partie polityczne
Zagadnienia:
I.POJĘCIE PARTII POLITYCZNEJ
II.PLURALIZM POLITYCZNY;1.DEFINICJE,2.PODZIAŁ
III.CECHY PARTII POLITYCZNEJ
IV.PODZIAŁ PARTII
V.FUNKCJE PARTII
VI.SYSTEMY PARTYJNE
VII.STATUS PRAWNY PARTII POLITYCZNYCH W POLSCE
VIII.DEKLARACJA PROGRAMOWA SDPL
I. Pojęcie partii politycznej
1.Pojęcie partia polityczna nie jest rozumiane w sposób jednolity.Słowo partia wywodzi się z łac. pars -część.
Inne określenia partii to: unia, związek, ruch, zjednoczenie, obóz, konfederacja,itp.
Podstawową cechą partii jest dążenie do zdobycia władzy i jej utrzymania.
Różne definicje partii politycznej eksponują 3 podstawowe elementy:
Organizację, program i funkcje.
2. Współcześnie pojęcie partia polityczna możemy zdefiniować następująco: jest to dobrowolna organizacja (Art.11), której głównym celem jest zdobycie lub utrzymanie władzy państwowej w celu realizacji swojego programu politycznego.
Partie działające w danym kraju są elementami systemu partyjnego tego państwa.
Rozwój partii politycznych w XIX i XX w. jest następstwem uwarunkowań instytucjonalnych , sprzeczności i kryzysów społecznych oraz przemian modernizacyjnych, wywołujących kontrowersje wobec postępu cywilizacyjnego i jego następstw w życiu społecznym.
II.1.Pluralizm polityczny :
Oznaczający różnorodność w wielości jest charakterystyczną cechą państwa demokratycznego.
Termin ten zakłada istnienie różnorodnych sił politycznych (partii politycznych, grup interesu),konkurujących w ramach przyjętych w danym państwie reguł gry.
Dla pełnej realizacji pluralizmu w danym państwie niezbędne jest zróżnicowanie interesów w systemie politycznym,zwłaszcza w społeczeństwie i w gospodarce.
2.Podział pluralizmu:
PLURALIZM SPOŁECZNY(wielka grupa konkurujących,zróżnicowanych grup).
PLURALIZM POLITYCZNY(wolna gra sił politycznych;prawo do wypowiadania i prezentowania własnych poglądów).
PLURALIZM EKONOMICZNY(mechanizmy rynkowe i konkurencyjne).
PLURALIZM IDEOLOGICZNY(wielość konkurujących ze sobą idei).
III. Cechy partii politycznej:
Społeczny charakter działalności
Posiadanie programu działania
Szczególny cel działania
Specyficzny sposób realizacji celu i programu
IV.Podział partii:
ze względu na zajmowane miejsce w parlamencie:
Prawicowe-kierują się w większym stopniu ideą patriotyczno-narodową, przywiązują większą uwagę do religii, rodziny, wolnego rynku.
Lewicowe-kierują się ideą równości społecznej,mają bardziej radykalne programy ekonomiczne i roszczenia socjalne.
Ze względu na ideologię:
Konserwatywne, liberalne, socjaldemokratyczne, chłopskie, chadeckie, socjalistyczne, komunistyczne,(w ostatnich dekadach także partie wyznaniowe i ekologiczne).
Ze względu na organizację:
kadrowe, półmasowe, masowe, o genezie parlamentarnej lub pozaparlamentarnej.
V.Funkcje partii
kształtowania i wyrażania woli politycznej obywateli(przez ich działalność zaspokajane są potrzeby i interesy obywateli).
wyborcza (dostarczanie swego programu
do elektoratu,zgłaszanie kandydatów do wybieralnych organów i stanowisk w państwie,udział w wyborach).
rządzenia(dotyczy partii,która wygrała w wyborach-obsadza stanowiska w państwie).
VI.Systemy partyjne
Jednopartyjne- kraje niedemokratyczne o ustroju totalitarnym;jedna partia polityczna kieruje i dominuje,wokół niej istnieją partie satelickie-występuje np. w krajach afrykańskich i niektórych azjatyckich.
Dwupartyjne- dwie wielkie partie odgrywają najważniejszą rolę na przemian sprawując i zdobywając władzę-występuje np. w USA i Wielkiej Brytanii.
Wielopartyjne- wiele partii rywalizuje ze sobą na równych zasadach o dostęp do władzy,wśród nich wyróżniamy:
System partii dominującej(wielopartyjny z dominującą rolą 1 partii np. Meksyk).
System kooperacji partii(wszystkie partie systemu podejmują współpracę np.Dania,Holandia,Szwajcaria,Szwecja).
System dwublokowy(występują bloki partii politycznych a walka o władzę toczy się między 2 blokami np.Francja).
System rozbicia partyjnego(brak partii większościowej ,mającej przewagę nad pozostałymi np. Włochy,Polska po 1989r.
VII.Status prawny partii politycznych w Polsce
Konstytucja RP z 1997r. stanowi w art.11 ust.1,że RP zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych,zrzeszających się na zasadach dobrowolności i równości obywateli polskich w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa.
1.Wymagania,które należy spełnić żeby utworzyć partię:
Uchwalenie statutu partii
Określenie nazwy,skrótu nazwy oraz siedziby
Zebranie podpisów co najmniej 1000 osób popierających zgłoszenie partii do wpisu
Zgłoszenie powyższych danych do sądu, w sposób określony w ustawie.
2.FUNKCJONOWANIE PARTII POLITYCZNYCH W KRAJU:
W Polsce istnieje ponad 80 zarejestrowanych partii politycznych
Liczba ta szacowana w poł. lat 90-tych na ponad 250 zmalała(dojrzewanie sceny politycznej-partię tworzyła grupa 15 osób
Bieżące partie polityczne:SLD,UP, PO,Samoobrona,PiS,Liga Polskich Rodzin ,PSL.
VIII.Deklaracja programowa SDPL:
Partia oparta na 3 filarach:
Pierwszym jest zdrowe państwo
Drugim jest socjaldemokracja
Trzecim jest Europa
Dobre państwo, socjaldemokratyczne wartości, europejskie otwarcie - te trzy zadania muszą być zrealizowane, jeżeli Polacy chcą wyrwać się ku lepszemu.