Pojęcie i cechy międzynarodowego Systemu Walutowego:
Międzynarodowy System Walutowy:
zbiór reguł, zasad, instrumentów i instytucji umożliwiających dokonywanie płatności w skali międzynarodowej
-jest konstrukcją historyczną, obejmuje zespól układów, reguł, instytucji i zwyczajów, które określają warunki i sposoby funkcjonowania pieniądza w sferze stosunków międzynarodowych
to zestaw instytucjonalny polegający na przyjętych przez poszczególne kraje na zasadach funkcjonowania sfery monetarnej i kursu walutowego oraz kanał wzajemnych współzależności
Istnienie MSW jest niezbędne w każdym państwie istnieje odrębny system pieniężny, walutowy, który uwzględnia specyfikę danego kraju.
Cechy MSW:
1. Zapewnia regulowanie płatności międzynarodowych w warunkach istnienia odrębnych i niezależnych narodowych systemów walutowych
2. Integruje gospodarkę światową w sferze stosunków walutowych i płatniczych
3. Stwarza ramy instytucjonalne dla powiązań jakie występują w gospodarce światowej w związku się funduszy pieniężnych z tytułu obrotów handlowych, kapitałowych i jednostronnych świadczeń pieniężnych
4. Obejmuje pewne reguły i zlecenia odnoszące się do eliminowania odchyleń od równowagi stanu bilansu płatniczego oraz preferuje określone metody wyrównywania bilansu płatniczego.
5. Występuje ich mechanizm tworzenia pieniądza światowego, przy czym trzeba zauważyć, że tworzenie pieniądza światowego może być wynikiem żywiołowych procesów ( złoto w systemie waluty złotej), polityki pieniężnej państw, których waluty występują także w obrocie międzynarodowym ( dolar w systemie Bretton Woods) lub kontrolowanej emisji przez organizacje międzynarodowe ( SDR emitowane przez MFW)
W gospodarce otwartej polityka makroekonomiczna ma na celu zrównoważenie w polityce wew. (pełne zatrudnienie przy stabilnych cenach) i zew. ( unikanie nadmiernego nie zróżnicowania w płatnościach międzynarodowych)
Geneza powstania, cechy charakterystyczne i zasady funkcjonowania systemu Waluty Złotej :
System waluty złotej:
wykształcił się pod koniec XIX w. I funkcjonował w latach 1870 (1880) - 1914. Był to pierwszy międzynarodowy system walutowy, wcześniej nie istniał `żaden system walutowy, który obejmowałby swoim zasięgiem większość państw. Wykształcił się w Europie, inicjatorem była Wielka Brytania.
Przed funkcjonowaniem tego systemu istniał bimetalizm ( złoto i srebro):
koszty produkcji
raz więcej było jednego raz drugiego, ten którego było więcej wypierał ten, którego było mniej- prowadziło to do chaosu
Złoto „ wygrało” bo jest trwalsze jako metal, wzrastała jego podaż ( odkrycie Ameryki), zwiększa się możliwość posługiwania się złotem, jest to walor jednorodny. Anglia ma duży dostęp do niego, inne kraje naśladowały Anglię, która wyeliminowała bimetalizm.
Anglia w 1798 r. Zaprzestał bicia srebra w 1918 r. Parlament brytyjski uchwalił akt, który zapewniał automatyczną wymianę banknotów na złoto, na żądanie wg stałego kursu.
Zniesiono restrykcje dotyczące importu i eksportu złota.
Około 1844 r. Ustalono ścisłą kontrolę emisji banknotów w zależności od ilości złota.
Anglia była potęgą ze względu rewolucję przemysłu, innowacyjność.
Chęć naśladowania powodowała, ze inne kraje przyjmowały złota za jedyne.
Ten system przyjęto do roku 1914, przez 41 państw.
Nie ma tu do czynienia z żadnym porozumieniem międzynarodowym, było ono sankcjonowane wprowadzeniem odpowiednich aktów prawnych władz państwowych.
System waluty złotej nie opierał się na międzynarodowych porozumieniach regulujących jego działanie w skali międzynarodowej, ale był wynikiem dotychczasowej praktyki handlowej i bankowej, reguły systemu waluty złotej akceptowały dobrowolnie władze w poszczególnych krajach.
Nie doprowadził on do powstania żadnych instytucji narodowych i ponadnarodowych, ani żadnego forum, gdzie można by coś wspólnie ustalić.
Cały system był podporządkowany syst. Rynkowemu, jak na owe czasy dział bardzo dobrze.
Reguły funkcjonowania SWZ:
Jednostka waluty narodowej każdego uczestnika systemu maiła określony parytet (siłe nabywczą) wyznaczony w złocie, co było równoznaczne z funkcjonowaniem tzw. Kursów stałych.
Emisja banknotów była podporządkowana wymogom pokrycia rezerwami złota czyli w obiegu były waluty narodowe uczestniczących krajów w pełni wymienialne na złoto, na waluty wymienialne innych krajów, uczestników systemu.
Występowała pełna, wzajemna wymienialność wszystkich form pieniądza na złoto.
Istniała swoboda wywozu i przywozu złota w skali międzynarodowej.
Bank Centralny był zobowiązany do kupna i sprzedaży złota (po stałej cenie w walucie krajowej)
Władze finansowe poszczególnych krajów były zobowiązane do kontroli wielkości podaży pieniądza odpowiednio proporcjonalnej do zasobów złota.
Marża +/- 1% uwarunkowana była kosztem wywozu i przywozu złota i ubezpieczenia- określone było to przez rynek.
W SWZ kurs żadnej z wymienialnych walut narodowych jakkolwiek był stały nigdy nie był zupełnie sztywny. Był to tzw. Kurs wahający się w pewnych granicach, nazywanych punktami złota ( w praktyce +/- 1%). Górny punkt złota był wyznaczony przez kurs parytetowy, powiększony o koszty przesyłki i ubezpieczenia złota kraju deficytowego do kraju nadwyżkowego, dolny na odwrót czyli pomniejszony.
Mechanizm równoważenia bilansów płatniczych w systemie waluty złotej, zalety i wady systemu waluty złotej:
Mechanizm:
Mamy 2 kraje A i B.
Kraj A ma deficyt płatniczy z krajem B. Podmioty z kraju A muszą spłacić dług do kraju B.
Podmioty z kraju A będą próbować zakupić walutę z kraju B
Okazuje się, ze waluta w kraju B wzrasta, lepiej zamienić walutę z kraju A na złoto (wzrost popytu na walutę kraju B)
Odpływ złota z kraju A, spowoduje spadek cen złota w kraju B
System bankowy w kraju A będzie miał dużo środków pieniężnych
Mniejsze zainteresowanie importem w kraju A
Większe zainteresowanie eksportem w kraju A
Nastąpi wyrównanie bilansu płatniczego w kraju A, może prowadzić do nadwyżki
W kraju B rosną ceny, płace, wzrost importu, spadek eksportu ( mniej konkurencyjny)
Będzie prowadziło do równowagi w kraju B, może doprowadzić do deficytu.
Zalety waluty złotej:
stabilność ( wyrównywanie bilansów płatniczych, kursów walutowych- skłonność do wymiany handlowej międzynarodowej)
nie pojawianie się inflacji
uzależnienie polityki pieniężnej od posiadanych rezerw złota działało dyscyplinująco na poszczególne władze walutowe krajów
korzystny wpływ stopy %
wykorzystanie mechanizmu rynkowego
łatwość powiązań handlowych ( nie było konieczności zastanawiania się nad ryzykiem - przewidywalność )
Wady systemu waluty złotej:
„ hamulec rozwoju” (wzrost gosp. Mógł być hamowany przez ilość złota występującego w systemie)
deflacja
bariera w kształtowaniu się cen w zależności od posiadanego złota
ograniczona dostępność do złota
kraj, który7 miał dostęp do dużych zasobów złota mógł mieć zasadniczy wpływ na sytuację makroekonomiczną w skali całego świata
ograniczoność zasobów
niemożność interwencjonalizmu państwowego ( wydatki na wojsko, hamował redystrybucję dochodów przez państwo)
uzależnienie krajów od gospodarki światowej (przenoszenie czynników z gospodarki światowej innych krajów)
Wybuch I- szej wojny światowej - przestał działać system.
Tuż przed wojną kraje nie posiadały wystarczających zasobów złota.
Po wojnie kraje próbowały wrócić do standardu złota jednak pojawiło się:
skala cen wyższa niż przed wojną
Niecy muszą zapłacić odszkodowania ( rząd niemiecki dodrukowywał pieniądze - doprowadziło to hiperinflacji w 1923 (apogeum). Indeks cen wzrósł z 260 do, pod koniec roku wynosił ponad bilion
Stany zjednoczone ( znaczny wpływ do nich złota z Europy ) w 1919 próbowały utrzymać standard złota do 1933 r.
Konferencja w 1922 r. W Genui, W. Brytania, Francja, Włochy, Japonia - próba powrotu do złota. Stwierdzono, że można zapewnić wymienialność w krajach, które nadal to złoto posiadają. Wymiana na złoto za pomocą dewiz (system dewizowo - złotowy)
Krajem, który próbował nadal powiązać do standardu złotego była Wielka Brytania w 1925 r. Władze doprowadziły do poważnych kłopotów gospodarczych. Pośrednio przyczyniła się do wstąpienia Londynu do Głównego Centrum Finansowego Świata
Polityka zubożenia sąsiada - od wybuchu kryzysu walutowego poszczególne kraje próbowały pozyskać jakieś korzyści przez: stosując politykę deprecjacji ( ceny naszych produktów na rynku międzynarodowym bardziej konkurencyjne, 1929 r.)
Konferencja w Bretton Woods:
1939 -II wojna światowa
Już przed wybuchem kraje zaczynają dążyć do zamknięcia gospodarki
1-22 lipca 1944 - Konferencja Walutowo - finansowa Narodów Zjednoczonych w Bretton Woods
na tej konferencji wzięły udział 44 państwa, Dania jako 45 - obserwator
Ścierają się na niej 2 koncepcje:
Koncepcja Brytyjska - wybitnego ekonomisty Keynes`a zakładała powołanie instytucji będącej Bankiem Centralnym Świata, miała ona być osią systemu rozliczeń, opartego na zasadzie wielostronnego clearingu sald, z szeroko zakrojonym limitem finansowania deficytu, na drodze automatycznego kredytu udzielanego przez ta instytucje. Proponowała zastąpienie złota w rozrachunkach międzynarodowych w jednostkach o nazwie bancor.
Koncepcja Amerykańska- plan White'a. Proponował powołanie instytucji będącej wyłącznie funduszem. Jej możliwości kredytowe limitowane były przez wysokość sum pochodzących z wpłat członkowskich. Miałaby ona sprawować nadzór nad przestrzeganiem stabilnych kursów a także dążyć do przywrócenie pełnej wymienialności walut. Plan White'a opierał się na stworzeniu systemu dewizowo - złotego, w którym rolę pieniądza światowego odgrywałby z stabilizacja kursów walut
łoty i wymienialne na złoto waluty narodowe.
Wygrała koncepcja amerykańska, część koncepcji brytyjskiej została użyta. Jedyna waluta wymienialną na złoto był dolar. Stany zjednoczone 69 % złota.
Na tej konferencji zostały ustalone 3 rzeczy:
MFW - Międzynarodowy Fundusz Walutowy ( głównym celem było przywrócenie w skali światowej wielostronnej wymiany handlowej, czemu miało służyć prowadzenie wymienialności walut i stabilności kursów walut)
MBOR - Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju ( powstał w celu odbudowy gospodarki krajów zniszczonych przez wojnę i słabiej rozwiniętych)
System dewizowo - złoty - zwany systemem z Bretton Woods
Główne cele systemu dewizowo -złotego:
-przywrócenie wymienialności waluty
- stabilizacja kursów walut
-stworzenie istotnych przesłanek szybkiego, swobodnego, korzystnego rozwoju międzynarodowego powiązań gospodarczych
Zasady systemu z Bretton Woods:
złoto i dolar są głównymi środkami rezerwowymi i płatniczymi
parytety wymienialnych walut narodowych zostają określone w złocie lub w wymienialnych na złoto dolarach amerykańskich
została ustalona stała relacja wymiany miedzy dolarem amerykańskim, a złotem, wynosząca 35 dol za uncję
kursy bieżące wymienialnych walut narodowych mogą wahać się wokół ustalonego kursu parytetowego w granicach +/- 1 %
w momencie zbliżenia się kursu walutowego do dolnej lub górnej granicy odchyleń, władze są zobowiązane do interweniowania na rynkach pieniężnych
w przypadku trudności płatniczych i konieczności zmiany kursu waluty. Państwa miały możliwość z korzystania z kredytu z Międzynarodowego Funduszu Walutowego ( w przypadku chęci przeprowadzenia przez kraj członkowski dewaluacji lub rewaluacji konieczne jest uzyskanie zgody MFW)
W systemie w Bretton Woods:
krótkookresowa nierównowaga bilansu płatniczego była likwidowana poprzez wykorzystanie rezerw walutowych lub zaciąganie kredytów zagranicznych
długookresowa nierównowaga bilansu płatniczego likwidowana była poprzez prowadzenie przez kraje deficytowe odpowiedniej polityki gospodarczej za ostateczne rozwiązanie traktowano zmianę parytetu lub kursu centralnego waluty tego kraju
dwa rodzaje pieniądza: złota i dolara amerykańskiego pełniły rolę walut rezerwowych
dolar amerykański był waluta kluczową i w stosunku do niego ustalane były parytety walut uczestniczących w systemie innych krajów
stabilność walutowa zapewniała zasada utrzymania stałych kursów
System dewizowo - złoty z Bretton Woods przyczynił się do eksplozji handlu światowego.
(I- szy system utworzony umownie przez jego uczestników, który ponadto, oprócz zasad ustanowienia płynności międzynarodowej powołał do życia struktury instytucjonalne w ramach tego systemu)
Przyczyny, które doprowadziły do załamania systemu z Bretton Woods:
narastający deficyt i trudności płatnicze w Stanach Zjednoczonych
konieczność utrzymania stałego zaufania do dolara amerykańskiego
brak skłonności do wzrostu produkcji złota w skali międzynarodowej
Zmiany dokonane w systemie z Bretton Woods:
wprowadzenie w 1968 r. dwóch poziomów ceny złota ( oficjalnego i wolnego)
wprowadzenie w 1970 r. systemu tworzenia przez MFW rezerw walutowych w postaci specjalnych praw ciągnienia. ( SDR - Special Drawing Rights)
15 sierpnia 1971- 0ficjalne zawieszenie wymienialności dolara amerykańskiego na złoto, podjęto decyzję o rozszerzeniu amplitudy dopuszczalnych wahań z +/- !% do 2,25%
1972 r. - kolejna dewaluacja dolara amerykańskiego o 10 %, kraje uczestniczące podjęły decyzję o upłynnieniu kursów walut
1973 r. - mamy do czynienia z systemem kursów walut płynnych
Od 1972 r. istnieje do tej pory Międzynarodowy Fundusz Walutowy
Geneza. Powstanie i funkcje oraz rola MFW we współczesnej gospodarce światowej:
Powstanie:
MFW - utworzono równocześnie z międzynarodowym Bankiem Odbudowy i Rozwoju na konferencji Walutowej i Finansowej Narodów Zjednoczonych w Bretton Woods, która dobyła się 1-22 lipca 1944r. 27 grudnia 1945 weszła w życie Umowa o utworzeniu MFW po ratyfikacji przez 29 rządów krajów członkowskich, dysponujących 80% oryginalnych kwot członkowskich
W dniach 8-18 marca 1946 miało miejsce inauguracyjne spotkanie Rady Gubernatorów
W marcu 1947 - rozpoczęcie działalności.
Liczba państw biorących udział w konferencji w Bretton Woods wynosiła 45 ( wśród nich znalazły się również: Polska, Czechosłowacja, Jugosławia).
3 kraje wystąpiły z MFW chociaż były jego członkami: Polska 14 marca 1950; Czechosłowacja 31 grudnia 1954 i Kuba 2 kwietnia 1964r.
Obecnie do MFW należą 186 kraje członkowskie.
Warunkiem członkostwa w MFW jest zobowiązanie do wpłacenia kwoty udziałowej.
Kwota udziałowa jest jednocześnie podstawą przydziału SDR, decyduje o liczbie głosów, jaką dysponuje dany kraj oraz określa wielkość pomocy kredytowej jaka można uzyskać od Funduszu.
Kwota udziałowa uzależniona jest :
odzwierciedleniem pozycji kraju na arenie międzynarodowej ( produkt krajowy brutto, wartości importu i eksportu, rezerwy, stanu bilansu kraju)
Wielkość kwoty udziałowej danego państwa stanowi istotna informację o roli jaka odgrywa ono na arenie międzynarodowej. Uzależniona również możliwość wpływu państwa na decyzje podejmowane na forum MFW.
Największą kwotą członkowską dysponuje USA posiadając 37149,3 mln SRD - co daje im 17,1% ogólnej liczby głosów.
Daje im to indywidualne prawo veta na forum MFW.
Zbiorowym prawem veta dysponują państwa UE występującej jako całość posiadając 64339,5 mln SDR, co daje im wspólnie 29,78% ogólnej liczby głosów.
Decyzja przyjęta - 85% głosów.
Cele i funkcje MFW:
Cele:
Przyczynianie się do międzynarodowej współpracy walutowej poprzez stałą instytucje wyposażoną w mechanizm dla konsultacji i współdziałania w rozwiązywaniu międzynarodowych problemów walutowych.
Ułatwianie rozwoju i zrównoważonego wzrostu handlu międzynarodowego, a przez to przyczynianie się do utrzymywania wysokiego poziomu zatrudnienia i dochodu realnego oraz rozwijania zasobów produkcyjnych wszystkich członków jako naczelnych celów polityki gospodarczej.
Przyczynianie się do stabilności wymiany walut, utrzymywania uporządkowanych stosunków walutowych miedzy członkami i unikania deprecjacji walut w cenach konkurencyjnych.
Pomaganie w ustanawianiu wielostronnego systemu płatniczego w zakresie bieżących transakcji miedzy członkami i usuwanie ograniczeń walutowych, które hamują wzrost handlu światowego
Dawanie poczucia pewności członkom przez czasowe udostępnienie im ogólnych zasobów Funduszu, przy odpowiednim zabezpieczeniu i w ten sposób umożliwienie im korygowania szkodliwych odchyleń bilansów płatniczych bez uciekania się do stosowania środków niszczących narodową i międzynarodowa pomyślność gospodarczą.
Skracanie, zgodnie z powyższym, czasu trwania i zmniejszanie stopnia nierównowagi w bilansach płatniczych członków.
Fundusz będzie się we wszystkich decyzjach kierował celami określonymi w niniejszym statucie.
Funkcje:
regulacyjna, która polega na ustanowieniu międzynarodowych norm i wzorców działania w sferze międzynarodowych stosunków finansowych.
kredytowa, polegająca na dostarczeniu krajom członkowskim dodatkowych środków finansowych
konsultacyjna, oznaczająca stworzenie krajom członkowskim miejsca konsultacji i wymiany doświadczeń oraz doradztwa gospodarczego.
kontrolna, która polega na nadzorowaniu przez MFW uzgadnianych programów dostosowawczych i korzystania z kredytów zgodnie z ustalonymi wcześniej celami.
tworzenie nowej, międzynarodowej architektury finansowej.
Geneza, struktura, cele i funkcje Banku Światowego:
Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju
MBOiR został powołany do życia w dniach 1-22 lipca w Stanach Zjednoczonych, w Bretton Woods, stanie New Hampshire, gdzie miała miejsce Monetarna i Finansowa Konferencja Narodów Zjednoczonych z udziałem 45 państw w tym również Polski.
Umowa założycielska IBRD (International Bank of Reconstruction & Development - MBOiR) weszła w życie 27 grudnia 1945r,kiedy to ratyfikowano ją 28 państw, których wkłady stawały ponad 65% jego kapitału zakładowego. Swoją działalność Bank rozpoczął 25czerwca 1946r. Głównym celem Banku pierwotnie była odbudowa państw zniszczonych po wojnie i słabiej rozwiniętych.
Mamy do czynienia grupą Banku Światowego, obejmujący 5 ściśle związanych ze sobą instytucji rozwojowych:
-Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju ( IBRD)
-Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju (IDA)
-Międzynarodowa Korporacja Finansowa (IFC)
-Wielostronna Agencja Gwarancji Inwestycji (MIGA)
-Międzynarodowe Centrum Uregulowań Spornych Kwestii Inwestycyjnych (ICSID)
Cele Banku Światowego:
-Statutowymi celami Banku Światowego w chwili powstania było przede wszystkim udzielenie państwom członkowskim w odbudowie ich gospodarek, zniszczonych podczas II wojny światowej oraz pomoc krajom słabo rozwiniętym
-w miarę upływu czasu zmienia się również zakres działalności Banku, dostosowując się do obecnych wymogów i sytuacji gospodarczej, aktualnie bank skupia się na dążeniu do podtrzymywania i przywracania zdrowej polityki makroekonomicznej
-popiera znoszenie ograniczeń i rozwój infrastruktury
-angażuje się w inwestowanie w edukację i opiekę zdrowotną
Uczestnictwo w Banku Światowym:
Zanim dany kraj zacznie ubiegać się o członkostwo w Banku Światowym musi najpierw zostać członkiem MFW.
Bank powołany został przez 45 państw, na początku lat 90-tych, udziałowcami jego było już ponad 160 krajów, a obecnie 184.
Jeżeli chodzi o rozdział głosów i potencjał głosowy jest ruchomy i stanowi pochodną wielkości udziałów, które zależą od gospodarczej siły państw członkowskich- tak jak w MFW.
Pomoc kredytowa Banku Światowego:
Działalność pożyczkowa Banku koncentruje się głownie na :
- bezpośrednim finansowaniu konkretnych projektów inwestycyjnych
- dofinansowaniu, czyli uczestniczeniu w pożyczkach zaciągniętych z różnych źródeł
- udzielaniu gwarancji dla kredytów zaciągniętych u innych kredytodawców oraz organizowaniu pożyczek i sprzedaży udziałów
Podstawowym źródłem pożyczek jest emisja obligacji długo- i średnioterminowych na rynkach kapitałowych krajów członków, jednak głównymi nabywcami SA kraje uprzemysłowione.
Kto może korzystać z tych środków:
Z oferowanych przez Bank kredytów mogą korzystać kraje członkowskie, albo jednostki polityczne, przedsiębiorstwa biznesowe, przemysłowe i rolnicze tych państw pod warunkiem, ze państwo dłużnika, jego bank centralny bądź podobny organ państwowy zagwarantuje pełna spłatę kredytu, odsetek oraz innych opłat wynikających z zaciągniętego kredytu.
Okres spłaty - -nawet do 25 lat, w Polsce - ma 17 lat
Pożyczkobiorcy Banku muszą spełniać określone warunki:
- kredyt otrzymują tylko te państwa, których stan gospodarki i finansów gwarantuje możliwość jego spłacenia:
1.realnośc spłaty - ze względu na to Bank bada sytuacje gospodarczą i finansowa korzystając ze szczegółowych informacji udzielanych przez dany kraj oraz raportów przedłożonych przez własnych ekspertów.
2.odpowiednia ranga - finansowane projekty inwestycyjne powinny mieć odpowiednia rangę gospodarczą oraz muszą być dobrze przygotowane i możliwe do realizacji.
3.realność wykonania inwestycji - oprocentowanie udzielonych przez Bank kredytów jest uzależnione od stopy % jaką jest on obciążony przy zaciąganiu pożyczek przez emitowanie obligacji.
W swej działalności Bank postanowił udzielić priorytetu:
- najbardziej zadłużonym krajom świata
- przedsięwzięciom służącym zmniejszeniu ubóstwa, umożliwiającym ubogim społeczeństwom dostęp do oświaty, służby zdrowia itp. ( likwidacja nędzy w Afryce)
- popieraniu rozwoju sektora prywatnego w krajach rozwijających się
- ochronie środowiska
Regionalne Pozaeuropejskie Banki Rozwoju:
Międzyamerykański Bank Rozwoju:
- Został utworzony w 1959 r., działalność rozpoczął w 1960.
- Jest to najstarszy bank
- siedziba w Waszyngtonie
- został powołany w celu przyśpieszenia rozwoju ekonomicznego i społecznego w krajach Ameryki Łacińskiej i Karaibów
- członkami mogą być różne kraje
- jednym z inicjatorów Banku były:
1.OPA - Organizacja Państw Amerykańskich
2. Kraje Ameryki Łacińskiej i Karaibów
W skład Banku wchodzą:
- Kraje Ameryki Łacińskiej
- Karaiby
- Kanada
- Kraje Europejskie
- Japonia
- Izrael
Cele:
- pożyczki
- przyśpieszenie rozwoju ekonomicznego i społecznego
Sektory działania:
- rolnictwo
- infrastruktura ( m.in. sektor transportowy)
Struktura:
- Rada Gubernatorów
- Rada Dyrektorów Wykonawczych ( organ zarządzający, zależy od udziałów)
14 dyrektorów, 9 ( kraje Latynoamerykańskie), 1 z USA, 1 z Japonii, 1 z Kanady, 2 pozostałych wybieranych z krajów spoza - wybierani nie na stałe
Zadaniem Rady jest:
- zarządzanie operacjami banku
- raporty zatwierdzane przez Radę Gubernatorów
Grupy wchodzące w skład Banku:
- Wielostronny Fundusz Inwestycyjny ( współfinansowanie i finansowanie inwestycji prywatnych, małych i średnich przedsiębiorstw, 1993r. -powstanie )
-Instytucje Integracji Latynoamerykańskiej ( siedziba w Buenos Aires, 1964r. - powstanie)
Udziały w Banku:
- 34% USA
- ponad 11% Argentyna i Brazylia
- 4% Kanada
-16% spoza regionu
Działalność Międzyamerykańskiego Banku:
- pożyczki - nawet do 40 lat
- Bank stał się katalizatorem pomocy dla krajów Ameryki Łacińskiej
- większy dostęp do edukacji
- walka z klęskami żywiołowymi
Afrykański Bank Rozwoju:
- został utworzony w 1964r., działalność rozpoczął w 1966
-siedziba banku na Wybrzeżu Kości Słoniowej w Abidżanie, tymczasowa w Tunisie
Założyciele:
1.OJA - Organizacja Jedności Afrykańskiej
2.kraje Afrykańskie
-od 1982r. - kraje spoza regionu mogą stać się uczestnikami tego banku
Członkowie:
- 53 kraje Afrykańskie - kraje operacji
- 25 spoza regionu
Cele działalności Banku:
- wspomaganie rozwoju ekonomicznego i społecznego
- rozwój transportu
- rozwój rolnictwa
- wdrażanie postępu technicznego
- redukcja biedy
- edukacja
- zaopatrzenie w wodę i opieka medyczna
- wsparcie techniczne ( z innych krajów , członków ale spoza regionu)
Struktura:
- Rada Gubernatorów ( nadzoruje)
- Rada Dyrektorów Wykonawczych ( 10 członków , 12- kraje Afrykańskie i 6- spoza)
Azjatycki Bank Rozwoju:
- powstał w 1965r., rozpoczął działalność od 1966
- kraje operacji i spoza
- najwięksi udziałowcy ok. 16% - USA, Japonia
Cele:
- rozwój ekonomiczny i społeczny
- inwestycje prywatne
- redukcja ubóstwa
- edukacja
- ochrona zdrowia
- ograniczenie przyrostu naturalnego
Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju ( EBOR)
EBOR
Cele i funkcje:
Idea utworzenia zrodziła się z inicjatywy prezydenta Francji Francois Mitterranda, zgłoszonej w Strasburgu 25 października 1989r. Umowa o utworzeniu EBOR została podpisana 29 maja 1990 r. przez 39 krajów i dwie organizacje międzynarodowe EBI oraz Wspólnotę Europejską (Europejską Wspólnotę Gospodarczą). Wśród państw założycielskich były:
- wszystkie kraje zachodnioeuropejskie
- 8 państw europy środkowowschodniej
- 8 państw pozaeuropejskich tym USA i Japonia.
Polska również należy do członków założycieli. Między 15 a 17 kwietnia 1991 r. odbyło się w Londynie spotkanie inauguracyjne rady gubernatorów, na którym wybrany został Zarząd oraz Rada Dyrektorów, a także przyjęta została rezolucja nr 8, wyznaczająca rozpoczęcie działalności banku na dzień 15 kwietnia 1991 r. i weszła w życie z chwilą jej podpisania.
Aktualnie EBOR skupia 60 państw oraz dwie organizacje: EBI i Unię europejską.
Bank inwestuje głównie w prywatne i publiczne przedsiębiorstwa, najczęściej wspólnie z partnerami komercyjnymi.Za pomocą środków inwestycyjnych udziela wsparcia 27 krojom Europy i Azji Środkowej w procesach budowy wolnych rynków oraz tworzenia demokratycznych podstaw społeczeństw.
Cel banku został określony w art. 1 umowy, który stanowi: przyczyniając się do postępu gospodarczego odbudowy, bank będzie popierał przechodzenie do otwartej gospodarki rynkowej oraz promował inicjatywy w zakresie prywatnej przedsiębiorczości krajów Europy Środkowej i Wschodniej, które przyjęły na siebie zobowiązania i stosują zasady wielopartyjnej demokracji, pluralizmu i gospodarki rynkowej.
Funkcje:
Zostały zdefiniowane w art. 2 umowy zgodnie, z którym aby bank mógł osiągnąć swój cel musi pomagać członkom, beneficjentom w realizowaniu strukturalnych sektorowych reform gospodarczych, tym demonopolizacji, decentralizacji i prywatyzacji poprzez następujące działania:
- popieranie i pobudzanie za pośrednictwem prywatnych innych zainteresowanych inwestorów, podejmowania, udoskonalania i rozwoju konkurencyjnej, prywatnej działalności, zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw.
- pozyskiwanie krajowego i zagranicznego kapitału oraz doświadczonej kadry kierowniczej w celu realizacji w/w zadań.
- popieranie inwestycji produkcyjnych, a także sektora usług oraz związanej z nimi infrastruktury, tam gdzie jest to konieczne dla wsparcia prywatnej inicjatywy, przez to tworzenie konkurencyjnego otoczenia, podnoszenie produktywności, poziomu życia i polepszania warunków pracy.
- stymulowanie i popieranie rynków kapitałowych
- udzielanie wsparcia „zdrowym” i uzasadnionym ekonomicznie przedsięwzięciom, w które zaangażowanych jest więcej niż jeden członek wnioskodawca o pożyczkę
- wspieranie trwałego i nieszkodliwego dla środowiska rozwoju we wszystkich dziedzinach działalności
Do jego zadań oprócz finansowego wpierania przemian gospodarczych państwach Europy Środkowej i Wschodniej (także w państwach byłego ZSRR) należy m.in. ocena następującego w nich postępu transformacji gospodarczej.
To, co wyróżnia EBRD od innych instytucji finansowych to m.in. regionalne ukierunkowanie, zdolność działania w sektorze publicznym, prywatnym oraz szeroki zakres i elastyczność instrumentów finansowych (maksymalnie 40% środków- sektor publiczny, reszta prywatny).
EBRD dąży do rozwoju sektora prywatnego przy pomocy działalności inwestycyjnej i pozyskiwania kapitału zagranicznego oraz krajowego. Ponad to bank uczestniczy w ryzyku związanym z przedsięwzięciami inwestycyjnymi poprzez współdziałanie z innymi jednostkami sektora prywatnego. Współpracuje również z przedsiębiorstwami państwowymi w celu wspierania procesu ich prywatyzacji i restrukturyzacji oraz poprawy konkurencyjności rynków lokalnych.
Bank zacieśnia współpracę z rządami regionów w celu wspierania ich polityki, która ma na celu poprawę środowiska biznesu i zarządzania.
EBOR finansuje projekty zarówno sektorze publicznym i prywatnym, pomagając przez bezpośrednie inwestycje, instytucje finansowe, wspomagając infrastrukturę oraz przemysł i handel. Jego inwestycje pomagają także w rozwoju umiejętności, poprawę wydajności i skuteczności oraz sił instytucji, które wspierają wolne rynki w tych państwach.
Atutem banku jest jego rozległa wiedza o regionach, w których prowadzi działalność. Jego największy zagraniczny inwestor w sektorze prywatnym na tym obszarze jest świadomy problemów oraz potencjału każdego 27 krajów, w których działa.
Poszanowanie środowiska jest warunkiem udzielenia wsparcia finansowego przedsiębiorstwom państwowym. Poprzez podejmowana działalność inwestycyjną promuje rozwój sektora prywatnego służącej mu infrastruktury, umacnia instytucje finansowe, wspiera rozwój nowoczesnych systemów prawnych.
Struktura organizacyjne:
W skład struktury organizacyjnej banku wchodzą trzy główne organy:
- prezes oraz jego zastępcy
- Rada Gubernatorów
- Zarząd Dyrektorów/ Rada Administracyjna
- oraz inni urzędnicy i personel.
Prezesa wybiera Rada Gubernatorów większością głosów ogólnej liczbie gubernatorów.
Prezes w czasie kadencji nie może być gubernatorem ani dyrektorem lub ich zastępcą. Pełni swoje obowiązki przez okres 4 lat i może zostać wybrany ponownie.
Wiceprezesi powoływani są przez zarząd na wniosek prezesa. Kadencja wiceprezesa banku i jego uprawnienia ustalane są przez zarząd.
Najważniejszym organem w strukturze banku jest Rada Gubernatorów.
Każdy członek banku wyznacza do rady jednego gubernatora i jego zastępcę. Pełnią oni funkcję przez okre wyznaczony przez mianującego go członka.
Zadania Rady Gubernatorów:
- przyjmowanie nowych członków i określenie ich warunków przyjęcia
- zwiększenie lub zmniejszenie statutowego kapitału
- zawieszanie członkostwa
- rozstrzyganie odwołań od wykładni dokonanej przez zarząd lub sposobu stosowania umowy założycielskiej
- zawieranie umów ogólnych o współpracy z innymi międzynarodowymi organizacjami
- wybieranie dyrektorów i prezesa banku
- przyjmowanie ogólnego bilansu oraz rachunku zysków i strat
- ustalanie rezerw oraz przeznaczenia i podziału dochodów
Zarząd dyrektorów/ Rada administracyjna:
- jest organem wykonawczym
- składa się z: 23 członków nie będących gubernatorami:
a) 11 wybieranych przez kraje członkowskie UE, Wspólnotę Europejską oraz EBI
b) 4 kraje beneficjentów
c) 4 pozostałe kraje Europy
d) 4 przez kraje pozaeuropejskie
- odpowiedzialny jest za kierowanie ogólnymi operacjami banku, wykonuje również zlecenia Rady Gubernatorów, przygotowanie dokumentów dla Rady Gubernatorów, akceptacja budżetu banku przygotowanego przez prezesa i przedstawienie go Radzie na jej corocznym zebraniu.
Zasady współpracy EBOR krajów operacji:
Zasady EBOR:
- jest zobowiązany do stosowania zdrowych zasad bankowości do wszystkich swoich operacji
- zasada subsydiarności ( bank nie finansuje takich przedsięwzięć, które mogą być efektywnie finansowane z innych źródeł - punktu widzenia banku)
- finansowanie inwestycji do 10 lat
- prowadzi swoją działalność postaci emisji akcji i obligacji