TRANSPORT KOPALNIANY

23.02.2005

WYKŁAD I

Temat: Transport pionowy - transport urządzeniami wyciągowymi

Literatura:

- „Urządzenia transportowe w górnictwie” - S. Kulczak, cz.IV - Transport szybami pionowymi

- „Transport pionowy. Urządzenia szybowe i przyszybowe” - J. Hansel, Z. Kawecki

Kopalnia jako system - Rodziny maszyn i innych urządzeń

1. Urządzenia wyciągowe,

2. Transport poziomy,

3. Maszyny urabiające,

4. Ładowarki,

5. Maszyny wiercące,

6. Systemy klimatyzacyjne,

7. System odwadniania,

8. System przeróbczy,

9. Urządzenia pomocnicze.

Transport kopalniany - jest to przemieszczanie mas urobku, podsadzki, odpadów, materiałów, urządzeń i ludzi z jednego miejsca w inne przy wykorzystaniu właściwie dobranych środków.

W zakres Transportu wchodzą także: załadunek, wyładunek, przeładunek.

Transport kopalniany odbywa sie w specyficznych warunkach:

- ograniczone przestrzenie wyrobisk, małe promienie krzywizn

- znaczne i zmienne nachylenie dróg transportu

- zmienna długość drogi transportowej

- zróżnicowanie strumienia transportowanej masy

- praca w atmosferze pylistej, metanowej, wysoka temperatura, aktywność wód kopalnianych

- transport brył o dużych rozmiarach i ostrych krawędziach

- duża liczba przesypów

- zmienne podłoże (błoto)

- słabe oświetlenie i słaba widoczność

- tamy przegradzające drogi transportowe

- stałe zagrożenie zawałem lub obsunięciem się skał

Urządzenia wyciągowe - jest to zespół maszyn i urządzeń, realizujący główne i pomocnicze zadania transportu w szybie kopalnianym.

Najwarzniejszy parametr eksploatacyjny : wydajność (przepustowość transportowa)

mieści sie w granicach od kilkuset ton / dobe do 20 tyś.t/dobę

Podsystemy wyciągu:

- napędowy (maszyna wyciągowa)

- transportowy (liny, zawiesia, naczynia)

Urządzenie wyciągowe + otoczenie; wieża, szyb, nadszybie, maszynownie, naczynia wyciagowe, koła, liny, zawiesia, urządzenia hamujące, podszybie, rząpie.

Wyciągi - podziały

• Funkcjonalny:

- wydobywczy

- zjazdowo-materiałowy

- ratunkowy

- do głębienia szybu

• Typ nośnika liny

• Typ naczynia

• Głębokość wyciągania

Szyby - podziały

• Ze względu na oś szybu

- pionowy α > 45°

- pochyły

- łączący

• Ze względu na przekrój poprzeczny

- okrągły

- owalny

- prostokątny

- kwadratowy

• Ze względu na wentylację

- wdechowe

- wydechowe

• Ze względu na naczynia

- jednonaczyniowe niezrównoważone

- jednonaczyniowe z przeciwciężarem

- dwunaczyniowe

- wielonaczyniowe

Wieże szybowe - podział

• Zastrzałowe

- jednozastrzałowe

- kozłowe

• Basztowe

- pełne

- dzielone

- słupowe

• Do głębienia szybu

Maszyna wyciągowa - obiekt techniczny, którego zadaniem jest generowanie i sterowanie mechanicznym momentem na wale głównym, umożliwia przemieszczanie naczyń.

ZAPIS: A-B/C

A: B, BB, BOB, K, 2L, 4L, 10L (B- bębnowa , BB - dwubębnowa , 2L - dwulinowa)

B: średnica nośnika liny ; [mm]

C: moc silkika ; [kW]

Lokalizacja maszyny wyciągowej:

- na szybie

- na wieży

- w podziemiach kopalń

- na podwoziu kołowym

Ogólne zasady doboru maszyny wyciągowej

• szyby płytkie jednopoziomowe i szybiki ślepe: maszyny jednobębnowe

• szyby płytkie i średniej głębokości , mała liczba poziomów do obsługi : maszyny dwubębnowe z mechanizmem przestawiania

• szyby średnie o dużej liczbie poziomów : koła podzielne z przeciwciężarem

• jeden poziom średniej lub dużej głębokości : koło podzielne z dwuma naczyniami

Podsystemy maszyny wyciągowej

• napęd

• hamulec

• zespół nośnika lin

• układ sterowania

Napęd:

• (parowy)

• elektryczny do 25000 kW

- na prąd stały (obcowzbudny)

- układ Leonarda

- tyrystorowy

• na prąd zmienny

- asynchron pierścieniowy

- asynchron zasilany z przetwornicy cyklokonwertorowej

Hamulce

• Zadania

- zatrzymanie naczyń w końcowej fazie hamowania

- utrzymanie w spoczynku

- zatrzymanie w dowolnej fazie i momencie

• Rodzaje

- szczękowe

- tarczowe

Hamowanie

• Rodzaje

- manewrowe

- bezpieczeństwa

- bębna luźnego

• Źródło siły hamowania

- system podstawowy: (pneumatyczny lub hydrauliczny)

- system czuwający: (sprężynowy lub grawitacyjny)

Obwód bezpieczeństwa zadziała, gdy nastąpi:

• zanik napięcia zasilającego silnik maszyny wyciągowej

• przejazd naczynia poniżej krańcowych poziomów

• spadek ciśnienia w układzie hamulcowym

• nadmierne zużycie szczęk hamulcowych

• przeciążenie silnika

• przekroczenie o ponad 15% szybkości jazdy

• rozłączenie wskaźnika głębokości lub programatora ruchu

• inne

Nośnik lin (linopędnia)

• bęben

- cylindryczny klasyczny

- cylindryczny Blair'a

- stożkowy

- stożkowo-cylindryczny

• koło pędne (cierne)

- bęben cierny

• bobina

---