Ergonomia - Projekt

Projektowane stanowisko: Operator firmy telemarketingowej

Przedmiotem projektu jest stanowisko pracy operatora firmy telemarketingowej. Rozpatrywane stanowisko sąsiaduje z 9 podobnymi znajdującymi się w tym samym pomieszczeniu, stanowiska komputerowe połączone są w sieć. W pomieszczeniu znajduje się także laserowa drukarka sieciowa.

W zakres obowiązków oeratora firmy telemarketingowej wchodzi wykonywanie założonej na dany dzień liczby telefonów reklamowych. Numery wybierane są automatycznie z komputerowej bazy danych firmy. Pod koniec każdej zmiany pracownik opracowuje na komputerze raport, który przesyłany jest do przełożonego.

W pracy na rozpatrywanym stanowisku należy zwrócić uwagę na następujące niedogodności i zagrożenia:

Podrażnienie błony śluzowej.

Reakcja na duże stężenie ozonu w powietrzu, wywołane m.in. przez drukarki laserowe. Objawy: podrażnienie śluzówki oczu, nosa i krtani.

.

Zaburzenia widzenia.

Przemęczenie oczu wywołane częstymi zmianami ogniskowej oraz wpatrywaniem się na przemian w obiekty mocno oświetlone położone blisko i znajdujące się w oddali, ukryte w mroku. Objawy: zmęczenie, zaczerwienienie oczu, pieczenie oraz uczucie kłucia w oczach, bóle głowy, widzenie podwójne i za mgłą, następstwa psychosomatyczne.

Zawroty głowy.

Spowodowane przeciążeniem oczu, nieergonomicznym stanowiskiem pracy i stresem wzmaganym przez promieniowanie elektromagnetyczne.

Bóle głowy.

Skutek promieniowania elektromagnetycznego, przemęczenia oczu i przyjmowania złej pozycji podczas siedzenia (źle zorganizowane środowisko pracy).

Zespół cieśni nadgarstka.

Następstwo nieprawidłowego ułożenia rąk podczas korzystnania z klawiatury (przeguby uniesione ku górze) W najwęższym miejscu przeguby dłoni, tzw. kanale nadgarstka nerwy są zbyt mocno ściśnięte. Objawy: nadwrażlliwość, drętwienie, mrowienie oraz ból kciuka i trzech kolejnych palców oraz całych dłoni i nadgarstków.

Repetitive Strain-Injury Syndrom (RSI).

Zespół urazów wywołanych jednostronnym, chronicznym przeciążaniem kończyn górnych na odcinku dłoń-bark. Objawy: dotkliwy, piekący ból przedramienia, ramienia, szyi i łopatki; obrzęk, usztywnienie, bezwład, niezdolność do pracy.

Dolegliwości kręgosłupa i pleców.

Spowodowane aranżacją stanowiska komputerowego zaprzeczającą zasadom ergonomii. Objawy: dyskopatia, skrzywienie kręgosłupa, przykurcze mięśni nóg.

Dolegliwości natury psychicznej.

Dają o sobie znać na stanowisku pracy lub w jego bezpośrednim otoczeniu. Przypuszczalne przyczyny: zaburzenia widzenia, elektrostres. Objawy: depresja, utrata energii życiowej, zaburzenia menstruacyjne, kłopoty z potencją, nerwowość, podrażnienia skóry, alergie, zaburzenia żołądkowe, jelitowe itp.

Zaburzenia krążenia.

W kończynach dolnych - rezultat nieprawidłowej pozycji przy komputerze; w górnych - RSI oraz zespołu cieśni nadgarstka.

Podrażnienie skóry.

Wywołane ciągłym bombardowaniem skóry przez dodatnio naładowane cząstki kurzu odpychane przez monitor w kierunku operatora. Objawy: ostre podrażnienie skóry u osób o cerze wrażliwej.

Usztywnienie mięśni.

Jest skutkiem przyjmowania nieprawidłowej pozycji podczas pracy przy komputerze oraz złym ustawieniem monitora. Objawy: usztywnienie mięśni (przede wszystkim karku).

Właściwości rakotwórcze.

Podejrzenia o rakotwórcze działanie komputerów nie zostały dotąd jednoznacznie potwierdzone. Doświadczenia na zwierzętach wskazują na bliski związek pojawiania się komórek nowotworowych u organizmów wystawionych na bezpośredni wpływ dużych stężeń ozonu (drukarki laserowe). Jednak nie wiadomo, jakie stężenia tego związku narażają człowieka na ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej.

Alergie.

Nasilają się na stanowisku pracy lub w jego bezpoąrednim otoczeniu. Przyczyna: przypuszczalnie stres wywołany promieniowaniem elektromagnetycznym.

Istnieje wiele sposobów przeciwdziałania wyżej omówionym uciażliwościom zwiazanym z pracą przy komputerze. Duże znaczenie w rozwiązywaniu tych problemów ma ergonomia, która znajduje jedyny sposób na to, by zachować zdrowie i jednocześnie zwiekszyć wydajność pracy. Jej stosowanie w praktyce polega na prawidłowym ksztaltowaniu środowiska pracy operatora, to jest takich elementów jak np. przestrzeń pracy i oświetlenie.

Ważnym czynnikiem, poza wyżej wymienionymi, jest mikroklimat. Zalecana temperatura w pomieszczeniu powinna zawierać sie w przedziale 21-22oC. Nowoczesne urządzenia klimatyzacyjne przystosowują temperaturę pomieszczenia do temperatury na zewnątrz budynku w sposób automatyczny, nie narażajac pracujących w nim ludzi na nadmierne róznice temperatur. Za pomoca żaluzji lub zasłon powinno się zapobiegać nadmiernemu

nagrzewaniu się urzadzeń pod wpływem światła słonecznego. Względna wilgotność powietrza w pomieszczeniu powinna wynosić 50-65%. Im wyższa temperatura, tym niższa powinna być wilgotność, tak by w pomieszczeniu, nie zrobiło sie parno. Wilgotność powietrza powyżej 50% zapobiega ponadto wytworzeniu sie nadmiernego natężenia pola elektrostatycznego w pobliżu komputera. Ponadto promieniowanie ekranu powoduje zachwianie równowagi między jonami dodatnimi, a ujemnymi, na niekorzyść tych drugich. W konsekwencji powietrze zawiera 200-300 jonów w 1 cm3 powietrza zamiast 2000-3000. Organizm człowieka reaguje na to depresją, wysokim ciśnieniem, obniżeniem sprawności i bólem głowy. Można temu przeciwdziałać, wprowadzając do środowiska zamiast lakierowanych powierzchni - drewniane podłogi i boazerie. Drewno znakomicie uzupełnia się w tym względzie z żywymi roślinami. Częste wietrzenie pomieszczeń i ich nawilżanie, zwłaszcza tych ogrzewanych centralnie, powinno stać się nawykiem. Najbardziej efektywną metodą tworzenia właściwego mikroklimatu jest sztuczna jonizacja powietrza.

Ważnym zagadnieniem w kształtowaniu optymalnych warunków pracy z komputerem jest

oświetlenie. Z przeprowadzonych badań wynika, ze najczęsciej są popełniane takie błędy

jak:

• umieszczanie monitora na tle okna, którego wysoka luminancja, w słoneczny dzień, ograniczać może znacznie czytelność obrazu na ekranie monitora,

• stosowanie żaluzji bądź kotar, które niewystarczajaco tłumią światlo w ciagu

słonecznego dnia; silne oświetlenie ekranu może istotnie utrudniać odczytywanie danych z ekranu monitora,

• ustawianie monitorów ekranem w stronę okien; na ekranie tworzy sie jasny obraz utrudniajacy odczyt danych z ekranu monitora,

• oświetlenie elektryczne ekranów, które jest w wiekszosci przypadków nieprawidłowe.

Trudności techniczne związane z prawidłowym zaprojektowaniem oświetlenia wynikają ze znacznych róznic jasności, jaka istnieje pomiędzy ekranem monitora, a resztą pomieszczenia. Zbyt duża róznica pomiędzy jasnością pomieszczenia, a jasnością ekranu zmusza wzrok do wysiłku przekraczającego niemal jego zdolności przystosowawcze. Takie przeciążenie wzroku nieustannym dostosowywaniem się do zmian jasności obrazu rejestrowanego przez oczy powoduje narastanie zmęczenia i wyczerpania aparatu adaptacyjnego oczu, a nawet do pogorszenia się sprawności jego funkcjonowania. Ma to istotny wpływ na jakość wykonywania innych czynności wzroku, takich jak np. ostrość widzenia, stopień adaptacji i akomodacji, szybkość rozrózniania przedmiotów obserwowanych. Ważne wiec jest, by jasność w pomieszczeniu, w którym pracuje się przy monitorze, utrzymywana byla w granicach 500-600 luksów.

Rysunek 1.

Prawidłowa postawa podczas korzystania z komputera:

Należy zwrócić uwagę na odpowiednie ustawienie monitora i luźne ułożenie rąk. Krzesło (Rysunek 3) powinno być stabilne, mieć regulowaną wysokość, amortyzowane siedzisko oraz 5 rolek (twardych dla wykładzin dywanowych, miękkich dla podłóg drewnianych, ceramicznych lub z tworzyw sztucznych). Przy stałej wysokości siedzenia stanowisko pracy powinno być dodatkowo wyposażone w podpórki pod stopy (Rysunek 4).

Należy zachować dużo wolnego miejsca na nogi mają niebagatelne znaczenie dla dobrego samopoczucia podczas wielogodzinnej pracy.

Rysunek 2.

Prawidłowo zorganizowane stanowisko komputerowe przedstawione jest na Rysunku 1, Rysunek 2 przedstawia właściwe odległości, które powinny być zachowane przy projektowaniu i pracy na rozpatrywanym stanowisku.

Rysunek 3.

Optymalny stół (biurko) (przykład na rysunku 5) powinien posiadać zabezpieczone przed

urazami, wywróceniem, wypadaniem szuflad i blatów pomocniczych. Zalecany jest stół o regulowanej wysokości blatu oraz matowej lub półmatowej fakturze powierzchni by nie męczyc zbytnio wzroku ewentualnymi refleksami światła, pochodzącymi z otoczenia. Jeśli wysokość blatu jest stała powinien się on znjdowć 72 cm nad ziemią. Stoły o zmiennej wysokości powinny mieć możliwość regulacji w zakresie od 68 do 76 cm. Minimalne wymiary powierzchni roboczej to 80 cm głębokości i 120 cm szerokości. Oznacza to, że szerokość blatu biurka powinna być na tyle duża, by zmieściły się na nim: klawiatura, pulpit na materiały pomocnicze oraz monitor. Ponadto, pomiędzy przednią krawedzią biurka, a klawiaturą winno pozostać wolne miejsce na oparcie dloni, mające szerokość od 5 do 10 cm Monitor, ze wzgledów bezpieczeństwa, nie powinien wystawać poza tylną krawędź blatu.

Rysunek 4.

Monitor (przykład nowoczesnego monitora znajduje się na rysunku 6) wraz z dodatkowym wyposażeniem mikrokomputerowym wydziela m.in. promieniowanie cieplne, szerokopasmowe promieniowanie elektromagnetyczne o szerokim widmie częstotliwości, elektrostatyczne, nadfioletowe, słabe pole magnetyczne i rentgenowskie. Drugim bardzo ważnym czynnikiem, który wiąże sie z pracą monitora, jest pole elektromagnetyczne powodujące polaryzację napiecia elektrostatycznego pomiędzy człowiekiem, a ekranem, w rezultacie czego twarz osoby pracującej przy monitorze przyciąga

Rysunek5.

w takim samym stopniu jak naładowany elektrycznie ekran, a ponadto pogarsza proces oddychania oraz wyrazistość odczytywania informacji z ekranu monitora. Kurz i związana z tym jonizacja skóry moga wywolywac reakcje alergiczne i podrażnienia skóry.

Potencjał elektrostatyczny ekranu jest neutralizowany przez działanie wody zawartej w powietrzu. Przy dużej wilgotnosci (50-60%), zwykle potencjał ten jest znacznie ograniczony. W okresie zimowym, gdy przez wiele tygodni wilgotność powietrza w pomieszczeniu utrzymuje się poniżej 30%, potencjał elektrostatyczny ekranu może być szczególnie wysoki.

Przy większosci monitorów potencjał przekracza znacznie zarówno 200 V (wedlug przepisów krajowych), jak i 500 V (wedlug MPR II). Silne pole elektromagnetyczne o natężeniu proporcjonalnym do potencjału ekranu (o naężeniu powyżej 2 000 V) może powodować ujemną dla zdrowia polaryzację ładunków elektrycznych wewnątrz organizmu i zaburzenia procesów bioelektrycznych . Aby efekty te skutecznie wyeliminowac, zaleca się stosowanie tzw. filtrów ochronnych (przytkład na rysunku 7), zakładanych na ekran monitora. Filtry te nie tylko chronią przed polem elektrostatycznym ekranu monitora, ale również mogą

Rysunek 6.

poprawić jakość oglądanego obrazu (ograniczenie negatywnego wpływu tętnienia obrazu, poprawa kontrastu, ograniczenie odblasków). Należy jednak podkreślić, że dostepne na

Rysunek 7.

rynku filtry są bardzo różnej jakości. Powinno stosować się filtry, których jakość została potwierdzona wynikami specjalistycznych badań.

Pracując z tekstem należy wystrzegać się czcionek mniejszych niż siedmiopunktowe. Jednym z najistotniejszych parametrów mających wpływ na "przyjazność" monitora dla oczu jest częstotliwość odświeżania obrazu. To ona decyduje o migotaniu ekranu. Należy dbać o to, by nie była niższa niż 70 Hz.

Sprawą wielkiej wagi jest również równomierne oświetlenie pomieszczenia, w którym pracujemy. Nie powinny się w nim znajdować jaskrawe punkty świetlne ani elementy wywołujące odbicia. Podczas pracy przy komputerze należy robić regularne przerwy lub przeplatać ją innymi zajęciami. Najodpowiedniejszym rodzajem oświetlenia stanowisk komputerowych jest światło dzienne lub takie, którego spektrum jest niemal identyczne ze światłem naturalnym.

Bardzo ważnym elementem przy projektowaniu stanowiska operatora firmy telemarketingowej powinna być właściwie dobrana i umieszczona klawiatura oraz mysz komputerowa. Wbrew powszechnym opiniom w dziedzinie tej następuje ciągły postęp.

Przykład nowoczesnej, ergonomicznej klawiatury znajduje się na rysunku 8.

Rysunek 8.

W przypadku braku możliwości stosowania nowoczesnych klawiatur właściwe wydaje się być stosowanie podkładek (np. żelowych) zarówno do klawiatur (rysunek 9), jak i myszy (rysunek 10). Zapewniają one właściwe ułożenie dłoni i rąk podczas obsługiwania tych akcesoriów.

Rysunek 9.

Kolejnym zagrożeniem, na kóre należy zwrócić uwagę i starać się je wyleliminować przy pracy z komputerem (szczególnie jeżeli w pomieszczeniu znajduje się kilka stanowisk komputerowych wyposażonych w drukarki) jest ozon wydzielany przez te urządzenia.

Związek ten powstaje między innymi podczas nadawania potencjału elektrycznego drobinom tonera w drukarkach laserowych. Mimo iż najnowsze drukarki w dużej mierze odfiltrowują ozon, w większości biur wciąż korzysta się z przestarzałego sprzętu.

Ozon to agresywny gaz drażniący błony śluzowe nosa, oczu i krtani. Przypuszcza się, że substancja ta jest jednym z silniejszych czynników rakotwórczych. Nie wiadomo jednak, jakie stężenie ozonu, który w stanie wolnym znajduje się przecież w powietrzu, jest szkodliwe dla zdrowia.

Renomowani producenci drukarek, oferują sprzęt wykorzystujący technologie, które - według ich zapewnień - wykluczają emisję ozonu. W stosunku do starych drukarek wciąż obowi±zuje zasada wietrzenia w regularnych odstępach czasu pomieszczeń, w których one pracują. Pod wpływem cyrkulacji świeżego powietrza ozon staje się nieszkodliwy.

Bez względu na wyniki badań i zapewnienia producentów, warto wyłączać drukarki wtedy, gdy się z nich nie korzysta. W miarę możliwości należy instalować tego typu sprzęt w pomieszczeniach, w których nie pracują ludzie. I jak najczęściej je wietrzyć. Warto też sprawdzić, czy wykorzystywane przez nas urządzenia posiadają filtr ozonowy. Trzeba go regularnie wymieniać.

Rysunek 10.

Praca operatora firmy telemarketingowej wiąże się z ciągłym korzystaniem z telefonu. Aby uławić tą pracę można skorzystać z nowoczesnych rozwiązań, oferowanych przez wiele firm. Na rysunku 11 znajdują się telefon i słuchawki firmy Plantronics, które (według danych producenta) zmniejszają (w stosunku do tradycyjnych rozwiązań) nacisk na kręgosłup i barki do 41% .

Rysunek 11.

Zagrożeniem, które często jest pomijane przy projektowaniu stanowisk komputerowaych (szczególnie jeżeli w pomieszczeniu znajduje się wiele takich stanowisk), jest hałas powstający przy pracy komputerów, wytwarzany przez wiatraki chlodzące zasilacz komputera i procesor. Zagrożenie hałasem wyeliminować można stosując specjalne

dźwiękochłonne maty, którymi wykłada się wnętrze obudowy komputera. Innym rozwiązaniem może być wymiana obudowny na nowocześniejszą - typu ATX, w których występuje jedynie jeden wiatrak chłodzący zarówno procesor jak i zasilacz.

Obecna sytuacja w zakresie kształtowania warunków pracy operatorów stanowsisk komputerowych nie jest najlepsza. W zakresie kształtowania stosunków przestrzennych na stanowisku pracy popełnia się wiele błędów wynikających z kilku powodów. Jednym z nich jest brak odpowiednich mebli na rynku, które by spełniały wymogi określone w projekcie. Drugim powodem jest niewiedza osób projektujących takie stanowiska pracy, jak również często poważną przeszkodą są ograniczenia natury finansowej. Innym ważnym elementem

jest oświetlenie. Rzadko zdarza sie spotkać stanowisko komputerowe, które byłoby prawidłowo zaprojektowane pod tym względem. Podstawową przyczyną jest niewiedza osób, od których zależy prawidłowe, ergonomiczne oświetlenie. Względy finansowe odgrywają tutaj najmniejszą rolę. Również ksztaltowanie środowiska pracy pod względem parametrów mikroklimatycznych jest nieprawidłowe. Podobnie jak w przypadku oświetlenia, tak i tutaj najpoważniejszą przyczyną nieprawidłowego jego kształtowania jest niewiedza pracowników, od których zależą warunki pracy operatorów. Należy stwierdzić, że najbardziej kosztownym przedsięwzięciem w zakresie ergonomicznego ksztaltowania warunków pracy przy komputerze jest środowisko przestrzenne. Jego koszt w stosunku do klasycznego stanowiska jest wielokrotnie wyższy. Mniejsze problemy finansowe wiążą się z odpowiednim zaprojektowaniem środowiska pracy przy komputerze pod względem oświetlenia i mikroklimatu.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

1

9

---