Praktyczne zastosowanie benchmarkingu
Jedn膮 z technik analizy strategicznej jest benchmarking. Metoda ta polega na poszukiwaniu przez przedsi臋biorstwo najlepszych istniej膮cych w praktyce rozwi膮za艅, kt贸re wiod膮 do uzyskania przewagi na rynku w stosunku do okre艣lonych konkurent贸w.
Benchmarking to metoda por贸wnywania wewn臋trznych rozwi膮za艅 danej firmy z rozwi膮zaniami innych, kt贸rzy maj膮 najlepsze wyniki lub te偶 wyznaczaj膮 kierunki rozwoju. Wynikiem benchmarkingu jest tw贸rcze odkrywania jak i dlaczego niekt贸re firmy funkcjonuj膮 sprawniej ni偶 my. Nale偶y pami臋ta膰, 偶e benchmarking nie jest sposobem wprowadzania pojedynczych usprawnie艅, czy innowacji, a procesem, kt贸ry powinien nas doprowadzi膰 do wdro偶enia nowej strategii i procedur innowacyjnych, kt贸re pozwol膮 nam na uzyskanie lepszej pozycji na rynku konkurencyjnym, a w konsekwencji przewagi konkurencyjnej.
Pionierami benchmarkingu byli Japo艅czycy, kt贸rzy po 1945 roku uporczywie kopiowali ameryka艅skie produkty i sposoby dzia艂ania. W USA zacz臋to wykorzystywa膰 benchmarking dopiero w latach siedemdziesi膮tych. Do czo艂owych firm o zasi臋gu 艣wiatowym, kt贸re zastosowa艂y benchmarking z sukcesem nale偶膮: Ford, Xerox, Motorola, AT&T, Kodak, IBM oraz Microsoft. Ford zastosowa艂 benchmarking przy produkcji samochodu Taurus, kt贸ry sta艂 si臋 jego ogromnym sukcesem rynkowym. Podstaw膮 sukcesu benchmarkingowego Forda by艂o wyselekcjonowanie 400 najbardziej cenionych przez klient贸w cech samochodu i poszukiwanie dla nich wzorc贸w od innych producent贸w oraz ich tw贸rcze udoskonalanie. Firma Xerox, kt贸ra jest mistrzem benchmarkingu proceduralnego zastosowa艂a benchmarking, jako jedna z pierwszych firm w USA pod koniec lat siedemdziesi膮tych. Paradoksalnie por贸wnywa艂a si臋 z firmami japo艅skim, analizuj膮c produkty tamtejszych firm pod wzgl臋dem koszt贸w, niezawodno艣ci, budowy. Jako jedna z pierwszych w benchmarkingu uwzgl臋dni艂a czynnik ludzki - analizowa艂a marketing i sprzeda偶.
Nie mo偶na w zasadzie stworzy膰 dok艂adnej listy obszar贸w zastosowania benchmarkingu, jednak do najcz臋艣ciej wymienianych nale偶膮: produkty i us艂ugi, procesy pracy, funkcje wspomagaj膮ce zwi膮zane z aktywno艣ci膮 przedsi臋biorstwa, elementy organizacyjne oraz realizowana strategia.
Benchmarking mo偶e by膰 z powodzeniem stosowany do usprawnienia ca艂ego zintegrowanego procesu przemys艂owej realizacji produkt贸w , pocz膮wszy od proces贸w pozyskiwania surowc贸w, materia艂贸w wej艣ciowych dostarczanych przez po艣rednik贸w hurtowych itd..
Zastosowanie Benchmarkingu
Metoda por贸wnywania si臋 do najlepszych jest bardzo popularna w Stanach Zjednoczonych, a tak偶e w Japonii, gdzie ka偶dy pracownik obserwuje konkurencj臋 i melduje szefowi o wszelkich zmianach zaobserwowanych u rynkowego rywala. Jest to ich styl pracy, a nawet 偶ycia. Bardzo cz臋sto szefowie i pracownicy wizytuj膮 konkurencyjne firmy i posy艂aj膮 swoich pracownik贸w na praktyki. W tym samym celu tak偶e cz臋sto organizuje si臋 tam r贸偶nego rodzaju targi, konferencje, wystawy.
Benchmarking znajduje te偶 coraz wi臋ksze zastosowanie w warunkach polskich. Jedn膮 z przes艂anek do stosowania metody por贸wnywania z najlepszymi jest Polska Nagroda Jako艣ci, kt贸ra dzi臋ki ustanowionym szczeg贸艂owym kryteriom oceny wymusza popraw臋 zadowolenia klient贸w i pracownik贸w poprzez wdro偶enie Kompleksowego Zarz膮dzania Jako艣ci膮 (To tal Quality Management). Aby wdro偶y膰 TQM niezb臋dna jest dog艂臋bna analiza sytuacji obecnej i szukanie mo偶liwych rozwi膮za艅, kt贸re pozwoli艂yby na popraw臋. I tu w艂a艣nie pomocny okazuje si臋 benchmarking. Trzeba tu jednak偶e doda膰, i偶 benchmarking jest r贸wnie偶 bardzo pomocnym narz臋dziem wspomagaj膮cych prowadzenie reengineeringu. Poprzez por贸wnanie w艂asnego przedsi臋biorstwa z najlepszymi pod wzgl臋dem efektywno艣ci proces贸w oraz sposob贸w ich zorganizowania i powi膮zania, mened偶erowie i pracownicy maj膮 obraz faktycznego stanu firmy w stosunku do innych, co ugruntowuje przekonanie o konieczno艣ci przeprojektowania w艂asnych proces贸w. Wzorce zaczerpni臋te od innych mog膮 stanowi膰 podstaw臋 strategii na艣ladownictwa albo inspiracj臋 do innowacyjnych zmian.
Metoda ta zyskuje coraz wi臋cej zwolennik贸w. Po wprowadzeniu jej przez firm臋 Xerox, 艣ladami producenta kserokopiarek posz艂o tylko sze艣膰 innych firm z Listy 500 czasopisma FORTUNE. Ale w blisko sze艣膰 lat potem w roku 1992 ju偶 65% z 1000 przedsi臋biorstw z tej listy pos艂ugiwa艂o si臋 metod膮 por贸wnania do najlepszych. Benchmarking bardzo popularny w USA czy w Japonii, zaczyna te偶 powoli wkracza膰 do Polski, a przoduj膮 w nim banki, kt贸re chc膮 korzysta膰 z cudzych rozwi膮za艅, by m贸c stworzy膰 w艂asne, pozwalaj膮ce na znacz膮c膮 popraw臋 i dostosowanie do standard贸w 艣wiatowych.
Metoda benchmarkingu daje niezaprzeczalnie du偶e korzy艣ci firmie pod warunkiem, 偶e przyzna si臋 ona, i偶 ma k艂opoty i potrzebuje pomocy oraz b臋dzie szczera wobec firmy wzorcowej. Czasopismo FORTUNE podaje, 偶e ''tylko te firmy osi膮gn膮 sukces, kt贸re potrafi膮 si臋 uczy膰''. Benchmarking mo偶na zdefiniowa膰 r贸wnie偶 jako kopiowanie cudzych dobrych pomys艂贸w zamiast uczenie si臋 na w艂asnych b艂臋dach. Jest to stwierdzenie negatywne, je艣li si臋 nie we藕mie pod uwag臋, 偶e u podstaw idei tej metody le偶y pomaganie w potrzebie.
Przyk艂ady zastosowania benchmarkingu
W styczniu 1992 roku Bank Zachodni podpisa艂 trzyletnie porozumienie bli藕niacze z brytyjskim Midland Bank PLC z Sheffield, przy akceptacji Ministerstwa Finans贸w i Banku 艢wiatowego. Celem porozumienia by艂o szybkie dostosowanie procedur ZACHODNIEGO do standard贸w europejskich. Korzystaj膮c z pomocy i do艣wiadcze艅 koleg贸w z MIDLAND, polski bank komercyjny opracowa艂 m.in. plan strategiczny, usprawni艂 proces podejmowania decyzji kredytowych, a tak偶e opracowa艂 metodologie tworzenia cash flow oraz zarz膮dzania p艂ynno艣ci膮. Jednak偶e ZACHODNI nie ograniczy艂 si臋 jedynie do benchmarkingu zewn臋trznego, ale zastosowa艂 r贸wnie偶 benchmarking wewn臋trzny, co przy jego do艣膰 rozbudowanej sieci 172 plac贸wek w Polsce, pozwoli艂o oddzia艂om o gorszych rezultatach dor贸wna膰 do wiod膮cych oddzia艂贸w, tak, aby wszystkie mog艂y chwali膰 si臋 najlepszymi efektami pracy.
Praktyki zwi膮zane z prowadzeniem benchmarkingu mo偶na r贸wnie偶 zaobserwowa膰 na polskim rynku piwowarskim, dotycz膮 one jednak w du偶ym stopniu stosowania benchmarkingu por贸wnawczego/przemys艂owego. Bior膮c pod uwag臋 r贸偶ne typy benchmarkingu, mo偶na je odnie艣膰 do dzia艂a艅 dystrybucyjnych przedsi臋biorstw bran偶y piwowarskiej.
Na rynku polskim dzia艂a obecnie trzydzie艣ci przedsi臋biorstw obejmuj膮cych 86 browar贸w. Od 1994 do 1996 roku produkcja i sprzeda偶 piwa wzros艂a o ponad 2,5 mln hl, co oznacza 18% przyrost sprzeda偶y. Liczba ta 艣wiadczy z jednej strony, o wyra藕nej wzrostowej tendencji tynku, z drugiej za艣 - o narastaj膮cej konkurencji na rynku piwowarskim, kt贸ra wymusza na podmiotach tego rynku wzmo偶on膮 aktywno艣膰 w zakresie dzia艂a艅 marketingowych zwi膮zanych z marketingiem mix.
W zakresie produktu s膮 to dzia艂ania w du偶ej mierze zwi膮zane z polepszaniem jako艣ci; np. Okocimskie Zak艂ady Piwowarskie S.A. w 1996 jako pierwsze przedsi臋biorstwo bran偶y piwowarskiej w Polsce otrzyma艂y mi臋dzynarodowy certyfikat jako艣ci ISO 9002. W 1998 r. Ten sam certyfikat otrzyma艂y Browary Tyskie, w 1997 roku Browar Warka otrzyma艂 tytu艂 Firmy Roku przyznawany przez Polski Klub Biznesu za powr贸t do dobrych tradycji piwowarskich oraz walory smakowe piwa Warka Strong. W ramach kszta艂towania marek i ich umacnianiu na rynku Browary 呕ywiec wprowadzi艂y na rynek w tym samym roku piwo Gold Pils, Browar Okocim wprowadzi艂 nowe piwo bezalkoholowe Karmen la Bella, Browar Witnica wprowadzi艂 piwo jasne mocne, Browar Okocim zmieni艂 opakowania (sprzeda偶 w ma艂ych butelkach, puszkach, opakowania po sze艣膰 butelek - tzw. sze艣ciopak, zmieni艂 r贸wnie偶 wzornictwo na etykietach umieszczanych na butelkach).
Zmienione ceny, kt贸re w przypadku zw艂aszcza mniejszych podmiot贸w stanowi膮 g艂贸wny instrument walki konkurencyjnej (sytuacja taka mia艂a miejsce w przypadku browar贸w zabrza艅skich), chocia偶 r贸wnie偶 liderzy rynkowi wprowadzaj膮 ta艅sze piwa na rynek, np. piwo Tatra.
Rozwini臋to promocje poprzez prowadzenie szeroko zakrojonych kampanii reklamowych, akcji promocyjnych, udzia艂 w targach, wystawach, festynach, sponsorowanie r贸偶nych przedsi臋wzi臋膰. Warto przypomnie膰 偶e w pierwszym p贸艂roczu roku 1998 uruchomione zosta艂y nowe kampanie reklamowe przez niekt贸re browary. Mo偶na stwierdzi膰, ze aktywno艣膰 promocyjna polskich browar贸w jest bardzo du偶a, co 艣wiadczy z jednej strony o du偶ym potencjale rynkowym, z drugiej - o narastaj膮cej konkurencji w bran偶y. Warto doda膰, ze w bardzo du偶a kampanie promocyjna zaanga偶owa艂y si臋 browary Okocim, b臋d膮ce sponsorem przeboju kinowego „Ogniem i mieczem”, poprzez kino browary te dotar艂y do szerokiej rzeszy odbiorc贸w. Dodatkowo wypromowana zosta艂a marka „Zag艂oba”, kt贸ra reklamowana jest w dalszym ci膮gu przez telewizje, zas odtw贸rca roli pana Zag艂oby reklamuje piwo o taj samej nazwie. W tabeli 1 przedstawiono wydatki reklamowe poniesione przez browary nale偶膮ce do Wielkiej Pi膮tki w przeliczeniu na jeden hl. Piwa w pierwszym p贸艂roczu 1998 roku.
Tabela 1. Wydatki reklamowe w przeliczeniu na 1hl. Piwa
I p贸艂rocze 1998 |
Wydatki w tys.$ |
Sprzeda偶 w tys. hl. |
Wydatki w $/hl. |
EB |
2122 |
1717 |
1,24 |
呕ywiec |
2035 |
1346 |
1,51 |
Tychy |
644 |
1045 |
0,62 |
Okocim |
1504 |
921 |
1,63 |
Lech BW |
6245 |
931 |
6,72 |
Razem |
12550 |
5959 |
2,11 |
殴r贸d艂o: „Ekonomika i organizacja przedsi臋biorstwa” 8/2000 - „Benchmarking w przemy艣le piwowarskim” K Bili艅ska - Reformat
Najwi臋ksze wydatki na reklam臋 w pierwszym p贸艂roczu 1998 r. Ponios艂y Lech BW S.A., w por贸wnaniu z innymi browarami by艂y one wi臋ksze prawie sze艣ciokrotnie. Warto doda膰, ze w pierwszym p贸艂roczu 1998 r. Wydatki na reklam臋 w ca艂ej bran偶y wynios艂y 58 585 574 z艂, w por贸wnaniu z analogicznym okresem 1997 r. wydatki te podwoi艂y si臋 ( wynosi艂y one 25 880 666 z艂.).
Ten zdecydowany przyrost nak艂ad贸w na reklam臋 艣wiadczy o nasilaniu si臋 dzia艂a艅 konkurencyjnych na rynku szczeg贸lnie w obr臋bie tzw. Wielkiej Pi膮tki (do tej grupie zalicza si臋 Browary 呕ywiec, Elbrewery, Tychy, Okocim, Tyskie) oraz potwierdza tez臋, ze aktywno艣膰 reklamowa na rynku piwowarskim stanowi jeden z kluczowych czynnik贸w sukcesu.
Przedsi臋biorstwa rynku piwowarskiego mog膮 w swoich dzia艂aniach z zakresu analizy konkurencji stosowa膰 procedury benchmarkingu ka偶dego typu. Mog膮 r贸wnie偶 poszukiwa膰 istniej膮cych rozwi膮za艅 w bran偶ach pokrewnych. Jak wynika z tabeli 2, korzystne mo偶e si臋 sta膰 stosowanie benchmarkingu funkcjonalnego. Na polskim rynku piwowarskim mo偶na zauwa偶y膰 du偶e podobie艅stwo posiadanych przez firmy system贸w sprzeda偶y.
Tabela2. Zastosowanie dzia艂a艅 benchmarkingu w odniesieniu do sfery dystrybucji w zale偶no艣ci od typu stosowanego benchmarkingu
Typ benchmarkingu |
Zakres benchmarkingu |
Zastosowanie w odniesieniu do dzia艂a艅 dystrybucyjnych |
Wewn臋trzny |
Dokonywanie pomiar贸w wewn膮trz organizacji, tworzenie sprawnie dzia艂aj膮cej komunikacji |
Tworzenie systemu informacji o podsystemie dystrybucji, tworzenie sprawnie dzia艂aj膮cych kana艂贸w informacyjnych zwi膮zanych ze sprzeda偶膮, po艣rednikami, instytucjami wspomagaj膮cymi przep艂ywy strumieni rynkowych w obr臋bie kana艂贸w dystrybucyjnych. |
Przemys艂owy |
Dokonywanie por贸wna艅 zwi膮zanych ze specyfik膮 okre艣lonych przemys艂贸w zar贸wno w stosunku do bezpo艣rednich konkurent贸w, jak i do przedsi臋biorstwa wzorcowego nie produkuj膮cego podobnych produkt贸w lecz dzia艂aj膮cego w tym samym przemy艣le |
Por贸wnywanie sposob贸w dystrybucji napoj贸w przez lider贸w rynku piwowarskiego, jak r贸wnie偶 poszukiwanie wzorcowych rozwi膮za艅 z zakresu dystrybucji w艣r贸d producent贸w napoj贸w adresowanych do podobnych segment贸w rynku. Przedsi臋biorstwa piwowarskie mog膮 poszukiwa膰 wzorc贸w w艣r贸d producent贸w sok贸w, w贸dki, czy napoj贸w gazowanych. |
Funkcjonalny/nie por贸wnawczy |
Por贸wnywanie tych samych funkcji w ro偶nych przedsi臋biorstwach, kt贸re nie koniecznie dzia艂aj膮 w tez samej bran偶y. Mo偶e by膰 r贸wnie偶 stosowany do por贸wnywania ro偶nych funkcji w ro偶nych przedsi臋biorstwach |
Por贸wnywanie sposob贸w dystrybucji, rozwi膮za艅 dystrybucyjnych stosowanych przedsi臋biorstwach produkuj膮cych inne produkty ni偶 napoje ( poszukiwanie strategii dystrybucji intensywnej, selektywnej poza bran偶a piwowarska). |
Best practice benchmarking |
Polega a poszukiwaniu najlepszych 艣wiatowych wzorc贸w.
|
W odniesieniu do przedsi臋biorstw piwowarskich - wzorcami z zakresu dystrybucji piwa mog膮 by膰 艣wiatowi liderzy |
殴r贸d艂o: „Ekonomika i organizacja przedsi臋biorstwa” 8/2000 - „Benchmarking w przemy艣le piwowarskim” K Bili艅ska - Reformat
W praktyce polskich producent贸w piwa oznacza to stosowanie benchmarkingu przez inwestor贸w zagranicznych, kt贸rzy bazuj膮 na zdobytych do艣wiadczeniach w innych krajach, np. Heineken - udzia艂owiec w Browarach 呕ywiec S.A. sie膰 sprzeda偶ow膮 buduje w oparciu o do艣wiadczenia z innych krajow: Francji, Grecji Niemiec. Ten potentat w skali 艣wiatowej najprawdopodobniej poszukuje wzorc贸w 艣wiatowych korzystaj膮c z zasad benchmarkingu funkcjonalnego oraz por贸wnawczego.
Zastosowanie metod benchmarkingowych w procesie przyj臋膰 pacjent贸w w szpitalach
Innym przyk艂adem zastosowania benchmarkingu mo偶e by膰 spos贸b na usprawnienie systemu zarz膮dzania plac贸wka ochrony zdrowia i poprawy jako艣ci oferowanych us艂ug medycznych. Metoda ta by艂a wcze艣niej wdra偶ana w kilku szpitalach ameryka艅skich.
Samo post臋powanie odby艂o si臋 zgodnie z podstawowymi zasadami metodyki benchmarkingu:
Planowanie
Zbieranie danych i ich analiza
Identyfikacja wzorcowych proces贸w
Wdra偶anie ulepsze艅
Pomimo, ze w/w post臋powanie sk艂ada si臋 z czterech punkt贸w, to ja skupie si臋 na dw贸ch ostatnich.
Po przej艣ciu przez dwa pierwsze etapy nast膮pi艂o por贸wnanie danych, kt贸re umo偶liwi艂o wyznaczenie szpitali odznaczaj膮cych si臋 najwi臋ksz膮 sprawno艣ci膮 dzia艂ania i jednocze艣nie 艣wiadcz膮cych us艂ugi wysokiej jako艣ci. Mo偶liwe sta艂o si臋 wyznaczanie kluczowych czynnik贸w, kt贸re zadecydowa艂y o sukcesie szpitala. Wed艂ug bada艅 przeprowadzonych w ameryka艅skich szpitalach by艂y to:
Zapewnienie doskonalej, ci膮g艂ej 艂膮czno艣ci miedzy personelem, a poszczeg贸lnymi oddzia艂ami
Wykorzystanie urz膮dze艅 telekomunikacyjnych do przesy艂ania wysokiej jako艣ci obrazu pomi臋dzy poszczeg贸lnymi jednostkami szpitala, np. do ogl膮dania zdj臋膰 rentgenowskich
Uproszczenie procedury rejestracji pacjent贸w
Zastosowanie systemu klasyfikacji pacjent贸w (przypadki nagle, pilne i mniej pilne i wprowadzenie kolorowych kod贸w w kartach pacjenta)
Zatrudnienie na oddzia艂ach dora藕nej pomocy ludzi zajmuj膮cych si臋 transportem pacjent贸w
Przyczyny r贸偶nic, kt贸re mog膮 by膰 ujawnione w poprzednim etapie, by艂y podstaw膮 opracowania projektu zmian, b臋d膮cego zbiorem propozycji eliminuj膮cych stwierdzone r贸偶nice. W projekcie nale偶a艂o uwzgl臋dni膰 konkretne przedsi臋wzi臋cia, spos贸b ich realizacji oraz okre艣li膰 艣rodki potrzebne do osi膮gni臋cia cel贸w wynikaj膮cych z wdro偶enia projektu zmian. Projekt zmian eliminuj膮cych ujawnione r贸偶nice powinien by膰 skonfrontowany z dotychczasowa hierarchia cel贸w i planem gospodarczo - finansowym w celu zapewnienia zgodno艣ci przedsi臋wzi臋膰 usprawniaj膮cych z realizowana strategia organizacji.
Por贸wnywanie si臋 z najlepszymi powinno by膰 czynnikiem inspiruj膮cym do preferowania nowej kultury organizacyjnej w instytucji, w kt贸rej ch臋膰 poznania i ci膮g艂ego uczenia si臋 b臋dzie sta艂ym przejawem zachowa艅 w organizacjach przysz艂o艣ci.
Wdro偶enie niekt贸rych element贸w mo偶e napotka膰 liczne bariery proceduralne b膮d藕 finansowe, nie pozwalaj膮ce na dokonywanie w kr贸tkim czasie wi臋kszych inwestycji. Wiele praktycznych udoskonale艅, takich jak zastosowanie systemu klasyfikacji pacjent贸w czy uproszczenie procedury rejestracji pacjenta, nie wymaga wielkich nak艂ad贸w i mo偶e by膰 zastosowane przy minimalnych wydatkach.
Prawdopodobnie wi臋kszo艣膰 szpitali, wprowadzaj膮c udoskonalenia, zacz臋艂oby od niewielkich zmian, nie poci膮gaj膮cych za sob膮 znacznych koszt贸w, a jednocze艣nie b臋dzie obserwowa膰 korzy艣ci osi膮gane w wyniku ich zastosowania.
Benchmarking mo偶e odgrywa膰 podstawowa role w doskonaleniu dzia艂alno艣ci instytucji (szpitala). Skupienie si臋 na miernikach procesu i identyfikacja najlepszych praktyk mog膮 by膰 szerzej stosowane do wszelkich dzia艂a艅 podejmowanych przez np. szpitale. Dwie najcenniejsze korzysci wynikaj膮ce z zastosowania benchmarkingu to zdopingowanie organizacji do poszukiwania wzorc贸w na zewn膮trz, a nie tylko wewn膮trz organizacji, oraz dostarczenie miernik贸w proces贸w, kt贸re wcze艣niej by艂y oceniane subiektywnie.
Benchmarking jest jednak nadal we wczesnym stopniu adaptacji w plac贸wkach ochrony zdrowia. Ma on najwi臋ksze szanse zaistnie膰 tam, gdzie mierniki doskonalenia procesu mog膮 by膰 przedstawione w warto艣ciach wymiernych - finansowych. Decyduj膮c膮 spraw膮 jest okre艣lenie, kt贸ry proces ma najwi臋kszy wp艂yw na mocne strony pozycji konkurencyjnej i co jest najlepszym miernikiem tego procesu.
Benchmarking w firmach g贸rno艣l膮skich
Tu mam zamiar przedstawi膰 wyniki bada艅 ankietowych przeprowadzonych w艣r贸d firm g贸rno艣l膮skich. Celem tych bada艅 - znacznie zreszt膮 szerszych, ani偶eli dotycz膮cych tylko benchmarkingu - mia艂a by膰 weryfikacja tezy zak艂adaj膮cej, i偶 aplikowane w firmach rozwi膮zania dotycz膮ce logistycznej obs艂ugi klienta oraz dystrybucji fizycznej wymuszaj膮 przyjmowanie okre艣lonych rozwi膮za艅 pomiarowych.
Na podstawie zebranego materia艂u badawczego stwierdzono, ze dominuj膮ce w badanej populacji metody kontroli nie nale偶膮 do najbardziej precyzyjnych, co automatycznie negatywnie weryfikuje postawiona tez臋.
Odnotowano, i偶 najcz臋艣ciej stosowane metody pomiarowe to wykorzystywanie miernik贸w, standaryzacje oraz metody por贸wnawcze. Na typowe badania benchmarkingowe nie wskazano w og贸le. W wyniku przeprowadzonych udowodniono, 偶e wi臋ksza szanse na odniesieniu sukcesu rynkowego maja te firmy, kt贸re prowadza sta艂y monitoring oraz benchmarking oferty konkurencji, chocia偶by z uwagi za wystarczaj膮cy dzi臋ki temu zas贸b informacji pomocny przy przekraczaniu progu obs艂ugi ( a wiec poziomu obs艂ugi proponowanego przez najs艂abszego z konkurent贸w na rynku). Fakt, i偶 68,16% badanych firm potwierdzi艂o prowadzenie takich por贸wna艅 wskazuje, i偶 tak偶e w艣r贸d przedsi臋biorstw krajowych zaczyna by膰 dostrzegana konieczno艣膰 ich wykonywania.
Osobna kwestia pozostaje cz臋stotliwo艣膰 prowadzonych bada艅. Z do艣wiadcze艅 firm zachodnich wynika, ze im wy偶sza cz臋stotliwo艣膰 przeprowadzania bada艅 obs艂ugi, tym wy偶sze prawdopodobie艅stwo, ze oferowany poziom obs艂ugi faktycznie zrealizuje oczekiwania odbiorc贸w. W warunkach polskich spo艣r贸d 537 respondent贸w, kt贸rzy udzielili odpowiedzi na pytania ankiety, 405 potwierdzi艂o, i偶 w ich firmach takie badania s膮 prowadzone ( 75,4% ca艂ej pr贸by poddanej badaniu). Wi臋kszo艣膰 jednak okre艣li艂o cz臋stotliwo艣膰 ich wykonywania w tygodniach, miesi膮cach, kwarta艂ach lub jeszcze rzadziej.
Oko艂o 75% wszystkich firm dzia艂aj膮cych na rynku stosuje ro偶na formy por贸wna艅 osi膮gni臋tego poziomu obs艂ugi z firmami konkurencyjnymi. Nie odnotowano jednak najbardziej optymalnych (nieprzerwane badania) cz臋stotliwo艣ci wykonania tego typu pomiar贸w. W trybie co kilka dni badania wykonywane s膮 w 28,9% przypadk贸w. W prawie po艂owie odpowiedzi wskazano na cykl miesi臋czny lub d艂u偶szy. Wynika z tego, i偶 firmy, kt贸re prowadza badania poziomu obs艂ugi, prowadza je przeci臋tnie co 2,19 dnia, co 2 33 tygodnia oraz co 3,1 miesi膮ca. Oko艂o 25% ankietowanych przedsi臋biorstw w og贸le tych bada艅 nie prowadzi. Najbardziej optymalne interwa艂y czasowe pomi臋dzy nast臋puj膮cymi po sobie pomiarami obs艂ugi winny by膰 liczone w dniach lub w najgorszym wypadku w tygodniach.
Uzyskane wyniki pozwalaj膮 s膮dzi膰, 偶e zdecydowanie dominuj膮c膮 metod膮 dokonywania tego typu ocen s膮 metody por贸wnawcze. Prawie 77% otrzymanych odpowiedzi wskaza艂o na t臋 w艂a艣nie metod臋 kontroli polegaj膮c膮 na odnoszeniu w艂asnego poziomu obs艂ugi do oferty konkurencyjnej z jednej strony, jak i do okres贸w ubieg艂ych z drugiej. Pozostali okre艣lili, i偶 stosowane s膮: bazowanie na ocenie samego klienta, kontakty osobiste, stosowanie materia艂贸w reklamowych opinie i informacje p艂yn膮ce z rynku itp.
Z informacji o formach i sposobach bada艅 obs艂ugi, jakie wykorzystuje si臋 w firmach respondent贸w do badania substytucyjnych produkt贸w dost臋pnych na rynku wynika, i偶 dominuj膮 por贸wnania natury technicznej (waga 2,89), wykonywanie w spos贸b raczej zaawansowany (waga 3,49), maja one charakter raczej standardowy (3,39), za艣 produkty cechuj膮 si臋 艣rednim poziomem konkurencyjno艣ci (3,95). Zdaniem respondent贸w ich produkty cechuj膮 si臋 relatywnie nisk膮 cen膮 jednostkow膮. O metodach dokonywanych pomiar贸w decyduje te偶 i specyfika dzia艂alno艣ci konkretnego podmiotu, a co za tym idzie, tak偶e techniczne/ pozatechniczne sposoby oceny, jak i ich z艂o偶ono艣膰 (zaawansowane, czy tez proste). Generalnie przyj膮膰 mo偶na, 偶e stosowanie bada艅 por贸wnawczych z uwzgl臋dnieniem wymienionych w ankiecie element贸w winno da膰 firmie sprecyzowany pogl膮d co do miejsca zajmowanego przez jego produkt na rynku, za艣 w dalszej kolejno艣ci m贸wi膰 mo偶na o dzia艂aniach koryguj膮cych.
Reasumuj膮c wszystkie przeprowadzane rozwa偶ania, na podstawie badanej populacji firm G贸rnego 艢l膮ska, przyj膮膰 nale偶y, i偶 aktualnie nie stosuje si臋 klasycznego benchmarkingu. Stwierdzono natomiast, i偶 do艣膰 powszechne zastosowanie znajduj膮 relatywnie proste metody por贸wnawcze i wska藕nikowe. Wydaje si臋 jednak, 偶e w miar臋 up艂ywu czasu koncepcja bada艅 benchmarkingowych cieszy膰 si臋 b臋dzie rosn膮cym zainteresowaniem. Na tak sformu艂owane spostrze偶enie wskazywa膰 mo偶e kompleksowo艣膰 aktualnie wykorzystywanych w praktyce metod por贸wnawczych w zakresie ocen substytucji produktowych.
Innym praktycznym przyk艂adem wyboru r贸znych wzorc贸w w zale偶no艣ci od procesu interesuj膮cego dan膮 firm臋 mo偶e by膰 poni偶sza tabela
Tabela3 Firma Xerox wybra艂a r贸偶ne firmy wzorcowe w zale偶no艣ci od procesu j膮 interesuj膮cego:
Obszar benchmarkingu |
Por贸wnywane |
Operacje produkcyjne |
Fuji 聳 Xerox |
Zarz膮dzanie jako艣ci膮 |
Toyota |
Wystawianie rachunk贸w |
American Express |
Badanie i rozw贸j produktu |
American Telephone and Telegraph Hewlett Packard |
Automatyczna kontrola |
American Hospital Supply |
Dystrybucja |
Hershley Foods |
Rozplanowanie powierzchni produkcyjnej |
Ford Motor Company |
Marketing |
Procter & Gamble |
Wsp贸艂udzia艂 pracownik贸w |
Procter & Gamble |
Kultura organizacyjna |
Procter & Gamble |
Poprawa jako艣ci |
Florida Power and Light |
Realizacja strategii |
Texas Instruments |
Operacje komputerowe |
Deer and Company |
Zako艅czenie
Nadmierne poleganie na benchmarkingu mo偶e wywo艂ywa膰 r贸wnie偶 uboczne negatywne rezultaty, poniewa偶 hamuje w艂asn膮 kreatywno艣膰 poprzez poleganie na kopiowaniu rezultat贸w innych. Jednocze艣nie mo偶e spowodowa膰, 偶e powstanie minimalnie lepszy produkt lub us艂uga, a w tym czasie konkurencja zrobi kolejny krok do przodu. Mo偶e si臋 r贸wnie偶 zdarzy膰, 偶e w trakcie wdra偶ania koncepcji opartej na zasadach konkurenta nie jest on ju偶 liderem na rynku.
O donios艂o艣ci benchmarkingu 艣wiadczy fakt, 偶e w sponsorowanie dzia艂a艅 maj膮cych za zadanie promowanie dzia艂a艅 pro benchmarkingowych w艂膮czy艂a si臋 Unia Europejska i Rz膮d Szwajcarii. Sponsoring skierowany jest do 艣rednich i du偶ych firm, kt贸re zainwestowa艂y w programy typu ERP (Enterprise Resource Planning). Sponsoring ma umo偶liwi膰 firmom maksymalizacje efekt贸w z inwestycji w ERP. Benchmarking w ramach sponsoringu obj臋ty jest programem dzia艂ania, kt贸ry obejmuje pe艂n膮 sfer臋 dzia艂a艅 firm, w艂膮czaj膮c w to zaopatrzenie, zarz膮dzanie maj膮tkiem, dystrybucje i sprzeda偶. Analizowane s膮 te偶 kluczowe czynniki, takie jak: poziom us艂ug, czas dostawy i czasy cykl贸w proces贸w.
Reasumuj膮c mo偶na powiedzie膰, 偶e benchmarking jest jednym z najlepszych narz臋dzi poprawy w dziedzinie jako艣ci i konkurencyjno艣ci. Poniewa偶 jednak procedura ta z natury rzeczy jest droga, realizuj膮 j膮 przedsi臋biorstwa znajduj膮ce si臋 w dobrej kondycji finansowej.
Bibliografia
„Ekonomika i organizacja przedsi臋biorstwa” nr8/2000 - „Benchmarking w przemy艣le piwowarskim” Katarzyna Bili艅ska- Reformat
Prace naukowe akademii ekonomicznej we Wroc艂awiu - „Zarz膮dzanie i Marketing” nr 13/1999 „Benchmarketing jako metoda usprawniania systemu zarz膮dzania pod k膮tem kluczowych proces贸w” Joanna Kaca艂a
„Zarz膮dzanie i marketing”, Wydawnictwo AE we Wroc艂awiu 1998r, nr 9
W. Grudzewski, A.Rudzi艅ska, M. Sawicki, Benchmarking w strategii rozwojowej firmy, czyli orientacja na najlepszych, „Ekonomika i Organizacja Przedsi臋biorstwa” 1998, nr 2
Ilona Penc-Pierzak, Rodzaje benchmarkingu, „Ekonomika i Organizacja Przedsi臋biorstwa” 2001, nr 4
Z. Martyniak, Metody organizowania proces贸w pracy, PWE, Warszawa 1996
W. Grudzewski, S. Jaguszyn-Grochowska, L. Zu偶lewicz, Benchmarking - istota i zastosowanie, „Ekonomika i Organizacja Przedsi臋biorstwa” 1999, nr 7
M. Doli艅ska Benchmarking metod膮 doskonalenia firmy „Ekonomika i Organizacja Przedsi臋biorstwa” 2001, nr 9
11. „Eurologistics” 5/2001 , „Benchmarking w firmach g贸rno艣l膮skich” dr Ryszard Piniecki
BENCHMARKING
Strona 25