ZARZĄDZANIE FIRMĄ
mgr inż. Grzegorz Jegier
WYKŁAD 3 (12.03.2004)
Zarządzanie małymi i średnimi przedsiębiorstwami
Obszary podstawowych decyzji zarządczych (zadania menedżerów) - ważna kolejność (ranga):
Ustalanie długofalowych celów strategicznych i sposobów ich realizacji - jak przetrwać w przyszłości (przyszłość opodatkowania, wprowadzenie planu Hausera…)
określenie horyzontu czasowego spraw, którymi będzie się zajmował menedżer (wszystkie sprawy o horyzoncie czasowym powyżej 6 miesięcy powinny mu zajmować powyżej 75% czasu pracy; dla średniej i małej firmy sprawom bieżącym nie powinien poświęcać więcej niż 10 % czasu pracy - przeciwnie minimalizuje szanse sukcesu w przyszłości);
wspomaganie dla zarządzającego - tej strategii nie można ustalać samodzielnie, lecz należy zaufać pracy zespołowej; obszary wsparcia:
baza danych informacji; składa się z segmentów:
baza danych o nas czyli o naszej firmie;
baza związana z naszymi konkurentami, czyli o ich działaniach (czy np. zmienia zasady sprzedaży, wprowadza nowe technologie);
informacje pomocnicze budujące powiązania (informacje o nowych zasady sprzedaży, nowych technologiach, o zmianach upodobań konsumentów).
prognozy związane z rozwojem własnej branży (nie tylko z rozwojem technologii, ale i dostępności materiałów, zmianie struktury wiekowej społeczeństwa, np. teraz coraz większy jest sektor ludzi powyżej 65 lat);
strategie - w jakim kierunku będzie się odbywało wspomaganie narodowe (znajomość strategii państwa, koncernu dominującego w branży);
zespół wsparcia - osoby, które będą przygotowywać informacje, dobór zespołu, sposób jego pracy.
ramowa strategia długofalowa - jesteśmy zobowiązani do opracowania sposobu osiągnięcia celu; często istnieje wiele wariantów osiągnięcia celu, dlatego określa się ramy obejmujące te różne sposoby, bez precyzowania co to ma być;
Planowanie - określenie sekwencji przyszłych działań oraz środków niezbędnych do ich zrealizowania. W tym elemencie mniejsza jest rola menedżera, ważne są:
wsparcie w postaci zespołu wspomagającego; muszą to być z jednej strony specjaliści z różnych branż, a z drugiej ludzie z różnym doświadczeniem (praktyka, teoria, czas pracy, staż pracy); Formowanie pracy zespołowej:
jako liderzy musimy osiągnąć cel, ale nie należy narzucać swoje oczekiwania i preferencje rozwiązań (zapewnić pewną swobodę)
należy nagradzać zespół za efekty; metody motywacji:
nagroda za uzyskanie dofinansowania
nagroda za pozyskanie technologii i partnerów
techniczne wsparcie planowania:
sieciowe metody planowania - metody komputerowe oparte o teorię grafów i rachunek prawdopodobieństwa;
statystyczna obróbka danych;
matematyczne modele prognozowania przyszłości;
wsparcie merytoryczne.
Ustalenie zakresu, przedmiotu i metod kontroli - sprawdzanie zgodności realizowanych działań i ich wyników z założeniami
Aby kontrola przebiegała poprawnie musimy ustalić wzorzec (element odniesienia). Jego stopień dokładności zależy od stopnia nakładów. Poszukuje się odstępstw i reagujemy na nie. Ze względu na czas reakcji mamy dwa przypadki:
nielimitowany czas reakcji - w procesie projektowania rozwiązań:
limitowany czas reakcji - dzielimy na:
w sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu (pożar, awaria zasilania), gdzie wymagane jest szybkie i automatycznie postępowanie;
w sytuacjach nie dotrzymania terminu dostawy, czyli nie wpływające na bezpieczeństwo, ale zakłócające proces produkcyjny, decyzja nie musi być podejmowana automatycznie
Proces kontroli ma pomagać, a nie przeszkadzać, czyli ma nie wydłużać procesu technologicznego.
Decydowanie o przebiegu procesów produkcyjnych w przedsiębiorstwach przemysłowych. Do menedżerów należy decyzja o zmianie przebiegów procesów produkcyjnych; oni muszą reagować na zmiany na rynku sprzedaży np. na nasycenie rynku. Nie należy do tego podchodzić do tego w sposób taki, że przedsiębiorstwo „jakoś to przetrzyma” („jakoś to będzie”). Każdy produkt charakteryzuje cykl życia produktu. Dlatego na podstawie sygnałów z zewnątrz menedżerowie muszą dynamicznie i na bieżąco podejmować decyzje związane z procesem produkcyjnym.
Organizowanie - grupowanie zasobów materialnych ludzkich oraz ustalanie relacji między nimi:
dla każdego stanowiska pracy, produktu, półproduktu należy zbudować ideał (wzorzec), a następnie ze zbioru dostępnych środków dobieramy elementy zapewniające osiągnięcie najlepszego efektu (maksymalizacja);
relacje między poszczególnymi elementami - trudno stworzyć zespół zbliżony do wzorca idealnego; w zespole nie może być zbyt dużo liderów (mówimy tu o zespole wykonawczym, a nie projektowym gdzie jest to dopuszczalne, a nawet pożądane), a współpraca musi się odbywać poprawnie.
Kierowanie zachowaniami ludzkimi - wybór sposobów oddziaływania na uczestników organizacji. Na co zwrócić uwagę?
statystycznie dużo lepsze efekty daje motywowanie, nie karanie; menedżer musi zauważać każdego pracownika i na tym tle zespół wykonawczy. Nie można generalizować np. „ … wszyscy się spóźniacie…”. Ważne jest dostrzeganie każdego pracownika, a karanie dopiero za konkretne odstępstwa.
zmienność oddziaływania na zespół w zależności od następstw i sytuacji (np. zależne od składu zespołu).
Kształtowanie potencjału społecznego organizacji - wybór kierunków i sposobów świadomego tworzenia ilościowych i jakościowych charakterystyk grupy społecznej złożonej z osób zatrudnionych w organizacji ui współpracujących z nią. Obszar działań:
inspirowane przez zarządzających:
wspólne spożywanie posiłków - wydajność człowieka rośnie przez 4 godziny po przebudzeniu, a potem maleje - przerwa zmienia nachylenie krzywej opisującej zmianę wydajności;
celebrowanie ważnych dni firmy, świąt narodowych, osiągnięć produktów (np. samochód roku);
kluby zakładowe - wiele firm finansuje sporty jak: koszykówka, siatkówka, aerobik, fitness;
inspirowane przez pracowników:
związki zawodowe - działania organizowane przez pracowników - wspomaganie związków zawodowych (??)
kluby zainteresowań pracowników;
wspomaganie pomocy społecznej;
Specyficzne decyzje - związane z np. umiędzynarodowieniem i globalizacją procesów zarządzania.
Role kierownicze:
Pozycja i władza formalna:
władza wynikająca z posiadania firmy (z posiadania większości udziałów firmy);
władza posiadana z własności, ale nie mamy odpowiedniej siły i musimy tworzyć koalicje rządzącą (spółki z. o. o. oraz spółki akcyjne);
władza nadana - nie angażujemy środków, mamy tytuł prezesa nie posiadając udziałów; właściciel ustala nam zakres kompetencji.
Podstawowym błędem są zachowania lekceważące podwładnych lub ganiące podwładnych (przykład z parkowaniem samochodu).
Role interpersonalne - pozycja mediatora między osobami. Z jednej strony reprezentujemy firmę na zewnątrz, ale pełnimy też rolę przywódczą. Ważna umiejętność przyznania się do błędu przed zespołem. Jest to osoba ułatwiająca kontakty pracowników z chociażby osobami przygotowującymi informację o produktach (funkcje łączące).
Rola informacyjna - punkt zarządzania informacją w firmie; decyduje kiedy, komu i jaka informacja zostanie przekazana. Menedżer musi posiadać odpowiedni dostęp do informacji. Jest to osoba, która musi na zewnątrz „sprzedawać” swoją firmę, musi wiedzieć jak występować publicznie.
Role decyzyjne - podejmowanie decyzji, rozdzielanie zasobów, negocjacje (mediacje).
ZARZĄDZANIE FIRMĄ
mgr inż. Grzegorz Jegier
WYKŁAD 5 (26.03.2004)
Procedury tworzenia i dokumentowania działalności gospodarczej (zasady prowadzenia działalności, opisane szczegółowo w polskich warunkach).
Kodeks spółek handlowych - akt prawny pozwalający regulować sprawy związane z zakładaniem i prowadzeniem spółek handlowych (powołanie, tworzenie, przekształcanie, rozwiązywanie).
Kodeks cywilny - dokument regulujący relacje między osobami (nie podmiotami).
Kodeks pracy - dokument określające ramowe relacje w zakładzie pracy; określa prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy. Ma zastosowanie nawet w spółce jednoosobowej (można sobie wtedy udzielić urlopu - można nie pracować nie zawieszając działalności). Jest dokumentem niesymetrycznym - różne prawa dla właściciela (pracodawcy) i pracownika.
Ustawa o rachunkowości- określa zasady dokumentowania zjawisk gospodarczych występujących w podmiotach gospodarczych; wszystko związane z środkami finansowymi.
Ustawa o organizowaniu i finansowaniu ubezpieczeń społecznych - określa jakie świadczenia przysługują nam w określonych sytuacjach (np. zasiłki macierzyńskie), a także sposoby ich finansowania.
Prawo działalności gospodarczej - ustawa, która wprowadza systematykę do terminologii związanej z działalnością gospodarczą.
Gdzie to znaleźć? - serwis prawny na stronie sejmu (internetowy system informacji prawnej - isip.sejm.gov.pl)
Ad. 1. Ustawa z dnia 15 września 2000 roku (Dz. U. 2000 Nr 24 poz. 1037… Dz. U. 2003 Nr 229 poz. 2276)
Ad. 2. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku (Dz. U. 1964 Nr 16 poz. 93… Dz. U. 2003 Nr 124 poz. 1151). Zapisane standardowe rozwiązania, opisana np. szczegółowa procedura pożyczki, jakie regulacje w przypadku pożyczania pieniędzy komuś lub od kogoś (powinna być spisana umowa o pożyczkę i odprowadzona odpowiednia opłata skarbowa, jednak w rzeczywistości rzadko jest to respektowane; w zasadzie więc łamiemy prawo pożyczając komuś pieniądze, nie dokumentując tego). Kodeks cywilny jest istotny dla znajomości regulacji związanych z tym co samodzielnie możemy kształtować, jakie relacje.
Ad. 3. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku (Dz. U. 1974 Nr 24 poz. 141… Dz. U. Nr 40 poz. 374)
Elementy istotne:
prawa pracownika - do czego ma prawo; jakiekolwiek próby ograniczania prawa kończą się wyrokiem sądowym, zatem prawa pracowników należy znać, żeby ich nie łamać (ważne dla pracodawców);
prawa dyrektorów, kierowników jako pracownika;
prawo do urlopu - obecnie dostosowane do rozwiązań stosowanych w Unii Europejskiej; przysługują 4 dni urlopu na żądanie (nawet nie wychodząc z domu można z tego prawa skorzystać, informując np. telefonicznie), związane najczęściej z załatwianiem ważnych spraw, które można załatwić tylko w tym wyznaczonym dniu; ważne dla nas jako dla pracodawców; drugi element to bez wyobraźni skonstruowany system urlopów dla osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin.
Ad. 4. Ustawa z dnia 29 września 1994 roku (Dz. U. Nr 121 poz. 591… Dz. U. 2003 Nr 229 poz. 2276). Trudno bez jej znajomości prowadzić rozliczenia z FISKUSEM. Określa obowiązkowe dokumenty, które należy prowadzić w firmie (wygląd księgi przychodów i rozchodów)
Ad. 5. Ustawa z dnia 25 listopada 1986 roku (Dz. U. 1986 Nr 42 poz. 202… Dz. U. 2002 Nr 199 poz. 1673). Opisany w niej system ubezpieczeń społecznych.
Ad. 6. Ustawa z dnia 19 listopada 1999 roku (Dz. U. 1999 Nr 101 poz. 1178… Dz. U. 2003 Nr 217 poz. 2125).
- 1 -
Zarządzanie Firmą - wykład