Data wyk. ćwiczenia : 30.10.2001

AKADEMIA BYDGOSKA

MATERIAŁOZNAWSTWO METALI

Temat: Próba przeginania blach.

Grupa d

Marcin Łyszcz

Mariusz Lenc

Tomasz Jędrzyński

Spis treści :

Wstęp str. 3

Opis urządzenia do badań str. 4

Pobieranie i przygotowanie próbek str. 5

Wykonanie próby str. 6

Wyniki próby str. 7

Wnioski str. 8

Wstęp

Przedmiotem normy jest próba wielokrotnego przeginania blach, taśm i bednarki służąca do oceny podatności metalu na odkształcenia plastyczne. Postanowienia normy stosuje się do bieżących badań odbiorczych, kontrolnych oraz do badań rozjemczych wyrobów hutniczych dostarczonych w postaci blach cienkich, taśm i bednarki o grubości poniżej 3 mm. Zasadą próby jest zamocowanie jednym końcem w uchwytach mocujących urządzenia do próby przeginania, przegina się na przemian w jedną i drugą stronę o kąt 90°C od położenia wyjściowego na wymiennych rolkach lub szczękach oporowych o promieniu R do osiągnięcia wymaganej liczby przegięć lub do pojawienia się pęknięcia, którego wielkość określono w normach przedmiotowych.

Urządzenie do badań

Urządzenie powinno być zbudowane tak, aby płaszczyzna przechodząca przez równoległe osie rolek oporowych była prostopadła do osi wzdłużnej próbki.

Odległość między górną częścią uchwytów mocujących a linią łączącą środki rolek oporowych powinna wynosić 1,5 mm w przypadku rolek o promieniu R do 2,5 mm oraz 3 mm w przypadku rolek o promieniu powyżej 2,5 mm . Odległość między rolkami lub szczękami oporowymi a prowadnicą swobodnego końca próbki powinna wynosić 25 do 50 mm . Odległość między osią obrotu dźwigni, a górną częścią rolek oporowych, niezależnie od ich promienia R, powinna wynosić 1 mm . Odstęp między próbką a rolkami lub szczękami oporowymi, mierzony na linii łączącej ich środki krzywizny, nie powinien być większy niż 0,1 mm . Urządzenie powinno umożliwiać zastosowanie stałego naciągu próbki w czasie prób przeginania.

Urządzenie powinno być wyposażone w wymienne rolki lub szczęki oporowe o promieniach R 1,0; 2,5; 5,0; 7,5; i 10 mm . Twardość stosowanych rolek lub szczęk oporowych nie powinna być mniejsza niż 61 HRC. Promień R rolek lub promień zaokrąglenia szczęk oporowych dobiera się w zależności od rodzaju metalu i grubości wyrobu zgodnie z wymaganiami norm przedmiotowych , lub warunków zamówienia. Jeżeli w normach przedmiotowych lub w warunkach zamówienia nie określono inaczej, zaleca się, w zależności od grubości próbki, stosować rolki o promieniach wg tablicy.

Grubość próbki	Promień rolek oporowych
mm
do 0,3	1,0
powyżej 0,3 do 0,5	2,5
powyżej 0,5 do 1,0	5,0
powyżej 1,0 do 1,5	7,5
powyżej 1,5	10,0

Rolki powinny być wykonane z dokładnością do 0,1 R. Chropowatość powierzchni rolek lub szczęk oporowych wyrażona parametrem R_a nie powinna przekraczać 1,25 μm.

POBIERANIE I PRZYGOTOWANIE PRÓBEK

Jeżeli w normach przedmiotowych lub warunkach zamówienia nie określono inaczej, liczba próbek do próby przeginania powinna wynosić co najmniej 5 sztuk.

Próbki pobiera się w kierunku równoległym lub prostopadłym do kierunku przeróbki plastycznej, w zależności od wymagań norm przedmiotowych lub warunków zamówienia.

Grubość próbki powinna odpowiadać grubości badanego wyrobu. Szerokość próbki powinna wynosić 20 _-5⁺⁰ mm, a długość 100 ÷ 150 mm . W przypadku blach i taśm stosowanych w elektrotechnice zaleca się przeprowadzanie próby przeginania na próbce o szerokości 30 ± 0,2 mm . Taśmy i bednarkę o szerokości do 20 mm podaje się próbie przeginania w stanie nie obrobionym.

Powierzchnie walcowane próbek nie podlegają obróbce wiórowej. Dopuszcza się zaokrąglenie ostrych krawędzi próbek pilnikiem. Powierzchnie obrobione i nieobrobione nie powinny wykazywać skaleczeń, pęknięć, zgorzeliny oraz przepalenia.

Przy wykonywaniu próbek należy unikać wpływu nagrzania i zgniotu. Z próbek odcinanych na nożycach należy usunąć warstwę utwardzoną na szerokość równą grubość próbki. Próbki zniekształcone przy cięciu nożycami lub palnikiem należy przed badaniem prostować pod prasą na zimno.

Próbki znakuje się na jednym końcu numerem kolejnym, a w razie potrzeby numerem wytopu lub znakiem umownym.

WYKONANIE PRÓBY

Jeżeli w normach przedmiotowych lub warunkach zamówienia nie podano inaczej, próbę przeginania wykonuje się w temperaturze 20 ⁺¹⁵ _-10°C.

Próbkę po zamocowaniu w uchwytach mocujących w położeniu pionowym ( położenie wyjściowe ) i założeniu prowadnicy należy zginać równomiernie na przemian w prawą i lewą stronę o kąt 90° do zderzaka z częstotliwością większą od 1 przegięcia na sekundę. Za jedno przegięcie uważa się zgięcie o kąt 90° do zderzaka i powrotne odgięcie do położenia wyjściowego.

W ciągu przeprowadzania próby obserwuje się powierzchnie próbki w miejscu zgięcia. W zależności od wymagań norm przedmiotowych lub warunków zamówienia, próbę należy przeprowadzać :

1. do osiągnięcia liczby przegięć określonej w normach przedmiotowych lub warunkach zamówienia;

2. do osiągnięcia liczby przegięć, odpowiadającej

• pojawieniu się na próbce pierwszego pęknięcia,

• pęknięciu próbki w przybliżeniu do połowy jej szerokości ,

• całkowitemu pęknięciu próbki,

przegięcia podczas którego pojawiło się pęknięcie nastąpiło próbki w przybliżeniu do połowy jej szerokości lub całkowite pęknięcie próbki, nie wlicza się do liczby przegięć. W przypadku niedostatecznej sztywności próbki dopuszcza się przeprowadzenie próby przeginania na próbce naprężonej wzdłuż osi próbki za pomocą urządzenia naprężającego. Jeżeli w normach przedmiotowych lub warunkach zamówienia nie określono inaczej, wielkość naprężenia nie powinna przekraczać 2% naprężenia odpowiadającego wytrzymałości na rozciąganie badanego materiału.

Wynik próby uważa się za dodatni, jeżeli :

1. po wykonaniu określonej w normach przedmiotowych lub warunkach zamówienia liczby przegięć próbka nie uległa złamaniu i nie wykazuje na powierzchni rozwarstwień lub śladów pęknięć,

2. uzyskana liczba przegięć, w przypadku przeprowadzania próby przeginania do pojawienia się pęknięcia lub do pęknięcia próbki w przybliżeniu do połowy jej szerokości,

WYNIKI PRÓBY

Próbki oznaczyliśmy umownymi znakami I i II.

Przy obu próbkach zastosowaliśmy rolki oporowe o promieniu R= 5mm.

Próbka I

Szer. b = 11,7 mm

Gr. a = 0,8 mm

Próbka ta uległa pęknięciu po 48 przegięciach

Próbka II

Szer. b = 12,3 mm

Gr. a = 0,7 mm

Próbka ta uległa pęknięciu po 35 przegięciach

WNIOSKI

Po wykonaniu próby przeginania blach doszliśmy do wniosku, że na wytrzymałość próbki na przegięcie zależy od grubości próbki, próbka grubsza jest bardziej wytrzymała. Wpływ na tą wytrzymałość ma również rodzaj materiału użytego na próbki. Próbki wykonane ze stali miękkich są dużo bardziej plastyczne, a co za tym idzie mają większą wytrzymałość na przeginanie. Natomiast próbki wykonane ze stali twardych, utwardzanych cieplnie itp. są mniej plastyczne i mniej wytrzymałe na przeginanie.

7

---