Makroekonomia (18 stron)


MAKROEKONOMIA - nauka o gospodarce jako całości, zajmująca się powiązaniami między różnymi częściami gospodarki, a nie analizą elementów - tak jak w przypadku mikroekonomii.

„Teoria ekonomii nie dostarcza zbioru stwierdzeń możliwych do bezpośredniego zastosowania w polityce. Jest to raczej metoda niż doktryna, narzędzie umysłu, technika myślenia, która pozwala jej użytkownikowi na wyciągnięcie poprawnych wniosków.” J.M. Keynes

PROBLEMY EKONOMICZNE A SZKOŁY W EKONOMII

Studiowanie ekonomii wymaga od słuchacza zapoznania się z poglądami przedstawicieli różnych szkół ekonomicznych dotyczących różnorodnych zjawisk i problemów gospodarczych, a następnie wyrobienie sobie własnego zdania na dany temat.

Szkoły makroekonomiczne zajmują się kształtowaniem makroekonomicznych kierunków polityki w celu osiągnięcia maksymalnego poziomu zatrudnienia, produkcji, wzrostu gospodarczego, stabilności cen itp.

  1. Szkoła klasyczna - posługuje się teorią makroekonomiczną zakładającą, że gospodarka w długim okresie, o ile nie będzie się zakłócać jej funkcjonowania, doprowadzi do równowagi i neutralności pieniądza.

  2. Ekonomiści keynesowscy - uważali, że gospodarka z natury ma charakter niestabilny i wymaga stosowania aktywnych, doraźnych posunięć polityki gospodarczej rządu w celu wyeliminowania bezrobocia i inflacji.

Posunięcia takie jak : podniesienie ogólnego poziomu wydatków. Zmniejszenie podatków, obniżenie stóp procentowych, mają wpłynąć na popyt na inwestycje przez to i na produkcje.

Według Keynesa, zwiększenie i obniżenie poziomu wydatków rządu czy też podatków wywiera wpływ (mnożnikowy) na poziom dochodu narodowego. Zwiększenie wydatków (G) zmienia jednak w większym stopniu dochód narodowy niż gdy nastąpi zmniejszenie podatków (T)(zał. T = G).

Prawo Keynesa - `popyt tworzy swą własną podaż' tz. popyt na dobra i usługi tworzy równą produkcję tych dóbr i usług.

Ekonomia klasyczna i keynesiści postrzegają inflację jako problem popytu.

  1. Monetaryści (nowa ekonomia klasyczna) - makroekonomiczna teoria, która postuluje nieaktywną politykę gospodarczą. Uważają, że gospodarka ze swej natury ma charakter stabilny i zwykle powraca do swego stanu naturalnego po każdym okresie przejściowej nierównowagi.

  2. Ekonomia podaży - problemy bezrobocia i inflacji związane były z problemem podaży.

  3. Szkoła racjonalnych oczekiwań - mówi o tym, że ludzie działają we własnym interesie i modyfikują swe działania zgodnie z posiadaną wiedzą o rzeczywistości.

  4. Teoria dochodu pernamentnego (M. Fridmana)

Podstawą decyzji konsumenta dotyczących ich wydatków jest przeciętny poziom dochodu w długim okresie. Doraźne zmiany są oceniane przejściowo.

  1. Teoria cyklu życia (Modiglianich) również dowodzi, że decyzje o konsumpcji są podejmowane na podstawie dochodu przeciętnego, a nie bieżącego (przewidują ile zarobią w ciągu życia i stabilizują poziom konsumpcji).

ĆWICZENIA 1

OKRĘŻNY PRZEPŁYW DÓBR I USŁUG ( lub PRODUKTU I DOCHODU NARODOWEGO )

Jednostki, które działają w gospodarce zwane są podmiotami gospodarczymi lub mikropodmiotami. Prawidłowościami, które rządzą zachowaniem mikropodmiotów są przedmiotem badań mikroekonomii. Jeśli zgrupujemy odpowiednie mikropodmioty w jedną klasę - sektor gospodarki, i zaczniemy badać zachowanie całej grupy, to wtedy mówimy, że mamy do czynienia z problemami makroekonomicznymi.

Grupy podmiotów gospodarczych:

Naszym pierwszym zadaniem jest pokazanie powiązań między tymi sektorami oraz dokonujących się między nimi przepływów, o charakterze rzeczowym oraz finansowym. Pierwszym ekonomistą, który zajmował się tym problemem był F. Quesnay (1694 - 1774)

Pozycja wyjściowa:

DOBRO FINALNE - dobro nabyte przez ostatecznego użytkownika. Są to dobra konsumpcyjne zakupione przez gosp. domowe, albo dobra kapitałowe zakupione przez firmy

DOBRO POŚREDNIE - dobro częściowo przetworzone

WARTOŚĆ DODANA - przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu produkcji.

Obliczamy WD = przychody - koszty rzeczowe

UPROSZCZONE SCHEMATY PRZEPŁYWÓW

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

dobra i usługi dobra i usługi

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

wydatki całkowite całkowite wydatki

NP

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

NI

0x08 graphic
wynagrodzenie wynagrodzenie

0x08 graphic
czynniki produkcji czynniki produkcji

0x08 graphic

Gdy zmierzymy przepływające od firmy do gospodarstw domowych dobra i usługi (np. w ciągu 1 roku), to otrzymamy miarę nazywaną Produktem Narodowym NP.- National Produkt

PRODUKT NARODOWY - jest miarą pieniężnej wartości wszystkich finalnych dóbr i usług wytworzonych w danym okresie. W długim okresie jest on zdeterminowany elementami podażowymi, a w krótkim elementami popytowymi (przy danej ich podaży)

Alternatywną miarą wielkości gospodarki jest Dochód Narodowy NI - National Income

DOCHÓD NARODOWY - jest sumą wszystkich dochodów otrzymanych przez gospodarstwa domowe a stanowiące koszt wytworzenia dóbr finalnych czyli jest sumą wynagrodzeń czynników produkcji

Wzbogacamy naszą gospodarkę o instytucje finansowe (banki, fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne, ...). Część dochodu gospodarstw domowych, która zostaje po opłaceniu konsumpcji - C , jest oszczędzana S - saving, i składowana w instytucjach finansowych. Te oszczędności są transponowane dalej do firm w postaci kredytów, które zamieniane są na inwestycje I oraz rządowi w razie deficytu (tylko NBP).

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

Następnie wzbogacamy naszą gospodarkę o rząd.

Podstawowymi funkcjami rządu są:

Podstawowym źródłem dochodu dla rządu są podatki (taxes - T), które płyną od gospodarstw domowych i firm. Rząd zgromadzone pieniądze następnie wydatkuje. Wydatki rządu to: wydatki na zakup dóbr i usług - G, transfery - B np. stypendia, zasiłki.

Wprowadzimy również do modelu zagranice czyli dla naszej gospodarki - ROW resztę świata. Po otwarciu gospodarki, rynki krajowe są dostępne dla zagranicy, a zagraniczne dla naszych podmiotów krajowych. Musimy zatem uwzględnić:

NX oznaczenie eksportu netto, tzn. (X - Z)

Td podatki od osób fizycznych (bezpośrednie)

Te podatki pośrednie

G - T oszczędności rządowe (deficyt budżetowy lub nadwyżka)

S - I oszczędności prywatne

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

ĆWICZENIA II

RACHUNKOWOŚĆ SPOŁECZNA

Mierzenie produktu, dochodu narodowego i innych związanych z nimi kategorii nazywane jest rachunkowością społeczną (Social Accounting).Początki rachunkowości sięgają końca XVII wieku i łączą się z nazwiskami angielskich ekonomistów: W Pettii i G King. Po II w. Św. Komisja Statystyczna ONZ opracowała i poleciła swym członkom wprowadzić w życie ujednolicony system opracowywania i prezentacji danych ( System of National Accounts - SNA ). SNA przechodzi od czasu do czasu zmiany pozwalające dostosować statystyki do zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej. Wersje rachunków prowadzonych przez poszczególne kraje różnią się nieco od siebie. My będziemy zapoznawać się z wersją amerykańską.

Rysunek

Podstawowe kategorie SNA

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

A

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
Ib

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
In Te

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
Td

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
G G - Tk +G%

- Zk C%

- Ub +B

C C C

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
NX0 NX0 S

NX1 NX1 NX1

0x08 graphic
GDP GNP NNP NI PI DPI

GDP - Gross Domestic Product - Produkt Krajowy Brutto

GNP - Gross National Product - Produkt Narodowy Brutto

NNP - Net National Product - Produkt Narodowy Netto

NI - National Income - Dochód Narodowy

PI - Personal Income - Dochody Osobiste

DPI - DI - Disposable (Personal) Income - Dochody Osobiste po opodatkowaniu czyli rozporządzalne

GDP = GNP - Yrow

- mierzy produkcję wytworzoną przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest właścicielem

GNP = GDP + Yrow

GNP = NNP + A

GNP = C + G + NX + I brutto

GNP = NI + Te + A

- miernik całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju niezależnie od miejsca świadczenia usług przez czynniki produkcji

A = I brutto - I netto

- zużycie kapitału trwałego

NNP = GNP - A

NNP = C + G + NX + I netto

NNP = NI + Te

NI = NNP - Te

- Te to takie, które nakładane są na transakcje, a nie bezpośrednio na podmioty gospodarcze. Dlatego NI często nazywamy NI w cenach producenta, a NNP jest wyliczany w cenach, które płaci konsument.

PI = NI - [ Tk + Zk + Ub ] + [B + G %]

PI = NI - elementy NI, które nie trafiają do rąk gospodarstw domowych + elementy dochodu gospodarstw domowych., które nie są elementami NI

DPI = PI - Td

DPI = S + C

- wielkość ta informuje nas, ile gospodarstwa domowe mogą przeznaczyć na wydatki (konsumpcje) i oszczędności

Aby nasze pomiary np. produktu narodowego nie zależały od wzrostu cen, należy nominalny ( tj. wyrażony w cenach bieżących ) podzielić przez odpowiedni indeks cen. Taka procedura nazywa się deflowaniem i w wyniku jej otrzymujemy produkt narodowy w wyrażeniu realnym, tzn. w cenach stałych.

DEFLATOR GNP = ( GNP nominalny / GNP realny ) x 100

GNP realny = GNP nominalny - skutki inflacji

Indywidualne wskaźniki

Stopa wzrostu Sw czyli przyrost względny = Δpx/px0 →Δpx = px1 - px0 to jest przyrost bezwzględny

Indeks cen = px1/px0 = 1 - Sw

Agregatowy indeks cen

Indeks cen Laspeyresa i Paaschego np. z roku 1997/1996

0x08 graphic
Σ p1 q # p 1I q # + p1II q #

0x08 graphic
0x08 graphic

Σ p0 q # p0 I q # + p0 II q #

p - ceny

q - ilości

0 - rok bazowy 1996

1 - rok badany 1997

I - pierwsze dobro

II - drugie dobro

# = 0 - bierzemy ilości z roku bazowego przy liczeniu indeksu Laspeyresa

# = 1 - bierzemy ilości z roku badanego przy liczeniu indeksu Paaschego

Indeksy L. i P. mówią o tym jak zmieniłaby się łączna wartość wszystkich towarów w momencie badanym w stosunku do roku bazowego, gdyby ilości poszczególnych towarów były w obu porównywalnych momentach jednakowe, tzn. zmiana wartości występuje wyłącznie na skutek zmiany cen.

ĆWICZENIA III

MODEL KEYNESA

Jednym z pierwszych, którzy badali procesy konsumpcji był słynny ekonomista J.M. Keynes (1883 - 1945). Zajmował się on krótkim okresem, („w długim wszyscy będziemy martwi”)w którym akceptowana jest rola popytu, a podaż jest dana (egzogeniczna) i występuje zał stałości cen.

Zał AS ≡ GNP ≡ NNP ≡ Y = C + I + G + NX ≡AD

Czynniki, które determinują wielkość dochodu i produktu narodowego to:

Funkcja konsumpcji - pokazuje poziom zamierzonej konsumpcji całkowitej przy każdym poziomie rozporządzalnych dochodów osobistych

Funkcja oszczędności - zamierzone oszczędności przy każdym poziomie dochodów osobistych rozporządzalnych

Krańcowa skłonność do konsumpcji MPC marginal propensity to consume jest pierwszą pochodną funkcji konsumpcji. Interpretując to graficznie, MPC jest to (β) nachylenie krzywej konsumpcji = arc tg b = tg - 1. Skoro 0 < b < 1, to 00 < β < 450 . Interpretacja ekonomiczna brzmi: część każdego dodatkowego zł rozporządzalnego dochodu, którą gospodarstwa domowe pragną przeznaczyć na wzrost konsumpcji. Według badań empirycznych w długim okresie czasu MPC zwykle kształtuje się w granicach 0.80 - 0.85.

Średnia skłonność do konsumpcji APC average propensity to consume to część całego dochodu przeznaczona na konsumpcje.

Konsumpcja autonomiczna (a)- zamierzona konsumpcja przy zerowym poziomie dochodu. Konsumpcja autonomiczna nie zależy od dochodu.

Krańcowa skłonność do oszczędności MPS marginal propensity tosave. Graficznie to kąt nachylenia funkcji oszczędności γ = arc tg (1 - b). Ekonomicznie - część dodatkowego dochodu przeznaczona na oszczędności. Według badań empirycznych w długim okresie czasu MPS zwykle kształtuje się w granicach 0.15- 0.20.

Mnożnik (Mn)-. Informuje on jak zmieni się produkcja przy zmianie w popycie globalnym np. wydatków inwestycyjnych (jest on większy od 1). Kres spadku produkcji wyznacza mnożnik. Im mnożnik mniejszy tym perspektywy ekonomiczne są gorsze.

Krańcowa skłonność do importu (MPI - f) - pokazuje, jaką część każdego dodatkowego pieniądza dochodu narodowego podmioty krajowe chcą wydawać na dodatkowy import.

Narzędzia polityki fiskalnej: podatki, wydatki rządowe, transfery

Narzędzia polityki monetarnej, to takie które wpływają na podaż pieniądza na rynku czyli manipulowanie stopą procentową, dodruk pieniądza operacje otwartego rynku.

0x08 graphic

0x08 graphic

Y = C + S

0x08 graphic

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY APC I MPC

APC = C /Y = ( a + b Y) / Y = (a / Y) + MPC

Ponieważ a > 0 i Y > 0, to (a/Y) > 0

Więc

APC > MPC

• MNOŻNIKI

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

Dla uproszczenia w tym modelu przyjęto założenia, że inwestycje, wydatki rządowe i eksport netto to funkcje stałe. Wiadomo bowiem, że w rzeczywistości np. inwestycje zależą od: spodziewanych kosztów, efektów inwestycyjnych tzn. od planowanej rentowności, a np. wydatki rządowe zależą od rządzącej opcji politycznej.

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
gospodarcza

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

Zatem gospodarka według tego model jest w równowadze gdy:

1. AS = AD war. równowagi

2. AS ≡ Y podaż egzog.

3. AD ≡ C = I pl AD w zamkniętej gospodarce

4. C = a + bY f. konsumpcji

5. I = I0 f. inwestycji

1'. Y = C + Ipl 4.5.→ Y = a + bY + I0

ĆWICZENIA 4

WSPÓŁCZESNY SYSTEM BANKOWY

Do tej pory braliśmy pod uwagę jedynie rynek realny tzw. rynek dóbr i usług. Obecnie rozszerzymy analizę o równowagę na rynku pieniężnym.

SYSTEMY BANKOWE

Zasadniczo na świecie istnieją dwa modele bankowości:

Podział ten pokrywa się ze znaczeniem rynków kapitałowych w gospodarkach poszczególnych krajów. W Stanach Zjednoczonych kapitalizacja giełdy to 55% GNP, w UK to 95%, w Niemczech natomiast mniej niż 25% GNP.

Banki to firmy usług finansowych. Ich sukces zależy od ich zdolności do identyfikowania popytu na usługi finansowe zgłaszane przez ludność, wytwarzania tych usług w efektywny sposób oraz sprzedawania ich po konkurencyjnych cenach.

BILANS BANKU

Aktywa

(zakumulowane przeznaczenie funduszy)

Pasywa i kapitał własny

(zakumulowane źródła funduszy)

  • gotówka (rezerwy pierwotne)

  • płynne zasoby papierów wartościowych (rezerwy wtórne)

  • inwestycyjne papiery wartościowe

  • kredyty:

  • konsumpcyjne

  • na zakup nieruchomości

  • handlowe i przemysłowe

  • rolnicze

  • instytucji finansowych

  • inne aktywa

  • kapitał własny

  • akcje (kapitał akcyjny)

  • nadwyżka (kapitał zapasowy)

  • nie podzielony zysk

  • rezerwy kapitałowe

  • depozyty

  • wkłady a vista

  • wkłady terminowe

  • rachunki oszczędnościowe

  • wkłady w innych walutach

  • certyfikaty depozytowe CD

PRZECIĘTNA STOPA PROCENTOWA

Σkj=1 zj nj rj

0x08 graphic
0x08 graphic
r =

Σkj=1 zj nj

gdzie n1 to pierwszy okres dla którego stopa procentowa wynosiła r1 a wpłacona suma z1

PRZYSZŁA WARTOŚĆ PIENIĄDZA. PROCENTOWANIE SKŁADOWE

Na rachunku oprocentowania składowego odsetki są kapitalizowane (Osk) czyli oprocentowywane. Kwota odsetek nawet przy tej samej kwocie wkładu pierwotnego (K0) wzrasta z okresu na okres i to coraz szybciej.

Kn = K0 (1+ r)n kapitał po n latach

Osk = Kn - K0 odsetki skapitalizowane

On = K0 (1+ r)n - 1 r odsetki w jakimś roku

KAPITALIZACJA Z OPROCENTOWANIEM ZMIENNYM

Kn = K0 (1+ r1)n1 (1+ r2)n2 (1+ r3)n3...........

gdzie n1, n2 ...to okres na jaki złożono kapitał przy danej stopie procentowej r1, r2, ....

KAPITALIZACJA ODSETEK m RAZY W ROKU

Knm = K0 (1+ (r/m))nm kapitał na koniec n-tego roku

rm = r / m stopa względna lub zgodna, m ilość okresów

ZMIENNA STOPA PROCENTOWA PRZY m-krotnej KAPITALIZACJI

Kn = K0 (1+ (r1/m))m (1+ (r2/m))m........... (1+ (rn/m))m

gdzie r1, r2,... oznacza kwoty w kolejnych latach

BANK CENTRALNY natomiast jest:

ponadto to lender of last resort.

Narzędziami polityki monetarnej banku centralnego są:

POŁĄCZENIE RYNKU DÓBR I USŁUG Z RYNKIEM BANKOWYM

Wpływ zmian wydatków państwa, podatków, deficytu budżetowego oraz pożyczania środków przez państwo, czyli operacji fiskalnych na banki oraz instytucje działające na rynkach finansowych:

Każdy bankowiec starając się podejmować trafne decyzje nie może ignorować skutków działania tych czynników.

ĆWICZENIA 5

PIENIĄDZ

Pieniądz - środek wymiany, powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego dokonujemy płatności za dostarczone dobra lub wywiązujemy się z zobowiązań

Funkcje pieniądza

Rodzaje pieniądza

Popyt na pieniądz (inaczej zapotrzebowanie pieniądza) określony jest przez:

Motywy trzymania pieniądza w domu

  1. motyw transakcyjny (synchronizacja wpływów i wydatków, `chcemy coś kupić')

  2. motyw przezornościowy (na nieprzewidziane wydatki, `a nuż coś rzucą')

  3. motyw spekulacyjny (część aktywów przynosi zysk)

  4. motyw portfelowy (dywersyfikacja ryzyka - część aktywów w akcjach, część w gotówce, na lokatach terminowych)

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

Wzór wyrażający realne zasoby pieniądza, pełny, wygląda więc następująco:

MD / P = kY - hR k,h > 0 lub l0 + l1Y - l2R , l0, l1, l2 > 0 równanie to obrazuje rynek finansowy

MD / P oznaczamy również jako litera L (liquidity) jest więc funkcją L (R,Y)

Równowagę na rynku pieniądza przedstawia krzywa LM, która pokazuje nam dodatnią zależność między R i Y.

Równowaga na rynku dóbr jest wyrażona przez model Keynesa, Y = C + I + G + NX = a + bY + I + G + NX

i pokazuje ujemną zależność między R i Y, nazywamy tą krzywą, krzywą IS

Podaż pieniądza

= całkowita wartość znajdujących się w obiegu zasobów pieniężnych = pieniądz w obiegu + wkłady + kredyty = zasób pieniądza + kredyty

Mnożnik pieniężny = 1/RRR = 1/ (1- q) (w nieskończoności suma)

0x08 graphic
Mn = (cp + 1) / (cp + cb) (C/D +1) / (C/D + R/D)

0x08 graphic
M = C + D & H = C + R M/H = (C + D) / (C + R)

0x08 graphic
M = H * [(C + D) / (C + R)] [(C/D +1) / (C/D + R/D)]*H

M(1)= H * Mn

Wyjaśnienie symboli:

M - zasób pieniądza lub podaż pieniądza

D - depozyty w bankach

C - gotówka u publiczności

R - rzeczywiste rezerwy banków = stopa rezerw * D

H - baza monetarna lub zasób pieniądza wielkiej mocy (gotówka, rządowe papiery wartościowe, rezerwy banków komercyjnych)

cp - zamierzona stopa rezerw gotówkowych sektora prywatnego

cb - zamierzona stopa rezerw gotówkowych w banku

Mn - mnożnik kreacji pieniądza (skłonność do posługiwania się gotówką)

M1 - podaż pieniądza (mnożnik ekspansji kredytowej)

RRR(requied reserve ratio) - stopa rezerw obowiązkowych

C/D - decyzja obywateli, ich preferencje

R/D - decyzja banków

Równanie obiegu pieniądza

MV = PY , M / P = Y / V , V = PY / M

Wyjaśnienie symboli:

M / P - realna podaż pieniądza

Y / V - realny popyt na pieniądz

PY - nominalny dochód narodowy

0x08 graphic

Równowaga na rynku pieniądza

zachodzi, gdy:

(popyt na pieniądz = podaż pieniądza)

MD = MS

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
a w kategoriach realnych gdy:

MD / P = MS / P

BC (bank centralny) decyduje tylko o (podaży nominalnej) M

0x08 graphic

Miary ilości pieniądza w zależności od płynności

Pojęcie płynności : dochód za możliwość dyspozycji (gotówka płynna ale dochód 0, przy obligacjach mała płynność ale przynoszą jakiś zysk)

M0 - baza monetarna

M1 - M0 + wkłady na żądanie `a vista'

M2 - M1 + wkłady terminowe + długoterminowe `małe'

M3 - M2 + długoterminowe `duże'

PSL2 (private sector liquidity) - M3 + bony skarbowe, obligacje długoterminowe, wkłady budowlane, odpisy podatkowe

ANEKS do krzywej AD

Efekt wypychania

  1. wprowadzenie `t' stopy podatkowej wpływa na nachylenie AD, zatem wzrost G może być skompensowany

in minus nachyleniem AD

  1. Popyt inwestycyjny

(był on dotychczas autonomiczny) teraz uzależniamy go od stopy procentowej

Stopa procentowa dwoma kanałami oddziałuje na AD - przez konsumpcje `C' i inwestycje `I'

Mechanizm transmisji (współzależność podaży pieniądza i popytu globalnego oraz stopy procentowej)

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
M R I AD

Mechanizm ten łączy rynek dóbr i usług z rynkiem pieniądza

Zjawisko wypychania

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
G [AD0 AD1] Y MD R I AD

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
Wypieranie polega na ograniczeniu wielkości popytu

konsumpcyjnego i inwestycyjnego sektora prywatnego

pod wpływem wzrostu wydatków państwa, który

0x08 graphic
powoduje zwiększenie rozmiarów popytu globalnego

0x08 graphic
i w konsekwencji wzrost stopy procentowej

Ten mechanizm również połączył rynek dóbr z

rynkiem pieniądza

Równowagę na rynku dóbr i pieniądza obrazuje

model IS - LM, który obrazuje skutki polityki fiskalnej i monetarnej.

ĆWICZENIA / ANEKS do IS - LM

Cele i narzędzia polityki gospodarczej

Kryterium

Rodzaje narzędzi polityki gospodarczej

Sposób przekazu preferencji rządu do:

  • producentów

  • konsumentów

  • inwestorów

Narzędzia pośrednie

  • parametryczne

  • rynkowe

Narzędzia bezpośrednie

  • dyrektywy

  • nakazy

  • zakazy

Cele polityki gospodarczej

  1. Równowaga na różnych przekrojach

  • na rynku towarowym

  • na rynku zasobów

  • na rynku pieniężnym

  • wewnętrzna

  • zewnętrzna

  1. Przyśpieszony wzrost gospodarczy

  2. Zmiany strukturalne w gospodarce

  • rozwój pewnych gałęzi

  • inny podział dochodu narodowego

Narzędzia makroekonomiczne

wpływają na:

  • poziom dochodów i wydatków w kraju

  • bilans płatniczy

  • zatrudnienie

  • konsumpcje, inwestycje, oszczędności

Polityka makroekonomiczna

  • polityka budżetowa

  • polityka monetarna

  • polityka kursu walutowego

Narzędzia mikroekonomiczne

wpływają na:

  • zmianę relacji opłacalności w różnych gałęziach, sektorach, przez zmianę relacji cen i kosztów

  1. normy podziału i ochrony (podatki, subsydia, cła)

  2. zmiany zasad cenotwórstwa

  • zmianę relacji płac, cen i płatności transferowych

Polityka mikroekonomiczna

  • polityka handlowa

  • polityka cenowo - dochodowa

MODEL RÓWNOWAGI NA RYNKU TOWAROWO - PIENIĘŻNYM IS - LM (synteza neoklasyczna

Hicksa - Mundella, która zawiera główne postulaty klasyków i keynesistów)

Model pozwala wyznaczyć taką jedyną kombinacje dochodu i stopy procentowej, która prowadzi do równoczesnej równowagi na rynkach dóbr i pieniądza (rys. 1 punkt E). Model ten jest zasadny dla krótkiego okresu.

LM jest zbiorem wszystkich kombinacji dochodu i stopy procentowej, przy której rynek pieniężny znajduje się w równowadze.

Nachylenie LM zależy do wrażliwości popytu na pieniądz na zmiany stopy procentowej (k/h).

IS jest zbiorem wszystkich kombinacji dochodu i stopy procentowej, przy której rynek dóbr i usług znajduje się w równowadze.

Nachylenie IS zależy do wrażliwości popytu globalnego na zmiany stopy procentowej.

Rysunek 1

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
R IS LM

E

0x08 graphic
0x08 graphic
R*

0x08 graphic
Y* Y

Państwo reguluje i stabilizuje gospodarkę poprzez:

Generalnie polityka fiskalna jest bardziej efektywna, im krzywa LM przebiega bardziej płasko (współczynnik k/h jest mały i dąży do zera). Z tego wynika, że w fazie recesji gospodarczej (popyt transakcyjny k(Y) jest bardzo niski) narzędzia polityki budżetowej będą efektywniejsze niż w sytuacji ożywienia gospodarczego (wysokiego poziomu dochodu i niskiego bezrobocia).

Rysunek 20x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
R A

IS” LM' LM

0x08 graphic
IS

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

B LM”

0x08 graphic
0x08 graphic
IS'

0x08 graphic
C

D

0x08 graphic

Y

0x08 graphic
A - restrykcyjna polityka monetarna

B - ekspansywna polityka monetarna

C - ekspansywna polityka fiskalna

D - restrykcyjna polityka fiskalna

Skuteczność polityki makroekonomicznej

Koniunktura

Skuteczność

Duża

mała

kryzys

Polityka budżetowa

Polityka monetarna

ożywienie

Polityka monetarna

Polityka budżetowa

Synteza modelu

Rynek dóbr

Rynek pieniężny

0x08 graphic
0x08 graphic

I = I(R)

S = S(Y)

I(R) = S(Y)

  1. Y = C + I + G

  2. C = a + b (Y- T)

  3. I = I0 - dR

  4. G = G0

  5. T = tY

Krzywa IS

Y = (a + I0 + G0 - dR) / [ 1 - b(1 - t)]

MS = MD

M= k(Y) - h(R), k, h > 0 lub M/P = k(Y) - h(R)

M = l0 + l1(Y) - l2(R), l0, l1, l2 >0

  1. MS = M

  2. MD = kY - hR

  3. MS = MD

Krzywa LM

R = (k/h) Y - (1/h) M

ĆWICZENIA 6

Inflacja - wzrost przeciętnego poziomu cen w jakimś okresie

Tradycyjna teoria ilościowa pieniądza (równanie Irvinga Fishera), zakłada, że ceny (a także płace) zmieniają się wprost proporcjonalnie do ilości pieniądza w obiegu (nominalnej podaży pieniądza).

Hipoteza Fishera brzmi: wzrostowi inflacji o 1% towarzyszy zwykle wzrost stopy procentowej także o 1%.

Neoilościowa teoria inflacji - monetaryzm, której przedstawicielem jest Milton Fridman, twierdzi, że inflacja jest spowodowana nadmiarem pieniędzy w stosunku do ilości towarów na rynku, zakłada również, że nie tylko ilość pieniądza w obiegu, ale i popyt na pieniądz determinuje inflację.

M = k (PY) , k = 1/v

Fridman twierdzi, że: inflacja jest zawsze i wszędzie zjawiskiem pieniężnym.

Stopa inflacji = wzrost nominalnej podaży pieniądza - wzrost popytu na pieniądz w ujęciu realnym

Co powoduje inflacje (źródła):

Rodzaje inflacji:

(Realna stopa procentowa) = (nominalna stopa procentowa) r - (stopa inflacji) π

Zysk z posiadanych oprocentowanych aktywów (nie zaś pieniądza) wynosi (r - π) - (π) = r

Ucieczka od pieniądza - gwałtowny spadek popytu na pieniądz w ujęciu realnym, występujący wtedy, gdy wysoka inflacja i wysoka nominalna stopa procentowa czynią trzymanie pieniądza bardzo kosztownym.

Dlaczego inflacja jest zjawiskiem negatywnym czyli skutki inflacji?

A.W. Phillips wykazał silną zależność pomiędzy roczną stopą inflacji a roczną stopą bezrobocia.

Zależność ta (krzywa Philipsa) pokazuje, że wyższej stopie inflacji towarzyszy niższa stopa bezrobocia (i na odwrót). Czyli krzywa ta pokazywała poziom inflacji, który byłby wynikiem takiego wyboru, iż: wyższy poziom globalnego popytu wywierał presję na wzrost płac i cen i prowadził do wyższej inflacji, dając w zamian niższe bezrobocie. Wiara w tą zależność jednak nie spełniła się, ponieważ dotyczy to tylko bardzo krótkiego okresu.

Rysunek. Krzywa Philipsa (w długim okresie)

0x08 graphic
0x08 graphic

Stopa

Inflacji

0x08 graphic
E

0x08 graphic
Un (st. naturalna) Stopa bezrobocia

W długim okresie czasu nie istnieję więc wybór trade off. Wysokość położenia krzywej zależy od tempa inflacji i wzrostu ilości pieniądza w ujęciu nominalnym w sytuacji równowagi długookresowej (punkt E). Jeśli rząd chce przesunąć krzywą w dół, musi przekonać ludzi, że inflacja obniży się w przyszłości.

Stagflacja - okres współwystępowania wysokiej inflacji i wysokiego bezrobocia.

Hiperinflacja - okres, w którym stopa inflacji jest bardzo wysoka

ĆWICZENIA 7

Bezrobocie

Def. Bezrobotni to ludzie:

Rodzaje bezrobocia:

Plusy i minusy bezrobocia:

(MINUSY: utrata dochodu, flustracja i poniżenie, ...)

(PLUSY: wolny czas, zasiłek, możliwość szukania lepszej pracy, ....)

(MINUSY: utrata produktu narodowego, strata dobrobytu, wypłacone zasiłki, problemy społeczne i polityczne,...)

Rysunek 1. Klasyfikacja ze względu na stosunek do pracy

  1. ludność ogółem

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

Stopa zatrudnienia = C/D

Stopa bezrobocia = A/B

Współczynnik aktywności zawodowej = B/D

Naturalna stopa bezrobocia - rynek pracy w równowadze

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

ĆWICZENIA 8

Makroekonomia gospodarki otwartej

Handel zagraniczny

Kurs walutowy - ile trzeba zapłacić jednostek waluty krajowej za jednostkę walut obcej

W marcu 1973 r. główne waluty państw UE przestały być związane ze standardem złota, co położyło kres systemowi sztywnych kursów walutowych i zaczęła się era płynnej wymiany. System sztywnych kursów walutowych był przyjęty w 1944 r. w układzie Bretton Woods.

Po odrzuceniu systemu sztywnych kursów walutowych zasadniczą kwestią stało się to, czy nowy system ma być „brudny” (kontrolowany przez banki centralne), czy „czysty” (ustalony przez siły rynkowe).

RER ( REALNY KURS WALUTOWY ) RER = E X P / Pz

E - nominalny kurs

P - nasze ceny

Pz - ceny zagranicy

APRECJACJA - spada kurs walutowy czyli wzrasta wartość danej waluty.

DEPRECJACJA - wzrasta kurs walutowy, spada wartość danej waluty.

PODSTAWOWE WZORY MAKROEKONOMICZNE

GNP = NNP + A

GNP = C + G + NX + I brutto

GNP = NI + Te + A

NNP = C + G + NX + I netto

NNP = NI + Te

DPI = S + C

AD = C + Iplanowane +G +NX

AS = C + I + G + NX

AS = AD + I nieplan. = AD + Δzapasów nieplanowanych

b = ΔC / ΔY

( 1- MPC ) = MPS

Yd = Y + B - tY

0x08 graphic
• MNOŻNIKI

Mn = 1 / 1 - MPC

Mn = 1 / 1 - MPC ( 1 - t )

Mn = 1 / 1- MPC ( 1 - t ) + MPI

M1 = C + D , M1 = ( cp + 1 / cp +cb ) H

C = cp D

R = cb D

Mn = cp + 1 / cp + cb

H = C + R = ( cp + cb ) D

M = l0 + l1Y - l2 R

M = ( 1/ V ) YP MV = YP M = ( kY - hR )

M transakcyjny = l1Y

M spekulacyjny (portfelowy) = l0 - l2 R

M = ( l0 + l1Y - l2 R ) P - forma realna

k = 1 /V

M = ( kY - hR ) P - ujęcie realne

+ + -

MD = M ( P, Y, R )

Nowoczesny bank komercyjny pełni ponadto: rolę gwaranta, rolę agenta, rolę polityczną oraz ralizuje płatności.

zob. P. S. Rose: Zarządzanie bankiem komercyjnym, Związek Banków Polskich, Warszawa 1997, s. 111 - 145

zob. ćwiczenia / aneks

zob. J. Canals: Strategie konkurencyjne w europejskiej bankowości, PWN, Warszawa 1997, s. 38-46

RYNEK DÓBR I USŁUG

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA DOMOWE

RYNEK CZYNNIKÓW PRODUKCJI

NP C

* I

S

kredyty

Y NI

0&1. najprostszy model (gospodarka zamknięta)

S = I

S = Y - C

Y = C + S = C + I

RYNEK DÓBR I USŁUG

RYNKI FINANSOWE

GOSPODARSTWA DOMOWE

FIRMY

RYNEK CZYNNIKÓW

* I = I trwałe + Δzapasów planowanych

I = I pl + I niepl = (Itrw + Δzap pl) + Δzap niepl

NX

X

NP. C

G M (Z)

I

Td

G - T

zł B

S

Y NI

2. uwzględniamy istnienie rządu (gospodarka zamknięta)

Y = C + I + G - w cenach rynkowych ( z punktu widzenia nabywcy - konsumenta )

Y = C + I + G - Te - w cenach czynników produkcji ( z punktu widzenia sprzedawcy - firmy )

DPI = Y + B - Td

S = ( Y + B - Td ) - C

Y = C + S - B + Td

S - I = G - Tn

S + Td + Te = I + G + B

S - I = G + B - ( Td + Te )

3. uwzględniamy istnienie zagranicy (gospodarka otwarta)

Y = C + I + G + NX

S + Tn + M = I + G + X

S - I = ( G - Tn ) + ( X - M )

RYNEK DÓBR I USŁUG

(ROW)

ZAGRANICA

POJĘCIA WYCIEKÓW I DOPŁYWÓW

Tautologie:

AS = NP = C + I + G + NX

AD = C + I pl + G + NX

NI = C + S + T

Z naszego prostego modelu ( z definicji ) wynika, że:

NP= NI C + I + G + NX = C + S + T

Zatem

I + G + X = S + T + Z

DOPŁYWY = WYCIEKI

WARUNEK RÓWNOWAGI MAKROEKONOMICZNEJ

AS = AD + I niepl = AD + Δzap niepl

AS > AD ⇔ Δzap niepl > 0

AS < AD ⇔ Δzap niepl < 0

AS = AD ⇔ Δzap niepl = 0

RYNEK FINANSOWY

GOSPODARSTWA DOMOWE

RYNEK CZYNNIKÓW

RZĄD

FIRMY

=

C

C

β

a

0 Y

S

S

0 Y

γ

- a

AD' = C + I + G

AD + t AD”

+G AD = C + I

+ I C

Y

(wydatki)

NP. AS

nadwyżka

produkcji

AD zw. zap. niepl.

AD= Y* E - punkt równowagi AS = AD (dochód = wydatkom)

niedobór produkcji

45° zm. zapasów nieplanowanych

Y* Y, NI (dochody)

- + +

MD = ( R , P , Y )

1.2. dorosła ludność poza

zakładami zamkniętymi

D

1.2.2. aktywni zawodowo

B

1.2.2.2. zatrudnieni

C

1.2.2.2.2. zatrudnieni

wykonujący .....

    1. poniżej 16 lat i w zakładach zamkniętych

1.2.1. nieaktywni zawodowo

1.2.2.1. bezrobotni

A

1.2.2.1. zatrudnieni lecz ....

Rysunek. Rynek pracy

w

LD AJ

LF

A B C

w1

w0 E D

L1 L0 L2

L

w - poziom płacy realnej w = W/P = w(L)

L - wielkość podaży pracy

AJ - krzywa podaży pracy inaczej krzywa skłonności do pracy i oznacza liczbę osób, które faktycznie podjęły pracę przy każdym poziomie płacy realnej

LF - krzywa podaży pracy, która oznacza liczbę osób zarejestrowanych jako poszukujący pracę, lecz nie chcących jej podjąć przy danej płacy realnej

LD - krzywa popytu na pracę

AB - bezrobocie przymusowe (Up)

BC - bezrobocie dobrowolne (Ud1) przy płacy w1

ED - zarejestrowane bezrobocie dobrowolne (naturalne) przy płacy w0 (Un)

L0 - pełne zatrudnienie

L2 - całkowity zasób siły roboczej

ED/L2 = ED/ (L0 + Un) - naturalna stopa bezrobocia

W zależności od priorytetów rządu stosuje on różne kombinacje narzędzi polityki budżetowej i monetarnej, czyli politykę mieszaną.

G - wydatki rządowe

I - inwestycje

X - eksport

T - podatki

S - oszczędności

Z, M - import

Te - podatki pośrednie

Td - podatki bezpośrednie

A - amortyzacja

NI - dochód narodowy

Yrow - dochody z tytułu własności za granicą

B - transfery

% - odsetki od pożyczek publicznych

Tk - podatki korporacji

Zk - zyski korporacji

Ub - ubezpieczenia

a - autonomiczna konsumpcja

b ( MPC ) - krańcowa skłonność do konsumpcji

MPS - krańcowa skłonność do oszczędności

f (MPI) - krańcowa skłonność do importu

Yd - dochód rozporządzalny

t - stopa podatkowa

C - gotówka w obiegu

R - rezerwy gotówki

D - wkłady na żądanie

H - baza monetarna

cp - zamierzona stopa rezerw gotówkowych sektora prywatnego

cb - zamierzona stopa rezerw gotówkowych w banku

V - szybkość obiegu pieniądza

Y - realny dochód

P - ogólny poziom cen

R - stopa procentowa

k - współczynnik wrażliwości popytu na pieniądz względem dochodu

h - współczynnik wrażliwości popytu na pieniądz względem stopy procentowej

Dwa pozostałe (C i D) uzależnione są od stopy procentowej (R)

M/P = - hR lub l0 - l2R

- pieniądz spekulacyjny

R

M/P

Dwa pierwsze (A i B) zależą od dochodu (Y)

M/P = kY lub l1Y

- pieniądz transakcyjny

M/P

Y

M/P (podaż pieniądza przy

R danym poziomie cen)

E (równowaga)

L (popyt na

pieniądz)

M/P

Funkcje C, I, G , NX - funkcje behawioralne, bowiem opisują zachowanie poszczególnych klas podmiotów (sektorów gospodarki)

AD AS

AD1

AD0

Y



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Makroekonomia (18 stron) YKGE2HEKLLO4FMUHW3WO7DYKVHYNUPZKWDOBGZQ
Polityka przekształceń strukturalnych (18 stron) EGVQ5QVIJTRXSX5AWDA55N5LHCVGR6DX6LU6POA
Makroekonomia (11 stron) P3ERPGJUGX3GBVX43QOGK4MNOSG2JCAXICTQHYY
biznes plan cooler sp z o o (18 stron) 332idwzctuyowydgoyl7qxeshzgopsz2tzfdwwq 332IDWZCTUYOWYDGO
Makroekonomia (25 stron) 2XGPTEQLXQH2MAWFYPL2Y6RRIBCHIMPBMF52WYI
OiZ (18 stron) OC7ZVKYF3SELP75HP44SKFMG64HVUNOQRF5MVYA
Zarządzanie (18 stron), Zarządzanie - polega na wykonywaniu określonych zadań przez zespoły pracowni
Makroekonomia - test (9 stron), 1
Analiza finansowa Pekao S.A.(18 stron), Analiza sytuacji finansowej Banku Pekao S
polityka pieniężna?nku?ntralnego (18 stron) 5ZPJQPG4GTIUWN5RK7MRGL77L7K2NNQJ3N7QZ2A
podstawy leasingu (18 stron) xckshr5ms6ed6i2ye52mbch5apof5ugq2ctoepa XCKSHR5MS6ED6I2YE52MBCH5APOF5UG
Statystyka opisowa [18 stron]
Prawo pracy (18 stron)
Zarządzanie personelem (18 stron)
Unia Europejska (18 stron), Unia Europejska - argumenty przeciw
Filozofia (18 stron)

więcej podobnych podstron