Etyka funkcjonariusza publicznego (ze szczególnym akcentem kuratora
sądowego)
Etyka-jest to nauka filozoficzna, która formułuje ogólne zasady moralne oraz szczegółowe normatywy ludzkiego działania za pomocą wrodzonych człowiekowi zdolności poznawczych.
W celu ustanowienia pożądanych standardów funkcjonowania sfery publicznej nakłada się wymóg stosowania uniwersalnych wartości moralnych i etycznych, zgodnych z oczekiwaniami społecznymi i obywatelskimi, które przekładają się bezpośrednio lub pośrednio na sposób administrowania sprawami publicznymi przez funkcjonariuszy publicznych w demokratycznym państwie prawa.
W powyższym celu ustanawia się Kodeks Etyczny Funkcjonariusza Publicznego, zwany dalej „kodeksem etycznym”, który winien być upowszechniany i stosowany przez funkcjonariuszy publicznych.
Pojęcie funkcjonariusza publicznego w rozumieniu kodeksu etycznego
W rozumieniu kodeksu etycznego „funkcjonariuszem publicznym” jest każda osoba zajmująca stanowisko ustawodawcze, administracyjne lub sądowe w państwie, zarówno mianowana, powołana jak i wybrana, jak również zatrudniona na podstawie umowy o pracę lub innej formy zatrudnienia związanej z wykonywaniem funkcji publicznej, włączając funkcjonariusza instytucji publicznych, w tym publicznych organizacji międzynarodowych.
Zasada rzetelności i zasada uczciwości (z. uniwersalna)
1. Funkcjonariusz publiczny wykonuje służbę publiczną rzetelnie, sumiennie i uczciwie, nie oczekując dodatkowych gratyfikacji.
Zasada szacunku, uprzejmości i życzliwości (z. uniwersalna)
2. Funkcjonariusz publiczny jest zawsze życzliwy, uprzejmy, z szacunkiem traktując wszystkich petentów.
Zasada praworządności (z. uniwersalna)
3. Funkcjonariusz publiczny otwarcie potępia nieetyczne postępowanie w sferze publicznej, dając przykład poszanowania prawa i dobrych praktyk swoim postępowaniem.
Zasada bezinteresowności (z. uniwersalna)
4. Funkcjonariusz publiczny świadomie rozgranicza interesy oraz zamierzenia publiczne i prywatne, nie używając pełnionej funkcji publicznej do załatwiania prywatnych interesów swoich lub innych osób.
Zasada unikania sytuacji konfliktu interesu (z. uniwersalna 1)
5. Funkcjonariusz publiczny unika konfliktu interesów, stanowczo sygnalizując każdemu, kto zamierza wywrzeć wpływ na sferę wolności jego decyzji przy użyciu korzyści osobistej lub majątkowej, że nie jest przekupny i że nie można wpłynąć na jego bezstronność.
Zasada unikania sytuacji konfliktu interesu (z. uniwersalna 2)
6. Funkcjonariusz publiczny nie przenosi swoich prywatnych problemów na płaszczyznę służbową i nie daje innym powodu do wykorzystywania przez nich tych problemów do wpływania na działania służbowe lub decyzje przez niego podejmowane.
Zasada unikania sytuacji konfliktu interesu (z. uniwersalna 3)
7. Funkcjonariusz publiczny akceptuje wszelkie, zgodne z prawem działania ograniczające jego swobody obywatelskie w imię służby publicznej, w celu unikania sytuacji konfliktu interesów.
Zasada koleżeńskości oraz zasada praworządności (z. szczególna)
8. Funkcjonariusz publiczny współpracuje z innymi funkcjonariuszami publicznymi nad metodami kreowania pozytywnych praktyk służby publicznej, zwłaszcza unikania sytuacji konfliktu interesów stwarzających zagrożenie korupcją.
Zasada współpracy (z. szczegółowa)
9. Funkcjonariusz publiczny rozwija poczucie wspólnoty zawodowej wszystkich funkcjonariuszy publicznych w pełnieniu misji publicznej na rzecz społeczeństwa.
Zasada godnej reprezentacji służb publicznych (z. szczegółowa)
10. Funkcjonariusz publiczny wspiera etos służb publicznych godnie reprezentując instytucję publiczną do której przynależy w czasie pełnienia służby jak i poza nią.
Zasada godnej reprezentacji służb publicznych (z. szczegółowa)
11. Funkcjonariusz publiczny w żadnych okolicznościach nie przekazuje jakichkolwiek informacji o pełnionej służbie publicznej w sferze prywatnej. Ponadto nie przekazuje informacji o pełnionej służbie w sferze służbowej o ile godzi to w interes publiczny, mając zwłaszcza na względzie obowiązujące normy prawa. nigdy nikomu nie przekazuje informacji o pełnionej służbie ani w sferze służbowej ani prywatnej, jeżeli godzi to w interes publiczny, mając zwłaszcza na względzie obowiązujące normy prawa.
Zasada jawności (z. szczegółowa)
12. Funkcjonariusz publiczny przy wykonywaniu funkcji publicznej powinien w możliwie najszerszym zakresie postępować w sposób jawny dla opinii publicznej, mając na względzie obowiązujące przepisy prawa.
Zasada odpowiedzialności (z. szczegółowa)
13. Funkcjonariusz publiczny odpowiada za swoje decyzje, działania i zaniechania. Nigdy nie uchyla się od podejmowania trudnych rozstrzygnięć oraz odpowiedzialności za swoje postępowanie przed i po podjęciu decyzji lub działań, jak i dopuszczeniu się zaniechania.
Zasada punktualności i schludności (z. szczegółowa)
14. Funkcjonariusz publiczny traktuje z należytą powagą wykonywaną misję publiczną, będąc zawsze osobą nieskazitelnego charakteru, punktualną i schludną.
Zasada gospodarowania powierzonymi środkami (z. szczegółowa)
15. Funkcjonariusz publiczny jest rzetelny w gospodarowaniu powierzonymi środkami publicznymi i mieniem prywatnym.
Uchwalenie kodeksu etyki kuratora sądowego jest zadaniem Krajowej Rady Kuratorów zapisanym w art.46 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku o kuratorach sądowych. Zobowiązanie do przestrzegania zasad etyki zawodowej zawarte jest w ślubowaniu składanym przez kuratora zawodowego.
Uchwała Krajowej Rady Kuratorów z dnia 6 maja 2004 roku Kodeks etyki kuratora sądowego.
Krajowa Rada Kuratorów, mając na względzie dobro publiczne i dobro osób objętych oddziaływaniem kuratorów sądowych oraz dbałość o właściwą rangę zawodu kuratora, uchwala w dniu 6 maja 2004 roku Kodeks etyki kuratora sądowego.
Potwierdza on wolę kuratorów, aby swoją funkcję wypełniać etycznie, traktując z należytą uwagą rolę osoby zaufania publicznego.
Kodeks opiera się na fundamencie uznania wartości, godności i niepowtarzalności osoby ludzkiej, jej praw i obowiązków. Wyraża on poszanowanie dla sprawiedliwości, solidarności, równości i wolności. Jego celem jest sprzyjanie tym wartościom, pomoc w społecznej readaptacji i osiąganiu stabilizacji życiowej osób podlegających oddziaływaniu kuratora.
Kodeks zawiera standardy etycznego postępowania z podopiecznymi i współpracownikami. Pozwala on na ocenę postępowania kuratora, uświadamia moralny wymiar jego pracy i stanowi podstawę rozwiązywania sporów w przypadku naruszenia zawartych w nim zasad.
Zasady ogólne
Art.1. Kurator sądowy wykonuje swoje zadania zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, zasadami współżycia społecznego i zasadami określonymi w niniejszym kodeksie.
Art.2. Kurator sądowy wypełnia swoje obowiązki z poszanowaniem praw i godności człowieka, uznając jego podmiotowość oraz przestrzegając zasady równego traktowania.
Art.3. Kurator sądowy winien kierować się zasadami uczciwości, honoru i szacunku dla innych osób oraz przestrzegać dobrych obyczajów.
Art.4. Kurator sądowy powinien pogłębiać swoją wiedzę i doskonalić umiejętności zawodowe.
Art.5. Realizując swoje ustawowe zadania kurator sądowy ma swobodę wyboru metod i środków oddziaływania, zgodnych z aktualnym stanem wiedzy z zakresu pedagogiki, psychologii i resocjalizacji oraz pracy socjalnej.
Postępowanie kuratora wobec podopiecznych
Art.6. Kurator sądowy w kontaktach z podopiecznym powinien zachować postawę szacunku, koniecznego dystansu i rozwagi, stawiać mu wymagania stosowne do możliwości oraz obiektywnie oceniać jego postępowanie.
Art.7. Podstawowym obowiązkiem kuratora sądowego jest podejmowanie działań, mających na celu dobro podopiecznego i jego prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie.
Art.8. Kurator sądowy nie może wykorzystywać swoich kontaktów służbowych z podopiecznymi do osiągania osobistych korzyści.
Art.9. Wszelkie informacje o podopiecznym oraz jego rodzinie uzyskane przez kuratora sądowego podczas wykonywania przez niego ustawowych zadań objęte są tajemnicą. Nie narusza tajemnicy kurator, który przekazuje tego rodzaju informacje w celach służbowych.
Postępowanie kuratora wobec współpracowników
Art.10. W kontaktach służbowych kurator sądowy powinien być uprzejmy, lojalny i koleżeński. Jego relacje służbowe z kuratorami i innymi współpracownikami powinien cechować takt, życzliwość i szacunek.
Art.11. Kuratorzy sądowi winni wzajemnie służyć sobie radą i pomocą, a także dzielić się swoimi doświadczeniami.
Art.12. Kurator sądowy w obecności podopiecznych lub osób postronnych nie powinien wypowiadać niekorzystnych opinii o współpracownikach.
Art.13. Kurator sądowy, któremu powierzono obowiązki patrona, winien dołożyć wszelkich starań dla należytego przygotowania aplikanta do wykonywania zawodu kuratora pod względem merytorycznym i etycznym.
Art.14. Kurator sądowy wszelkie uwagi o dostrzeżonych zaniedbaniach lub błędach w postępowaniu innego kuratora powinien przedstawić temu kuratorowi. W przypadku rażącego zaniedbania obowiązków lub zasad etycznych kurator jest zobowiązany do poinformowania o tym bezpośredniego przełożonego tego kuratora.
Art.15. Kurator sądowy powinien podejmować działania w obronie innego kuratora posądzonego o naruszenie obowiązków służbowych lub zasad etycznych, jeżeli jest przekonany o niesłuszności zarzutów wobec niego.
Art.16. Kodeks etyki kuratora sądowego wchodzi w życie z dniem 1 czerwca 2004 roku.