Wykład 4 15.03.12
NARUSZENIE UMOWY
Niewykonanie umowy bądź nienależyte wykonanie umowy. Niewykonanie umowy polega na niewydania należytego świadczenia. Nienależyte wykonanie umowy ma miejsce wtedy kiedy wierzyciel otrzyma świadczenie, ale nie takie jakie mógł liczyć.
Skutki naruszenia umowy.
Żądanie wykonania umowy zgonie z jej treścią- wierzyciela może żądać od dłużnik spełnienia świadczenia tak jak było miedzy nimi uzgodnione- zasada realnego wykonania umowy- rzeczywistego otrzymania świadczenia przez wierzyciela. Uprawnienia wierzyciela w porządku kontynentalnym:
Żądanie odszkodowania- wynagrodzenia szkody która poniósł wierzyciel w skutek naruszenia umowy bądź niewykonania bądź nienależytego nie wykonania, art 471 i następne- wynikają przesłanki roszczenia odszkodowawczego:
Istnienie ważnej umowy- jeśli umowa jest nieważna to jej uchybienie nie będzie oznaczało wynagrodzenia szkody
Stwierdzenie naruszenia umowy- czy dłużnik uchybił swoim obowiązkom, a on wypełnił swoje powinności- zidentyfikować okoliczności które mogłyby naruszyć umowę
Istnienia szkody- obejmuje dwa elementy stratę i nieosiągnięte zyski. jeżeli nie ma szkody nie można żądać odszkodowania- trzeba ustalenia istnienia szkody art.361- wynagrodzenie szkody majątkowej polegającej na tym o ile pomniejszył się majątek wierzyciela i o co się nie powiększył się majątek wierzyciela. Co do zasady wierzyciel nie może żądać zadośćuczynienie- wynagrodzenia szkody niemajątkowej jaka jest krzywda (wynagrodzenie w drodze zadośćuczynienia). To ustalenie nie ma charakteru absolutnego. Wierzyciel może oczekiwać wynagrodzenia szkody majątkowej a nie majątkowej.
Związek przyczynowy miedzy naruszeniem umowy a powstałą szkodą art.361§1- tylko za oczywiste, typowe następstwa będzie obowiązywało odszkodowanie.
Wina- ona jest podstawą odpowiedzialności dłużnika za naruszenie umowy. Art.472- niezachowanie należytą starannością- dłużnik powinien wykonać świadczenie wykonać z należytą starannością- art.365 ogólnie określana jako naruszenie ogólnych zasad w stosunkach danego rodzaju- czy dłużnik spełnił te wymagania. Brak nienależytej staranności to jest wina. Art.471- domniemanie winy dłużnika- wierzyciel dochodzący odszkodowania nie musi udowadniać winy dłużnika- przesunął ciężar dowodu z wierzyciela na dłużnika- dłużnik uwolni się od odpowiedzialności odszkodowawczej poprzez przeprowadzenie dowodu braku swojej winy. Niw powód będzie przedstawiał sądowi dowody winy dłużnika , ale pozwany będzie mógł przed sadem przeprowadzić dowodu wskazującej brak jego winy a wiec wykazując, że zachował należytą staranność.
Szczególne przypadki naruszenia umowy- od Niemców:
Zwłoka dłużnika- nie każde opóźnienie jest zwłoka- opóźnienie zwykłe miałoby po prostu oznaczać uchybienie terminowi spełnienia świadczenia wskutek okoliczności za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności- wierzyciel nie otrzymuje należącego się świadczenia wskutek okoliczności za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności-to zwykle opóźnienia miałby oznaczać nie zawinione przez dłużnika. To zwykle opóźnienie nie rodzi skutków prawnych- jest od tego istotne odstępstwo wyrażone art.481 dot. świadczenia pieniężnego. Dłużnik który spóźnia się z zaplata musi się liczyć z obowiązkiem zapłaty odsetek nawet wtedy kiedy nie zawinił opóźnienia. Przy świadczeniach pieniężnych wejdzie w rachubę w razie opóźnienia zadanie zapłaty odsetek. Zwłoka jest zawinionym opóźnieniem. Ma miejsce, wtedy kiedy dłużnik nie spełni świadczenie w terminie wskutek okoliczności za które on ponosi odpowiedzialność. Skutki zwłoki dłużnika:
Wejdą w rachubę roszczenia, które miałyby być możliwymi do podniesienia w każdym przypadku naruszenia umowy: wykonanie umowy bądź wynagrodzenia szkody. Ma jeszcze szczególne uprawnieni art.479- Wykonanie zastępcze-wierzyciel może udać się do innej osoby i nabyć na koszt dłużnika. Art.480 czynienie- może żądać wykonania czynności na koszt dłużnika ,np. pomalowanie pomieszczeń. Wejdzie w rachubę wtedy gdy sąd upoważni wierzyciela do powierzenia osobie trzeciej czynności obciążających dłużnika.
art.491- przepis dotyczy zwłoki co wykonania umowy wzajemnej- ustawowe prawo odstąpienia od umowy- miało by wejść z mocy prawa- jeżeli jedna ze stron umowy wzajemnej popadnie we zwłokę to druga ze stron może: żądać wykonania umowy, żądać odszkodowania, odstąpić od umowy. Samo oświadczenie miałoby być wystarczającym od odstąpienia wykonania tej umowy. Odstąpienie będzie wchodziło w rachubę po upływie danego terminu. Skutki: art.494 zwrócenie tego co do strony sobie wcześniej świadczyły.
Niemożliwość świadczenia- miałaby polegać na tym ze spełnienie świadczenia przez zadośćuczynienia dłużnika swojej powinności miałoby być niemożliwe. Kiedy ujawniona niemożliwość świadczenia- art.387 umowa jest nieważna. Niemożliwość pierwotna- uprzednia- ma miejsce już w chwili zawarcia umowy, ustawodawca uznaje za nieważną. Weszłaby w rachubę niemożliwość występująca po zawarciu umowy. Gdy umowa była możliwa do spełnienia świadczenia. Niemożliwość wtórna następcza- ustalenie w wyniku czego w chodzi w rachubę ta niemożliwość. Ustalenie:
że niemożliwość miałaby wynikać z winy dłużnika. Wówczas wchodzą rachubę skutki naruszenia umowy: żądanie odszkodowania. Dłużnik w takiej sytuacji zobowiązany jest do wynagrodzenia szkody wierzycielowi.
Niemożliwość wynika z okoliczności niezawinionych przez dłużnika. Wówczas umowa wygasa. Odpada obowiązek dłużnika spełnienia świadczenia.
Bezpodstawne wzbogacenie art.405i następne- uzyskanie korzyści majątkowej kosztem innej osoby bez podstawy prawnej. Możemy zaznaczyć dwie osoby jako wzbogacona i zubożona- ma przejść pomiędzy nimi przesunięcie majątkowe z zubożonego na wzbogaconego. Przysporzenie to ma miejsce bez upoważnienia ustawowego.. W wyniku czego może dość do bezpodstawnego wzbogacenia:
Wskutek działania wzbogaconego, np. kradzież
Wynik działania zubożonego, np. wzniesieni budynku na cudzym gruncie
Działanie osoby trzeciej, np. z skradzionych materiałów wzniesiono budynek na cudzym gruncie
Wynik działania sił przyrody
Trzeba się liczyć że wzbogacony będzie musiał na żądanie zubożonego dokonać zwrotu korzyści, a jeżeli byłoby to niemożliwym to zwrotu wartości tychże korzyści. Zubożony ma roszczenia o zwrot tego co jest przedmiotem bezpodstawnego zbogacenia. To roszczenie jest bardzo słabe. Jest to żądanie o zwrot aktualnego wzbogacenia, art. 409.