PRL - Państwo jako mecenat kinematograficzny.
Zalety: uwolnienie od problemów ekonomicznych
Wady: uzależnienie od aparatu władzy, wprowadzanie cenzury, rozczarowanie widowni kinowej poziomem filmów i gatunkami wyświetlanymi na ekranach, składanie obietnic bez pokrycia w sferze zmian repertuarów, czy budowy nowych kin
Po 65 -> kryzys materialny, zamykane kina, niek. ceny biletów kinowych.
Początek 80 - protesty , środ. filmowe domaga się reformy kinematograf.
Stowarzyszenie Filmowców Polskich (SFP Andrzej Wajda) -> chociaż połowiczne reformy, 1981 zawieszone zostają działalności stowarzyszeń, powstaje Komitet Ocalenia Kinematografii (KOK)=manifest do władz, oskarżają państwo o skostniałe struktury zarzdzania i traktowanie kina jako środka propagandy. Powstaje projekt reformy tzw. Model gwiaździsty, gdzie w centrum jest Bank Film, a wokół niego kina, producenci, dystrybutorzy. Poszczególne podmioty funkcjonujące na rynku filmowym powinny być samodzielne, samowystarczalne. Postulat o przyznanie twórcom większych możliwości decyzyjnych.1983 - reaktywacja SFP, ale szefem pozostaje Janusz Majewski (nie zgodzoną się na Wajdę). Powstaje 13 projektów reformacyjnych, aby ostatecznie utworzyć Ustawę o Kinematografii z 1987r. (wcześniejszy akt prawny pochodził z 1952r.) Wprowadzenie i unowocześnienie definicji, uwzględniając postęp technologiczny. Zmiana sposobu zarządzania kinematografią - stworzenie Komitetu Kinematografii (1987 - 2002) - byli to przedstawiciele różnych środowisk filmowych. Instytucja filmowa - nowy termin, sposób funkcjonowania podmiotów kinematograficznych (PIF'y - państwowe instytucje filmowe). Ustawa z 1987r. Kończy monopol państwa, pojawia się możliwość zakładania firm producenckich przez podmioty prywatne (nawet jeszcze w ustroju socjalistycznym, już po 87r. Zaczynają funkcjonować pierwsze firmy prywatne związane z kinematografią. Ustawa umożliwia też zmianę układu pomiędzy władzami a tworcami. Juliusz Burski - po 89r. Pierwszy szef kinematografii, wiceprezes SFP, zarządzał w Komitecie Kinematograficznym. 1960r. - film „Krzyżacy” - pierwsza superprodukcja w Polsce, rekord widowni Komitetem Kinematograficznym zarządzali: Burski, do 91r., Waldemar Dąbrowski przejął funkcję na kilka lat, Tadeusz Ścibor Rylski - do końca istnienia komitetu (1994-2002). Burski: „Trzeba kinematografię postawić na model rynkowy, ale z pomocą państwa (parasol ochrony, tworzenie funduszy) BURSKI : kinematografia= państwo + rynek, państwo ma ochraniać kinematografię i wspierać finansowo, ograniczona władza komitetu, uproszczenie szczebli zarządzania. Demonopolizacja - odbieranie monopolu państwu, prywatyzacja instytucji. Kinematografia reżyserska powoli zmierza w kierunku kinematografii producenckiej. Zmiana systemu finansowania, wprowadzanie samowystarczalności ekonomicznej podmiotów kinematograficznych - dystrybutorzy, prowadzenie kin. Przez protesty środowiska filmowego Burski przestaje być przewodniczącym. DĄBROWSKI: planuje przyśpieszanie procesu prywatyzacji, k.reżyserska przekształca się w producenką, wprowadzenie selektywnego wspierania przez państwo (Panstwo wspiera tylko niektówe projekt), dostosowanie do struktur europejskich (fundusze, programy międzynarodowe funkcjonujące dzięki Radzie Europy), ograniczanie roli państwa, pakietowy system finansowania, nowe zasady przyznawania publicznych pieniędzy, dzięki 3 agencjom, program ochrony kultury kinowej SKS - sieć kin studyjnych, wyświetlających filmy artystyczne
1991 PAKIETOWY SYSTEM FINANSOWANIA (do 2005r.) Aby ubiegać się o dofinansowania składa się pakiet dokumentów, które rozpatrywane są przez państwo i selekcjonowane: agencje scenariuszowe, agencje produkcji filmowej, agencje dystrybucji filmowej. Państwowe komisje rozporządzające finansami i dotacjami. Wprowadzono program selekcji z nadzieją na dofinansowywanie projektów, które mają szanse zwrotów dofinansowania do agencji.
A)stypendia dla scenarzystów, wspomaganie prac literackich
B)dofinansowania na produkcję, pokrycie kosztów produkcji
C)środki dla dystrybutorów, pokrycie kosztów dystrybucji, promocji, licencji, wykonania kopii artystycznyc.
TADEUSZ ŚCIBOR - RYLSKI - do 2002r. - prowadził politykę poprzedników. Celiński - minister kultury i sztuki okroił budżet kinematografii nawet do 70%. Ostatecznie doprowadza to do rozwiązania Komitetu Kinematografii w 2002r. Kinematografia podlega bezpośrednio Ministerstwu Kultury i Sztuki w Departamencie Filmów i Mediów Audiowizualnych. Powstaje projekt nowej ustawy stworzony przez Dąbrowskiego i M. Odorowicz, co prowadzi do stworzenia Ustawy o Kinematografii z 2005r. I utworzenia PISF'u. Kooprodukcje Międzynarodowe - wspólna realizacja filmu przez członków co najmniej 2 państw. Korzyści finansowe i natury czysto artystycznej. Obecnie co najmniej 30% filmów na świecie to koprodukcje. Początkowo często występował problem z wyborem narodowości reżysera filmu Korzyści: Artystyczne - możliwość realizacji filmów w atrakcyjnych obiektach, wykorzystanie zagranicznych gwiazd aktorskich, Ekonomiczne - nisko oprocentowane pożyczki wsparcia innych instytucji wspomagających kinematografię danego państwa kooproducenckiego. Filmy o dużych budżetach mają też później lepszą oglądalność. Kooprodukcja umożliwia również rozłożenie odpowiedzialności finansowej na inne państwa. Rozszerzenie rynku oglądalności filmu o oglądalność widowni drugiego państwa Organizacyjne - uczenie się nowych, lepszych warunków pracy, nowe technologie, wymiany zdolności organizacyjnych Ideologiczne. Wady: Filmy tworzone kooprodukcyjnie trudno ująć w uniwersalnym dziele danego społeczeństwa, Trudności w podpisywaniu umów kooprodukcyjnych, przeważanie swoich racji innych panstw. Kooprodukcje europejskie regulowane są jednym prawnym aktem: 1922r. Rada Europy stworzyła konwencję o kooprodukcji filmowej.
Proporcje wkładów: k.wielostronna (min 2 kooproducentów) - min. Wkład 10%, max. Wkład 70% k.dwustronna - min. Wkład 20%, max wkład 80% Przykładem źle spisanej umowy kooprodukcyjnej, z korzyściami na wpływy jedynie z filmów wyświetlanych w kraju była kooprodukcja Listy Szindlera. f. polski - uznaje się za polski, jeżeli jego producentem lub kooproducentem jest podmiot mający siedzibę na terenie Rzeczpospolitej Polskiej a ponadto muszą być spełnione warunki: 1)Aktor główny, scenarzysta lub reżyser jest narodowości polskiej i co najmniej 80% środków wydanych jest w Polsce 2) Udział środków finansowych wynosi 20% przy wielostronnych przynajmniej 10%, ale 80% środków wydawanych jest w Polsce Usługi techniczno- produkcyjne - kooprodukcja polegająca na wkładzie technicznym itp., zyski czerpie z wpływów Usługi - współpraca, która charakteryzuje się wynagrodzeniem w trakcie produkcji, nie trzeba czekać na wpływy z film. PROGRAMY EUROPEJSKIE: MEDIA 2007-2013 (biuro w Polsce: MediaDesk, Warszawa)755 mln euro na wspieranie produkcji, pieniądze przeznaczne na development, dystrybucję, promocję, cyfryzację kin i szkolenia, oraz na stypendia, pożyczki, nagrody. Współfinansuje do 50% danego przedsięwzięcia, czasem do 75% w przypadku f.debiutanckich
1) Media development - przygototwywanie i rozwój projektów, szykanie inwestorów, pisanie scenariusza
2) Media TV Broadcasting - dofinansowanie produkcji i filmów z założenia przeznaczonych do wyświetlania w telewizji
3) Media i2i Audiovisional - pomoc przy ubezpieczeniach, zaciąganiu kredytów, pożyczki na opłaty dodatkowe
4) Media Dystrybucja - pokrycie kosztów zakupu licencji, wykonania kopiiitp.
5) Media Promocje i festiwale europejskie
6) Media training - szkolenia
7) Projekt Media - wdrażanie nowych technologii
FUNDUSZ POMOCY EUROIMAGES (Rada Europy)
1) dofinansowanie kosztów produkcji europejskich utworów audiowizualnych
2) wspiera dystrybucję filmów powstających w Europie, z europejskim reżyserem
Europa Cinemas - wyspecjalizowane kina mogą otrzymywać pomoc finansową jeżeli zobowiążą się do ukazywania filmów europejskich.
FUNDUSZ POLSKO - NIEMIECKI ROZWOJU PROJEKTU FILMOWEGO
Fundusz koodevelopmentacyjny.
Z tego funduszu można dofinansowywać development - pożyczki bez oprocentowania, można otrzymać do 30 tys. Euro.
Źródła finansowania filmów:
SPONSORING i PRODUCT PLACEMENT - jedyne świadczenie dla sponsora to oglądalność, frekwencja filmu. Sponsoring może zawierać nie tylko pomoc finansową, ale też w postaci produktów lub usług.
SPONSORING: Producent daje sponsorowi zgodę na wykorzystywanie fragmentów filmu w reklamie, logo i nazwa firmy sponsorującej w materiałach promocyjnych dystrybutora. Reklama produktu przed projekcją filmu w kinie. Prawa do wykorzystania wizerunku postaci filmu w działalności handlowej sponsora. W kinach mogą być eksponowane produkty sponsora. Udział sponsora w zamkniętych pokazach, również dla jego pracowników, reklama na płytach DVD filmu.
W rolę sponsora często wchodzą takie firmy jak : Poczta Polska, Telekomunikacja, Telefonie Komórkowe, Portale Internetowe, PBI kredyt Bank.
PRODUCT PLACEMENT - lokowanie produktu w filmie. Z product placement w Polsce finansowane jest 4-6% kosztów produkcji, mogłoby być więcej gdyby umowy podpisywać z firmami o wiele wcześniej i gdyby w Polsce przestrzegano ogólnych zasad wykorzystywania product placement w filmach. Są firmy, które ułatwiają poszukiwanie firm zainteresowanych umieszczeniem ich produktów w filmie np. MOZAIC
Programy operacyjne PISF:
- produkcja filmowa
- edukacja i upowszechnienie kultury filmowej
- rozwój kin
- promocja polskiego filmu za granicy
- nagrody, eksperci
Priorytety w produkcji filmowej:
- filmy autorskie
- filmy historyczne
- filmy dla dzieci i młodzieży
- filmy o wysokim potencjale frekfenkcyjnym
PISF może dofinansowywać w następujący sposób:
- dotajce
- pożyczki
- poręczenie
Warunki dotacji:
- przy filmach historycznych pisf może dofinansować do 70%
- w innych produkcjach do 50%
- oprócz tego są limity kwotowa (np. do 5-6mln zł)
- przy debiutach jest do 90% dofinansowanie (ograniczenie kwotowe do 2mln zł)
Problemy PISF:
- koprodukcje międzynarodowe nie dają zbyt wielu korzyści
- złe przepisy podatkowe odpychają inwestorów z innych krajów
Producenci benificjenci PISF:
- WFDiF
- Akson Studio [Michał Kwieciński (jest również w radzie pisfu)]
- SF Zebra
- OPUS Film sp.z.o.o (Dzięcioł)
- Apple Film
*30-40 filmów pełnometrażowych fabularnych produkuję się w Polsce w ciągu jednego roku
Regionalne Fundusze Filmowe (Film Commissions):
- CINE - REGIO - MIĘDZYNARODOWE STOWARZYSZENIE
- KIPA - POLSKIE SOTWARZYCZENIE , przy którym działa Polskie Centrum Audiowizualne (www.audiowizualni.pl) . W ramach tego powstała regionalna inicjatywa audiowizualna.
- Łódzki Fundusz Filmowy (pierwszy FFR)
Różnice między FFR:
- wsparcie różnych szczebli władz samorządowych (np. władze miejskie, władze wojewódzkie)
- różne formuły prawne
- różne formy zarządzania, dzielenia pieniędzy
- różne formy (dotacje, pożyczki, koprodukcje)
- wysokości budżetów poszczególnych FFR
Podobieństwa:
- służenie produkcji filmowych z konkretnym regionem
- co najmniej 50% wkładu własnego
- wspieranie tożsamości regionalnej
- promocja regionu
Niepubliczne źródła finansowanie:
- banki (gap financing)
warunki udzielenia kredytu:
- kontrakty, umowy z producentami (co-production contracts)
- umowy z dystrybutorami (pre-sale contracts)
- umowa, polisa ubecpieczeniowa typu completion bond (gwarancja ukończenia filmu) (jedyna firma która świadczy takie usługi na polskim rynku to MAKonLine)
- EiB - European Investment Bank - > The i2i Audiovisual (progam Media 2007)