Scharakteryzuj stosunek mocarstw do narodów Europy Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem sprawy Polskiej na kongresie Wiedeńskim [1815] i konferencji Paryskiej [1919]
W Europie nad ładem i porządkiem międzynarodowym piecze sprawowały wielkie mocarstwa, które przodowały rozwiniętą gospodarką i systemem politycznym. To one ustalały harmonię i starały się odbudować Europę po najbardziej znaczących wydarzeniach. Należy jednak pamiętać, ze nie robiły tego bezinteresownie. Z działań za rzecz ładu i porządku czerpały wielkie korzyści materialne, społeczne i polityczne, które umacniały ich pozycje w Europie. Ich stosunek do pozostałych państw nie zawsze był przyjazny. Jeśli mocarstwa mogły czerpać jakieś korzyści były skłonne do bezlitosnego potraktowania pozostałych krajów. To wszystko było przyczyna ich konkurowania między sobą o hegemonię.
Powyżej była mowa o tym, ze owe mocarstwa starały się odbudować równowagę w Europie po wielkich przewrotach społecznych i politycznych. Moja praca skupi się tylko na dwóch z nich, czyli Kongresie Wiedeńskim i Traktacie Wersalskim, oraz będzie obejmowała lata 1815-1919 w historii Europy.
Po Wielkiej Rewolucji Francuskiej na arenę międzynarodową wysunęła się postać Napoleona Bonaparte, małego człowieka o wielkich ambicjach, który dzięki swojej wytrwałości i kunsztowi wojennemu zawojował Europę. W każdym podbitym przez siebie kraju wprowadzał zasady francuskiej rewolucji, uważając je za jedyne, które sa w stanie funkcjonować. Polacy pomagali mu w walkach widząc w nim nadzieję na odzyskanie niepodległości. Mieli rację, gdyż w nagrodę utworzone zastało Księstwo Warszawskie. W 1812 roku po nieudanym najeździe na Rosję Napoleon był zmuszony do abdykacji i opuszczenia Europy. Pozostawił po sobie chaos i niepewność co do przyszłości. Mocarstwa Europejskie, tj. Wielka Brytania, Rosja, Austria i Prusy, postanowiły ustabilizować sytuację. Na obradach w Wiedniu 1815 raku dyskutowały w obecności przedstawicieli pozostałych państw nad nowym podziałem politycznym Europy. Ich głównym celem było zyskacie jak największych korzyści wynikających ze zdobyczy terytorialnych i uniemożliwienie wzmocnienia potęgi pozostałych mocarstw.. Mosieli jednak pamiętać, ze spokój międzynarodowy i owocna współpraca z innymi krajami opiera się na równowadze sił pomiędzy nimi. Żadne z nich nie mogło wysunąć się na przód zagrażając tym samym pozostałym. Owe mocarstwa nie dbały o „dobro” mniejszych krajów. Jeśli ich istnienie nie osłabiało ich pozycji nie wynikało z tego żadnych konfliktów. Sytuacja się zmienia, jeśli dane panstwo zajmowało tereny sporne, tak jak Księstwo Warszawskie. Rosja, Prusy i Austra upominały się o tereny utracone przez nich w czasie kampanii napoleońskiej. W końcu postanowiono, ze powstanie zalążek samodzielnego kraju: Królestwo Polskie, które będzie poglegać Rosji, a pozostałe tereny dawnej Polski podzielone będza pomiędzy wcześniejszych zaborców.
Podziały terytorialne mające miejsce na kongresie wiedeńskim nie każdemu się podobały. W XIX w. wiele liczne narodowości chcąc uwolnić się spod wpływów mocarstw wszczynały powstania i wywalczały niepodległość. Takimi nowo powstałymi lub zjednoczonym państwami były między innymi: Włochy, Niemcy, Grecja, Bułgaria, Serbia, Czarnogóra, Rumunia. Wywalczyły one swoją autonomię, ale nadal mocarstwa miały ogromny wpływ na ich istnienie. Także w Polsce wszczynane były powstania narodowe, ale nie każde z nich kończyło się porażką.
Od długiego czasu sytuacja w Europie była napięta. Każde z mocarstw oczekiwało wybuchu wojny, aby moc zbrojnie podporządkować sobie nowe tereny. Chciały także zaznaczyć swoje pozycje na arenie międzynarodowej. Dokonało się to w latach 1914-1918, kiedy to toczona była I wojna światowa. Wszyscy na nią oczekiwali, ale nikt nie spodziewał się jakie zniszczenia przyniesie. Najwięcej na wojnie chciały zyskać Francja, Wielka Brytania, Rosja, Niemcy i Austria. Czy im się to udało? Skutek działań wojennych ukazuje traktat wersalskim podpisany w 1919 roku. Na jego mocy mocarstwa zdołały powtórnie ustanowić nowy ład europejski z uwzględnieniem swoich korzyści. Najwięcej straciły Niemcy, które zostały obarczone winą za wybuch wojny. Francja, Austria, Rosja czy Wielka Brytania zyskały nowe ziemie i prawo sprawowania pieczy nad europejskim pokojem. Konferencja w Paryżu była podporządkowana hasłom „równowaga sił” i „pokuj bez zwycięzcy”. Głoszone one były przez najważniejsze postacie tego zjazdu: G. Clemenceau, G. Lloyd George, W. Wilsona i V. E. Orlando. Wiedzieli oni bowiem, ze zachwianie równowagi pomiędzy wielkimi Europejskimi mocarstwami skończy cię rychłym wywołaniem kolejnej wojny, której skutki będą jeszcze tragiczniejsze. Chcieli tego dokonać poprze osłabienie Niemiec na skutek odebrania im ziem i wpływów w państwach europejskich. W znacznej mierze umożliwiło to powstanie niepodległych państw ( Austrii, Czechosłowacji, Estonii, Finlandii, Jugosławii, Litwy, Łotwy, Węgier, itd). Na ziemiach pomiędzy Niemcami i Rosją utworzona została niepodległa Rzeczpospolita Polska. Był to z pewnością manewr mający na celu osłabienie zachodnich sąsiadów.
Jak widać wielkie mocarstwa europejskie zawsze dążyły do osiągnięcia jak największych wpływów i najwyższej pozycji na świecie. Dążąc do tego nie zwracały uwagi na małe państwa sąsiadujące z nimi, a jeśli nawet tak było, to w celu wykorzystania ich pozycji na mapie politycznej Europy. Były one zwykłymi przystankami w drodze do hegemoni. Także Polska, której niekorzystne położenie polityczne pomiędzy dwoma najbardziej ambitnymi państwami zawsze był terenem spornym, i który toczone były liczne wojny. Masz dostęp do morza i bogactwa mineralne sprawiały, ze byliśmy łakomym kęsem dla Rosji i Niemiec. Także inne mocarstwa wykorzystywały nas do osłabienia ich pozycji na arenie międzynarodowej i zajęcia popędów terytorialnych. Jaki widać byliśmy zwykłymi marionetkami w rękach innych państw.