1. Opis ćwiczenia.
W doświadczeniu wykorzystano próbkę cienkowarstwowego hallotronu, którą , na specjalnym uchwycie , umieszczono pomiędzy biegunami elektromagnesu . Podstawka uchwytu zawierała cztery zaciski elektryczne , dwa połączone z elektrodami A1 i A2 ( do przepuszczania prądu przez próbkę ), a dwa kolejne z elektrodami C1 i C2 ( do pomiaru napięcia Halla ) .
Zestaw pomiarowy składał się z dwóch obwodów , w których skład wchodzą odpowiednio :
1. Zasilacz stabilizowany prądu stałego (z regulacją napięcia wyjściowego) , opór zabezpieczający R , miliamperomierz i próbka półprzewodnika H .
2. Autotransformator At , prostownik germanowy G , amperomierz A , przełącznik P1 i elektromagnes M .
2. Przebieg ćwiczenia.
Wszystkie przyrządy pomiarowe użyte w doświadczeniu połączono według poniższych schematów :
Pomiarów dokonano dla dwóch prądów magnesujących ( IM ) 2 i 3 A , przy czym dla każdego z tych prądów zmieniano prąd sterujący (Ix ) w przedziale 0÷16 mA , co 2 mA . Powyższe czynności przeprowadzono dla dwóch kierunków prądu magnesującego . Uzyskane wyniki pomiarów zamieszczono w poniższej tabeli :
a) dla prądu magnesującego IM = 2A :
Ix [mA] |
U1 [mV] |
U2 [mV] |
UH [mV] |
0 |
8 |
8 |
8 |
2 |
127 |
146 |
136 |
4 |
239 |
277 |
258 |
6 |
350 |
404 |
377 |
8 |
460 |
526 |
493 |
10 |
564 |
644 |
604 |
12 |
663 |
748 |
706 |
14 |
749 |
847 |
798 |
16 |
837 |
934 |
886 |
dla prądu magnesującego IM = 3A :
Ix [mA] |
U1 [mV] |
U2 [mV] |
UH [mV] |
0 |
9 |
11 |
10 |
2 |
175 |
197 |
186 |
4 |
337 |
378 |
358 |
6 |
489 |
549 |
519 |
8 |
639 |
714 |
676 |
10 |
782 |
871 |
826 |
12 |
921 |
1020 |
970 |
14 |
1038 |
1150 |
1094 |
16 |
1161 |
1270 |
1216 |
Napięcie Halla obliczono z zależności :
,
gdzie U1 - napięcie na miliwoltomierzu przy pierwszym zwrocie prądu magnesującego , U2 - napięcie na miliwoltomierzu przy drugim zwrocie prądu magnesującego .
3.Błędy i obliczenia .
Opis przyrządów pomiarowych :
|
Amperomierz (IM) |
Miliamperomierz (Ix) |
Woltomierz (U1 , U2) |
Klasa |
0,5 |
0,5 |
_ |
Zakres |
7,5 A |
20 mA |
2 V |
Wartość jednej działki |
0,1 A |
0,2 mA |
dokładność ± (0,5 % + 1mV) |
Błędy wynikające z klasy mierników :
Odczytane , z załączonego w skrypcie wykresu , wartości indukcji pola magnetycznego wynoszą :
a) B(IM = 2A) = 0,48 T
b) B(IM = 3A) = 0,68 T
gdzie przyjęty błąd odczytu : ΔB = 0.02 T
Stąd obliczamy , dla dwóch wybranych wartości prądu sterującego IM , stałą Halla R oraz koncentrację nośników prądu n :
gdzie d = 8 ⋅ 10-6 m - grubość płytki półprzewodnikowej ,
Ix - prąd sterujący , B - indukcja magnetyczna przy danej wartości prądu magnesującego .
Błędy do powyższych zależności obliczamy metodą różniczki zupełnej :
dla (a) oraz Ix = 8 mA :
gdzie : ΔUH = 6,93 mV , Δd = 4⋅10-8 m , ΔIX = 0,3 mA , ΔB = 0,02 T
dla (b) oraz Ix = 14 mA :
gdzie : ΔUH = 12,94 mV , Δd = 4⋅10-8 m , ΔIX = 0,3 mA , ΔB = 0,02T .
4.Wnioski z ćwiczenia.
Błąd ΔIX można było wyznaczyć bezpośrednio z klasy miliamperomierza , błąd ΔUH był błędem złożonym wynikającym z błędów pomiarów ΔU1
i ΔU2 . Natomiast nieznane były błędy Δd i ΔB , które zostały przyjęte samodzielnie w celu dokładniejszego oszacowania wartości stałej Halla R i koncentracji nośników ładunku n .
5.Charakterystyka .