Rynek ubezpieczeń w Polsce po II kwartale 2007 r.
Na polskim rynku ubezpieczeń obserwujemy kontynuację tendencji jakie pojawiły się w 2006 r., tj. dynamiczny wzrost przypisu składki oraz lokat w ubezpieczeniach na życie, umiarkowany wzrost w ubezpieczeniach majątkowych, dalszą poprawę kondycji finansowej ubezpieczycieli.
Po II kwartałach 2007 r. ubezpieczyciele polscy zebrali 21,4 mld zł składki z ubezpieczeń bezpośrednich (wzrost w stosunku do analogicznego okresu w 2006 r. o 14,3 proc.), z czego 12,35 mld zł z ubezpieczeń na życie (wzrost 18,6 proc.). Wartość lokat pozostających w gestii ubezpieczycieli wyniosła 114 mld zł i tylko w 2007 r. wzrosła o 14 mld zł, a od końca II kw. 2006 r. o 23,8 mld zł. Wzrosły także rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe do poziomu 87,8 mld zł (wzrost w stosunku do analogicznego okresu 2006 r. o 23,3 proc.), z czego w dziale I do 64,3 mld zł (wzrost o 30,5 proc.). Na uwagę zasługuje 3 proc. spadek kosztów administracyjnych w dziale II. Najważniejsze wskaźniki rozwoju rynku przedstawia tabela I.
Tabela I. Ubezpieczenia bezpośrednie po II kwartale 2007 2006 wzrost nom. wzrost proc. 2007-2006 2007/2006składka brutto (tys. zł) Ogółem 21 405 738 18 729 856 2 675 882 114,3%Dział I 12 347 899 10 414 187 1 933 712 118,6%Dział II 9 057 839 8 315 669 742 170 108,9%odszkodowania i świadczenia (tys. zł) Ogółem 8 871 597 7 861 932 1 009 665 112,8%Dział I 4 959 239 4 278 209 681 030 115,9%Dział II 3 912 358 3 583 723 328 635 109,2%lokaty (tys. zł) Ogółem 114 096 202 90 304 592 23 791 610 126,3%Dział I, w tym: 74 910 303 57 932 504 16 977 799 129,3%na ryzyko klienta 36 068 010 23 025 431 13 042 579 156,6%Dział II 39 185 899 32 372 088 6 813 811 121,0%kapitały własne (tys. zł) Ogółem 30 049 150 22 949 300 7 099 850 130,9%Dział I 9 904 686 6 666 150 3 238 536 148,6%Dział II 20 144 464 16 283 150 3 861 314 123,7%rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe (tys. zł) Ogółem 87 874 513 71 295 705 16 578 808 123,3%Dział I 64 276 159 49 267 059 15 009 100 130,5%Dział II 23 598 354 22 028 646 1 569 708 107,1%koszty działalności ubezpieczeniowej (tys. zł) Ogółem 4 072 541 3 395 291 677 250 119,9%Dział I, w tym: 1 979 939 1 538 123 441 816 128,7%akwizycji 1 293 374 919 974 373 400 140,6%administracyjne 707 912 614 539 93 373 115,2%Dział II, w tym: 2 092 602 1 857 168 235 434 112,7%akwizycji 1 411 513 1 208 479 203 034 116,8%administracyjne 913 244 941 042 -27 798 97,0%
W ubezpieczeniach na życie trwa hossa na produkty inwestycyjne, opłacane jednorazowo i dystrybuowane w kooperacji z bankami. Źródła tego zjawiska tkwią w bardzo dobrej koniunkturze na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych oraz w zwolnieniu produktów ubezpieczeniowych od podatku z dochodów kapitałowych. Od II poł. ubiegłego roku zwiększyła się zarówno liczba kontraktów (o 18 proc.), jak i wartość przypisu składki (o 24,7 proc.) z ubezpieczeń na życie powiązanych z funduszem inwestycyjnym. W tym czasie spadła atrakcyjność produktów ochronnych i grupowych (por. Tabela 2). Przy załamaniu się koniunktury na GPW lub/i zrównania lub zniesienia podatku od dochodów kapitałowych koniunktura w ubezpieczeniach działu II może gwałtownie się załamać, a zgromadzone w ubezpieczeniowych funduszach inwestycyjne lokaty czynione na ryzyko klienta (po II kw. 2007 było ono na poziomie 36 mld zł) gwałtownie stopnieć.
Tabela 2. Ubezpieczenia na życie po II kwartale 2007 2006 wzrost nom. wzrost proc. 2007-2006 2007/2006składka brutto (tys. zł)Ogółem dział I 12 545 306 10 414 187 2 131 119 120,5%na życie (gr. 1) 4 315 747 3 688 921 626 826 117,0%indywidualne 841 513 922 885 -81 372 91,2%grupowe 3 474 234 2 766 036 708 198 125,6%okresowo 2 653 670 2 451 630 202 040 108,2%jednorazowo 1 662 077 1 237 292 424 785 134,3%z fund. inwest. (gr. 3) 6 466 484 5 187 036 1 279 448 124,7%indywidualne 6 043 331 4 351 497 1 691 834 138,9%grupowe 423 153 835 539 -412 386 50,6%okresowo 2 479 144 1 863 969 615 175 133,0%jednorazowo 3 987 340 3 323 067 664 273 120,0%liczba polis Ogółem dział I 12 167 962 12 051 884 116 078 101,0%na życie (gr. 1) 7 719 846 7 915 519 -195 673 97,5%indywidualne 1 227 033 1 227 690 -657 99,9%grupowe 6 492 813 6 687 829 -195 016 97,1%okresowo 7 670 188 7 832 538 -162 350 97,9%jednorazowo 49 658 132 981 -83 323 37,3%z fund. inwest. (gr. 3) 2 466 551 2 086 244 380 307 118,2%indywidualne 2 409 976 2 028 604 381 372 118,8%grupowe 56 575 57 640 -1 065 98,2%okresowo 2 189 167 1 881 247 307 920 116,4%jednorazowo 277 384 204 997 72 387 135,3%
Tabela 3. Ubezpieczenia majątkowe przedsiębiostw po II kwartale 2007 2006 wzrost nom. wzrost proc. 2007-2006 2007/2006składka brutto (tys. zł)od szkód żywiołowych 520 318 601 683 -81 365 86,5%od szkód rzeczowych 334 880 338 027 -3 147 99,1%OC ogólne 367 346 359 670 7 676 102,1%liczba polisod szkód żywiołowych 972 064 1 010 161 -38 097 96,2%od szkód rzeczowych 563 872 602 539 -38 667 93,6%OC ogólne 427 431 461 813 -34 382 92,6%
Sytuację w ubezpieczeniach działu II wciąż określają ubezpieczenia komunikacyjne. Wzrost o 8,9 proc. przypisu składki brutto w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego wynika głównie z polepszenia się sprzedaży ubezpieczeń OC kierowców (wzrost o 4,9 proc.) oraz AC (9,4 proc.), a to za sprawą dalszego sprowadzania przez Polaków używanych samochodów z zagranicy, jak i wzrostu sprzedaży nowych samochodów. Przypis składki z ubezpieczeń zdrowotnych (chorobowe i wypadkowe) wzrósł o 14 proc. Za sprawą sekuratyzacji kredytów konsumpcyjnych oraz hipotecznych wysoką dynamikę utrzymuje sprzedaż ubezpieczeń finansowych (kredytu - 140 proc., gwarancji ubezpieczeniowych - 116 proc., ryzyk finansowych - 159 proc.). Cieszy także dobra dynamika ubezpieczeń ochrony prawnej (155 proc.). Natomiast dynamika ubezpieczeń majątkowych (od szkód wywołanych żywiołami oraz od szkód rzeczowych) oraz OC ogólnego jest niższa niż w ubezpieczeniach komunikacyjnych (odpowiednio 103,5 proc., 100 proc. oraz 106 proc.). Utrzymujący się od pewnego czasu marazm na rynku ubezpieczeń majątkowych ilustruje Tabela 3 przedstawiająca wskaźniki dla ubezpieczeń majątkowych zawieranych przez przedsiębiorstwa. Mimo poszerzania się oferty produktowej skierowanej do małych i średnich przedsiębiorstw w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego spadł zarówno przypis składki, jak i zmniejszyła się liczba kontraktów.
Tabela 4. Ubezpieczenia komunikacyjne po II kwartale 2007 2006 wzrost nom. wzrost proc. 2007-2006 2007/2006 składka brutto (tys. zł) OC indywidualne 2 495 826 2 281 760 214 066 109,4%OC korporacyjne 440 623 350 745 89 878 125,6%AC indywidualne 1 338 103 1 314 430 23 673 101,8%AC korporacyjne 871 044 730 361 140 683 119,3%odszkodowania i świadczenia brutto (tys.zł) OC indywidualne 1 309 306 1 322 529 -13 223 99,0%OC korporacyjne 475 581 312 975 162 606 152,0%AC indywidualne 801 940 956 555 -154 615 83,8%AC korporacyjne 606 003 562 389 43 614 107,8%średnia składka brutto (zł) OC indywidualne 183,71 177,99 5,72 103,2%OC korporacyjne 358,15 322,15 36,00 111,2%AC indywidualne 440,10 433,29 6,81 101,6%AC korporacyjne 948,60 929,17 19,43 102,1%średnie odszkodowania i świadczenia brutto (zł)OC indywidualne 4494,31 4054,46 439,85 110,8%OC korporacyjne 6407,20 4680,63 1726,57 136,9%AC indywidualne 4768,26 4692,65 75,61 101,6%AC korporacyjne 5157,30 4928,91 228,38 104,6%współczynnik szkodowości (odszkodowania / składka)OC indywidualne 52,5% 58,0% OC korporacyjne 107,9% 89,2% AC indywidualne 59,9% 72,8% AC korporacyjne 69,6% 77,0%
Na rynku ubezpieczeń komunikacyjnych zaostrza się walka konkurencyjna. Jej objawem jest wolniejsze tempo wzrostu średniej składki (dla ubezpieczeń indywidualnych OC i AC odpowiednio wynosi ono 3,2 proc. i 1,6 proc.) od tempa wzrostu samego przypisu składki (odpowiednio 9,4 proc. i 1,8 proc.). Jednocześnie w ubezpieczeniach indywidualnych OC i AC pomimo spadku wartości wypłaconych odszkodowań i świadczeń brutto rośnie wartość średniego wypłacanego odszkodowania. Tendencję do wzrostu średniego odszkodowania i świadczenia z ubezpieczeń OC komunikacyjnych należy uznać już za stałą. Dla ubezpieczeń indywidualnych OC wzrost ten wynosił w ciągu ostatniego roku 11 proc., a dla ubezpieczeń flotowych (korporacyjnych) aż 37 proc., czyli o 1726 zł. Jednocześnie, o ile szkodowość w indywidualnych ubezpieczeniach komunikacyjnych uległa w omawianym okresie poprawie, to istotnie pogorszyła się szkodność dla ubezpieczeń flotowych. Ubezpieczyciele na ową dysproporcję szkodowości pomiędzy ubezpieczeniami flot (przedsiębiorstw) a ubezpieczeniami indywidualnymi zareagowali wzrostem stawek ubezpieczeniowych przy ubezpieczeniach flotowych (średnio o 36 zł dla OC i o 19 zł dla AC). Opisane powyżej zjawiska na rynku ubezpieczeń komunikacyjnych ilustruje Tabela 4. W przyszłości selekcja ryzyk w ubezpieczeniach komunikacyjnych będzie głównym polem walki konkurencyjnej w sytuacji stałej presji na zwiększanie się średniej wartości odszkodowań oraz nakładania dodatkowych administracyjnych, pozapodatkowych kosztów na ten dział ubezpieczeń.Opracował na podstawie danych KNF: Marek M. Kurowski - starszy analityk PIU