Podstawy Leasingu

Leasing - krótka definicja
Przez umowę leasingu leasingodawca zobowiązuje się zakupić wybraną rzecz oraz oddać ją leasingobiorcy do używania przez oznaczony czas za wynagrodzeniem równym co najmniej cenie zakupu rzeczy.

Leasing operacyjny
Jest to umowa, w której jej przedmiot zaliczany jest, zgodnie z przepisami Ustawy o Podatku Dochodowym do majątku leasingodawcy.

Leasing kapitałowy
Jest to umowa, w której jej przedmiot zaliczany jest, zgodnie z przepisami Ustawy o Podatku Dochodowym do majątku leasingobiorcy.

Czas trwania umowy leasingu
Klient sam decyduje o czasie trwania umowy. Im dłuższy jest okres, na jaki zawiera się umowę. tym niższa miesięczna rata czynszu. W praktyce czas trwania umowy zależy od: woli Klienta, klasy i rodzaju sprzętu. Umowy zawierane są standardowo na okres nie krótszy niż 16 m-cy i nie dłuższy niż 60 m-cy.

Czynsz inicjalny
Jest to opłata leasingowa wnoszona przez leasingobiorcę przy zawarciu umowy leasingu operacyjnego, stanowiąca w całości koszt uzyskania przychodu w momencie jego poniesienia u leasingobiorcy i będąca przychodem po stronie leasingodawcy (w leasingu kapitałowym jest spłatą wartości przedmiotu leasingu i nie jest kosztem uzyskania przychodu).

Czynsze leasingowe
Czynsze leasingowe są to comiesięczne opłaty, jakie w czasie trwania umowy leasingobiorca wpłaca na rzecz leasingodawcy. Wysokość czynszów w poszczególnych miesiącach jest określona w umowie. Stosujemy czynsze równomierne albo degresywne (malejące) o trzech stopniach degresywności, w zależności od wyboru klienta.

Prawo własności
W umowie leasingu właścicielem przedmiotu leasingu jest leasingodawca. Leasingobiorca używa sprzętu zgodnie z jego przeznaczeniem w sposób określony w umowie. Prawo własności może zostać przeniesione dopiero po zakończeniu umowy, przy czym w przypadku umów leasingu finansowego leasingobiorca może skorzystać z opcji zakupu sprzętu bezpośrednio po zakończeniu umowy, o ile uregulował wszystkie należności.

Zabezpieczenie umowy leasingu
Zabezpieczenie ekonomiczne jest odnoszone do dochodu (lub obrotu) leasingobiorcy za ostatnie 12 miesięcy, który powinien pokrywać wartość udzielanego kredytu w ramach umowy leasingowej. 
Gdy ustalony w powyższy sposób dochód firmy jest zbyt mały, można przedstawić poręczyciela. Zabezpieczeniem prawnym jest weksel, który leasingobiorca podpisuje przy zawieraniu umowy.

Leasing denominowany
To odmiana leasingu operacyjnego w którym harmonogram spłat czynszów leasingowych przedstawiony jest w dewizach a płatności następują w złotych polskich przeliczone po kursie sprzedaży NBP z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury.

Depozyt gwarancyjny
Depozyt gwarancyjny jest to opłata, którą leasingobiorca uiszcza na końcu, na początku lub w rozbiciu na części płatne wraz z czynszami leasingowymi. Służy on zabezpieczeniu ewentualnych roszczeń leasingodawcy związanych z nienależytym wykonywaniem umowy leasingu operacyjnego przez leasingobiorcę. W przypadku braku takich okoliczności depozyt jest zwracany leasingobiorcy z chwilą rozwiązania umowy leasingowej. Wysokość depozytu jest ustalana z udziałem Leasingobiorcy przy zawieraniu umowy leasingowej. Depozyt gwarancyjny ma charakter zwrotny, nie jest dla leasingobiorcy kosztem uzyskania przychodu, a dla leasingodawcy przychodem.

WYMAGANE DOKUMENTY

osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą:

- zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej
- lekarze rodzinni dodatkowo - umowa ze Skarbem Państwa lub gminą o udzielanie świadczeń zdrowotnych
- NIP
- REGON
- bankowa karta wzorów podpisów
- dowód osobisty
- zaświadczenie z urzędu skarbowego o braku zaległości podatkowych (ważne 1 miesiąc)
- deklaracja podatku dochodowego za poprzedni rok i ostatni miesiąc

spółka cywilna:

- zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej każdego ze wspólników
- umowa spółki
- NIP
- REGON
- bankowa karta wzorów podpisów
- dowody osobiste wspólników
- zaświadczenie z urzędu skarbowego o braku zaległości podatkowych (ważne 1 miesiąc)
- deklaracje podatku dochodowego za poprzedni rok i za ostatni miesiąc

spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna:

- wypis z RHB lub KRS (ważny 3 miesiące)
- umowa spółki
- NIP
- REGON
- bankowa karta wzorów podpisów
- dowody osobiste wspólników upoważnionych do reprezentowania spółki
- zaświadczenie z urzędu skarbowego o braku zaległości podatkowych
- deklaracje podatku dochodowego za poprzedni rok i za ostatni miesiąc

spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna:

- wypis z RHB lub KRS (ważny 3 miesiące)
- NIP
- REGON
- bankowa karta wzorów podpisów
- dowody osobiste osób upoważnionych do reprezentowania spółki
- zaświadczenie z urzędu skarbowego o braku zaległości podatkowych (ważne 1 miesiąc)
- deklaracja podatku dochodowego za poprzedni rok i za ostatni miesiąc
- w przypadku gdy wartość przedmiotu leasingu przekracza wartość udziałów / akcji wymagane jest poręczenie osobiste osób upoważnionych do reprezentowania spółki, gdy całkowita wartość brutto zobowiązań z umowy leasingu przekracza dwukrotnie wartość udziałów / akcji
- wymagana jest potwierdzona notarialnie uchwała wspólników udzielająca zgody reprezentantom spółki na zawarcie
- umowy leasingu, chyba że umowa spółki zawiera klauzulą upoważniającą do zaciągania zobowiązań w odpowiedniej wysokości

spółdzielnia:

- odpis z rejestru spółdzielni (ważny 3 miesiące)
- statut spółdzielni
- NIP
- REGON
- bankowa karta wzorów podpisów
- dowody osobiste osób upoważnionych do reprezentowania spółdzielni
- zaświadczenie z urzędu skarbowego o braku zaległości podatkowych (ważne 1 miesiąc)
- deklaracja podatku dochodowego za poprzedni rok i za ostatni miesiąc

przedsiębiorstwo państwowe:

- odpis z rejestru przedsiębiorstw (dział II) (ważny 3 miesiące)
- NIP
- REGON

- bankowa karta wzorów podpisów
- dowody osobiste osób upoważnionych do reprezentowania przedsiębiorstwa
- zaświadczenie z urzędu skarbowego o braku zaległości podatkowych (ważne 1 miesiąc)
- deklaracja podatku dochodowego za poprzedni rok i za ostatni miesiąc

PRZEDMIOT LEASINGU

- samochody
- naczepy, przyczepy
- autobusy
- motocykle
- ciągniki siodłowe i rolnicze
- maszyny i urządzenia
- urządzenia grzewcze i chłodnicze
- wózki widłowe
- wyposażenie sklepów i gastronomii
- sprzęt komputerowy
- sprzęt telekomunikacyjny
- wyposażenie biura
- aparatura medyczna

Leasing a podatki

I. Podatek dochodowy Ustawy o podatku dochodowym zawierają teraz zapisy nowelizacji regulujące opodatkowanie dwóch rodzajów umów leasingowych. Ich zawarcie wywołuje odmienne skutki w zakresie przychodów i kosztów uzyskania przychodu dotyczących stron umowy

Od 1 października 2001 roku weszły w życie nowe uregulowania podatkowe umów, które są zgodne z kodeksową definicją umów leasingu. W ustawach podatkowych pojawiło się po raz pierwszy pojęcie leasingu. Przepisy o podatku dochodowym od osób prawnych i fizycznych zawierają nowe pojęcia i nowy podział umów, co istotne jest przede wszystkim z punktu widzenia amortyzacji przedmiotów leasingu. Wśród nowych pojęć wyprowadzonych od kodeksowej definicji leasingu najistotniejsze jest określenie rzeczywistej i hipotetycznej wartości netto przedmiotu leasingu

Zaliczenie umowy do umów leasingu wymaga spełnienia określonych warunków. Zasadniczo, jeśli umowa - po 1 października 2001 roku - zostanie zawarta na czas oznaczony, który stanowi minimum 40 procent standardowego okresu amortyzacji ruchomości i praw majątkowych lub też 10 lat w przypadku nieruchomości, a także suma opłat określonych w umowie będzie odpowiadać wartości początkowej przedmiotu leasingu, to można stwierdzić, że dotyczy ona sensu stricte usługi leasingu w zakresie skutków podatkowych. Rozważanie dotyczy oczywiście wartości netto. Spełnienie powyższych warunków będzie rodzić następujące skutki podatkowe po stronie finansującego, czyli leasingodawcy, dla którego czynsz leasingowy będzie stanowił przychód, a do kosztów uzyskania przychodu będzie mógł on zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu odpisy amortyzacyjne przypadające na okres trwania umowy leasingowej - zgodnie z zasadą memoriałową. Z drugiej strony u korzystającego - leasingobiorcy, raty czynszu leasingowego stanowią w całości koszt uzyskania przychodu. W tych przepisach pozostawiono delegację ustawową dla Ministra Finansów do określenia drogą rozporządzenia ograniczeń w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów kosztów związanych ze spłatą wartości przedmiotu umowy.

W oparciu o Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 6 kwietnia 1993 roku o zaliczaniu przedmiotów umów najmu i dzierżawy do składników majątku jednej ze stron umowy następuje określenie umowy leasingu jako umowy leasingu finansowego, gdy przedmiot leasingu zostanie zaliczony do majątku leasingobiorcy oraz jako umowy leasingu operacyjnego, gdy przedmiot leasingu zostanie zaliczony do majątku leasingodawcy. Należy zaznaczyć, że pojęcia te nie są nigdzie w polskim prawie dosłownie określone, a w zakresie interpretacji nie pokrywają się z pojęciami ustalonymi w Standardach rachunkowości leasingu czy też Konwencji Ottawskiej. Brak dokładnych uregulowań opodatkowania stron leasingu powoduje różne interpretacje aparatu skarbowego, który swobodnie określa warunki umów leasingowych i kwalifikowania kosztów związanych z realizacją tych umów.
Kryteria zawarte w Rozporządzeniu Ministra Finansów określają leasing jako operacyjny jeżeli jest spełniony przynajmniej jeden z poniższych warunków:
1. Umowa została zawarta na czas oznaczony, ale nie zaznaczono w niej prawa do nabycia rzeczy przez użytkującego lub istnieje możliwość wypowiedzenia umowy.
2. Umowa została zawarta na czas nie oznaczony i istnieje możliwość jej wypowiedzenia.
3. Umowa została zawarta na czas oznaczony i zawiera prawo nabycia rzeczy przy wyłączonej możliwości wypowiedzenia, a przy tym okres umowy wynosi co najmniej 40% okresu amortyzacji, a opłaty po zsumowaniu są niższe niż wartość netto tych rzeczy (w przypadku gruntów suma powinna być niższa od wartości rynkowej gruntu określonej na dzień zawarcia umowy).

Jeżeli umowa nie spełnia powyższych warunków to zostaje potraktowana jako leasing finansowy, a to oznacza zaliczenie przedmiotu umowy do majątku leasingobiorcy. W praktyce istotne jest również czy w umowie leasingu zawarte jest przyrzeczenie nabycia przedmiotu leasingu na własność leasingobiorcy. W przypadku leasingu operacyjnego nie może być takiej możliwości, gdyż urzędnicy skarbowi zaliczą taką umowę do umów sprzedaży na raty.

II. Podatek VAT W tzw. leasingu operacyjnym obowiązuje stawka 22%, podobnie jak w umowach najmu i dzierżawy i obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia przez leasingodawcę faktury opiewającej na ratę leasingową płaconą wg harmonogramu. Leasingodawca powinien zapłacić należny podatek VAT do dnia płatności określonego w harmonogramie, a nie rzeczywistego zapłacenia przez leasingobiorcę raty leasingowej.

Podatek ten leasingodawca może rozliczać na ogólnych zasadach określonych w ustawie o podatku od towarów i usług. U leasingobiorcy podatek ten stanowi podatek naliczony, jeśli jest on tzw. VAT-owcem. Jeżeli nie to podatek naliczony stanowi u niego koszt uzyskania przychodu.

W przypadku leasingu samochodów osobowych od 1 października finansujący będą mieli możliwość odliczenia podatku VAT przy zakupie auta osobowego przeznaczonego do leasingu. Ustawodawca nie zdecydował się jednak na pójście o krok dalej i nie umożliwił odliczenia podatku VAT należnego z tytułu płaconych opłat leasingowych. Z drugiej jednak strony podwyższony został limit kosztowy pozwalający na zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatki związane z zakupem auta o wartości do 20 tysięcy euro - od 1 stycznia 2002 roku. Natomiast VAT od raty leasingowej z tytułu leasingu pojazdu osobowego będzie zaliczany do kosztów uzyskania przychodu korzystającego od początku przyszłego roku w ramach wcześniej przytoczonego limitu.

III. Inne opłaty i podatki Umowy leasingu jako czynności cywilnoprawne nie podlegają obowiązkowi uiszczenia zobowiązań z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych. Ustawa o czynnościach cywilnoprawnych zawiera zamkniętą listę czynności prawnych podlegających opodatkowaniu - nie ma na niej umów leasingu. Mimo tego istnieją wyjątki sądowego uznania konieczności zapłacenia takiego podatku.

W przypadku innych podatków i opłat bezpośrednio umowy leasingowej nie dotyczy żaden z nich, ale najczęściej wpływają one na wartość przedmiotu leasingu.

Najczęściej są to:

ˇ opłaty celne pobierane przy imporcie przedmiotu leasingu wynikające z przepisów prawa celnego,

ˇ podatek akcyzowy w przypadku, gdy przedmiot leasingu na podstawie odrębnych przepisów podlega obowiązkowi podatkowemu.

Przedmiot leasingu jeśli znajdzie się na liście wyrobów podlegających akcyzie automatycznie ma podwyższoną cenę co pośrednio wpłynie na wyższy koszt leasingu - podatek ten nie podlega możliwości odliczania jak np. podatek VAT.

Na liście przedmiotów leasingu podlegających akcyzie najczęściej znajdziemy:
1. Samochody osobowe, jachty morskie i łodzie żaglowe.
2. Specjalistyczny sprzęt do prowadzenia działalności rozrywkowej.
3. Sprzęt elektroniczny w tym np. kamery telewizyjne.

I. Procedura Leasingu

Zawarcie umowy jest procesem żmudnym i wbrew pozorom pracochłonnym przynajmniej dla tych którzy nie chcą stracić. Wpływa na to złożony charakter umowy leasingowej, wielość podmiotów występujących, ale również pewna liczba innych umów. Umowę leasingu może uzupełniać umowa z bankiem o refinansowaniu transakcji leasingowej lub umowa kupna - sprzedaży z producentem, właścicielem przedmiotu leasingu, ale także umowa poręczenia spłaty czynszu leasingowego lub inna forma zabezpieczenia.

Przed podpisaniem umowy potencjalny leasingobiorca we wniosku musi uwierzytelnić swoje intencje bycia stroną umowy. W tym celu musi dostarczyć wszelkie informacje identyfikujące jego zdolność do zaciągania zobowiązań i terminowego regulowania czynszu leasingowego. W niektórych przypadkach wymagane są dodatkowe zabezpieczenia w postaci poręczenia, gwarancji, ale zwykle jest ich mniej niż w przypadku kredytu bankowego. W trakcie przygotowania samej umowy należy zwrócić uwagę na to, że część jej elementów można negocjować.

Zawarcie umowy wiąże się z uiszczeniem opłaty początkowej. Leasingodawca w tym momencie płaci za przedmiot umowy dostawcy i od tego momentu stawia środek trwały do dyspozycji leasingobiorcy. Do transakcji włącza się najczęściej bank, który refinansuje zawartą umowę. Leasingobiorca w tym czasie jest zobowiązany do płacenia czynszu leasingowego, a także do korzystania z przedmiotu w sposób zgodny z przeznaczeniem.

Ubezpieczenie sprzętu najczęściej spoczywa na leasingodawcy, który w ten sposób zabezpiecza swoje właścicielskie interesy - co nie znaczy, że płaci on za to z własnej kieszeni, koszt polisy ubezpieczeniowej jest wliczony w czynsze leasingowe. Jeżeli bank przejmie wierzytelność wymaga również ubezpieczenia jako formy dodatkowego zabezpieczenia.

Zakończenie umowy leasingu różni się w zależności od jego rodzaju, ale generalnie właśnie postępowanie uczestników transakcji przy jej rozwiązaniu decyduje o skutkach podatkowych i prawnych dlatego nie należy sugerować się tytułem umowy, ale jej treścią, gdyż ta będzie podlegać weryfikacji w Urzędzie Skarbowym.

Niestety wynegocjowanie dobrych warunków umowy wymaga z naszej strony wysiłku, ale możemy mieć pewność co do wartości takiej umowy i należy też pamiętać, że nie zawsze tam gdzie łatwo i na okazyjnie korzystnych warunkach można podpisać umowę jest bezpiecznie i wiarygodnie.

II. Umowa leasingu

Konstrukcja prawna formy umowy leasingu jest podobna do umowy dzierżawy. Tak jak w przypadku umowy dzierżawy, kwalifikacja umów jest oparta na kryteriach określonych w rozporządzeniu z 6 kwietnia w sprawie zaliczania przedmiotu umów najmu lub dzierżawy rzeczy lub praw majątkowych do składników majątku stron tych umów. Do składników majątku wynajmującego lub wydzierżawiającego (leasingobiorcy) zalicza się rzeczy lub prawa będące przedmiotem umowy, jeżeli w tej określono następujące warunki: Umowa została zawarta na czas oznaczony, ale nie zaznaczono w niej prawa do nabycia rzeczy przez użytkującego lub istnieje możliwość wypowiedzenia umowy. Umowa została zawarta na czas nie oznaczony i istnieje możliwość jej wypowiedzenia. Umowa została zawarta na czas oznaczony i zawiera prawo nabycia rzeczy przy wyłączonej możliwości wypowiedzenia, a przy tym okres umowy wynosi co najmniej 40% okresu amortyzacji, a opłaty po zsumowaniu są niższe niż wartość netto tych rzeczy (w przypadku gruntów suma powinna być niższa od wartości rynkowej gruntu określonej na dzień zawarcia umowy).

Jeśli zostanie spełniony przynajmniej jeden z powyższych warunków to leasing zostaje określony jako operacyjny. Nie spełnienie żadnego z warunków daje podstawy do stwierdzenia, że leasing jest leasingiem kapitałowym.

Treść umowy leasingowej zawiera zwykle następujące elementy, które muszą znaleźć potwierdzenie we wniosku dostarczonym przez klienta:

- Informacje identyfikujące daną transakcję, w których zawarto nazwę, adres, nr NIP i REGON leasingodawcy i leasingobiorcy, imiona i nazwiska osób reprezentujących strony w przypadku osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych, a także przedmiot leasingu, datę zawarcia umowy, termin jej wygaśnięcia, miejsce zawarcia umowy.

- Harmonogram finansowy, który dokładnie określa sposoby wyliczenia wysokości czynszu leasingowego, określone kwoty i terminy wnoszenia poszczególnych składników opłat wraz z prowizjami, dopłatami i innymi tytułami płatności.

W przypadku, jeżeli został zastosowany weksel „in blanco” jako zabezpieczenie należy również dołączyć deklarację wekslową, która sprecyzuje warunki wykorzystania tego zabezpieczenia. W innych przypadkach umowa o poręczeniu lub gwarancji.

- Niezbędny jest również protokół zdawczo - odbiorczy przedmiotu leasingu oraz upoważnienie do korzystania z przedmiotu leasingu przez leasingobiorcę.

- Ogólne warunki umowy, które uregulują sprawy w zakresie obowiązków leasingodawcy i leasingobiorcy podczas realizacji umowy, trybu zmiany warunków umowy warunków, tryb rozliczania i podziału odpowiedzialności za ewentualne szkody oraz tryb wypowiedzenia, egzekwowania skutków naruszenia i zakończenia umowy.

W praktyce najczęściej leasingobiorca sam wybiera dostawcę rzeczy, a leasingodawca przy tym nie ponosi odpowiedzialności za wybór dostawcy i sprzętu oraz warunków realizacji dostawy. W przypadku problemów ze sprzętem pełne ryzyko ponosi leasingobiorca, który nadal musi płacić czynsz bez względu na to czy np. roszczenia gwarancyjne zostaną uwzględnione. Można jednak wynegocjować lepsze warunki, wszystko zależy od naszej determinacji i zdolności firmy leasingowej do indywidualizacji oferty.

Należy podkreślić, że leasingobiorca nie ma prawa ustanawiać praw na przedmiocie leasingu, a także cesji praw na tym przedmiocie na rzecz osób trzecich. Odmiennie jest z prawami leasingodawcy, który może przenosić prawa na rzecz osób trzecich jedynie za powiadomieniem leasingobiorcy - zazwyczaj w terminie do 14 dni. Jeżeli wszystkie punkty umowy stały się jasne i zostały dookreślone umowę można podpisać. Od tej chwili posiada ona moc prawną.

III. Uczestnicy transakcji

W transakcji leasingu prócz stron umowy najczęściej bierze udział więcej podmiotów gospodarczych, które w sposób bezpośredni lub pośredni współuczestniczą w wypełnieniu warunków umowy. Istotne jest określenie zakresu tej współpracy oraz mechanizmów rozkładania odpowiedzialności za realizację poszczególnych postanowień. Stronami umowy leasingu są leasingodawca i leasingobiorca.

Leasingodawca (finansujący) to najczęściej podmiot wyspecjalizowany w sprzedaży usług finansowych. Często jest to wyodrębniona i powołana przez bank spółka prawa handlowego. Forma prawna nie jest bez znaczenia dla wiarygodności leasingodawcy, o którym informacje w przypadku spółek handlowych można znaleźć w rejestrach handlowych - ma to kapitalne znaczenie dla leasingobiorcy, ale również i dla innych podmiotów, szczególnie dla banków. Leasingodawca na mocy umowy leasingu zobowiązuje się do oddania przedmiotu leasingu w użytkowanie lub upoważnienia leasingobiorcy do pobierania pożytków z przedmiotu leasingu.

Leasingobiorcą (korzystającym) może być praktycznie każdy podmiot gospodarczy i osoba fizyczna. Z uwagi jednak na rozwiązania podatkowe, podmiotom gospodarczym rozliczającym się z fiskusem w formie ryczałtu i karty podatkowej oraz osobom fizycznym nie prowadzącym działalności gospodarczej nie opłaca się korzystać z tej formy finansowania. Istotne jest aby leasingobiorca posiadał zdolność do zaciągania i regulowania zobowiązań oraz był reprezentowany przez osobę, której podpis jest wystarczający dla ważności umowy. W spółkach prawa cywilnego są to wszyscy wspólnicy, a w przypadku spółek prawa handlowego są to członkowie zarządów i prokurenci - osoby te powinny być ujawnione w rejestrze handlowym. Leasingodawcy bardzo dokładnie sprawdzają powyższe uprawnienia, gdyż umowa sygnowana przez nieuprawnioną osobę jest z mocy prawa nieważna. Ciekawy jest przypadek wynikający z przepisów kodeksu rodzinnego kiedy to "czynność przekraczająca czynność zwykłego zarządu, a dokonana przez jednego z małżonków, pozostających we wspólnocie majątkowej, wymaga pisemnego potwierdzenia przez drugiego małżonka", a za taką uważa się podpisanie umowy leasingu i np. umowy poręczenia. Przepis ten nie obowiązuje jeśli małżonkowie wcześniej podpisali intercyzę.

Poręczyciel jest konieczny jeśli leasingobiorca nie daje gwarancji terminowego spłacania zaciągniętych zobowiązań, tzn. nie może udokumentować obrotów i dochodów na poziomie gwarantującym płacenie czynszu leasingowego i innych opłat związanych z leasingiem. Poręczycielem może być osoba fizyczna lub podmiot gospodarczy z zastrzeżenie m tych samych uwag o reprezentacji co w przypadku leasingobiorcy.

Bank najczęściej jest faktycznym podmiotem finansującym transakcję leasingu. Odbywa się to na zasadzie wykupu przez bank przyszłych należności w oparciu o np. umowy faktoringowe. Leasingodawca tak kalkuluje i opracowuje ofertę, aby odpowiadała ona warunkom banku oraz zapewniała odpowiednią marżę zysku. Bank również decyduje o sposobach zabezpieczania płatności i na leasingodawcy spoczywa obowiązek ich egzekwowania, inaczej bank może odmówić finansowania transakcji.

Dostawca jest to najczęściej producent lub firma handlowa oferująca wybrany przez leasingobiorcę sprzęt. Wyboru dostawcy dokonuje również leasingobiorca , który przejmuje od leasingodawcy po podpisaniu umowy wszelkie prawa z tytułu gwarancji i rękojmi. Może on dochodzić praw z tych tytułów w przypadku wad sprzętu bezpośrednio u dostawcy. Leasingodawca nie odpowiada za wywiązanie się przez dostawcę ze zobowiązań dostarczenia sprzętu. Często dostawcy współpracują z leasingodawcami w budowaniu oferty, udzielają im rabatów i stosują odmienna politykę cenową.

Towarzystwo ubezpieczeniowe jest ważnym uczestnikiem transakcji leasingowej, gdyż zabezpiecza ją od niespodziewanych sytuacji utraty lub zniszczenia przedmiotu leasingu przez leasingobiorcę, który mimo tego zobowiązany jest do dalszego uiszczania czynszu dzierżawnego. Dopuszcza się kilka możliwości ubezpieczenia sprzętu. Przypadek kiedy leasingobiorca sam ubezpiecza sprzęt. Ma wtedy możliwość wyboru dla siebie najkorzystniejszej dla siebie oferty ubezpieczeniowej, ale jest to niekorzystne ze względów podatkowych, nie może zaliczyć wydatków z tego powodu do kosztów uzyskania przychodu. Jeżeli sprzęt ubezpiecza leasingodawca to istnieje możliwość wynegocjowania niższych stawek ubezpieczeniowych z uwagi na umowy pakietowe. Koszt takiego ubezpieczenia jest wliczony w czynsz leasingowy.

Leasingodawca może również ubezpieczyć przedmiot leasingu na normalnych zasadach, a kosztem może obciążyć leasingobiorcę. Leasingobiorca może też sam wybrać towarzystwo ubezpieczeniowe, ale składkę leasingodawca wlicza do czynszu leasingowego. W tym jednak wypadku na leasingobiorcy ciąży konieczność formalnego zawarcia umowy o ubezpieczenie.

Pozostali uczestnicy transakcji to najczęściej agenci firm leasingowych, małe firmy do których obowiązków należy zdobywane klientów w zamian za prowizję oraz przygotowywanie dokumentacji koniecznej do zawarcia umowy w postaci analizy zdolności do zaciągania zobowiązań, ogólnych informacji na temat klienta i przeprowadzanej transakcji.

IV. Przedmiot umowy

Przedmiotem leasingu jest najczęściej środek trwały w rozumieniu przepisów o rachunkowości. Opierając się na tych przepisach przedmiotem leasingu może być sprzęt o wartości od 3500 zł i tylko takie środki podlegają amortyzacji. Inne o wartości do 3500 zł podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodu jednorazowo. Z tego względu jedynie przedmioty o dużej wartości opłaca się leasingować.

Wśród przedmiotów leasingu prym wiodą środki transportu: samochody ciężarowe, a szczególnie te przerabiane z samochodów osobowych - za to samochody osobowe w leasingu występują w Polsce rzadko, gdzie np. w USA stanowią grupę największą wśród środków transportu. Popularne jest też leasingowanie sprzętu biurowego i innych maszyn, aż do sprzętu rolniczego i budowlanego. Spotyka się również transakcje dotyczące całych linii technologicznych, a częściej samolotów, statków i przede wszystkim nieruchomości.

Charakterystyczne jest to, że prócz rzeczy można leasingować prawa z nimi związane, czego przykładem jest leasing tenencyjny. Czyli zgodnie z zasadą prawną, że przedmiotem stosunku prawnego może być "obiekt materialny i niematerialny".

Patrząc z innej strony przedmiotem umowy leasingowej jest leasing jako usługa polegająca na udostępnieniu używania rzeczy leasingobiorcy przez leasingodawcę. W umowie leasingu leasingodawca zobowiązuje się do przekazania przedmiotu leasingu za odpowiednia opłatą do użytkowania. Przekazanie odbywa się najczęściej w formie upoważnienia wydanego przez leasingodawcę dla leasingobiorcy do odbioru sprzętu u dostawcy. Wydanie takiego upoważnienia wiąże się z podpisaniem protokołu zdawczo - odbiorczego. Leasingobiorca w tym dokumencie ma potwierdzone prawo użytkowania i posiadania przedmiotu leasingu w czasie trwania umowy. Istotne jest, aby w protokole była data przekazania i dokładna specyfikacja cech, typu, rodzaju, numerów identyfikujących przedmiot.

Podpisanie tego dokumentu decyduje o jego mocy prawnej. Podobnie jak przy podpisywaniu umowy powinny być zachowane zasady reprezentacji. Protokół może stanowić integralny element umowy i nie jest wtedy wymagane powtórne sygnowanie osobnego protokołu, ale należy zwrócić uwagę na zidentyfikowanie cech jednoznacznie wskazujących na dany przedmiot.

W przypadku dużych transakcji korzysta się z usług rzeczoznawcy - szczególnie, gdy jest to leasing zwrotny leasingodawca obligatoryjnie wskazuje osobę, która jego zdaniem jest kompetentna.

V. Zabezpieczenie płatności

Zasadniczo do zabezpieczania należności z tytułu leasingu stosuje się weksel gwarancyjny in blanco. Leasingobiorca wystawia tego rodzaju weksel w momencie zawierania umowy. Do weksla jest najczęściej dołączona deklaracja wekslowa, w której zostają dokładnie określone warunki wypełnienia weksla przez leasingodawcę w przypadku kiedy leasingobiorca nie wywiązuje się z realizacji postanowień umowy - np. nieterminowo wnosi opłaty. Na podstawie deklaracji leasingodawca ma prawo wpisać sumę odpowiadającą wysokości zadłużenia leasingobiorcy wraz z należnymi odsetkami i kosztami manipulacyjnymi. Na koszty manipulacyjne składają się również koszty ewentualnej windykacji i postępowania egzekucyjnego. Do uprawnień leasingodawcy należy również wpisanie daty płatności weksla i może on również wymagać by weksel był opatrzony klauzulą "bez protestu". Ważność weksla zależy od złożenia na nim podpisów przez osoby uprawnione i ostemplowania znakami firmy leasingobiorcy.

Leasingodawca może również zażądać poręczenia weksla (awal). Szczególnie jest to wymagane w przypadku spółek prawa handlowego o mniejszej wiarygodności, przy dużej wartości zobowiązań, wtedy wymagane jest poręczenie weksla przez członków zarządu odpowiadających w takim wypadku własnym majątkiem.

Wybór rodzaju zabezpieczenia zależny jest od przedmiotu leasingu i kondycji finansowej leasingobiorcy. Leasingodawca może czasami zażądać gwarancji bankowej lub dodatkowego poręczenia cywilnego. Te osobiste formy zabezpieczeń są jednak rzadziej stosowane niż rzeczowe ze względu na to, że udzielający zabezpieczenia odpowiada całym majątkiem i trudno uzyskać od niego zgodę na poręczanie lub np. w przypadku gwarancji bankowej jest to zbyt drogie. Dochodzenie roszczeń w przypadku gwarancji bankowej najczęściej polega na możliwości natychmiastowego zgłoszenia roszczenia do banku jeżeli leasingobiorca zaprzestał płacenia opłat wynikających z umowy.

Z założenia leasing ma być forma prostszą i łatwiej dostępną niż kredyt z tego też powodu częściej stosuje się zabezpieczenia rzeczowe, gdzie zabezpieczenie jest ograniczone do wartości składnika majątku udzielającego zabezpieczenia. Zastaw jest formą zabezpieczenia polegającą na zabezpieczeniu wierzytelności przy jednoczesnym pozostawieniu możliwości korzystania z rzeczy obciążonej. Interes wierzyciela jest chroniony przez dokonanie wpisu do centralnego rejestru zastawów. Zastaw rejestrowy jest instytucją utrzymania pewności obrotu gospodarczego i ma uniemożliwiać kilkukrotne zastawianie tej samej rzeczy. W Polsce działa od niedawna w postaci Centralnego Rejestru Zastawów. Procedura rejestracji i uzyskiwania potwierdzeń jest dosyć sformalizowana i niestety trwa długo. Innym sposobem zabezpieczania jest blokada środków na rachunku bankowym w walucie krajowej lub obcej potwierdzona przez bank. Blokada powinna być nieodwołalna, powinna mieć określony termin i wysokość. Leasingobiorca upoważnia leasingodawcę do pobrania wymagalnej wierzytelności z zablokowanego rachunku.

Leasingodawca może również żądać kaucji, czyli przedstawienia przez leasingobiorcę do dyspozycji określonej kwoty gotówki lub bonów pieniężnych na okaziciela.

Wymaga to zawarcia pisemnej umowy, najczęściej jest to element umowy leasingowej, w której zostaje określony tryb wykorzystania kaucji na poczet nie zapłaconych rat leasingowych i innych koszów leasingodawcy. Wadą kaucji w porównaniu z blokadą na rachunku bankowym jest brak oprocentowania zamrożonych środków. Rzadziej stosuje się zabezpieczenie w postaci hipoteki, która umożliwia zaspokojenie roszczeń leasingodawcy z obciążonej nieruchomości nawet wtedy gdy zmieni ona właściciela. W prawie polskim hipoteka funkcjonuje jako wpis do księgi wieczystej prowadzonej przez sąd rejonowy. O dokonanie wpisu musi się zwrócić właściciel nieruchomości, który we wniosku powinien określić wysokość obciążenia. Dochodzenie roszczeń w oparciu o hipotekę wymaga posiadania przez leasingodawcę wyroku sądowego.

Opisane zabezpieczenia są wymagane jeżeli sytuacja finansowa leasingobiorcy nie jest najlepsza lub jego zadłużenie z ujawnionych tytułów jest wysokie, np. posiada zawarte inne umowy leasingowe.

VI. Realizacja umowy leasingu

Podpisanie umowy to moment od którego umowa zaczyna obowiązywać, aż do zakończenia terminu na jaki została zawarta. Najczęściej umowa zostaje zawarta na czas od jednego roku do pięciu lat, ale nic nie stoi na przeszkodzie by trwała ona krócej lub dłużej. Wyznacznikami tego na jaki okres zawrzeć umowę są: charakter leasingowanego przedmiotu, potrzeby leasingobiorcy, a w Polsce również przepisy i łaskawe oko aparatu skarbowego. Eksploatacja sprzętu rozpoczyna się w raz z podpisaniem protokołu zdawczo - odbiorczego. W czasie korzystania leasingobiorca ponosi wszelkie koszty eksploatacji we własnym zakresie. Korzystanie z przedmiotu leasingu powinno odbywać się zgodnie z jego przeznaczeniem w sposób nie obniżający ponad to co wynika z normalnego zużycia. Po upłynięciu terminu trwania umowy leasingowej następuje zwrot przedmiotu leasingu leasingodawcy i wtedy może zostać powołany rzeczoznawca w celu ustalenia stopnia zużycia lub jeżeli przedmiot leasingu staje się własnością leasingobiorcy nie jest to oczywiście konieczne. Do głównych obowiązków leasingobiorcy należy terminowe wnoszenie czynszów leasingowych oraz innych opłat określonych w szczegółowym harmonogramie finansowym.

Daty określone w harmonogramie są datami ostatecznego wpłynięcia pieniędzy na konto leasingodawcy co należy brać pod uwagę dokonując przelewów bankowych. Od następnego dnia liczone są odsetki, a co gorsze leasingodawca może wymówić umowę ze skutkiem natychmiastowym i dokonać windykacji należności chyba że umowa stanowi inaczej.

Podstawowym obowiązkiem leasingodawcy jest przekazania przedmiotu leasingu leasingobiorcy. Najczęściej jest tak, że leasingobiorca ma prawo swobodnego wyboru dostawcy oraz specyfikacji przedmiotu leasingu, a leasingodawca nie bierze odpowiedzialności za ten wybór. Często jest również tak, że firmy leasingowe współpracują z dostawcami sprzętu w celu poszerzenia oferty i uzyskania rabatów, ale nadal nie biorą odpowiedzialności za realizację umowy przez dostawcę (oczywiście za wyjątkiem sytuacji kiedy firma leasingowa jest producentem lub dostawcą).

Działy rozliczeń z klientami zajmują się na bieżąco przygotowywanie dokumentów płatniczych, monitorowaniem spłat i ewentualnym windykowaniem należności od upominania do wszczynania postępowania egzekucyjnego. Należy przy tym zauważyć, że firmy leasingowe współpracują na ogół z wyspecjalizowanymi firmami zajmującymi się ściąganiem należności. Praktyka wskazuje na rosnące znaczenie tej części działalności firm leasingowych z uwagi na rosnącą liczbę wyłudzeń i oszustw. Nietrafione umowy to główna bolączka zarządów firm leasingowych. To zjawisko również nie pozostaje bez wpływu na interes uczciwych klientów. Dlatego należy zwracać uwagę na sposoby weryfikacji klientów przez firmy leasingowe. Te kierujące się zasadami "łapania" wszystkich klientów łatwością procedury i niskimi wymogami stają się niebezpieczne z uwagi na duży portfel umów nie realizowanych lub wręcz straconych. Może to później negatywnie wpływać na realizację innych umów. Dlatego warto się samemu pomęczyć - nasz interes zostanie zabezpieczony, a także możemy lepiej poznać własną sytuację ekonomiczną i wybrać najdogodniejszy wariant leasingu.

Weryfikacja formalna i procedura zawierania transakcji jest najczęściej uwarunkowana przez bank refinansujący operację leasingu. Z tego względu w umowach leasingodawcy starają się bardzo dokładnie ustalić warunki ewentualnych kar za nieterminowe płacenie czynszu lub bezumowne korzystanie ze sprzętu.

Warto również zwrócić uwagę na możliwość renegocjowania umowy pod kątem zamiany sprzętu lub wydłużenia bądź skrócenia czasu trwania.

Zakończenie umowy to powrót, po terminie jej wygaśnięcia, przedmiotu leasingu do leasingodawcy w przypadku leasingu operacyjnego lub pozostanie na własność u leasingobiorcy w przypadku leasingu finansowego.

Rodzaje leasingu
I. Leasing finansowy i operacyjny

Na świecie rozwinęło się wiele form i rodzajów przeprowadzania transakcji leasingowych. W warunkach polskiej gospodarki, która od dość krótkiego czasu tworzy podstawy funkcjonowania wolnego rynku w sferze pieniądza, kapitału, inwestycji, zaistniały formy tzw. leasingu kapitałowego i operacyjnego, które w naszej rzeczywistości mają nieco inne znaczenie niż na rynkach rozwiniętych. Wiąże się to z kwalifikacją prawną umowy, ze względu na skutki podatkowe, do umów leasingu finansowego utożsamianych z umową leasingu, w której przedmiot umowy zostaje zaliczony do majątku leasingobiorcy oraz leasingu operacyjnego, w którym przedmiot leasingu zaliczany jest do majątku leasingodawcy.

Umowa leasingu kapitałowego (finansowego) jest w swej treści zbliżona do umowy kredytowej. Przedmiot leasingu zostaje zaliczony ("Rozporzadzenie o zaliczeniu do składników majatku przedmiotu najmu i dzierżawy") do składników majątku leasingobiorcy, który dokonuje odpisów amortyzacyjnych - te są dla niego kosztem wraz z odsetkami. Część kapitałową spłaca z zysku po opodatkowaniu, a ta nie stanowi przychodu leasigodawcy. Czas trwania tego rodzaju leasingu jest z reguły zbliżony do okresu zużycia rzeczy lub czasu trwania odliczeń amortyzacyjnych. Od kredytu różni się tym, że przedmiotem umowy jest środek trwały a nie gotówka.

Umowa leasingu operacyjnego (bieżącego) jest w swej treści zbliżona do klasycznej umowy dzierżawy i polega na czasowym przekazaniu do użytkowania dobra inwestycyjnego. Przedmiot leasingu zostaje zaliczony do majątku leasingodawcy, który ma prawo dokonywać odpisy amortyzacyjne ("Rozporzadzenie o zaliczeniu do składników majatku przedmiotu najmu i dzierżawy"). Czynsze leasingowe w całości z czynszem początkowym stanowią dla leasingodawcy przychód, a jednocześnie koszt leasingobiorcy ("Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych", "Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych"). Czas trwania umowy leasingu operacyjnego jest krótszy niż okres zużycia i amortyzowania rzeczy.

II. Bezpośredni i pośredni

Leasing występuje w formie:

• Leasingu bezpośredniego jeżeli właściciel, producent lub inwestor przedmiotu leasingu jest leasingodawcą i oddaje przedmiot leasingu leasingobiorcy do użytkowania.

• Leasingu pośredniego, najczęściej spotykanego, kiedy to między właścicielem przedmiotu leasingu, leasingobiorcą pojawia się trzecia strona - pośrednik, który wynajmuje lub wykupuje od właściciela przedmiot leasingu w celu oddania go w leasing, w jego lub we własnym imieniu.

III. Leasing dewizowy i złotówkowy

W ofercie firm leasingowych znajdują się również leasing dewizowy i złotówkowy. Te formy są bardziej chwytem marketingowym niż niosą ze sobą realne korzyści dla leasingobiorcy - wręcz przeciwnie. Umowy leasingowe w Polsce zobowiązują leasingobiorcę do zapłaty wszystkich opłat związanych z leasingowaniem rzeczy w złotówkach. Bardziej atrakcyjne, na pierwsze rzut oka, oferty leasingu dewizowego, który to może być nawet do 30% tańszy, niosą niebezpieczeństwo rozliczania czynszów w oparciu o notowania kursów walutowych. Najczęściej sposób rozliczania jest ustalony np. w oparciu o tabelę kursową Narodowego Banku Polskiego po kursie aktualnym, a ten może się dość znacznie wahać.

Leasingobiorca sprzedający w Polsce swoje towary w przypadku wzrostu kursu np. dolara amerykańskiego może ponosić wyższe koszty leasingu przy nie zmienionych przychodach. To może już spowodować zachwianie lub w skrajnym przypadku utratę płynności finansowej. Oczywiście sytuacja odwrotna jest też możliwa, ale w obecnej sytuacji gospodarczej należy uważać na tego typu oferty. Kurs walut jest w Polsce jeszcze zbyt nieustabilizowany, aby móc podejmować takie ryzyko. W przypadku większych inwestycji możemy dla zabezpieczenia przed zmianą kursu kupować instrumenty terminowe.

IV. Leasing tenencyjny i zwrotny

Leasing zwrotny ma na celu poprawę płynności finansowej przedsiębiorstwa i uwolnienie zamrożonych środków finansowych. Leasingobiorca odsprzedaje swój majątek leasingodawcy za gotówkę, a następnie korzysta z niego na podstawie umowy leasingu.

Odmianą tego typu leasingu jest leasing tenencyjny polegający na stworzeniu konstrukcji prawnej w oparciu o umowę tenencji (dzierżenia) i użytkowania przedmiotu leasingu przez leasingodawcę od właściciela, a ten leasinguje przedmiot leasingu leasingobiorcy. Unika się przez to opłat skarbowych, notarialnych i sądowych, które mają szczególne znaczenie w obrocie nieruchomościami.

V. Leasing lombardowy i norweski Leasing lombardowy charakteryzuje się podwyższoną nawet do 50% wartości przedmiotu leasingu przy jednoczesnym obniżeniu wymagań w stosunku do leasingobiorcy, co sprzyja uproszczeniu procedury leasingowej. Leasingodawca otrzymując na wstępie gotówkę w wysokości połowy wartości samochodu oraz korzystając z możliwości windykacji samochodu zabezpiecza w wystarczający sposób swoje prawa.

W przypadku połączenia leasingu zwrotnego wraz z opłatą wstępną w wysokości 100% wartości przedmiotu leasingu nosi on nazwę leasingu norweskiego. Celem stosowania tej formy jest regulowanie płatności podatków dochodowych - w Polsce nie jest możliwe.

VI. Rodzaje leasingu ze względu na przedmiot

Ze względu na przedmiot umowy możemy rozróżnić:

• Leasing środków trwałych i leasing nieruchomości.

• Leasing samochodów osobowych i leasing samochodów.

Leasing środków trwałych i leasing nieruchomości.

W Polsce niewątpliwie ta pierwsza odmiana jest bardziej popularna i wynika to z celów dla których stosowany jest leasing, traktowany w tym wypadku jako sposób przyspieszonej amortyzacji i przez co stanowi swego rodzaju kredyt podatkowy. Nieruchomości mają niskie stawki amortyzacyjne a ich wartość jest wysoka co powoduje konieczność patrzenia długoterminowego.

Niestety dla tego celu brak w Polsce stabilnego ustawodawstwa, zwłaszcza podatkowego, istniejące dyskryminuje obrót nieruchomościami, a na rynku brak silnych kapitałowo podmiotów gotowych ponieść ciężar długotrwałego refinansowania umów leasingu. Problemy w tym zakresie wiążą się również z ogólną niestabilnością rynku oraz utrudnioną ścieżką windykacji, a także słabością mechanizmów wtórnych rynków nieruchomości. Mimo tych problemów pierwsza firma w Polsce pod względem obrotów to firma leasingująca nieruchomości i myślę, że to dobry prognostyk na przyszłość.

Leasing samochodów osobowych i leasing samochodów.

Samochody są najczęściej oddawanymi środkami trwałymi w Polsce, ale tylko w Polsce istnieją ograniczenia dotyczące samochodów osobowych nabywanych dla celów prowadzonej działalności gospodarczej. Przepisy podatkowe nie dopuszczają możliwości zaliczenia w koszty uzyskania przychodów amortyzacji samochodów dostawczych o ładowności do 500 kg i samochodów osobowych w części przewyższającej 10000 €, problemem jest również rozliczenie VAT, chociaż obecnie firmy leasingowe mogą już odliczać VAT od samochodów osobowych zakupionych do leasingu.

Zasady dla samochodów ciężarowych nie zawierają takich ograniczeń, również tych przerobionych z samochodów osobowych o ile zostało to potwierdzone opinią rzeczoznawcy i poszerzonym badaniem technicznym, i są takie same jak dla innych środków trwałych, a więc istnieje możliwość odliczenia podatku VAT na ogólnie obowiązujących zasadach. Odpisy amortyzacyjne nie mają ograniczenia do wysokości 10000 €. Ponadto koszty eksploatacji, ubezpieczenia ciężarówki oraz całość czynszów leasingowych jest wliczana w koszty uzyskania przychodów.

---