1. organiczne substancje szkodliwe

SUBSTANCJA SZKODLIWA A

T

Fotoliza M

osadzanie się na listowiu O

parowanie S

F

ucieczka E

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - R

sorpcja na substancjach rośliny A

organicznych gleby absorpcja

w korzeniach P G

R L

rozkład O E mikrobiologiczny rozkład resztek F B

roślinnych I O

L W

Y

wyciek

poziom wody- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -- - - - - - - - - - - - - - - -- - - - - -

WARSTWA dyspergowanie

WODONOŚNA w wodach gruntowych

Losy organicznych substancji szkodliwych

w glebie

najważniejsze główne

obszary

procesy akumulacji

2. nieorganiczne substancje szkodliwe

SUBSTANCJA SZKODLIWA

osadzanie się na listowiu A

T

Parowanie M

O

S

Ucieczka F

E

rośliny powierzchnia gleby R

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -- -- - - - - - - - - - - - A - - - -

sorpcja w sorpcja na

korzeniach próchnicy, glinach P G

i tlenkach R L

O E

Rozkład F B

resztek metylowanie I O

roślinnych L W

Y

wyciek

• - - - - - - -poziom wody - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - --

dyspergowanie WARSTWA

w wodach gruntowych WODONOŚNA

Antropogeniczne przeobrażenie i degradacja litosfery dotyczą:

• przekształceń powierzchni ziemi

• zmian fizyko-chemicznych właściwości skał

• hydrogeologicznych

• zmian rozkładu pól naprężeń w otworach skalnych

• tworzenia gruntów antropogenicznych

• ograniczenia i rozdrobnienia powierzchni czynnej biologicznie z równoczesnym

pogorszeniem jej jakości oraz zakłóceniu równowagi dynamicznej

Skutki nadmiernego użytku litosfery:

• degradacja gleby

• procesy zanieczyszczenia litosfery

• antropogeniczne procesy geomorfologiczne

• wyczerpanie się zasobów

• zmiana kierunków użytkowania powierzchni ziemi

Zanieczyszczenie gleb - nienaturalne nagromadzenie się w glebach składników chemicznych wywołujących zaburzenie w środowisku glebowym, które znajduje odbicie w przebiegu wegetacji roślin, zmniejszeniu plonów i obniżeniu ich jakości. Przyczyną zanieczyszczeń gleb jest przenikanie do gleb zanieczyszczeń pochodzących z atmosfery: pyły, gazy, kwaśny opad atmosferyczny; zanieczyszczenie pochodzące z wód: ścieki; odpady przemysłowe: z hałd; odpady komunalne: z wysypisk śmieci; zanieczyszczenia pochodzące z komunikacji.

Czynniki degradacji:

• naturalne - zachodzące bez czynnego udziału człowieka

• antropogeniczne- spowodowane działalnością człowieka

Przyczyny degradacji:

• zaburzenia stosunków wodnych

• pożary, erozja

• zabudowa techniczna

• działalność bytowa człowieka

• odpady komunalne i przemysłowe

• zanieczyszczenie przemysłowo-chemiczne

• chemizacja rolnictwa

• odkrywkowa i podziemna eksploatacja kopalin

Źródło zanieczyszczeń:

• zakłady przemysłowe(metale ciężkie, pyły, gazy)

• transport(ołów, węglowodory)

• rolnictwo(nawozy mineralne, środki ochrony roślin)

Skutki zanieczyszczeń:

• przejściowe

• cykliczne

• długotrwałe

• nieodwracalne

Najgorsze są metale ciężkie(najbardziej trwałe- setki lat): rtęć, ołów, cynk, nikiel, chrom, kadm, pierwiastki promieniotwórcze.

www.gov.pl

Wielkości dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w Polsce wg Rozporządzenia Ministra Środowiska aktualne z dn. 9.09.2002r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. Dz.Unr165, poz.1359

PbB = 1,845 + 0,7215 (PbŚ)^0,4[ μg/g]

PbŚ - średnia zawartość ołowiu w glebie

Typy przekształceń gleb w woj. Śląskim:

• geomechaniczne- mechaniczne uszkodzenie pokrywy terenu

• hydrologiczne - obniżenie lub podniesienie zw. wody gruntowej

• chemiczne- zaburzenie lub alkalizacja gleby, substancje toksyczne, metale ciężkie

Rodzaje źródeł zanieczyszczeń:

• źródła rolnicze

• elektrownie

• opuszczone gazownie

• wydobycie i przetwórstwo rud metali

• przemysł metalurgiczny

• przemysł chemiczny i elektroniczny

• obszary zurbanizowane i przemysłowe

• niszczenie odpadów

• transport

• źródła przypadkowe

---