ma pieniądze, ale brak mu pomysłu, jak z nich zrobić użytek lepszy niż dają klasyczne inwestycje finansowe. Jeśli zainteresowani zechcą współdziałać, odniosą korzyści, na które nie mogliby liczyć samodzielnie.

 

 

Autorzy tekstów:

Edyta Dobrowolska,

Krzysztof Bień,

Dział Biznes DGP

 

 

Podstawa prawna

• Ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 155, poz. 1095 ze zm.).

•          Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.).

• Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.).

 

 

1

---