KONSEKWENCJE KLINICZNE ANOWULACYJNYCH CYKLI

PRZYCZYNY I PATOMECHANIZM

PRZYCZYNY	MECHANIZM
Choroby tarczycy hipertyroidyzm hipotyroidyzm	↑ klirensu estrogenu ↓ klirensu androgenu z obwodową aromatyzacją do estrogenów
Hiperprolaktynemia	Zmiany pulsacyjnego uwalniania GnRH
Otyłość	↑ obwodowej aromatyzacji androgenów do estrogenów ↓ SHBG- ↑ wolnych estrogenów i testosteronu ↑ oporności na insulinę, ↑ jej uwalniania
Pierwotna niewydolność jajników	Choroba genetyczna
Wtórna niewydolność jajników	Leki Napromieniowanie Choroby autoimmunologiczne

KONSEKWENCJE:

• niepłodność

• dysmenorrhoea

• owłosienie i zmiany skórne ( nadmiar androgenów )

• zwiększenie ryzyka raka endometrium i piersi

• zwiększenie ryzyka cukrzycy ( hiperinsulinemia )

• choroby układu sercowo- naczyniowego

ETIOPATOGENEZA ZESPOŁU NADNERCZOWO- PŁCIOWEGO

Każda choroba wrodzona lub nabyta w której występuje nadprodukcja androgenów nadnerczowych, powoduje wirylizację. Obraz kliniczny zależy od płci i wieku chorego i jest bardziej wyraźny u kobiet niż u mężczyzn. Wrodzone zwiększenie produkcji androgenów może być spowodowane defektami jednego lub wielu enzymów związanych z metabolizmem steroidów. Najczęściej występuje niedobór

21- hydroksylazy. Enzym ten koduje gen CYP 21. Mutacje tego genu są odpowiedzialne za zespół nadnerczowo- płciowy. U dorosłych kobiet zespół ten jest spowodowany przerostem lub guzem kory nadnerczy. W obu tych przypadkach występują takie objawy jak:

• histuryzm

• łysienie

• trądzik

• obniżenie tonu głosu

• brak miesiączki

• atrofia macicy

• przerost łechtaczki

• zmniejszenie rozmiarów sutków

• zwiększenie masy mięśniowej

PRZYCZYNY NIEDOCZYNNOŚCI PRZYSADKI MÓZGOWEJ

Niedokrwienna martwica przysadki	martwica poporodowa ( ZESPÓŁ SHEEHANA) wskutek masywnej utraty krwi uraz głowy choroby naczyniowe mózgu
Nowotwory naciekające siodło tureckie	nieczynny hormonalnie gruczolak przysadki Craniopharyngioma Struniak nadsiodłowy Histiocytoza ( ziarniniak eozynofilowy )
Torbiele wewnątrzsiodłowe
Przewlekłe zapalenia	Gruźlica Kiła Sarkowidoza
Inne choroby z naciekiem przysadki	Amyloidoza Hemochromatoza Mukopolischarydozy

PATOGENEZA ZESPOŁU SHEENANA- poporodowa martwica rpzysadki

Patologiczny poród

Krwotok uwolnienie tromboplastyn tkankowych

Wstrząs DIC

Zakrzepy, zatory, wylewy krwawe

Martwica przysadki > 80%

Niedoczynność przysadki

SKUTKI KLINICZNE OTYŁOŚCI DLA UKŁADU KRĄŻENIA

przyjmowanie Otyłość zużycie

energii ↑ odkładanie energii ↓

tkanki tłuszczowej

T_3, T₄ ↑ FFA we krwi wrotnej ↑

Napięcie współczulne ↑ hiperinsulinemia Synteza:

insulinooporność ↑VLDL, LDL

↓ HDL

BMR↑ kurczliwość resorpcja glikemia ↑

naczyń ↑ Na w nerkach ↑

pojemność przerost rozrost/ niewydolność MIAŻDŻYCA

minutowa ↑ mm. gładkich komórek β

NIEWYDOLNOŚĆ NADCIŚNIENIE CUKRZYCA CHOROBA

SERCA WIEŃCOWA

CZYNNIKI POTENCJALNIE ODPOWIEDZIALNE ZA AUTOIMMUNIZACJĘ TARCZYCY

1. CZYNNIKI GENETYCZNE- związane z antygenem zgodności tkankowej

HLA-B8, HLA- DR3, DR- 5 - w chorobie Hashimoto

2. CZYNNIKI INFEKCYJNE- infekcje wirusowe → niszczenie komórki tarczycowej→ przedostanie się tyreoglobuliny do układu krążenia → tworzenie przeciwciał przeciwko tyreoglobulinie

3.CZYNNIKI JATROGENNE- ( stosowanie leków )→ uszkodzenie tarczycy → zmiany antygenowości→ tworzenie autoprzeciwciał

4.CZYNNIKI IMMUNOLOGICZNE- wypadnięcie funkcji limfocytów T- supresorowych

W chorobach autoimmunizacyjnych tarczycy wyróżniamy następujące przeciwciała przeciwtarczycowe:

• przciw peroksydazie taczycowej ( TPOAb _

• tyreoglobulinie (Tq Ab )

• receptorowi TSH- R- pobudzające lub hamujące

PATOGENEZA CHOROBY GRAVESA- BASEDOVA

Nadczynność tarczycy (↑ T_3, T₄, ↓ tsh ) o podłożu autoimmunizacyjnym

Czynnik genetyczny związany z antygenami zgodności tkankowej HLA- B8, HLA- DR3

Czynniki immunologiczne→ wypadnięcie funkcji limfocytów T supresorowych

↓

↑ aktywności limfocytów pomocniczych ( Th )

↓

↑ aktywności limfocytów B

↓

produkcja przeciwciał TSI ( LATS, TSH- R (stim ) Ab )

↓

pobudzają receptory w tarczycy dla TSH- R

↓

nadczynność tarczycy

↓

wole

PATOGENEZA WOLA HASHIMOTO , WYMIEŃ RODZAJE PRZECIWCIAŁ

Nadczynność tarczycy ( ↓ T₃ i T_4, ↑ TSH ) o podłożu autoimmunizacyjnym

WYSTĘPOWANIE PRZECIWCIAŁ PRZECIWTARCZYCOWYCH:

• przeciw tyreoglobulinie

• peroksydazie tarczycowej

• tubulinie

• przeciw CA- 2 ( proteazie tarczycowej )

• receptorom TSH- R ( hamujące )

Uwalnianie cytokin oraz proces zapalny powodują niszczenie miąższu tarczycy

DIAGNOSTYKA FUNKCJI GRUCZOŁU TARCZOWEGO NA PODSTAWIE FT₄ I TSH

WOLE OBOJĘTNE

FT₃, FT₄- prawidłowe stężenie

TSH- w 80 % przypadków prawidłowe

NIEDOCZYNNOŚĆ TARCZYCY

A) OBJAWOWA

↓ FT₄

FT₃ zróżnicowane ( ↑, norma lub ↓ )

↑ TSH

B) UTAJONA

FT₃, FT₄- prawidłowe

TSH- górna granica normy

NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY

↑ FT₃ zawsze

↑ FT₄ w 90 % przypadków

↓ TSH

CHOROBA ADDISONA- BIERMERA

Jest chorobą autoimmunologiczną w której dochodzi do produkcji przeciwciał przeciwko komórkom okładzinowym żołądka lub przeciwko czynnikowi wewnętrznemu Castla

→ brak wchłaniania witaminy B₁₂ → anemia megaloblastyczna

OBRAZ KRWI:

• anemia

• nadbarwliwość krwinek

• obecność megalocytów

• ↓ retikulocytów

• leukopenia

• przesunięcie obrazu w prawo

.

ZESPÓŁ NIEWŁAŚCIWEGO UWALNIANIA WAZOPRESYNY ( SIADH )

PRZYCZYNY:

NOWOTWORY

• rak oskrzela- głównie drobnokomórkowy

• rak trzustki

• rak dróg moczowych

• choroby OUN

• zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych

• ropnie

• choroby naczyniowe mózgu

• wodogłowie

• urazy OUN

• zanik mózgu

• choroby płuc

• ostra niewydolność oddechowa

• ropne zapalenie płuc

• sztuczna wentylacja

• leki

• octan desmopresyny

• winkrystyna, winblastyna

• przyczyny samoistne

PATOGENEZA I OBJAWY

Choroba charakteryzuje się prawidłowym lub nadmiernym wydzielaniem wazopresyny, hiponatremią, hipoosmolarnością płynów ustrojowych

↓ kreatyniny

kwasu moczowego

mocznika

↑ ciśnienia sródczaszkowego i obrzęk mózgu

objawy neurologiczne

OBJAWY NEUROLOGICZNE:

• osłabienie reakcji na czynniki środowiskowe

• nudności

• wymioty

• mioklonie

• drgawki

• osłabienie siły mięśniowej

• śpiączka

PRZYCZYNY NIEWYDOLNOŚCI PRZYTARCZYC

W niewydolności przytarczyc dochodzi do :

• ↓ produkcji i wydzielania parathormonu

• zaburzenia gospodarki wapniowej- HIPERKALCEMIA

• zaburzeń gospodarki fosforanowej- HIPERFOSFATEMIA

PRZYCZYNY:

• powikłania zabiegów operacyjnych tarczycy i przytarczyc

• choroby autoimmunizacyjne

• leczenie izotopem J¹³¹ ( CHOROBA GRAVESA- BASEDOWA )

• ZESPÓŁ DI GEORGE'A ( wrodzony niedorozwój grasicy, przytarczyc i aorty) → III i IV kieszonka Rathkego

• Brak przytarczyc + dysgeneza lub ageneza grasicy

• Inne postacie wrodzonej niedoczynności przytarczyc: dziedziczenie AD, AR sprzężone z płcią

• Hipomagnezemia

• Bardzo rzadko nacieki nowotworowe

PRZYCZYNY HIPERFOSFATEMII BEZ HIPERKALCEMII

• zaburzenia syntezy wit D₃ w nerkach i wątrobie

• niedostateczne wchłanianie wit D₃ w przewodzie pokarmowym

• ↓ wchłaniania wapnia w przewodzie pokarmowym

• ↑ wydalania wapnia z moczem

• nadmierne odkładanie wapnia w kościach

• hipoalbuminemia

ETIOPATOGENEZA RZEKOMEJ NIEDOCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC

PATOGEZNEZA

W rzekomej niedoczynnośći przytarczyc dochodzi do:

• ↑ stężenia parathormonu na skutek osłabienia czułości receptorów organów docelowych na PTH

( w prawdziwej niedoczynności przytarczyc poziom PTH ↓ )

• zaburzeń gospodarki wapniowej ( HIPOKALCEMIA )

• zaburzeń gospodarki fosforanowej ( HIPERFOSFATEMIA )

PRZYCZYNY

• uszkodzenie receptorów dla PTH w nerkach ( ↑ wydalania Ca z moczem )

• uszkodzenie receptorów dla PTH w ukł. kostnym ( prawidłowe wydzielanie Ca z moczem )

• uszkodzenie receptorów dla PTH zarówno w nerkach jak i w kościach

( jak w 1, nieprawidłowy wzrost kości jak w 2 )

ETIOPATOGENEZA PRZEŁOMU TARCZYCOWEGO

PRZYCZYNY:

• nieprawidłowo leczona hipertyreoza

• uraz

• zakażenie

• zabieg chirurgiczny

• zator

• kwasica cukrzycowa

• poród

OBJAWY:

• tachykardia

• ↑ ciśnienie tętnicze krwi

• duża amplituda ciśnień

• biegunka, wymioty prowadzące do odwodnienia

• osłabienie siły mięśniowej

• gorączka do 41 ⁰C

• psychoza

• stan zagrażający życiu

MOCZÓWKA PROSTA- RÓŻNICOWANIE KLINICZNE JEJ PPRZYCZYN

Choroba spowodowana niedoborem endogennej wazopresyny, która charakteryzuje się wydalaniem bardzo dużej ilości rozcieńczonego moczu oraz nadmiernym pragnieniem.

Zaburzenie niewrażliwość

czynności osi cewek moczowych

podwzgórzowo- na działanie

przysadkowej wazopresyny

↓

zaburzenie

uwalniania

i syntezy

wazopresyny

↓

CDI- ośrodkowa moczówka NDI- nerkopochodna moczówka

prosta prosta

PRZYCZYNY

CDI	WRODZONA NABYTA idiopatyczna urazowa, pooperacyjna nowotwory pierwotne OUN: craniopharyngoma, chłoniak, oponiak przerzuty nowotworowe niedotlenienie lub niedokrwienie: zespół Sheehana, wstrząs,tętniaki, epizod śmierci klinicznej (NZK) choroby ziarniniakowe: sarkoidoza, histiocytoza X choroby z autoimmunizacji
NDI	WRODZONA NABYTA nefropatia hipokaliemiczna nefropatia hiperkalcemiczna nefropatia zaporowa ( po usunięciu przeszkody ) leki ( np. sole litu, demeklocyklina, metoksyfluran ) anemia sierpowatokrwinkowa amyloidoza ciąża

PIERWOTNA NADCZYNNOŚĆ PRZYTARCZYC- OBJAWY, PTGN

W pierwotnej nadczynności przytarczyc dochodzi do:

• ↑ produkcji i wydzielania PTH

• zaburzeń gospodarki wapniowej- HIPERKALCEMIA

• zaburzeń gospodarki fosforanowej- HIPOFOSFATEMIA

OBJAWY:

Nerkowe

• kamica

• 
  wielomocz

• 
  kwasica metaboliczna Ca uszkadza rec. dla wazopresyny

• zaburzenia zagęszczania moczu

Szkieletowe

• złamania patologiczne

• ↓ masy kości

• obrzęki kości, bolesność kości

• dna moczanowa

• zwapnienie chrząstek

Ogólnoustrojowe

• słabość

• nasilona męczliwość

• utrata masy ciała

• anemia

• anoreksja

Neuropsychiczne

• słaba koncentracja

• ubytki pamięciowe

• depresje

Żołądkowo- jelitowe

• choroba wrzodowa → Ca zwiększa uwalnianie gastryny→

pobudzenie kom. okładzinowych→

↑ kwasu solnego

• zaparcia → Ca hamuje perystaltykę przewodu pokarmowego

• zapalenie trzustki → Ca aktywuje enzymy trzustkowe

Oczne

Sercowe

• nadciśnienie

• skrócenie odcinka Q- T

ZABURZENIA GOSPODARKI WAPNIOWEJ

HIPOKALCEMIA

• ↓ wydzielania PTH ( niedoczynność przytarczyc )

• ↓ wchłanianie Ca z przewodu pokarmowego

• zbyt mała ilość Ca w pokarmach

• ↑ odkładanie Ca w kościach

• ↑ utrata Ca z moczem

• zaburzona synteza wit D₃ w nerkach i wątrobie

• ↓ wchłanianie wit D₃ z przewodu pokarmowego u chorych z żółtaczką zastoinową

• ↑ stężenia fosforanów

• hipoalbuminemia

HIPERKALCEMIA

• ↑ wydzielania PTH

• ↑ wchłaniania Ca z przewodu pokarmowego

• zbyt duża ilość Ca w pokarmach

• ↓ odkładanie Ca w kościach

• ↓ wydalanie Ca z moczem

• ↑ syntezy wit D₃ w nerkach i wątrobie

• ↑ wchłaniania wit D₃ z przewodu pokarmowego

• ↓ stężenia fosforanów (hipofosfatemia )

• hiperalbuminemia

PRZEŁOM PRZYTARCZYCOWY- ETIOPATOGENEZA

PRZYCZYNY:

• pooperacyjna niedoczynność przytarczyc ( wycięcie przytarczyc w czasie zabiegu operacyjnego tarczycy )

• zanik przytarczyc i grasicy w Zespole Di George'a

OBJAWY:

• napady drgawek przy zachowanej świadomości

• drętwienie kończyn

• ułożenie palców dłoni w kształcie ręki położnika

• kurcz głośni

• w EKG wydłużenie odcinka Q-T

HIPERALDOSTERONIZM- PRZYCZYNY

PIERWOTNY HIPERALDOSTERONIZM ( ZESPÓŁ CONNA )

• gruczolak

• hiperplazja warstwy kłębkowej

• rodzinny typ CYP II BI/ B2

• raki wydzielające aldosteron

WTÓRNY HIPERALDOSTERONIZM

1. Niedokrwienie nerek

• zwężenie tętnicy nerkowej

• nadciśnienie złośliwe

2. Spadek objętości wewnątrznaczyniowej

• zastoinowa niewydolność serca

• diuretyki

• hipoproteinemia ( marskość wątroby, zespół nerczycowy )

3. Utrata sodu

• przewlekła niewydolność nerek

• cewkowa kamica nerkowa

• Zespół Barttera i pseudo- Barrtera

• Antykoncepcja hormonalna

• Guzy wydzielające reninę

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE TRZUSTKI

PRZYCZYNY

• alkoholizm ( 40 - 70 % przypadków )

• czynniki genetyczne ( mukowiscydoza )

• tropikalne PZT

• autoimmunizacja lub choroby metaboliczne

• zmiany zamykające przewód trzustkowy

• idiopatyczne, przewlekłe zapalenie trzustki

PATOMECHANIZM

Przewlekłe zapalenie trzustki cechuje postępujący proces niszczenia miąższu i wtórne włóknienie, którego przyczyną są trzustkowe komórki gwiaździste.

W etiopatogenezie odgrywa rolę uszkodzenie komórek pęcherzykowych i przewodowych ( teoria dwóch uderzeń ) oraz zwiększona produkcja wolnych rodników tlenowych z jednoczesnym niedoborem antyoksydantów np. selenu, wit E, C ( teoria stresu oksydacyjnego.

POWIKŁANIA

• torbiele rzekome trzustki ( 35 % pacjentów )

• krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego

• rak trzustki

• objawy ZUW

PATOGENEZA OSTREGO ZAPALENIA TRZUSTKI

PRZYCZYNY:

• kamienie żółciowe i niedrożność przewodu żółciowego wspólnego

• nadmierne spożywanie alkoholu

• zakażenie wirusowe np. zapalenie wątroby typu A i B

• uraz

• metaboliczne np. hipertriglicerydemia

• bulimia i jadłowstręt psychiczny

PATOGENEZA

Uwolnienie

aktywnych enzymów

w trzustce

uszkodzenie kom

pęcherzykowych

trzustki

uwolnienie uszkodzenie

IL- 1, IL- 6, PAF śródbłonka

napływ i aktywacja

makrofagów

i granulocytów

aktywacja układów: ↑ przepuszczalności

- komplementu śródbłonka

- kinin

- fibrynolizy

uwolnienie:

- proteazy (np. elastazy)

- kwaśne hydrolazy

aktywne rodniki tlenowe

rozlane uszkodzenie

trzustki

---