Międzynarodowe operacje finansowe

1. Zagadnienia wstępne

2. Kurs walutowy

3. Zabezpieczenia przed ryzykiem walutowym

4. Bilans płatniczy

5. Międzynarodowe operacje finansowe a kontrola przepływów kapitałowych

6. Rozliczenia dewizowe

7. Systemy płatnicze

Operacje finansowe operacje pieniężne, dotyczą gotówki, papierów wartościowych, rachunków depozytowych i bieżących oraz wierzytelności i zadłużenia

Międzynarodowe rozliczenia występujące co najmniej między dwoma państwami

Waluta obca pieniądz innego kraju analizowany w relacji do innych walut.

Wymienialność walut wymiana jednej waluty jednego kraju na walutę innego kraju zgodnie z ustawą oznacza zagwarantowaną przez władze pieniężne i faktycznie istniejącą możliwość wymiany jakiegoś rodzaju lub formy pieniądza występującego w ramach istniejącego danego systemu pieniężnego na inne rodzaje lub formy pieniądza funkcjonujące jako pieniądz lub uznawane jako pieniądza w innych państwowych systemach pieniężnych zgodnie z celem wymiany.

Dewizy są to należności zagraniczne wyrażone w walucie obcej, które mogą zostać wykorzystane jako międzynarodowe środki płatnicze. Występują w postaci dokumentów: weksle, czeki, akredytywy, dokumenty bankowe, dewizowe płatne w walutach obcych.

Wartość dewizowa związana z pojęciem dewizy, oznacza zagraniczne środki płatnicze, czyli są to waluty obce i dewizy. Złoto i platyna w stanie nie przerobionym oraz pod postaciom sztab o monet bitych po 1850 roku oraz nominowane w walutach obcych papiery wartościowe nie będące zagranicznymi środkami płatniczymi.

Warrant kwit magazynowy

Konosament dokument, przy pomocy którego dokonujemy przewozu w żegludze morskiej i śródlądowej.

Kurs walutowy stosunek wymienny dwóch walut, cena waluty wyrażona w innej walucie, cena jednostki monetarnej jednego kraju wyrażona w jednostkach monetarnych innego kraju.

Ryzyko kursowe towarzyszy operacjom zagranicznym, jest wyższe niż ryzyko bankowe w operacjach krajowych, wynika ze zmiany poziomów kursu walutowego, wiąże się z sytuacją polityczną i gospodarczą kraju partnera (ryzyko kraju) oraz zmianami w ustawowym ograniczeniu transferów reglamentacji.

Ustawa z 1994r. , która została znowelizowana w 1998r.18. XII weszła w życie w 1999r.01.I.

Zmiany w ustawie

Wprowadzenie pojęć, dostosowanie do obowiązujących standardów na rynkach finansowych

Nazwanie osób krajowych - rezydent

Nazwanie osób zagranicznych - nierezydent

Rezydent osoby fizyczne i prawne mające miejsce zamieszkania i siedzibę w kraju, oddziały i przedstawicielstwa w kraju osób zagranicznych i polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne i konsularne

Nierezydent osoby fizyczne i prawne niemające miejsca zamieszkania i siedziby w kraju, oddziały i przedstawicielstwa zagranicą osób krajowych, oddziały i przedstawicielstwa osób krajowych za granicą tworzone za pomocą umów międzynarodowych zawartych przez rząd polski, obce przedstawicielstwa dyplomatyczne i konsularne.

Obrót dewizowy z zagranicą obrót dewizowy między rezydentem a nierezydentem, transfer wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych oraz obrót dewizowy dokonywany przez nierezydenta w kraju i za granicą.

Obrót dewizowy czynność prawna lub inne zdarzenie stanowiące, powodujące lub mogące powodować:

Płatność środkami stanowiące wartości dewizowe lub przeniesienie własności dewizowych, przeniesienie prawa majątkowego oraz przejęcie lub przystąpienie do długu, których przedmiotem świadczenia są wartości dewizowe

Płatność krajowymi środkami płatniczymi (polski zł został dopuszczony do transakcji zawieranych w obrocie z zagranicą, polski zł został zrównoważony z innymi walutami obcymi)

Przeniesienie własności takich środków albo przeniesienie prawa majątkowego oraz przejęcie lub przystąpienie do długu, których przedmiotem świadczenia są krajowe środki płatnicze o ile zdarzenia te mają między rezydentem a nierezydentem.

Obrót dewizowy czynność prawna lub transfer czyli wywóz, przywóz, wysłanie, przysłanie, sprawdzanie, dokonywanie międzynarodowych przekazów oraz wszelkie inne sposoby przemieszczania wartości dewizowych i krajowych środków płatniczych przez granicę kraju.

Zasada swobodnego obrotu dewizowego

Wyjątek zakazu dokonywania płatności w kraju dewizami w obrocie gospodarczym rozróżnia obrót dewizowy z zagranicą: bieżący i kapitałowy

Bieżący jest wolny (nie ma ograniczeń) pełna swoboda przy zawieraniu transakcji, płatności i przekazywania należności. Zaliczamy: umowy o nabywanie towaru, odroczenie płatności, pożyczki i kredyty, przychody z prowadzenia przedsiębiorstw, świadczenia z tytułu publiczno-prawnego, roszczenia i należności z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, płatności z przeniesienia płatności i transfer wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych

Kapitałowy został w ustawie ograniczony i został podzielony na : inwestycje bezpośrednie,

Inwestycje portfelowe, obrót kredytowy, obrót kredytowy, obrót gospodarczy, obrót gwarancyjny, obrót depozytowy, obrót pozostały.

Ustawa wymienia rodzaje czynności z zakresu obrotu kapitałowego, które można podejmować tylko po pozyskaniu indywidualnego zezwolenia dewizowego.

Obrót kredytowy obejmuje: pożyczki, kredyty

Płatności przeniesienia własności i transakcji dewizowych lub krajowych środków płatniczych

Obrót gwarancyjny obejmuje: osobiste: rzeczowe zabezpieczenia wierzytelności płatności przeniesienia własności i transfer wartości dewizowych i krajowych środków płatniczych

Obrót depozytowy obejmuje: czynności w zakresie rachunków prowadzonych przez banki i inne upoważnione instytucje finansowe, płatności przeniesienia wartości i transfer dewizowych i krajowych środków płatniczych.

Wszystkie polskie firmy, które prowadzą, posiadają kontrakty bądź umowy z zagranicą są zobowiązane do transferu swoich należności w kraju.

Każdy podmiot jest zobowiązany do dokonywania rozliczeń za pomocą banku. Są wyjątki:

Przyjmowanie od nierezydentów (osoba fizyczna) płatności za sprzedane towary - usługi , bądź usługi na potrzeby osobiste tych osób ( turyści)

Płatności między osobami fizycznymi niezwiązane ich działalnością lub wykonywanym zawodem

Płatności z udziałem osób prowadzących działalność kontrolną

Płatności dokonywane za pośrednictwem poczty (wysyłanie, przekazy) o ile wartość ich nie przekracza 10 000 EUR, przyjąć może do 20 000 EUR

Organy kontroli dewizowej

1. Organ kontroli skarbowej - Generalny Inspektorat Kontroli

2. Narodowy Bank Polski

3. Banki upoważnione do obrotu dewizowego

4. Organy administracji celnej

5. Organy straży Granicznej

6. Organy administracji pocztowej

7. funkcjonariusze Inspekcji Celnej

Ograniczenia zawarte w ustawie nie mają

1. Skarb Państwa

2. Bank Polski

3. Banki posiadające uprawnienia do obrotu dewizowego

4. ZUS lub inne podmioty w zakresie posiadanych przez nie uprawnień do dokonywania określonych czynności obrotu dewizowego

Rola banku w rozliczeniach międzynarodowych

1. Pośrednika

2. Kredytują transakcje handlu zagranicznego

3. Udzielają gwarancji bankowych

4. Dokonują kontroli dewizowej

5. Dokonują sprzedaży - zakupu obcych walut dewiz

Na co trzeba zwrócić uwagę wybierając bank do obsługi kontraktu

1. Uprawnienia do dokonywania obrotu dewizowego

2. Jaką bank posiada sieć korespondentów zagranicznych

3. Czy przystąpił do systemu SWIFT (Stowarzyszenie Międzynarodowej Transmisji Danych Finansowych)

4. System TARGET ( Transeuropejski Zautomatyzowany Błyskawiczny System Rozrachunków w Czasie Rzeczywistym)

5. Jaką ma renomę i pozycję na rynku międzynarodowym posiada ten bank związana z uzyskaniem kredytu i gwarancji

Pozycja walutowa stosunek wierzytelności do zobowiązań banku w danej walucie lub walutach obcych

1. Równowaga - zamknięta pozycja walutowa

2. Brak równowagi - otwarta pozycja walutowa

3. Krótka pozycja walutowa - zobowiązania w danej walucie przeważają nad wierzytelnościami

4. Długa pozycja walutowa - wierzytelności przeważają nad zobowiązaniami

5. Globalna pozycja walutowa - różnica między sumami wszystkich pozycji długich i krótkich

6. Maksymalna pozycja walutowa - suma bezwzględnych wartości wszystkich pozycji długich i krótkich

Normy dopuszczalnego ryzyka

1. Otwarta pozycja walutowa banku (długa lub krótka) w pojedynczej walucie obcej nie może przekraczać 15% wartości funduszy własnych banku

2. Globalna pozycja walutowa banku (długa lub krótka) w pojedynczej walucie obcej nie może przekraczać 30% wartości funduszy własnych banku

3. Maksymalna nie może przekraczać 40%

Formy zabezpieczenia przed ryzykiem walutowym

Swapy - polega na równoczesnym zawarciu transakcji terminowej i kasowej w identycznej walucie oraz sumie

Futures - zawierana na giełdach na tzw. „kontrakty standardowe” w drodze otwartego przetargu w określonej kwocie i walucie

Opcje walutowe - dają nabywcy prawo wykupienia w przyszłości określonej kwoty w walucie po określonym kursie z góry, ale bez takiego obowiązku. Nabywca ponosi koszt - premia, ale nie musi nabyć waluty będącej przedmiotem umowy, jest to najelastyczniejszy instrument umożliwiający spekulacje kursowe i zabezpieczający przed ryzykiem kursowym

Klauzula waloryzacyjna - dodatkowy zapis w kontrakcie, którego celem jest zabezpieczenie przed ryzykiem kursowym:

1. Pełna - w przypadku zmiany kursu waluty, w dniu płatności następuje proporcjonalna zmiana cen

2. Kursowa - porównujemy walutę kontraktu do kursu innej waluty wcześniej określonej

3. „Koszyk walut” - porównujemy walutę kontraktu do kursu innych mocnych walut wcześniej określonych

4. Z automatyczną franszyzą - są określone tzw. normy dopuszczalnych wahań +-2%

KURSY WALUTOWE:

Ze wzgl.na zmienność kursów dzielimy je na:

1.kursy płynne=elastyczne lub zmienne,kształtujące się pod wpływem popytu i podaży na rynku walutowym

2.kierowany kurs płynny-to odmiana kursu płynnego,odnosi się do sporadycznych przypadków korygowania przez władze monetarne za pomocą interwencyjnych zakupów i sprzedaży walut na rynku krajowym.

3.kursy stałe-są to kursy o pewnej skali wahań w określonych granicach,gdy wahania przekraczają te granice władze interweniują na rynku.

4.kursy sztywne-ustalone przez władze państwowe i nie zmienne w długim okresie czasu.Gdy oficjalny kurs sztywny odbiega od poziomu wynikającego ze stosunku podaży i popytu,pojawiają się nielegalne transakcje kupna sprzedaży walut po tzw. kursie czarnorynkowym.

Ze wzgl. na kryterium warunków transakcji kursy dzielimy na:

1.kursy kasowe-w transakcjach z natychmiastową zapłatą,co nie oznacza zapłaty gotówką,bo operacje bankowe przebiegają bezgotówkowo.

2.kursy terminowe-w transakcjach,w których zapłata następuje po upływie określonego czasu.

Podział ze wzgl.na zakres obowiązywania kursu:

1.kursy jednolite-o określonym poziomie,stosowane w zawieraniu wszystkich transakcji.

2.kursy zróżnicowane-dzielimy na:

- podmiotowe -stosowanie zróżnicowanych poziomów kursów dla różnych podmiotów.

- przedmiotowe -stosow.zróżnicow.poziomów kursów przy różnego rodzaju transakcjach.

- geograficzne - stosowanie odmiennego poziomu kursów w stosunkach z różnymi krajami czy grupami krajów.

Ze wzgl.na stosunek do inflacji kursy dzielimy na:

-nominalny

-realny-odzwierciedla siłę nabywczą, uwzględnia inflację.

Ze wzgl.na sposób obliczania i przedstawiania kursów walutowych dzielimy na:

-bezpośrednie

-krzyżowe.

Dualny system kursowy:

-kurs urzędowy- bardziej usztywnione

-kursy prywatne- elastyczne,kształtujące się pod wpływem popytu i podaży.

Wyróżniamy również kursy:

-kurs kupna- niższy i kurs sprzedaży- wyższy

-kurs banknotów-niższy i dewiz-wyższy (termin)

-kurs otwarcia i k.zamknięcia stosowany przez banki na początek każdego dnia operacyjnego i na jego koniec

-kurs hurtowy-stosowany w międzybankowych transakcjach dewizowych.

-kurs detaliczny-stosowany w transakcjach między bankami a ich nie bankowymi klientami.

REWALUACJA-polega na podwyższeniu kursu waluty krajowej w stosunku do walut obcych.

DEWALUACJA-polega na obniżeniu waluty krajowej w stosunku do walut obcych.Towary eksportowane stają się tańsze dla zagranicznych odbiorców,zaś towary importowane stają się droższe dla podmiotów krajowych.

ZABEZPIECZANIE PRZED RYZYKIEM.

RYZYKO to możliwość wystąpienia pewnego zdażenia lub zdażeń niezależnych od podmiotu gospodarczego.

Ryzyko dzielimy na:

-finansowe-zagrożenie utraty zysku

-rzeczowe-zagrożenie utraty dóbr materialnych,rzeczowych.

W handlu zagranicznym ryzyko dzielimy na:

-makroekonomiczne-związane z bilansem płatniczym

-mikroekonomiczne-związ.z podmiotem pojedynczym

-ryzyko dokonania płatności

-r.składowania

-r.transportowe

-r.kursowe.

KLASYFIKACJE RYZYKA:

1.ryzyko przedmiotowe:

a. towarowe

b. handlowe:

-transakcyjne

-rynkowe:

*zbytu-niekorzystna sytuacja rynkowa

*cenowe-niekorzystna zmiana cen towarów

*walutowe-wynika ze zmian kursu walut,co może spowodować nieopłacalność transakcji dla jednej ze stron.

Ryzyko kursowe ponoszą jedna lub obie strony:

-jeżeli walutą kontraktu jest waluta kraju importera,ryzyko ponosi eksporter

-jeżeli walutą kontraktu jest waluta kraju eksportera,ryzyko ponosi importer

-jeżeli walutą kontraktu jest waluta kraju trzeciego,ryzyko ponosi eksporter i importer.

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA RYZYKO KURSOWE:

-stabilność danej waluty (poziom inflacji,wahania kursowe,parytet siły nabywczej)

-dostępność danej waluty

-łatwość zdobywania

-przepisy dewizowe i inne regulacje prawne

-czasokres realizacji kontraktu

-wymienialność waluty

-skala wartości kontraktu.

Rozliczenia dewizowe:

1.nieuwarunkowane formy zapłaty:

-polecenie zapłaty

-czek

-weksel

2.uwarunkowane formy zapłaty:

-inkaso

-akredytywa.

Polecenie wypłaty-oznacza otrzymanie od banku zagranicznego lub skierowanie do banku zagranicznego zlecenia dokonania wypłaty na rzecz lub przelewu na rachunek wskazanej osoby fiz.lub prawnej.

Polecenie przelewu-dokument wystawiony przez dłużnika,który daje bankowi dyspozycje obciążenia jego rachunku określoną kwotą i uznania tą kwotą(rachunku biorcy)wierzyciela.

IMPORTER=DŁUŻNIK=ZLECENIODAWCA

EKSPORTER=ODBIORCA=ZLECENIOBIORCA=wierzyciel=beneficjent

Rozliczenie za pomocą polecenia przelewu.

Dłużnik w skierowanym do banku zleceniu określa nazwę i adres beneficjenta walutę i kwotę wypłaty,spsób przekazania zapłaty,nr rachunku i tytuł rozliczenia.To zlecenie składa w swoim banku.Bank importera nie przejmując na siebie żadnej odpowiedzialności postępuje zgodnie z instrukcją importera i w określonym czasie kontaktuje się z bankiem wierzyciela pokazując mu należne środki.Bank eksportera też nie przejmuje na siebie żadnego ryzyka ani odpowiedzialnosci,w określonym czasie powiadamia eksportera o środkach.Beneficjent,który w przypadku zaistnienia niezgodności może swoje reklamacje jedynie kierować do importera.

CZEK-jest pisemnym zleceniem bezwzględnego wypłacenia określonej kwoty,wydanym bankowi przez posiadacza rachunku bankowego.

Międzynarod.Systemy Płatnicze:

1.konwencyjny genewski 1931 (ratyfikowany przez Polskę 1936)

2.system anglosaski 1882 (1987-1992 czek akt) St.Zjedn. Kanada,Wlk.Brytania

RÓŻNICE:

-brak słowa”czek”w treści dokumentu

-mogą pojawić się dodatkowe klauzule

-czek jest płatny w dniu przedstawienia go do realizacji trasatowi

-inne terminy ważności.

Uczestnicy operacji rozliczenia za pomocą czeku:

Importer=wystawca=trasant bank importera=płatnik=trasat eksporter=remitent=beneficjent *podany imiennie, *okaziciel

ELEMENTY CZEKU:

-słowo”czek”

-bezwarunkowe polecenie zapłacenia ściśle określonej kwoty

-oznaczenie miejsca płatności i banku,który ma zapłacić

-oznaczenie miejsca i daty wystawienia czeku

-podpis wystawcy.

RODZAJE CZEKÓW:

-zwykłe(kasowe,gotówkowe)upoważnia do pobrania gotówki

-rozrachunkowe-do rozrachunku (na awersie klauzula, na zwykłym”do rozrachunku”Przy pomocy takiego czeku dokonywany jest przelew ze środków wystawcy na rachunek beneficjenta

-potwierdzony -zawiera potwierdzenie banku o pokryciu na koncie.

-zakreślony =przekreślony

-szczegółowe-konkretny bank-oddział(konkretny adres,osoba)

-ogólne-nie ma nic wpisanego.(wyst.tylko PKO)wypłata następuje tylko na rzecz innego banku lub osoby wskazanej przez klienta w umowie z bankiem.Zapewnia wysokie bezpieczeństwo obrotu.

-cz.bankierski -(gł.w rozliczeniach międzynarod.)wystawca czeku jest bank,który poleca innemu bankowi wypłatę określonej kwoty posiadaczowi czeku w ciężar konta wystawcy.Trasantem i remitentem może być jeden podmiot i ten sam,gdy samemu sobie wystawiamy czek. W przypadku banku trasantem i trasatem czyli wystawcą i płatnikiem może być też ten sam podmiot w przypadku czeku bankierskiego.

-kupiecki -związany z indosem-czyli przenoszeniem praw na inne podmioty,wynikające z danego dokumentu.

-rekta -tu nie możemy indosować,wystawiany na konkretną osobę,nie ma tu możliwości przeniesienia

-czek postdatowany z późniejszą datą niż faktycznie wystawiony

-czek in blanco to czek bez wpisanej kwoty

-czeki podróżne=niby czeki -nie musimy tu mieć konta w banku.Są one emitowane przez największe banki o z góry określonych nominałach,czyli np.5$,20$.Takie czeki kupujemy w banku.Kupując podpisujemy się.Realizując ten czek,płacąc nim znowu się podpisujemy.Te czeki potem są skupowane przez te banki,które je emitują.

Sposoby wystawiania czeków:

imienne

na okaziciela

na zlecenie

Terminy ważności czeków w ustawodawstwie polskim:

wystawiony i płatny w tym samym kraju 10 dni

wystawiony i płatny w tej samej części świata 20 dni

wystawiony i płatny w różnych częściach świata 70 dni

Realizacja czeku przez eksportera:

Importer składa w banku dyspozycje wystawienia czeku bankierskiego.Eksporter po otrzymaniu czeku z zagranicy (od importera lub jego banku-częściej) powinien niezwłocznie przekazać go do swojego banku w celu realizacji.

Przedstawiony czek może być przedstawiony do realizacji w formie:

skupu-natychmiastowa realizacja czeku poprzez przekazanie należności czekowej

inkaso-bank przyjmuje czek od eksportera i wysyła go do trasata.Należność jest przekazywana eksporterowi po otrzymaniu przez bank pokrycia od trasanta.

WEKSLE

Jest dokumentem zobowiązującym wystawcę lub wskazaną przez niego osobę do bezwarunkowego zapłacenia określonej kwoty pieniężnej w oznaczonym terminie.

Rodowód weksla

System konwencyjny pochodzi z 1931r. Z Genewy, polskie prawo wekslowe z 1936r.

System anglosaski pochodzi z 1882r. i z 1896r.

Pojęcia :

Awal-poręczenie wekslowe

Domicyl-umiejscowienie płatności weksla

Indos-przeniesienie praw z weksla wynikającego na inną osobę

Rodzaje weksla:

Własny- (sola,suchy)-bezwarunkowe zobowiązanie się wystawcy do zapłacenia sumy pieniężnej na rzecz innej osoby

Ciągniony-(trasowany(trata))-wystawca zwany trasantem poleca innej osobie zwanej trasatem zapłacić w oznaczonym terminie określoną sumę pieniężną na rzecz lub na zlecenie wymienionej w wekslu osoby zwanej remitentem

Patrz rys.1. weksel własny

Trasat to płatnik weksla

Trasant to wystawca weksla

Indosatariusz odkupuje weksel od indosanta

Domicylant wypłaca sumę pieniężną (rozlicza się)

Wystawca inaczej trasant jest to eksporter.W skali międzynarodowej wystawcą weksla jest eksporter ciągnie weksel (trate) na bank importera w celu jego akceptacji po uzyskaniu której dokument ten (trata) powraca znów do eksportera. Eksporter oczekuje na płatność lub indosuje weksel. W wekslu trasowanym wystawcą weksla i odbiorcą (remitentem) jest eksporter. Remitentem i trasatem będzie bank. Nazywa się to trata bankowa

Obrót krajowy weksla -patrz rys.nr.2

Systemy wekslowe-różnice:

System anglosaski-nie jest konieczne słowo „weksel” w treści dokumentów

weksel może być wystawiony na okaziciela

możliwa jest płatność weksla w różnych lub kilku ratach

brak instytucji poręki,czyli awalu

Funkcje weksla:

kredytowa

obiegowa

płatnicza

gwarancyjna

Funkcja kredytowa-krótkoterminowy kredyt udzielony przez eksportera importerowi

Funkcja obiegowa wynika z indosu,ponieważ weksel może być indosowany,krąży pomiędzy różnymi podmiotami

Funkcja płatnicza przy pomocy tego dokumentu regulujemy zobowiązania

Funkcja gwarancyjna zabezpiecza zobowiązanie, istnieje solidarna odpowiedzialność wekslowa-każda osoba podpisana na wekslu odpowiada solidarnie

Lista wekslowa-jeśli jest przerwana tzn. że ktoś nie odpowiada za zobowiązanie

Elementy weksla

Nazwa „weksel”

Bezwarunkowe polecenie zapłaty (trasowany) lub bezwarunkowe przyrzeczenie (własny)zapłaty oznaczonej kwoty pieniężnej

Termin płatności

Suma płatności (dwie różne sumy-wypłacona jest najniższa)

Miejsce płatności (domicyl)

Nazwisko osoby lub nazwa firmy na rzecz lub zlecenie zapłata ma być dokonana

Data i miejsce wystawienia weksla

Brak tego powoduje nieważność dokumentu

Podpis wystawcy

Nazwa lub nazwisko firmy w przypadku weksla trasowanego

Inkaso pobranie przez bank należności klienta lub zabezpieczenie przyszłej zapłaty w zamian za wydanie powierzonych bankowi dokumentów

Inkaso bankowe wymiana złożonych dokumentów na inne dokumenty kontrahenta lub pieniądze na warunkach określonych przez zleceniodawcę.Często stosowane w rozliczeniach międzynarodowych. Jest uwarunkowaną formą.

Ujednolicenie przez Międzynarodową Izbę Rozliczeniową w 1956r., nowelizacja w 1967r. i 1978r.

W rozliczeniu inkasowym uczestniczą 4 podmioty:

zleceniodawca (eksporter)

bank zleceniodawcy

bank importera

Rodzaje inkasa

1. Finansowe-proste

II. Dokumentowe

1.Bankowe

a. gotówkowe

-dokument za płatność DP

-credit za dokumenty CD

b. terminowe

-akceptacyjne typu DA-dokumenty za akcept

-z akceptem po zapłacie typu DP

c. inne rodzaje

-inkaso gwarantowane

-w zamian za list zobowiązujący

-towarowe

2.Pozabankowe

a. pocztowe

b. spedytorskie

c. bezpośrednie

I .Inkaso finansowe (proste) operacja odbywa się bez dokumentów handlowych, przedmiotem obrotu są dokumenty finansowe (czeki,weksle,papiery wartościowe)stosowane celem wypłaty gotówki, bezpośrednio dokumenty są wysyłane do odbiorcy towaru

Patrz rys.nr.3.

.

1. przekazanie towaru i dokumentu

2. wystawienie weksla trasowanego i przekazanie do inkasa bankowego

3. przekazanie dokumentu z banku eksportera do banku importera

4. przekazanie dokumentów(weksla)do akceptacji przez importera

5. akcept weksla

6. obciążenie rachunku importera

7. przekazanie należności do banku eksportera

8. powiadomienie eksportera o wypłacie środków na rachunek

II. Inkaso dokumentowe

Zabezpieczenie interesu eksportera. Przedmiotem inkasa są dokumenty handlowe i finansowe( faktury,dokumenty przewozowe, konosament). Jego właściwością jest przekazanie dowodów handlowych od których uzależniona jest zapłata

Patrz rys. nr.4

1. przesłanie towaru

2. przekazanie dokumentów handlowych i weksla trasowanego do banku eksportera

3. przesłanie dokumentów do banku importera

4.przekazanie weksla trasowanego do akceptu przez importera

5. akcept weksla

6.wydanie dokumentów handlowych importerowi, na podstawie których odbierze on wysłany towar

7. przekazanie akceptu do banku eksportera

8. przekazanie zaakceptowanego weksla eksporterowi

Inkaso gwarantowane

Gwarantem jest bank. Który blokuje odpowiednie środki na koncie importera, wykorzystuje inną formę zabezpieczenia. Bank zobowiązuje się wobec eksportera, że pokryje jego wymagalne należności inkasowe po spełnieniu związanych z tą formą warunków.

AKREDYTYWA

Stanowi samodzielne zobowiązanie banku który ją otworzył na zlecenie i zgodnie z instrukcją klienta zleceniodawcy (importera) do zapłaty lub zabezpieczenia zapłaty beneficjentowi akredytywy (eksporterowi) określonej sumy pieniężnej pod warunkiem udowodnienia przez niego za pośrednictwem złożonych dokumentów że zostały dopełnione wszystkie warunki od jakich akredytywa uzależnia zapłatę oraz pod warunkiem przedłożenia bankowi dokumentów w okresie ważności akredytywy.

Ujednolicenie zasad w 1993r. płatności akredytywą przez Międzynarodową Izbę Handlową.

Rodzaje akredytyw:

I. Ze względu na przekazywane dokumenty:

1. dokumentową

2. pieniężną

II. Ze względu na miejsce otwarcia akredytywy:

1. eksportowa

2. importowa

III. Ze względu na trwałość zobowiązań banku otwierającego:

1. odwołalna

2. nieodwołalna

IV. Ze względu na rodzaj zobowiązań banku otwierającego:

1. gotówkowa

2. dyskontowa

3. akceptacyjna

4. gotówkowo-kredytowa

5. imienna

6. gwarancyjna

V. Ze względu na termin płatności:

1. za okazaniem

2. z odroczonym terminem płatności

3. rewolwingowa (odnawialna)

4. akceptacyjna

VI. Ze względu na rolę banku pośredniczącego

1. potwierdzona

2. niepotwierdzona

VII. Ze względu na uprawnienia beneficjenta:

1. przenośna

2. nieprzenośna

VIII. Ze względu na typ rozliczeń techniczno-finansowych:

1. pokryta z góry

2. pokryta z dołu

3. rembursowa

IX. Ze względu na cechy szczególne:

1. zabezpieczająca

2. wiązana

3. zaliczkowa z czerwoną klauzulą

4. akredytywa z zieloną klauzulą

5. zaliczkowa połączona z inkasem

Rozliczenie za pomocą akredytywy krajowej. Patrz rys. nr.5.

1. wniosek o otwarcie akredytywy

2. polecenie otwarcia akredytywy

3. zawiadomienie o otwarciu akredytywy

4. faktura i list przewozowy

5. zawiadomienie o dokonanej płatności, faktura i list przewozowy

6. zawiadomienie, faktura i list przewozowy

Przy akredytywie krajowej płatność następuje w siedzibie banku wierzyciela.

Akredytywa musi zawierać:

Nazwa i adres zleceniodawcy oraz beneficjenta

Kwota i waluta akredytywy

Termin ważności akredytywy

Opis dokumentów, po których przedstawieniu beneficjent jest uprawniony do żądania wypłaty w ramach akredytywy

Akredytywa dokumentowa

Jest tradycyjną metodą rozliczeń, która zapewnia realizację interesu zarówno dostawcy, jak i odbiorcy. Dostawcy zapewnia natychmiastowe otrzymywanie należności, odbiorcy pozwala w pełni uzależnić zapłatę od spełnienia przez dostawcę warunków.

Istota rozliczeń za pomocą akredytywy polega na pokrywaniu przez oddział banku właściwy dla wierzyciela (forma bezgotówkowa) określonych wierzytelności na cel środków dłużnika. Udziela mu zapewnienia pokrycia zobowiązań rozliczanych za pomocą akredytywy z kredytu bankowego. Zobowiązanie banku wystawiającego akredytywę dokumentową staje się wymagalne z chwilą przedstawienia przez jej beneficjenta dokumentów wymienionych w akredytywie.

Beneficjent remitent

Eksporter wierzyciel

indosant

Wystawca płatnik

Dłużnik importer

Importer trasant

Indosatariusz

Ostatni indosatariusz

awal

domicyl

Indosatatiusz indosant

Remitent wierzyciel

indosant

Wystawca importer

domicyl

awalista

Płatnik akceptant

Ostatni indosatariusz

7

8

3

2

1

Bank eksportera

Bank importera

importer

eksporter

5

6

4

3

8

7

2

1

Bank eksportera

Bank importera

importer

eksporter

5

6

4

2

5

4

6

3

1

Bank dłużnika

Bank wierzyciela

wierzyciel

dłużnik

---