PUNK
Ruch, którego zapowiedzią były zespoły powstające w USA już pod koniec lat 60. W klasycznej postaci wykształcił się w połowie następnej dekady w Anglii jako sprzeciw wobec artystycznego rocka i alternatywa dla kultury hipisów.
Hasłem punków stało się „No future” (Nie ma przyszłości), jednoznacznie oddające ich dekadencki i nihilistyczny światopogląd. Przyjmując symbol zamkniętego w okrąg „A”, propagowali anarchię podważającą rolę państwa, które według nich służy zniewoleniu jednostki. Cechował ich totalny bunt wobec wszelkich przejawów komercji i instytucjonalizacji życia oraz programowa antyestetyka jako negacja utartych wzorców. Metodami działania były skandal i destrukcja, dlatego w przeciwieństwie do hipisowskich „dzieci kwiatów” byli nazywani „dzieci śmieci”. Punk przyciągał ludzi z nizin społecznych, nie wierzących w poprawę swego losu i szukających ujścia swoich frustracji.
Punki ubierali się niechlujnie, z reguły na czarno. Na nogach ciężkie, wojskowe buty, nierzadko wojskowe kurtki, powszechne stało się stosowanie militarnych elementów. Charakterystyczna była fryzura, często wyzywająca i szokująca - podczas gdy jedni mieli włosy ścięte krótko, inni nosili tak zwane irokezy. Punki rozpoczęli zwyczaj noszenia kolczyków przez mężczyzn, do miana symbolu urosła żyletka, przypinana do ubrań, a także agrafka, zastępująca niekiedy kolczyki. U dziewcząt charakterystyczny stał się ostry makijaż.
Równocześnie z subkulturą pojawiła się muzyka. Początkowo często wykonywali ją ludzie nieumiejący grać na żadnym instrumencie, co zresztą wynikało z założeń - odrzucany przez nich dotychczasowy rock wymagał od artystów perfekcyjnych umiejętności, stąd punk opierał się na jak najgłośniej zagranych prostych akordach gitarowych. Destrukcyjne i nieraz wulgarne teksty poruszały kwestie społeczne i wskazywały negatywne strony życia. Wkrótce równoprawne znaczenie zdobył nurt znany jako Nowa Fala, bogatszy brzmieniowo i bardziej wyrafinowany od agresywnego punka, z którego się wywodzi.
Prekursorzy muzyki punk:
New York Dolls
Sex Pistols
The Clash
The Ramones
Patti Smith
Dead Kennedys
Nowa Fala:
Joy Division
Bauhaus
Nick Cave and The Bad Seeds
The Jam
W Polsce ruch rozpowszechnił się na przełomie lat 70. i 80. Pojmowany był jako subkultura agresywna, gdyż dochodziło do prowokowanych przez jej członków drastycznych starć z wyznawcami innych ideologii.
Punk w Polsce:
Brygada Kryzys
Dezerter „Spytaj milicjanta”
Deadlock
Tilt
TZN Xenna
Siekiera
KSU
Nurty muzyki punk:
New Wave (nowa fala)
Gotyk - odwołujący się do metafizyki i magii
Industrial - monotonna, elektroniczna, agresywna „ściana dźwięku”
Cold (zimny) - nowa fala o mrocznym klimacie
Hardcore - gatunek łączący punk i trash metal
Speedcore - agresywniejsza forma hardcore
Pogo jest tańcem do muzyki punk. W klasycznej wersji polega na podskokach wykonywanych z rękoma przyciśniętymi do boków i obijaniu się o innych tańczących. W wersji slam, będącej tańcem do hardcore, zderzenie się z innymi jest zasadniczym celem tańczących.
SLOGANY:
Do it yourself (Zrób to sam) - slogan ten oznacza, że chcąc dojść do celu, nie należy czekać na innych, zaś dla danego ruchu stanowi zachętę do rozwoju form działania alternatywnych wobec oficjalnie preferowanych.
Punks not dead (Punk nie umarł) - wypisywane przez punków podkreślających, że ich ruch trzyma się nieźle. Slogan pochodzi z tytułu płyty „Punks Not Dead” (1981) grupy Exploited.
Zabij skina skur.... - wypisują murach zadeklarowani przeciwnicy skinów
Zabrania się zabraniać - zawołanie hipisów, które przejęli punki.
SYMBOLE:
Anarchia czyli „ zamknięte o okręgu to znak rozpropagowany przez punków dla których anarchia stała się jednym z głównym celów.
Poglądy punków na wybrane problemy współczesnego świata:
Ekologia - większość punków jest, przynajmniej teoretycznie, zwolennikami ekologicznego stylu życia. Popularny jest wegetarianizm lub weganizm, z zainteresowaniem spotykają się działania na rzecz praw zwierząt, niektórzy są zwolennikami radykalnych działań - bojkotu firm testujących produkty na zwierzętach, uwalniania zwierząt z hodowli i laboratoriów, ataków na osoby noszące futra i sklepy je sprzedające.
Globalizacja i kapitalizm - punkowcy uczestniczą w działaniach ruchów alterglobalistycznych i antykapitalistycznych, sprzeciwiają się neoliberalnej polityce i wpływom dużych korporacji. Sympatyzują z ruchami kontestującymi kapitalizm, jak np. meksykańscy zapatyści.
Konsumpcyjny styl życia - zdecydowanie negatywne, głównie z przekonania że jest on napędzany przez firmy, których jedynym celem jest zysk za wszelką cenę, bez względu na koszty społeczne czy ekologiczne. Niektórzy uważają, że jest to świadoma polityka państwa - pogoń za dobrami materialnymi uniemożliwia dostrzeżenie rzeczywistych problemów społeczeństwa.
Patriotyzm - w większości przypadków punków cechuje negatywny stosunek do patriotyzmu, wynikający z ich anarchistycznych poglądów, jak i z przekonania o wykorzystywaniu tej idei przez rząd w celu manipulacji społeczeństwem.
Policja - prawie wszyscy są zgodni, że jest to instytucja, która obok wojska w największym stopniu zagraża wolności jednostki i społeczeństwa, służy rządowi do trzymania ich w ryzach. Punki uważają że ze względu na swoje przekonania, nieszablonowy wygląd i zachowania - niekiedy sprzeczne z prawem - są szczególnie narażeni na brutalność policji.
Przemoc - zróżnicowane. Część punków uważa się za pacyfistów, negatywnie odnosi się do używania przemocy w rozwiązywaniu wszelkiego rodzaju problemów. Inni przeciwnie, uważają, że przemoc skierowana przeciwko członkom wrogich grup i instytucjom państwa, zwłaszcza policji, może być skuteczną metodą samoobrony, zwrócenia uwagi na problemy i walki o swoje prawa.
Religia - wielu punków uważa się za ateistów, większość odrzuca zorganizowane religie, jako skierowane przeciwko wolności osobistej, zaangażowane w różne działania o charakterze totalitarnym. Istnieją jednak grupy katolickich punków, niektórych pociąga radykalizm religijny wyznawców Hare Kryszna czy islamu.
Środki masowego przekazu - raczej niechętne; punki uważają je za groźny sposób kontroli społecznej, propagandy i manipulacji informacją ze strony rządu, oraz propagatora konsumpcyjnego stylu życia.
Używki - bardzo zróżnicowane. Bardziej nihilistycznie nastawione osoby uważają, że ich nadużywanie jest sposobem zapomnienia o kłopotach dnia codziennego i skuteczną metodą autodestrukcji. Skrajnie przeciwne stanowisko wyznają zwolennicy idei straight edge, różnie motywowani odrzucają wszelkie używki. Dla anarchopunków istotnym bywa fakt, że dochody z produkcji używek mają znaczny udział w dochodzie państwa; propagują oni np. legalizację marihuany, wytwarzanie alkoholu domowymi sposobami i zastąpienie kar za posiadanie narkotyków wolnością wyboru i akcjami świadomościowymi mówiącymi obiektywnie o wpływie narkotyków na organizm.
Subkultura punków uaktywnia się w sezonie letnim, zwłaszcza podczas trwania Festiwalu Muzyki w Jarocinie, gdzie wraz z pseudopunkami stanowią wielotysięczną liczbę. Jest to głównie młodzież w wieku od 14 do 21 lat, wywodząca się z rodzin patologicznych. Ideologicznie są pokrewni hippisom - negują życie, a uważając, że świat ulegnie samozagładzie, chcą żyć dniem dzisiejszym, być ze sobą i robić co chcą, nie słuchając nakazów. Noszą zniszczone dżinsowe spodnie i ciężkie buty „glany” , na rękach „pieszczochy” - opaski z ćwiekami. Charakterystyczne dla punków są ich fryzury: włosy podgolone na bokach, środkiem długie, zaczesane do góry w koguci grzebień zwany „irokezem”, często farbowane na fioletowo lub zielono.
W większości jest to młodzież nieprzystosowana społecznie, o bardzo niskich aspiracjach edukacyjnych, negatywnym stosunku do szkoły i rodziny. Część z nich to tzw. „wąchacze” odurzający się klejami, rozpuszczalnikami, pijący spirytus i denaturat. Silni w grupie, nie atakują pierwsi, popełniają pospolite przestępstwa kryminalne. Ostatnio obserwuje się odchodzenie członków tej grupy do ruchów anarchistycznych, nawet do skinheadów.