I.CO TO SĄ STOSUNKI POLITYCZNE UKAŻ ICH ROLĘ I MIEJSCE WŚRÓD INNYCH STOSUNKÓW MIĘDZY NARODOWYCH
MPS to wielopłaszczyznowy układ między ludźmi oraz nauka zajmująca się badaniami tych relacji. Msp obejmują relacje nie tylko między narodami, ale i innymi podmiotami posiadającymi lub nie osobowość prawną. Podmiotami stosunków międzynarodowych są państwa i organizacje międzynarodowe. Stosunki międzynarodowe to stosunki między narodami skupionymi w państwa. Współczesne stosunki międzynarodowe wykraczają daleko poza zakres oficjalnych stosunków politycznych między państwami i innymi uczestnikami (np.: kontakty finansowe, kulturowe). . W stosunkach międzynarodowych nie ma władzy scentralizowanej w przeciwieństwie do stosunków politycznych.
Dominuje w nich przewaga działań nieskoordynowanych co nie oznacza anarchii.
II.OMÓW ISTOTĘ DETERMINANTÓW (CZYNNIKÓW) I ROLĘ WPŁYW NA ROZWÓJ STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH
Przebieg, zakres i intensywność SM rozpatrywanych jako proces wzajemnych oddziaływań wszystkich jego uczestników, są uwarunkowane różnorodnymi czynnikami.(zależne od podmiotów SM, jak i od ucz. Podmiotowych, trwałe, okresowe, a treść znaczenie i wpływ tych czynników zmienia się wraz z epokami. Szczególnego znaczenia dla potrzeb analizy nabiera ich uporządkowanie i usystematyzowanie.-(czasowe, przestrzenne, strukturalne, dynamiczne, podział ma char. umowny, ma też zalety i wady.)
Podział: WEDŁUG KRYTERIUM CZASOWEGO TO historyczne, aktualne i potencjalne, odzwierciedlają one relacje między teraźniejszością, przyszłością i przeszłością oraz wskazują na sposoby ukierunkowania i wykorzystania tych związków. WG.KRYTERIUM PRZESTRZENNEGO: narodowe (lub państwowe) i międzynarodowe (lub pozanarodowe). Czynniki międzynarodowe można podzielić wg. Ich zasięgu terytorialnego na; lokalne, regionalne, kontynentalne, i globalne. WG. KRYTERIUM STRUKTURALNEGO: czynniki obiektywne ( materialne, rzeczywiste = naturalne, człowiek, obszar, klimat, środowisko, zasoby naturalne i gospodarka, technika, systemy, partie polityczne) i subiektywne (moralne, świadomościowe = idee, poglądy, koncepcje, doktryny, programy polityczne, religie). WG.POLĄCZONEGO KRYTERIUM DYNAMIKI I INTENSYWNOSCI ODDZIALYWAŃ: Do grupy czynników warunkujących procesy oddziaływań międzynarodowych zaliczamy uwarunkowania(mają one wpływ pośredni, tworzą przesłanki i warunkują procesy): geograficzne, demograficzne, narodowe, ideologiczne, religijne.
Do grupy elementów realizujących procesy oddziaływań międzynarodowych zaliczamy czynniki(mają one wpływ bezpośredni bo inicjują, organizują i kontrolują te procesy): ekonomiczno-techniczne, militarne, organizacyjno-społeczne, osobowościowe. Czynniki warunkujące oddziaływają wolniej i słabiej, działanie i dynamika czynników realizujących jest intensywna i zauważalna w krótszym okresie czasu
III.WYMIEŃ I OMÓW DETERMINANTY STAŁE I ZMIENNE WPŁYWAJĄCE NA PROCESY MIĘDZYNARODOWE
W nauce o stosunkach międzynarodowych różnie definiuje się determinanty. Dzielimy te czynniki na:
Stałe- zachowana jest ciągłość MSP
zmienne
Zmiana władzy nie oznacza zerwania MSP, stosunki międzynarodowe może zachować naród (bez władzy, państwa). Są to np. państwa (trwają setki i dłużej lat, nie znikają z dnia na dzień).
IV.KOGO NAZYWAMY UCZESTNIKAMI STOSUNKÓW MIĘDZYNRODOWYCH.WYMIEŃ I OMÓW ICH MIEJSCE NA ARENIE MIĘDZYNARODOWEJ
Uczestnikiem stosunków międzynarodowych może być każdy nosiciel jakiejś aktywności, która wpływa na stosunki międzynarodowe w sensie pozytywnym lub negatywnym, pod warunkiem iż jest to działanie lub działalność świadoma, wolna, ciągła, zamierzona oraz wykraczająca swoją działalnością poza granice państwa.
Uczestnikiem stosunków międzynarodowych jest podmiot lub podmioty zdolne do aktywności międzynarodowej, czyli do utrwalania w sposób zamierzony stanów środowiska międzynarodowego.
Mamy różne podziały klasyfikacji stosunków międzynarodowych:
Uczestnicy państwowi (państwa i ich rządy)
Uczestnicy poza państwowi (organizacje międzynarodowe, narody, ruchy międzynarodowe, organizacje transnarodowe, fundacje, kościoły, partie polityczne, organizacje społeczne, niektóre osoby fizyczne (np.: politycy), głowa kościoła)
Uczestnicy podmiotowi (podmioty prawa międzynarodowego, organizacje międzynarodowe pozapaństwowe, państwa suwerenne, stolica apostolska)
Uczestnicy przedmiotowi (wszystko to co nie jest podmiotem a wpływa na procesy międzynarodowe, np.: osiągnięcia technologiczne, osiągnięcia kulturalne (np.: dzieła literackie) stereotypy i mity)
V.KOGO ZALICZAMY DO OBIEKTYWNYCHI SUBIEKTYWNYCH UCZESTNIKÓW STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH
Ze względu na kryterium strukturalne:
obiektywne (klimaty, środowiska naturalne, czynniki stworzone przez człowieka, czynniki naturalne)
subiektywne (idee, doktryny polityczne, religie, programy polityczne, systemy)
VI. UKAŻ POJĘCIE I ISTOTĘ I ATRYBUTY POWSZECHNYCH WIELKICH MOCARSTW I ROLĘ W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH
Mocarstwo - najpotężniejsze kraje, największe państwa, które odgrywają kluczową rolę w stosunkach między. To państwa, które mają decydujący wpływ na rozwój stosunków między. państwo, które jest potęgą zakresem i siłą wpływów przewyższa inne państwa.
państwo zdolne do działań na arenie międzynarodowej o charakterze ekspansywnym.
państwo, które zajmuje pozycję centralną w systemie stosunków międzynarodowych.
Pozycję, rangę i status państwa na arenie międzynarodowej wyznacza jego miejsce w regionie.
Rola i pozycja państwa w systemie międzynarodowym nie jest stała, ulega rzeczywistym i subiektywnym zmianom. Jego pozycje określa zakres interesu, zakres możliwości czynnego uczestnictwa w polityce światowej oraz możliwość reagowania na sytuacje między. Współcześnie czynniki, które określają pozycję państwa na rynku między. to przede wszystkim potencjał gos. technologiczny, zasięg i możliwości ich zabezpieczenia.
W latach 1900-2005 spośród 9 państw (Rosja, ZSRR, Francja, Wielka Brytania, Niemcy, Chiny, Austrio-Węgry, Japonia, USA), które w wieku XX spełniały kryteria pozwalające je nazwać super mocarstwami, dziś postały tylko Stany Zjednoczone, pozostałe spadły do rangi mocarstw regionalnych.
Mocarstwowość (siła oddziaływania) najczęściej przejawia się w zakresie oddziaływania na SM. Wśród parametrów, które określają położenie państwa w hierarchicznej zdolności państwa, kształtują się następujące czynniki:
demograficzny
gospodarczo-surowcowy
spójność narodowa
terytorialny (powierzchnia kraju)
zasoby polityczno-militarne.
Również bardzo istotnym parametrem określającym miejsce na arenie międzynarodowej jest:
położenie i zasięg geograficzny,
rodzaj i gęstość sieci powiązań międzynarodowych,
strategia i cele jakie stawiają sobie do osiągnięcia rządy poza granicami państwa,
percepcja (poprawne określenie) miejsca na arenie międzynarodowej.
Podział mocarstw:
globalne (uniwersalne) - to te, które są zdolne do działań globalnych we wszystkich dziedzinach np. Stany Zjednoczone
sektorowe - takie, które są zdolne do działań w skali globalnej, ale tylko w jednej dziedzinie np. Japonia
regionalne - zdolne do efektywnego oddziaływania w skali regionu np. Wlk Brytania, Francja, Niemcy, Brazylia, Argentyna, Indie.
VII.OMÓW WSPÓŁCZESNE ASPEKTY I CZYNNIKI BEZPIECZEŃSTWA NARODSOWEGO
Bezpieczeństwo narodowe to proces i stan zmieniający się pod wpływem warunków zewnętrznych i wewnętrznych. Współczesne nowoczesne demokratyczne państwo musi posiadać wiążący dla wszystkich porządny:
prawo wiążące dla wszystkich obywateli
polityczny podział władz (ustawodawcza, wykonawcza i sądowa)
monopol na stosowanie przemocy, prawo użycia siły (w państwie posiada suwerenny rząd. jest on określony przez normy prawne i konstytucję)
Współcześnie o bezpieczeństwie i suwerenności państw obok czynnika militarnego decydują:
rozwój gospodarczy państwa
poziom techniki i technologii
stan finansów państwa
stan ochrony środowiska
nowoczesne środki łączności
sprawny system polityczny i prawny
stabilizacja sytuacji polityczno prawnej
stabilizacja sytuacji społecznej.
VIII.CO ROZUMIESZ PRZEZ POJĘCIE ,,BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE”,UKAŻ JEGO WSPÓŁCZESNE ELEMENTY
Bezpieczeństwo narodowe to troska o pokój, by spory zostały rozwiązane bez użycia siły (pokojowo). Bezpieczeństwo to swoisty kod informacyjny państw, organizacji i społeczności, który nakazuje podejmowanie określonych działań na rzecz pokoju. Bezpiecze Bezpieczeństwo w stosunkach międzynarodowych oznacza stan nie zagrożenia, pewności i spokoju. Bezpieczeństwo to wolność od szkodliwości i wojny. Kategoria bezpieczeństwa międzynarodowego i narodowego jest trudna do zdefiniowania, bo jest to jednocześnie stan i proces. Bezpieczeństwo ma na celu zapewnienie wewnętrznych i zewnętrznych warunków sprzyjających rozwojowi państwa i jego życiowym interesom oraz ochronę przed istniejącymi zagrożeniami.
Obecnie bezpieczeństwo wewnętrzne to zdolność kraju do egzystencji do utrzymania suwerenności. Dzisiaj ten podział bezpieczeństwa narodowego jest uzależniony od bezpieczeństwa innych państw. Bezpieczeństwo międzynarodowe dotyczy kilku / kilkunastu państw. Współczesne bezpieczeństwo międzynarodowe to suma i rezultat bezpieczeństwa każdego oddzielnie i wszystkich państw członkowskich. Bezpieczeństwo międzynarodowe jest to również określenie stanu i procesu w którym istnieją realne i racjonalne mechanizmy redukowania zagrożeń akceptowanych przez społeczeństwo międzynarodowe w warunkach niestosowana
We współczesnych stosunkach międzynarodowych mówimy że państwu musimy zapewnić rozległe bezpieczeństwo tzn. dobrobyt, rozwój cywilizacyjny w różnych strefach życia. Niestety nie ma tzw. absolutnego 100%ego bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo narodowe oznacza sytuację i pewien ład międzynarodowy pozwalający państwu realizować jego podstawowe funkcje tzn. integralność terytorialną państwa, niepodległość i rozwój wewnętrzny
IX.CO OZNACZA POJĘCIE ,,SUWERENNOŚĆ PAŃSTWA”I JAK WPŁYWA TO NA POLITYKĘ WEW. I ZAGRANICZNĄ KAŻDEGO PAŃSTWA
Najważniejsze wartości to suwerenność i suwerenność polityczna (dla państw). Obecnie żaden kraj na świecie nie jest w stanie suwerennie zapewnić bezpieczeństwa swojemu krajowi. Nowoczesna technika, masowa komunikacja ogarniająca cały świat, rozwiązania gospodarcze sprawiają, że suwerenność państw staje się coraz bardziej fikcją. Suwerenność w ujęciu tradycyjnym jest dzisiaj anachronizmem, bo jest wzajemne uzależnienie państw od siebie w różnych strefach. Wszystko odbywa się przy otwartej kurtynie dzięki satelitom i nowoczesnym technologiom. Granice przenikają się (UE), są znoszone. Wystarczy mniej liczna armia, która jest lepiej wyposażona i wyszkolona.
Suwerenem państwa polskiego jest naród. Suwerenność to dosłownie zwierzchnictwo. Niezależność utożsamiana jest z samodzielnością i niepodległością państwa jako podmiotu stosunków międzynarodowych. Uważana była i nadal jest za atrybut władzy państwowej, odróżniający ją od innych systemów władzy publicznej i niepublicznej. Suwerenność każdego państwa jest realizowana na dwóch płaszczyznach:
zewnętrznej oznaczającej jej niezależność od innych państw
wewnętrznej wyrażający jej zwierzchnią uprzywilejowaną pozycję w stosunku do instytucji działających w państwie
X.ZASTANÓW SIĘ I ODP. NA PYTANIE CZY GLOBALIZACJA I INTEGRACJA ZAGRAŻAJĄ SUWERENNOŚCI PAŃSTW VNARODOWYCH I ROLĘ BEZPIECZEŃSTWA
Procesy integracyjne we współczesnym świecie nie stanowią zagrożenia dla suwerenności i bezpieczeństwa narodowego. Istotą współcześnie pojmowanej suwerenności jest jego niezależność oznaczająca władzę zwierzchnią na jego terytorium. Znacznie większym zagrożeniem dla suwerenności państw są egoizm narodowe, partykulaizmy narodowe, które prowadzą do tendencji nacjonalistycznych (zjawisko denacjonalizacji). Wejście do UE, NATO to są przesłanki dodatkowe, które wzmacniają suwerenność i bezpieczeństwo nasze. W interesie Europy i świata jest zachowanie procesów integracyjnych tworząc dobrą instytucjonalizację. Alternatywą dla rozpadu UE czy NATO byłyby rozwijające się grupy nacjonalistyczne.
XI.PRZEDSTAW GENEZĘ STRUKTURĘ I DZIAŁALNOŚĆ ONZ I JEJ PERSPEKTYWY
Jest uniwersalną organizacją ze względu na przedmiot działania. Powstała w wyniku II wojny światowej na konferencji w San Francisco obradującej w dniach 25.04.1945 - 26.06.1945. Ma charakter powszechny. W swej działalności nawiązuje do Ligii Narodów. Dziś spośród 202 narodów suwerennych do ONZ należy 189. ONZ jest organizacją rządową ponadnarodową. ONZ wynegocjowała ponad 180 porozumień pokojowych.
Cele
utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa
rozwijanie przyjaznych stosunków między państwami i narodami opartych na zasadzie równości i samostanowienia narodów
doprowadzenie do współdziałania między państwami w rozwiązywaniu problemów gospodarczych, społecznych, kulturowych i humanitarnych
Zasady działania:
zasada suwerenności wszystkich członków
wszyscy członkowie zobowiązują się załatwiać swe spory narodowe środkami pokojowymi i powstrzymywać się od użycia groźby siły przeciw całości terytorialnej lub niepodległości innego państwa
Do ONZ mogą być przyjęte państwa demokratyczne i pokojowe, które akceptują zawarte w KNZ postanowienia.
XII.JAKĄ ROLĘ ODGRYWA ONZ WE WSPÓLCZESNYCH STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH .CZY ONZ JEST POTRZEBNE ŚWIATU?
ONZ jest organizacją powszechną, globalną i jedyną w swoim rodzaju. Statut ani razu nie był zmieniany. Dlatego występują w nim instytucje obecnie już martwe, państwa, które już nie istnieją. Statut określa obowiązki państw członkowskich. Żadne państwo nie zostało wyłączone ze składu członkowskiego. ONZ ma bardzo niski budżet. Wciąż brakuje środków na funkcjonowanie. Niektóre państwa są za tym, żeby zlikwidować ONZ i powołać nową organizację. Inni chcą ją gruntownie zmodernizować. Żeby zmienić status, zmiany muszą być przegłosowane ¾ głosów. Musi być zgoda rady. Niektórym państwom jest bardzo na rękę, aby nie zmieniać statusu. ONZ jako jedyna organizacja posiada emblemat, zdolność prawną (jest podmiotem stosunków międzynarodowych).
XIII.PRZYCZYNNY I SKUTKI UPADKU IMPERJUM SOWIECKIEGO
Jedną z ważniejszych przyczyn upadku bloku wschodniego była jego niereformowalność. Ponadto kryzys ZSRR, a także kryzys objętych układem warszawskim. To spowodowało niezadowolenie w społeczeństwie. Moskwa nie dawała pozwolenia na żadne reformy (polityczne, gospodarcze). Od 1979 roku Rosja angażuje się w wojnę w Afganistanie. Wydarzenia, które krok po kroku powodowały upadek ZSRR były kolejne zmiany na szczeblach władzy.
10.11.1982 roku zmarł powszechnie znienawidzony Lenin Breżniewa. „Doktryna Breżniewa” głosiła, że wszystkie państwa komunistyczne mają bezwzględny obowiązek obrony komunizmu (przede wszystkim z ZSRR). Wspólnota socjalistyczna jest nienaruszalna - taki zapis był w doktrynie Breżniewa.
Następcą był Julin Antropow - dotychczasowy szef KGB. Urząd sprawował krótko do 1994 roku. Rozpoczyna się era Gorbaczowa, bo nie wywodził się jako pierwszy z KGB. Gorbaczow będzie pierwszym sekretarzem generalnym a jednocześnie prezydentem. Do władzy doszedł po raz pierwszy człowiek młody - 54 lata. Gorbaczow wiedział, że w ZSRR sytuacja jest katastrofalna. Na ZSRR USA nałożyło embargo.
Papież Jan Paweł II wspierał Rugana, stąd Gorbaczow postanowił powrócić do dialogu z USA, zapowiedział przebudowę Pierestrojki. Chciał przeprowadzić reformy wraz z całym społeczeństwem. Chciał wprowadzać demokrację - socjalizm z ludzką twarzą. Opublikował w 1985 roku w książce pt. „Przebudowa i nowe myślenie ZSRR i całego świata”. Powrót do współpracy z zachodem. Uważał, że wszyscy są sobie potrzebni i są od siebie zależni - pierwsze takie stwierdzenie szefa ZSRR. Powinny przeważać cele ludzkie.
zapowiada, że należy zakończyć „zimną wojnę”
domagał się, aby do dialogu ZSRR i USA włączyły się inne państwa komunistycznych. Miały być to sygnały dla państw bloku wschodniego do działań reformatorskich
Gorbaczow otrzymał za tą książkę wiele nagród, uznanie przez wszystkie kraje. Cały świat widział w Gorbaczowie wielkiego reformatora. Nie mógł tych reform wprowadzić od razu w życie, bo miał opór wewnątrz, ale zyskiwał poparcie na cały świecie. Bało się wojsko ZSRR, że stracą swoją pracę. Gorbaczow ogłosił ponownie w postaci tzw. planu Gorbaczowego pakiet reform. 15 stycznia 1986 - „Plan Gorbaczow”. Czynił go jeszcze bardziej wiarygodnym dla USA i innych państw. Wiązano z nim wielkie nadzieje. Ten plan był płaszczyzną do porozumienia ZSRR z USA, między Gorbaczowem a Reganem. Staje się bliskim partnerem Regana. Rodzi się nowy dialog między nimi. Dialog ten przyspiesza wielka katastrofa 25 kwietnia 1986 roku elektrowni atomowej w Czarnobylu. Zginęło ponad 8 tysięcy ludzi. W wielkim nieszczęściu Gorbaczow zwrócił się o pomoc do USA. Już w czerwcu 1986 cały świat przyszedł z pomocą. Podpisano 13 pism o porozumieniu z ZSRR.
11-12 października 1986 roku doszło do kolejnego szczytu Gorbaczow-Regan. Gorbaczow rozpoczął reformę administracyjne w ZSRR. Republiki ZSRR miały stać się samodzielne. Ogłoszono tę reformę i rozpoczęto jej realizacje 1 stycznia 1991 roku.
Na fali tej reformy na czele poszczególnych republik nie stali sekretarze tylko prezydenci. Tu zaczyna się problem, bo ważne funkcje w państwie zaczyna sprawować Borys Jelcyn - prezydent Sowieckiej Federacji Rosyjskiej. Gorbaczow wypowiedział tak jak
Jaruzelski w Polsce wojnę z alkoholizmem. Gorbaczow nie przyjął Jelcyna jako sekretarza. Nie zaprosił go do swojego biura politycznego. Dla Jelcyna Gorbaczow stał się wrogiem nr. 1.
Negocjacje USA-ZSRR
Gorbaczow wyrażał zgodę na redukcję Armii Czerwonej.
1.XII.1990 - Gorbaczow udał się do Watykanu. Po raz pierwszy przywódca ZSRR pojechał do Stolicy Apostolskiej. Ale trudności się potęgowały w ZSRR a przede wszystkim opór KGB. Jego przeciwnicy (szef obrony narodowej, szef bezp., premier ZSRR) 18.VIII.1990 doprowadzają do tzw. „puczu” w ZSRR. Przełom. Trwał do 21.VIII.1981 roku. Niektórzy twierdzą, że za puczem stał Jelcyn, inni, że Gorbaczow. Gorbaczow został aresztowany i wywieziony potajemnie na Krym (na 3 dni odcięty od świata). Cały świat śledził tą sytuację. „Pucz” okazał się nieprzygotowany, bo go nie poparli dowódcy. Wojsko nie wyszło na ulicę, bo obawiali się wydarzeń, które mogą zakończyć się przelaniem krwi.
Władzę przejął „Komitet Nadzwyczajny” stanął gen. Janajew - przywódca „puczu”.
W tym czasie niepewnej sytuacji, do akcji wkroczył Borys Jelcyn. Wezwał obywateli do obrony zagrożonej wtedy władzy. Uważano, że uratował Moskwę przed wkroczeniem wojska - uznany za męża opatrzności. Udaje się na Krym i Gorbaczow wraca (załamany). Jelcyn postanowił wykorzystać uznanie społeczeństwa. Opowiedział się za likwidacją partii -KPZR istniejącej Federacji Gorbaczowa.
Niektóre Republiki Radzieckie ogłaszają swoją niepodległość (Litwy, Łotwy i Estonii). Dalej inne republiki. ZSRR rozpada się od wewnątrz, bo występują z niego podmioty. Podpisano porozumienie o likwidacji ZSRR i powstanie nowego tworu - Wspólnoty Niepodległych Państw. (Inspiracje Jelcyna). 25 grudnia 1995 prezydent Jelcyn składa rezygnacje z pełnienia tej funkcji i zostaje prezydentem Federacji Rosyjskiej. „Kropkę nad i „ znowu postawił Jelcyn, definitywnie kończąc ZSRR.
XIV.OMÓW PROCES ZJEDNOCZENIA NIEMIEC I SKUTKI DLA POLSKI I EUROPY
Do 1989r kwestia zjednoczenia dwóch państw niemieckich, nie należał do najważniejszych spraw Europejskich. Związek Radziecki i państwa układu Warszawskiego opowiadały się za utrzymaniem podziału ponieważ uważały że podział ten stabilizuje powojenną Europę i wzmacnia ich bezpieczeństwo. Również sojusznicy RFN nie wykazywali większej aktywności dla postulatu zjednoczeniowego. Proces zjednoczeniowy rozpoczął się w 1989r a formalnie zakończył 3 pażdziernika1990.Do głównych czynników zjednoczeniowych należy zaliczyć: przemiany w europie środkowej, nowa polityka ZSRR, akceptacja zjednoczenia przez mocarstwa sojusznicze oraz zdecydowana polityka RFN. Zasadnicze ustalenia Gorbaczow-Kohl z 15-16 lipca 1990 zstały potwierdzone w podpisanym 12 września 1990r w Moskwie na ostatniej konferencji „dwa plus cztery” układzie o ostatecznej regulacji sprawy Niemiec.Rząd polski opowiedział się za prawem narodu niemieckiego do zjednoczenia pod warunkiem, że Niemcy nie będą zagrożeniem dla żadnego państwa.14 listopada 1990 podpisano w Warszawie traktat między Polską a Niemcami o uznaniu granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej .Obecnie zjednoczone Niemcy odgrywają zasadniczą rolę w procesach integracji europejskiej. Pozostają również silnym ramieniem NATO na starym kontynencie.