SZKOŁA ASPIRANTÓW PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ

W POZNANIU

XI KURS KSZTAŁCENIA ZAOCZNEGO

PRZEDMIOT : TAKTYKA DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH

TEMAT : ANALIZA WYPADKOWOŚCI W TRANSPORCIE KOLEJOWYM W KONTEKŚCIE ZMIAN PRZEWOZÓW PASARZERSKICH I TOWAROWYCH W LATACH 1992 - 1995 .

OPRACOWAŁ:

plut . Norbert KORCZ

Podczas wypadków i katastrof kolejowych mamy do czynienia ze znaczną ilością osób rannych, ofiarami śmiertelnymi oraz z bardzo dużymi stratami materialnymi, które w czasie trwania akcji ratowniczo-gaśniczej ulegają ciągłemu wzrostowi w związku z paraliżem lub znacznym ograniczeniem ruchu kolejowego na odcinku, na którym doszło do katastrofy.

Do udziału w usuwaniu skutków wypadków i katastrof kolejowych wykorzystywane są między innymi pociągi ratunkowe, a także Zakładowe Zawodowe Straże Pożarne PKP.

Koleje państwowe na przełomie lat 1992-1995 przy użyciu pociągów towarowych przewiozła 855968 tysięcy ton różnego rodzaju ładunków, liniami kolejowymi eksploatowanymi  normalnotorowo i zelektryfikowanymi .

 

Przewóz ładunków w rozbiciu na poszczególne lata przedstawia poniższa tabela :

 

Rodzaj transportu	Jednostka miary	Rocznik statystyczny
				1992	1993	1994	1995
	Transport kolejowy	W tysiącach ton	201663	214212	214745	225348
		W milionach kilometrów	57763	64356	65788	69116

Na podstawie powyższej tabeli możemy stwierdzić, że w znacznej mierze nastąpił wzrost ilości przewiezionego ładunku , wynika to ze znacznego wzrostu gospodarczego państwa na początku lat dziewięćdziesiątych. Dane dotyczące przewozów ładunków transportem kolejowym nie obejmują przewozu bagażu i przesyłek ekspresowych dokonywanych pociągami pasażerskimi.

Z usług przewozowych pociągami osobowymi, ekspresowymi i pośpiesznymi w początkowym okresie lat dziewięćdziesiątych skorzystało blisko 2050909 tysięcy pasażerów liczba ta nie obejmuje przewozu osób korzystających z bezpłatnych przejazdów.

Przewóz pasażerów transportem kolejowym w rozbiciu na poszczególne lata przedstawia poniższe zestawienie :

Rodzaj transportu	Jednostka miary	Rocznik statystyczny
				1992	1993	1994	1995
	Transport kolejowy	W tysiącach pasażerów	549302	541089	494617	465901
		W milionach pasażero-kilometrów	32571	30865	27610	26635

Z danych statystycznych za poszczególne roczniki możemy wywnioskować, że na skutek znacznego wzrostu ilości samochodów osobowych na rynku krajowym usługi kolejowe stały się mało atrakcyjne. W wyniku czego nastąpił spadek inwestycji w transporcie kolejowym i obniżenie dochodów PKP.

OGÓLNA OCENA BEZPIECZEŃSTWA RUCHU KOLEJOWEGO

Podstawowe przyczyny powstawania wypadków w ruchu kolejowym :

• pracownicze - powstałe w wyniku naruszenia przez pracowników PKP podstawowych zasad prowadzenia ruchu pociągów, co spowodowało zderzenia lub wykolejenia pociągów (wprowadzenie pociągu na zajęty szlak, przyjęcie pociągu na zajęty tor stacji, przełożenie zwrotnicy pod jadącym pociągiem, przejechanie obok sygnału STÓJ, przekroczenie dozwolonej prędkości jazdy pociągu, niezamknięcie rogatek na przejeździe)

• techniczne - wykolejenia spowodowane złym stanem technicznym infrastruktury: nawierzchni kolejowej, wagonów i pojazdów trakcyjnych

• spowodowane przez użytkowników dróg - najechanie pociągów na pojazdy drogowe (lub odwrotnie) na przejazdach kolejowych spowodowane przez kierowców .

Zestawienie ilości wypadków w latach 1992-1995 w ruchu kolejowym przedstawia poniższa tabela :

WYPADKI	ROK
		1992	1993	1994	1995
WYPADKI PRACOWNICZE	43	26	38	40
WYPADKI TECHNICZNE	135	124	147	84
WYPADKI UŻYTKOWNIKÓW DRÓG	283	255	226	290
WYPADKI POZOSTAŁE	33	17	35	23
LICZBA WYPADKÓW OGÓŁEM	494	422	446	437

Z przedstawionego zestawienia i przeprowadzonych analiz można wyciągnąć następujące uwagi :

• liczba wypadków w okresie 1992-1995 zmniejszyła się z 494 do 437

• liczba procentowa wypadków bezpośrednio zawinionych przez pracowników PKP utrzymuje się na poziomie od 7% do 10%

• w przypadku wypadków technicznych udział pracowników PKP kształtuje się na poziomie od 40% do 15%

• wypadki na przejazdach kolejowych zawinione przez użytkowników drogi ciągle stanowią ponad 50% wszystkich wypadków pociągowych jakie mają miejsce na sieci PKP. Należy podkreślić że w latach osiemdziesiątych co piąty wypadek w ruchu kolejowym był spowodowany przez użytkownika drogi, a w 1995r wypadki takie stanowiły aż 2/3 ogółu wypadków .

Główne przyczyny wypadków w transporcie kolejowym :

LP	PRZYCZYNY WYPADKÓW	ROK
				1992	1993	1994	1995
1	PRZEJECHANIE SYGNAŁU STÓJ	7	8	5	12
2	NADMIERNA SZYBKOŚĆ POCIĄGU	1	0	0	1
3	USTERKI TECHNICZNE LOKOMOTYW	21	17	39	17
4	WYPRAWIENIE POCIĄGU NA ZAJĘTY SZLAK	2	2	0	2
5	PRZYJĘCIE POCIĄGU NA ZAJĘTY TOR	5	1	2	1
6	PRZEŁOŻENIE ZWROTNICY POD POCIĄGIEM	7	4	4	5
7	USTERKI TECHNICZNE WAGONÓW	35	43	27	23
8	USTERKI TECHNICZNE NAWIERZCHNI	79	62	81	44
9	WYPADKI NA PRZEJAZDACH STRZEŻONYCH	36	14	36	26
10	WYPADKI NA PRZEJAZDACH NIESTRZEŻONYCH	263	249	210	278
11	ZAMACHY ZBRODNICZE	4	2	2	3
12	INNE PRZYCZYNY	33	19	39	25
	RAZEM	494	422	446	437

Analizując okoliczności powstania wypadków na przejazdach kolejowych można stwierdzić, że kierujący pojazdami w sposób rażący naruszają przepisy o ruchu drogowym (świadczy o tym ilość wypadków na kolejowych przejazdach niestrzeżonych). Kierowcy nie zatrzymują się przed znakami STOP , nie reagują na sygnalizację świetlną , często omijają opuszczone półrogatki, a nawet wyprzedzają pojazdy stojące przed przejazdem i wjeżdżają na tory bezpośrednio pod pociąg. W celu poprawy bezpieczeństwa ruchu na przejazdach kolejowych konieczne są częste kontrole ruchu drogowego.

Pozytywnie należy ocenić znacząco zmniejszające się liczby wykolejeń pociągów z powodu wad i usterek nawierzchni kolejowej. Okoliczności licznych wypadków wskazują na występującą dekapitalizację nawierzchni (poszerzenia toru, pęknięcia szyn, wyboczenia torów) .

Przyczyną zdecydowanie większości wykolejeń taboru wagonowego był wady w stanie technicznym części biegowej wagonów i lokomotyw.

Ofiary w ludziach powstałe w wypadkach spowodowane ruchem pociągu i taboru :

OFIARY W LUDZIACH WSKUTEK WYPADKÓW		1992		1993		1994		1995
				ZABICI	RANNI	ZABICI	RANNI	ZABICI	RANNI	ZABICI	RANNI
ZDERZEŃ I WYKOLEJEŃ POCIĄGÓW	PRACOWNICY PKP	1	15	2	19	1	32	1	14
		PASAŻEROWIE I OSOBY POSTRONNE	0	25	0	16	3	62	0	44
NA PRZEJAZDACH STRZEŻONYCH Z WINY PRACOWNIKÓW PKP		5	8	7	7	11	11	8	4
NIEPRZESTRZEGANIE PRAWA O RUCHU DROGOWYM NA PRZEJAZDACH STRZEŻONYCH		12	5	8	5	4	13	5	5
JAK WYŻEJ LECZ NA PRZEJAZDACH NIESTRZEŻONYCH		62	132	49	134	57	108	69	158
CHODZENIE PO TORACH W MIEJSCACH NIEDOZWOLONYCH I NIEZACHOWANIE OSTROŻNOŚCI		551	644	485	661	507	578	496	549
RAZEM		631	829	551	842	583	804	579	774

W oparciu o powyższą tabelę najwięcej ofiar śmiertelnych spowodowane jest poruszanie się ludzi po torach w miejscach niedozwolonych i niezachowanie należytej ostrożności podczas poruszania się po trakcjach kolejowych. Lekkomyślność i brawura, oraz łamanie przepisów ruchu drogowego przez kierowców pojazdów samochodowych doprowadziło do wielu wypadków i kolizji z pociągami, w wyniku czego wiele osób poniosło śmierć a wiele zostało rannych .

W zestawieniu ilości przewiezionych pasażerów z ilością osób zabitych i rannych w transporcie kolejowym współczynnik jest bardzo mały. Wpływ na to ma duża ilość pasażerów korzystających z usług PKP w stosunku do ilości ofiar śmiertelnych .

Przyczyną większości wypadków wewnątrz struktur PKP jest zbyt duże wyeksplatowanie taboru kolejowego (wady techniczne nawierzchni, rozjazdów, wagonów i lokomotyw), błędy popełniane przez personel wykonawczy (wprowadzenie pociągu na zajęty szlak, tor ; itp.) . Środki przeznaczane na modernizację struktury sieci są zbyt małe w porównaniu do potrzeb. Linie kolejowe wymagają modernizacji i zastosowania coraz to nowocześniejszego wyposażenia ze względu na wprowadzanie znacznie większej prędkości ruchu pociągów (ekspresowe, pośpieszne, itp.)

Działania zmierzające do poprawy bezpieczeństwa ruchu powinny obejmować zadania organizacyjne, techniczne i szkoleniowe. Należy podkreślić że stan bezpieczeństwa ruchu na przejazdach kolejowych jest niekorzystny, a wypadki takie powodują liczne ofiary, stanowią one 2/3 ogólnej liczby powstałych zdarzeń.

1

1

---